Dagblad mor Schiedam en Omstreken.
f en rr fi/j
Nog éénmaal Zoaaven.
De Oorlog.
40ste Jaargaag. Donder fag 16 Augustus 1917. No. 11913
Gratis Ongevallen verzekering
Feuilleton.
Buitenlandscit Nieuws.
Een bemiddelingsvoorstel van
den Paus.
Korean; Boterstraat SO. Telel. 89, na kantoortijd no, 148. Postbus] 90.
SbonnemsntBn por S maanden f1.50, per week 10 cent, franco p.
JWst f2,p. kwartaal. Afzonderlijke nummer» 2 cent.
Incassokosten worden berekend.
AdvertentiOn: 16 regels 02 ct.elke regei uaarouven 2U ut. J maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 40 ct. p. regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvrage
toegezonden.
Incassokosten worden berekend.
levenslange 4^00 *wli®« vftn
geheele I 1111 een band,
invaliditeitI U voet q| oog
De verzekering wordt gewaarborgd door de Holl&ndsche Algemeene Verzekeringsbank
hl] verlies
van
een duim
te Schiedam.
8 U [J wijsvinger^ f (j
to)j
verlies van
eiken ande
ren vinger
H of krachtens wetten of verordeningen
voorgeschreven en andere officieele af-
en aankondigingen en kennis-
^_gevingen van het Gemeentebestuur.
hed^er a.'8emeene kennis wordt gebracht dat op
Ha en vas,gesle'd de Lijsten van Patroons en
Co etlarbeiders, die kiesgerechtigd zijn voor de
bet/"1?*88.'6 van advies voor den Has-euarbeid, als
^^oeld in art. 19 der Stu wadoorswet.
t,r^Urgemeester en Wethouders van Schiedam
ge QBen ter kennis van de gasverbruikers, dat vol
gast ^aPP°rt van c'en Directeur der Genaeente-
6ash •^-over de eerste helft van Augustus de
is Dezuiniging in deze Gemeente onvoldoende
Wordt in de tweede helft dezer
zuli niet aanmerkel\jk meer bezuinigd, dan
blijy^j St'berpei maatregelen niet kunnen uit-
bev^1 't0'Jen 'n de booikist wordt met kracht aan-
tro» n inlichtingen hieromtrent zijn te verkrii-
8fi* °P de Gasfabnek.
bfa °^r ver'ichting zorge men voor een goeden
"der, een goed kousje en een helder glas.
Schiedam, 16 Augustus 1917.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. L. HONNERLAGE GRLTE.
De Secretaris,
v. LUIK. L.S.
Sche ^'euwe Haven, vanaf Willenskade tol aan de
V°or°h raat za' van tot en met Augustus
alote verkeer met rij- en voertuigen zijn ge-
Ewiva il 1 apii Re
Leve de Paus Koning
Scl 6rwy' bet vierde oorlogsjaar met alle ver-
'kkingen vap helsch kanongebulder en bloe
it a:iavalsstooten werd ingezet en de aarde
,e r, dan ooit bloed dronk'en hoDger spuwde,
°Pni"' oor'°8s8od de krankzinnige wereld
doo(jeUW ompaotserde tot den strijd op leven en
hQor' terwijl de jammer over de landen gilde,
ï>au daar klinkt het majestueus geluid van den
tejg8. herhalend de woorden zijns Mees-
Et vob's' Vrede zij u
w ln terra pax hominibus bonae voluntatis.
1„H' katholieken, wij zonen van Benedictus,
deg6^ Vï<n 8°eden wil zijn. Wij scharen ons om
vre(j Vader in dit supreme uur van soorlog of
digg85* ®n bou en trou in hem belovend, verde-
ïÜöe a'S ^ns zouaven "J" vrederijk en
V»ape Vre(^escbatten, hanteerepd geen moordende
Vn»; DeD' maar ons éénig wapen des vredes: het
gebed.
de |°cutai causa finita. Rome heeft gesproken,
8®en 8 '.S heslist. Voor ons, Katholieken, bestaat
ööParrHiek °P Zi,'ne vredesvoorstelleD> de boogst-
doelin Sprak in oen boogst-onpartijdige Le-
rechf8' Z^D voorste"en ademen geen bevoor-
- van bevriende landen, noch diplomatie
Naar het Duitsch.
63
baar moeder was ziek en verlangde
°P den rK' a^e overige bedenkingen traden nu
|.e.Pakt jF tergrond. Vlug werd het noodige in-
'deeairi be8eleid door juffrouw Germer, keerde
Vqi hB-i-eru® naar het ouderlijke huis.
