Zaterdag
9 Juni 1917.
TWEEDE BLAD
Een belangrijke rede.
Rechtzaken.
Gemengd Nieuws.
No. 11857.
Kiesver?P?Uer VaD den Algem' Bond van R' K-
Van "WiinvIglEgen ,'n Nederland, Mr. A. Baron
JaarverCT,^ergen' bield heden ter opening van de
SieSyerS?nng Van den Alg" Bond van R. K.
Onder Jglngen' de volgende rede
tnaal D]„„t1JZOndere omstandigheden heeft dit-
dering. 3 °nze iaarbjksche algemeene verga-
telük °Dze Srenzen nog steeds de op gees-
ellendp h, gebied zooveel rampspoed en
Al onj gende °0rlog'
mate denrV/Dden Wi^ daarvan in steeds grootere
vóór alles h erugs'ag' tocb is het plichtmatig,
booten hs ankbaar te z«n dank te brengen,
Van zoovelf 6 ''ken dank aan Ood, Die de beden
^'cherrnp6^ Wilde verhooren en tot heden Zijn
trok. Dank- 6 hand aari óos Vaderland niet ont-
door '^an °nze hooSgehefde Koninginne,
en njee .Zt|ü^eer met haar volk mee te leven
te 2yn Oden, het tot steun en troost weet
als Christ 6Vens door haar persoonlij k voorbeeld
hen, hoe h* ^0rst'nne haar volk weet te too-
Sedragen *n deze ernstige tijden zich te
Bank aar^n
°og gericht recbtscbe Kabinetten, die het
Van 's land °P S laDdS belanS en °P de eischen
onder Vaak verd0diging, in tijdig vooruitzien,
ten hebben gr°°te tegenwerking, die maatrege-
IQede> toer ^eten t°t stand te brengen, die
Kw Ure des gevaars kwam, aan het
met het hebben mogelijk
gelijk het gehandeld heeft.
huidig j£ab- de ure des gevaars kwam, aan het
indelen det hebben mogelijk gemaakt te
Bank ook het gebandeld heeft,
m 't bijzon^ ain °DZe tegenwoordige Regeering,
van BuitPn1 61 ,aan onzen sympathieken Minister
ate Voorzichr'130'16 ^'a^en' aan wiens even kloek
"teel i8 lg heleid het zeker voor een groot
dag van hed^ Scdrt' ven' dat Nederland tot den
gehandhno^0n in z^n bevoorrechte positie zich
In het h; m°Cht zien'
0161 leedwp iKnenland eene politiek, die, het zij
h°Uding tQ,Z0ri gezeüd> niet staat in juiste ver
d°0rdron„0^ n ernst der tijden, waarvan allen
Zwaar b behoorden te zyn.
^°hden 'erklteQgewoon zwaar het zij onom-
Van den w6nd *a de taak, die tengevolge
gelegd, ook er(ddoorl°g op onze Regeering werd
8tUur. Wat betreft het Binnenlandsch Be
Bat
vragen 0tK-ebnS gePlaat3t voor tal van moei-
^eel Zware n het. verPlicht opleggen van zoo-
et hemen peiS00nlÜke en financieele lasten, by
^ehd in het^ tU' Van maatregelen, diep ingrij-
8eering Va faatschappelijk verkeer de Re
dden we» mistastte, alsook, dat zij, wél den
v°teing tevr ieZend' toeh niet steeds bii debe
a'terminst nbeid mocht wekken, behoeft
Zoolang eiWondermg te baren.
en een606 ,^egeermg uit menschen bestaan
'h^ktheïd V° n*et tot dieQ traP van vol-
*ehmaal ge^°men, dat het zaken, die nu
?ige herusti/'18611 moeteD worden, in blijmoe-
et geval hi--8 Weet to dragen, zal dit steeds
Haar J
^8ch van anen*raocht juist in dezen tijd als
ürden een eleid aan de Regeering gesteld
er<iing tQf Z. zich zelf geen bijzondere aan-
5ec> Wat^nn asten te geven en alles na te
erhoogan no°dig de prikkelbaarheid des volks
acht te anderzijds allen tijd enalleaan-
,ui(iige kritipi,611 aan die maatregelen, door de
detu Ban toch °mstandiSheden noodig gewor-
,etl) dat allo Z°U de overtuiging gevestigd wor-
00 drage]«t verricht werd, teneinde het lot
er8root Wri ,ogeiyk te maken, en zóó de kans
^ren en' dat niettegenstaande den
0VredeQ „„„u,ü,ns v°lk toch met dien goeden,
Ds Volk zeer ez!eld hleef, wien te bewaren in
Aa,n dien 6r nu is allereerste plicht.