Pel. Le ®Ulgen ernst overschreed ze den drem-
rUkt elkreUrige toestand harer moeder onder-
KeerbourioVreug<^egevoe'' ze kon de tranen niet
vaar »pr aPe de weinige oude bedienden
^koozinJ76^Ikomden. Ze weerde zwijgend de
?reeka na D van ^en ^oodze liep recht-
tLeb Warp.rf1 ziekenkamerhare eerste woor-
^ederzien ^?or moeder. Diep ontroerd was het
gêehoud rQPbal had zich met juisten takt
mijn zoo lang ontbeerd kind,"
erlangftn?Uw von Dorthal, terwijl ze de armen
,.naar Hildegard uitstak.
ï0ikte hp't raama 1 Kunt gij mij vergeven?"
h6getl n ^.meisie- Dikwijls en zwaar heb ik
°oit meer ddr8V«n' zai zo° iets n00't' neen
noch bijbedoelingen, zijne voorstellen kunnen
slechts getuigen van liefde voor ons, liefde voor
de menscbheid, brengend den vrede, schat aller
schatten.
Het uur is gekomen waarop de Kerk haar
waarachtige éénheid moet toooen, haar getuigenis
van goedea wil, waai in de vrede besloten ligt
volgens den gang van Bethlehems velden, het uur
is gekomen waarin de Paus steunt op zijne hon
derd millioen katholieke kinderen van Duitsch-
[and en Oostenrijk, maar ook op zijn honderd
millioen van de Geallieerde Natiën, zij zullen pal
staan voor zijn woord, pal staan voor den vrede
en naast God's hulp zal met der kinderen hulp
de H. Vader den Roomschen Vrede brengen over
allen, over al die menschen, ook buiten de kerk,
over allen, waarvoor Christus immers gestorven is.
Nog éénmaal Zouaven In het Schiedamsche
hart trilt de kreet van '70 nog naLeve de Paus
Koning I Het zouavenbloed stioomt en tintele in
deze zouavenstad nog eenmaal voor een heerlyker,
een grooter, een heiliger zaakEt in terra pax
hominibus. En op aarde, Vrede aan de menschen.
In elk onderhoud, in vergadering en in de pers
zal de Katholiek den H. Vader steunen met een'
geestdrift van Mentana en Castel-Fidardo en
mogen dan alle volkeren de Porta Pia binnen
treden om in den schoot van het eeuwige en
troostende Roma uit te weenen over al dat name
loos leed. Patis est. Het is genoeg. God's gram
schap heeft uitgewoed.
Mr. BOMANS.
Italiaanschiei Maden berichten, dat Z. H. de
Paus aan de regeöringen van alle oorlogvoerende
■landen en neutrale mogendheden in Europa en
Amerika een vredesoproep heeft gericht.
Diq „Messagiero" voegt erbij', dat de oproep',
wielke bepaalde voorstellen bevat, ook aan die
Italiaanschei regeering werd overhandigd door be
middeling van den Spaanschea gezant.
Tot dusver heeft de „Osservatoirei Romano"
dén tekst van deu vredesoproep nog1 niet medege
deeld.
Reuter seint uit Rome:
In leen nieuwen vredesoproep!, aan alle oorlog
voerende mogendheden gericht, wijst Z. H. de
Paus op de verklaringen, onlangs afgelegd door
dé leiders der oorlogvoerende regeeringen, wélké
z. i. toön en, dat hun meerlingen niet zoozeer
uiteenloopen, als men' meent. De Paus stelt voor:
geen annexaties, geen schadevergoedingen, be
halve in de bijzondere gevallen van België en
bovendien zekere Franse he en Servische ste
ken, (die zeer ernstig geteisterd zijn. Verdér
„Spreek daar niet van, lieveling. Ge deed uit
heftigheid, uit kinderlijke lichtzinnigheid, denkt
ge dat ik mij vrij van schuld gevoel Alles is
al lang vergeten en vergeven, ook ik heb lee-
ren inzien, dat kommer en lijden goed voor ons
zijn. Och, Hildegard, ik heb zoo naar je ver
langd. Zoolang we samen leefden, vermoedde ik
niet, hoe dierbaar ge mfj waart. Beloof mij, mij
nooit, nooit meer te verlaten."
Smeekend strekte ze hare handen uit, welke
Hildegard overlaadde met kussen.
„Uit eigen wil zal ik u zeker niet meer ver
laten, mamadoch waarom nu aan de toekomst
denken in plaats van ons in het wederzien te
verheugen
Mevrouw von Dornthal lachtte pijnlijk.