m?riög niet t°^Van goed beleid heeft de Re"
n bij nn aan' 8inds z« in September
.°rtegsgevaar ?.3teeds dl'eigend, zelfs toenemend
B,etl °P ons vni/ h,öt steeds verzwaren der las-
geven h B8!egd besloot uitvoering te
°ncentratie' 0^ai dgesteund door vrijzinnige
lhiitiek Partiinm Soclaal democratie, aan eigen
ri te maken s m' öeschiedde het om moge
hltQ We in do aanval °P de Eerste Kamer,
beQ geiden Van. het voorgaand Jaar
en yye weten het niet. Wél weten
eehe danvv8 eren het met dankbaarheid
8rminat Uit«i aa;llaeid» naar onze overtuiging
°hooren(j tot 0nd gedeelh door personen,
ÜÜVal mislukt» rechtsche partyen dat de
chtsche Eprop T,n we behouden mochten onze
e Kaoaer nip,6 amer onze rechtsche Eer-
li^1 h°gin ,JUist in dezen crisistyd, en spe-
tï °8 tuaschen !fatSte weken' b« eene verge-
genwoordioirio. 6 twee tabben der Volksver-
j ^°onen wiat ,Z0° schitterend de „eerste" zich
t Zelfs in dil iD de kunst van wetgeving,
8erdere yan H..Van Ministers te behouden de
Het de lfc Ministerie bleek te zyn.
^"ÜProgram111!!^^110881118 van eigen Politiek
-j.et al de gevni 6r bervat de politieke strijd
ans Zull®n wp 8en Van dien' Baarover uitwei-
t ders geéischt Tl' Dat 06 erD8t der tyden
Een do i an 0,i' niet worden be-
etd bewerkt0 Van het Regeeringsprogram
1 m zoverre, dat de Grondwets
herziening in eerste lezing tot stand kwam, en
omtrent haar verder lot eene voorspelling ge-
rustelyk gewaagd mag worden met eene aan
zekerheid grenzende waarschynlijkheid.
Dat het voor den minister-president eene
voldoening zal wezen, zyn naam aan deze
Grondwetsherziening te zien verbonden, begry-
pen we. Toch zal de zeldzame eenstemmigheid
waarmede die voorstellen zijn aangenomen, niet
als bewijs mogen gelden, dat omtrent degroote
vragen, daarby aan de orde gesteld, geen mee-
ningsverschil bestond, wel als kenteeken van
verklaarbaar gemis aan politieke belangstelling,
als kenteeken van politieke onverschilligheid in
dezen oorlogstyd.
Het feit echter blijftIn de Grondwetsher
ziening gaat worden berustze gaat tot stand
komen en met haar de gevolgen.
En het eerste gevolg zal wezen, dat binnen
een jaar na hare afkondiging zullen piaats
hebben algemeene verkiezingen volgens het
stelsel der Evenredige Vertegenwoordiging,
Hebben tot dusverre de rechtsche partyen
niets nagelaten om niettegenstaande het
door Regeering en linkerzyde hervatten van den
politieken strijd aan dien stryd in 's lands
belang zooveel mogelyk de scherpte te ontne
men, een volgend jaar zullen we gedwongen
worden een politieken stryd in vollen omvang
te voeren, en is derhalve tijdige voorbereiding
plicht, voorbereiding tot een principieelen strijd.
't Gevaar toch is niet denkbeeldig, dat ook
onder de onzen sommigen tot een zoodanigen
strijd niet zoo gemakkelijk op te wekken zyn.
Begrijpelyk is het, dat in een tyd als deze,
waarin de zorgen voor de stoffelijke belangen
zoo zwaar drukken, de beginselen minder aan
dacht trekken, de groote lynen der Christelyke
Staatkunde worden uit het oog verloren en
zulks te meer, nu door zoovelen wordt voorby
gezien, hoe door anderen volgens weloverwogen
plan alom ter wereld op de omverwerping van
troon en altaar wordt aangestuurd.
Vervolgens kan het wd niet anders, of eene
zóó opportunistische politiek, als de laatste vier
jaar gevoerd door onzen minister-president, moet
ten slotte het verleden heeft het zoo vaak
bewezen haar schadelyken invloed, doen
gevoelen op het terrein der principieele staat
kunde, Eene zoodanige politiek, dan den een,
dan den ander in meerdere of mindere mate
bekorend, moet op den duur leiden tot ver
flauwing, tot verslapping in het beginselvast
handelen, levert voor velen o zoo groot gevaar
op het juiste spoor byster te geraken.