„Over de toekomst ben ik niet bezorgd. Ik
geloof, nat onze hereeniging hier op aarde niet
lang duren zalik gevoel me zoo zwak. Och,
Hildegard, hoe innig ik Arthur ook lief heb,
zoo moet ik toch bekennen, dat mijn tweede
huweljjk een fout is geweest. Ook daardoor was
ik schuld van uw ongeluk, daardoor heb ik je
uit uw ouderhus verdreven. Hoe zal ik dat eens
verantwoorden tegenover uw vader
„Plaag u toch niet met zulke gedachten, lief
moedertje. Ook ik heb gedurende onze scheiding
veel ernstig overwogen Ik ben hoofdzakelijk
de schuldige, omdat ik vroeger mijne heftig
heid niet heb bedwongen. Ik zal voortaan eene
betere dochter voor u zijn. Juffrouw Germer zal
u met mij verplegen, wij hopen er in te slagen,
sfetlt Hij voor oplossing van de quaestiën 'betref
fende Elzas-Lotharingem, Trentino en 'Mëst, vol
gens de wenscheni van de bevolking, voor zoo
ver die vereenigbaar zijn met den algemeenetn toé-
stand; herstel van België eni de Fransche depar
tementen, door Duitschland bezet, in ruil voor
.teruggave van de Duitsche koloniën. Die Paus
'bepleit verder vrijheid der zeeën, ontwapening ien
vorming van een opperste hof van arbitrage voor
dé oplossing van toekomstige conflicten tusschen
•lid natiën.
Hjeit Vaticaan is zeer optimistisch gestemd len
aanzien der gevolgen van het nieuwe Pauselijke
initiatief en meent, dat het einde van den oorlog
niet ver meer is.
Mm mag aannemen, dat Z. H. de Paus, al
vorens de nota. t e verzenden, zich vergewist
beeft, dat geen regeering haar met een botte
weigering om haar te bespreken zou ontvangen.
Man. hoopt in het Vaticaan, dat het voorstel
van den Paus op het psychologische oogenblik
is gedaan.
Duitsche persstemmen.
Volgens de ïKölnische Zeitungr zegt de «Corriere
della Sera,« dat de gevolmachtigde minister van
Engeland by het Vaticaan de opdracht aanvaardde
om de nota aan de regeeringen van Italië en
Frankrijk over te brengen. Het blad komt op
grond daarvan tot de gevolgtrekking, dat het
Vaticaan blijkbaar verwittigd is, dat zijn voorstel
en zoowel bij de regeeringen der middelrijken
als der entente in beginsel niet van de hand ge
wezen.
Volgens een telegram uit Berlyn aan de »Köln.
Ztg.« werd de Pauselijke vredesnota ook de Duit
sche regeering ter hand gesteld.
De Duitsche bladen schorten hun oordeel over
de vredesvoorstellen van een Paus nog op totdat
zij over den authenlirken tekst daarvan kunnen
beschikken.
Slechts de »Lokal Anzeigern treedt in een na
dere beschouwing en zegt, dat deze nota zich van
de meeste z.g. vredesbetoogingen uit het vijande
lijke kamp nauwelijks zal onderscheiden. Slechts
ten opzichte van het teruggeven van de Duitsche
kolomen houdt zij tekening met onze levenseischen.
Het blad beveelt vooreerst koele terughouding
tegenover de nieuwste bemiddeling aan en zegt
In Engeland en in Frankrijk beeft men juist in
de laatste dagen zich weer vastbesloten getoond
om slechts met het zwaard in de hand vredesbe-
toogen toe te laten. Daarby is de wankelende,
gebroken stemming in de vyandelijke landen steeds
minder twijfelachtig geworden. Met veel grooter
recht kunnen de centrale mogendheden op de
overwinning van hun zwaard rekenen.
Engelsche persstemmen.
Dia „Daily Express" zegt:
„Indien de Paus een vrede tot stand kan bren
gen, waardoor de geallieerden hun doel kunnen
bereiken, ml. vrijheid van do wereld, dan heeft
hij zich zeer verdienstelijk jegens de wereld ge
maakt."
Die, „Daily Mail" schrijft
u met Gods hulp weer te genezen. Wat zou
mij het leven zijn zonder u?"
„Lief, goed kind 1 We zullen probeeren, ons
aan den wil Gods te onderwerpen: Hij weet,
wat goed voor ons is. Er drukt nog eene zorg
op mij. Hilda, die gij van mij kunt afnemen!"
„Spreek, mama, ge weet, ik zal alles doen, j
wat mij mogelijk is."