Daartegenover staat echter, dat de linkerzyde
al geldt dit niet voor allen in dezelfde mate
al zyn daar nuanceeringen het ons by her
haling te verstaan gegeven en door daden heeft
getoond, dat, al heeft Yaak het woord „verzoe
ning" geklonken, niettemin de tegenstelling
tusschen haar en ons blyft bestaan, dat zy,
hetgeen wel niet anders te verwachten was, zal
blijven voortgaan te pogen hare door ons nim
mer te aanvaarden beginselen te doen door
werken op openbaar terrein.
Wy zyn dus tydig gewaarschuwd, dat we het
volgend jaar een principieelen strijd zullen
hebben te voeren tusschen rechts en links.
Derhalve zullen we 'in de eerste plaats er
naar hebben te streven, het getal gekozen ka
tholieke Kamerleden zóó groot te doen zyn, dat
het, gevoegd bij dat der beide andere rechtsche
partyen, boven de 50 kome, zoodat er zy eene
rechtsche meerderheid, waarop een rechtsch
Kabinet ter uitvoering van een rechtsch program
veilig rekenen kan.
En zoo ooit, dan zeker nu, zullen wy, waar
we God danken voor het onschatbaar voorrecht
ons in dezen oorlogstijd geschonken, Hem bidden
het te mogen behouden, het vaste voornemen
hebben te maken, onzerzyds al onze krachten
in te spannen, opdat in de toekomst dan ook
jn ons Vaderland als richtsnoer van handelen
op openbaar terrein niet gelden wil of inzicht
van den souvereinen mensch, niet de wil van
een almachtigen Staat, maar dat het „Heer, Uw
wil geschiede", ook weder betracht worde in
Wetgeving en Staatsbestuur.
En zonder thans reeds een program saam te
stellen, komen aanstonds eenige zaken naar
voren, die duidelijk vragen om een rechtsch
bewind.
Eindelyk toch is eene wyziging van artikel
192 der Grondwet tot stand gekomen. Maar,
zoo vragen wij, gebiedt thans niet plicht jegens
hen, die jaren lang dien schoolstryd hebben
gestreden en dit resultaat niet mochten beleven,
te zorgen, dat de uitvoering geschiede door hun
geestverwanten in dien stryd Is het ook niet
edelmoedig onzerzyds, terwyl zoovelen ter lin
kerzyde de financieele gelykstelling nog steeds
niet als recht kunnen erkennen, anderen nog
pas zoo kort geleden zich met die rechtsch ge
dachte heb'ben weten vertrouwd te maken, te
zorgen, dat het Grondwetsartikel door ons worde
uitgevoerd, die de gelykstelling steeds als recht
gevraagd hebben, en het derhalve zonder eenige
opoffering realiseeren kunnen
Is het eindelyk niet veiliger gelet op uit
latingen in woord en geschrift, hier en daar
vernomen, gelet op het tegenstribbelen van
verscheidenen ter linkerzyde tydens de open
bare behandeling dat de uitvoering kome te
liggen in onze handen - teneinde de zekerheid
te hebben, dat de in de laatste jaren meer dan
eens gebleken opvattingen omtrent den eerbied
voor de wet, soms ook niet jegens de Grondwet
worde in praktyk gebracht?
En vervolgens om slechts deze twee te
noemen zal het voor een ieder duidelyk
wezen, dat, wil onze sociale wetgeving voort
gang hebben, een rechtsch bewind noodzakelyk
is. Na hetgeen nog is voorgevallen onmiddellijk
vóór de sluiting der Staten-Generaal, behoeft
dat niet meer te worden aangetoond. Nooit zal,
naar we vastelijk vertrouwen, door ons volk,
speciaal niet door onze arbeidersbevolking, worden
vergeten, op welk eene wyze het magistraal
werk der sociale verzekering, door de rechter
zijde, in het bijzonder door den onversaagden
arbeid van den onvergetelyken Minister Talma
tot stand gebracht, onder het huidige Kabinet
door de Vryzinnige Concentratie met medewer
king der party, die zich de arbeidersparty by
uitstek durft te noemen, behandeld geworden is.
Wij zullen op dit alles echter niet verder in
gaan, wyl de samenstelling van ,een program
thans niet aan de orde is.
Voor heden wenschen wy er slechts aan te
herinneren, dat wil men een rechtsch program
tot uivoering zien gebracht, onze katholieke
kiezers alle krachten zullen hebben in te span
nen, opdat eene rechtsche meerderheid verkre
gen worde.
Daartoe zuilen allen, zonder uitzondering, moe
ten worden saamgebracht in de bestaande of
nog op te richten katholieke kiesvereenigingen,
opdat daar allen hunne meening zeggen en
verdedigen, daar allen hun invloed aanwenden
en zóó in den waren zin des woords een uit
spraak van gansch het kiezerskorps verkregen
worde.
En in de tweede plaats zullen de kiezers met
het nieuwe kiesstelsel moeten worden vertrouwd
gemaakt, opdat het doelmatig kunne worde
gehanteerd.
Moeilykheden zullen zich hierby voordoen,
doch zy zullen worden overwonnen.
Totdusverre stuitte men by periodieke Ka
merverkiezingen in de katholieke party niet op
groote bezwaren.
Waarom zou het een volgend jaar anders
zyn
Wezenlijk toch verschillen de komende ver"
kiezingen niet van de vroegere. Wij zyn en wy
bly ven de ééne katholieke Staatsparty. Wy bly-
ven trouw aan dezelfde beginselen, wy streven
naar hetzelfde doel als tot dusverre, dat n.l.
door de kiezers worden afgevaardigd een zoo
groot mogelyk aantal katholieken ter Tweede
Kamer, en wel de zoodanigen, die het best in
staat zyn gezamenlyk te volbrengen de taak,
die hen daar wachtde behartiging van het
algemeen welzyn, de verzorging der belangen
van gansch het volk in als zyn geledingen, het
voeren ook op staatkundig terrein der ware
christelyke actie voor het volk, der christelyke
democratie.
Toch komt wy weten het eenebelang-
ryke verandering, wyl op andere wyze de kie
zers hun taak zullen te vervullen krygen.
Hier en daar is nu de vrees geuit, dat deze
verandering van kiesstelsel door sommigen zou
worden aangegrepen, om essentieele wyziging
te brengen in de grondslagen en grondbeginse
len onzer tot dusverre gevolgde practische poli
tiek, die allicht tot verdeeldheid leiden zou.
Wy deelen die vreeze niet.
Vastelyk zyn wy overtuigd, dat wy allen,
vormend de katholieke staatsparty, waar wy
tot tot dusverre den verkiezingsstryd steeds
eendrachtig hebben gevoerd, samen met onze
coalitiegenooten, met wie we in de toekomst
op politiek terrein zullen bly ven samenwerken
thans voor het eerst bij de stembus zelfstandig
optrekkend, zeer zeker het bewys zullen leve
ren van onze Roomsche eenheid een eenheid,
die naar buiten blykend, ook kan en zal wezen
een zoo heerlyk stuk Apologie.
Overtuigd zyn we, een overtuiging, ons de
laatste maanden van verschillende zyden beves
tigd, dat by gansch ons kiezerscorps de vaste
wil voorzit, vóór alles de eenheid te bewaren,
alles na te laten, wat tot eene de party scha
dende verdeeldheid of splitsing zou kuunen
voeren, alsook, dat zy de leiding hebben te
geven zich diep van hun plicht bewust zyn met
alle kracht er naar te streven, dat het bewaren
dier eenheid door allen aan allen zoo gemakke-
Iflk mogelyk worde gemaakt.
Moeite, veel moeite we ontveinzen het ons
niet zal het kosten, onze kiezers voldoende
wegwys te maken in den voor velen thans nog
politieken doolhof van het stelsel der Evenre
dige Vertegenwoordiging.
Was zulks steeds by verkiezingen het geval,
thans, onder 'n geheel nieuw stelsel, zal in
dubbele mate voorlichting verstrekt, overlag ge
pleegd, leiding gegeven moeten worden.
En die leiding zal ongetwijfeld gaarne aan
vaard worden, wanneer de leiders in voldoende
mate over degelyke terreinkennis beschikken,
wanneer alom de leiders toonen bewust zich te
zyn, van hun plicht om allen te voeren naar
het door allen gewenschte doel, toonen te be
seffen, dat voor henzelf als leidend devies moet
gelden het „Ad maiorem Dei gloriam" wan
neer zoowel leiders als volgers overtuigd zyn,
dienaren te wezen der ons allen gemeenschap-
pelyke zaak. Vergissen wy ons niet, dan wyst
alles er op, dat in die goede ware stemming
het werk door ons gaat worden volbracht.
Op menige plaats werd reeds enthousiasme
gewekt, hier en .daar werden reeds voorberei
dende maatregelen getroffen, hetgeen ons hopen
en verwachten doet, dat in onderling vertrou
wen gemeenschappelyk doel voor oogen, en
hartelijke samenwerking, met aller geestdrift,
met dien ernst, met dien vastberaden wil, te
vens met die kalmte en bezadigdheid, waar
mede groote zaken moeten worden ondernomen.
Op deze vergadering zullen, naar we vertrou
wen, de grondslagen worden gelegd, waarop de
komende maanden naar vast plan eendrachtig
kan worden voortgewerkt.
Dat, by de tenuitvoerlegging van dat werk
plan, we zullen mogen rekenen op de onmisbare
hulp onzer Katholieke Pers, daarvoor biedt het
verleden ons afdoenden waarborg, waar we toch
in dankbare herinnering gedenken, hoe juist
voor een zóó overgroot deel aan de hoogge
waardeerde voorlichting, leiding, steun en mede
werking onzer Roomsche Pers het te danken
is, dat de katholieken als politieke party, zich
konden ontwikkelen tot de hoogte, waarop ze
thans gekomen zijn.
Met de bede, dat God onze beraadslagingen,
en den arbeid, die daarvan het gevolg moet
zyn, moge zegenen, verklaar ik deze vergadering
geopend.
HOOGE RAAD.
Na de pleidooien in een voor den HoogenRaad
dienende zaak waren de stukken der zaak door
den Hoogen Raad in handen gesteld van het
Openbaar Ministerie. By die stukken bevond zich
niet een grosse van het aangevallen arrest. Het
Openbaar Ministerie concludeerde op dien grond
tot niet-ontvankelykverklaring van het ingestelde
cassatie-beroep. De Hooge Raad gaf gister zyn
beslissing. Het College overwoog, dat de Hooge
Raad alleen acht kan slaan op de stukken welke
den Raad zyn overgelegd na de pleidooien en zieh
hebben bevonden in handen van het O. M. al
wordt dus een grosse later overgelegd, dan kan
zy niet geacht werden by de stukken te zyn ge
weest. Waar zich dus geen grosse van het aan
gevallen arrest by de stukken bevond, werd het
cassatieberoep niet-ontvankelijk verklaard.
li/4 M i 11 i o e n w i e 1 r y d e r s. Volgens »De
Kampioen" bedraagt het aantal wielrijders in ons
land byna één en een kwart millioen.
Duitsche oorlogsschepen. Men meldt
uit Terschelling
Gisteren passeerden hier 13 Duitsche oorlogs
schepen, begeleid door een Zeppelin.
Duitsche vliegtuigen. Eergisteren ver
schenen boven Sluis elf vliegtuigen. Zy werden
door de Duitsche grenswacht niet beschoten, wa
ren dus blijkbaar van Duitsche nationaliteit.
Gebrek aan wagens. Van de Zeenwseh-
Vlaamsche grens
Gistermorgen werden 1900 K.G. visch naar de
grens gevoerd, met consent van uitvoer. De
Ouitschers weigerden ze te ontvangen, zoodat de
visch naderhand in Sluis aan de bevolking werd
verkocht.
Naar men zegt, was gebrek aan wagons de
oorzaak. Alle beschikbaar rollend materieel was
naar Zeebrugge gedirigeerd, met het oog op het
vervoer van de talryke gewonden zoowel van
burgers als van militairen, na den laatsten aanval
op de kust.
Handel in nikkel. Men meldt uit Sluis
Er wordt hier den iaatsten tyd een levendige
handel gedreven in nikkele munten. Alle vierkante
stuivers verdwynen op geheimzinnige wyze uit
het verkeer. By groote massa's schynen ze op
verborgen plaatsen over de greas te worden ge
bracht.
Mynwerkersstaking. Men meldt uit
Maastricht
De staking onder de mynwerkers aangesloten
by den Ned. (Soc.) Mynwerkersbond is begonnen-
2500 man zyn daarin betrokken.
Aangehouden. Men meldt uit Enschedé
Zekere C., wiens aanhouding was verzocht door
den commissaris van politie te Hilversum, en door
de politie te Amsterdam, Rotterdam en Alkmaar,
in welke plaatsen hy zich schuldig maakte aan
diefstallen en oplichtingen, is door de politie alhier
aangehouden en ter beschikking gesteld van den
commissaris van politie te Hilversum.