„Hilda, mijn man, uw stiefvader, blijft hul
peloos en onbemiddeld achter, als ik sterfen
hij was toch goed voor mijKunt ge groot-
moedig alles vergeven, wat er gebeurd is kunt j
ge hem geen kleine rente geven, zoolang hij
leeft. Doe dat, ter liefde van mij, Hildegard
sprak de moeder weenend.
De zieke keek onderzoekend naar het gezicht
harer dochter; ze zag, welk een geweldigen
strijd deze streed. Zuchtend vouwde mevrouw
von Dornthal hare handen, twee roode vlekken
vertoonden zich op hare wangen, een traan
biggelde er langs.
Dit zag Hildegardmet groote zelfbeheer-
sching sprak ze„Wat u verlangt, zal gebeuren
„Belooft ge mij dat?"
„Ik beloof het u!"
„De zegen Gods en die uwer moeder zullen
op je rusten, Hilda
Uitgeput zonk de zieke in het kussen terug,
de hand van haar kind omklemde ze teeder.
Lange, bange dagen kropen nu voorbij, men
leefde tusschen hoop en vrees, toen liep het
vlug ten einde.
Die vredesvoorstellen van dOn Paus zijn een
onmogelijk schema,; in werkelijkheid is dit Oen
Duitsch-Oostenrijksch plan.
■Dia „Times" houdt zich een definitief oordeel
iOvier de vredesvoorstellen van den Paus, voor,
totdat deze geheel gepubliceerd zijn, doch vindt,
diait de geallieerden onmogelijk kunnen ingaan op
do genoemde voorwaarden, die blijkbaar geba
seerd zijn op hef Duitsche geroep: geen annexa
tie, geen schadeloosstelling, vrijheid ter zee, of
schoon lear een uitzondering toegestaan wordt voor
België en eenige streken1 van Servië en Frankrijk.
Doch, 'naar het schijnt is de uitzondering niet van
kracht voor het oude "Koninkrijk Polen. Hot is
onnoodig meer te zeggen over dit buitengewone
document, maar, zegt de „Tinnes", wij kunnen
onze verbazing niet verbergen, dat het Vaticaan
op ©en gunstige ontvangst kan hopen; dat toch
verraadt een volslagen onbekendheid met de mee
ning in die geallieerde landen en Amerika.
De „Daily Chronicle" zegt:
Nu we den tekst zien van de Pauselijke me-
dedeeling, moeten we voorzichtig zijn met het
Vaticaan te beschuldigen met partijikiezen. Zijn
oud© vertrouwelijkheid met Oostenrijk, als lei
dende Roomsch-Katholieike mogendheid, is na
tuurlijk ©en welbekende internationale factor en
dat schijnt da meest voor de hand liggende ver-,
klaring van zijn "houding bij niet weinig gelegen-
beden vroeger in den oorlog. Het Oostenrijksche
hof heeft geen geheim gemaakt van zijn be
geerte om vrede te maken thans, een vrédé, wélks
algemeen karakter alleen zou kunnen zijn zoo
als wordt omschreven. En het feit, dat het voor
stel van den Paus komt, onmiddellijk na het ver
drijven van de Russen uit Galicië en de Boeko
wina, nu Oostenrijk feitelijk al zijn in het Oosten
verloren terrein heeft herwonnen, zal niemand
ontgaan, dia gewoon is, alle omstandigheden in
aanmerking te nemen. Wij mogen aannamen,
dat d© Paus heeft gehandeld op Oostenrijk's aan
stichting, maar daarom zal hij nog wal 'niet on
natuurlijk hebben gehandeld. In elk geval zullen
de geallieerden moeten weigerén. Eén vrédé op
dit oogenblik gesloten, zou onvermijdelijk een te
genslag zijn van de tegenwoordige omstandighe
den, die ten gevolge van Rusland's tijdelijke
eclips meer gunstig Zijn voor de centrale rijken,
dan het geval was dertien maanden geleden, en
gunstiger dan de vijand ooit kan hopen, dat op
nieuw het geval zal zijn. De meest gunstige voor
waarden, die we dus zouden kunnen krijgen,
wat territoir betreft, zouden dus, in het alge
meen gezegd, zijn het herstel van den status
quo. Maar dit formeele herstel zou vier groo
te resultaten, die Duitschland in den oorlog voor-
loopig heeft behaald, onaangetast laten, nl. zijn
Verovering van Oostenrijk-Hongarije, zijn oplos
sing van da Foolsche kwestie in den zin, die
er op berekend is om de geheele Poolsché na
tie in zijn machtsbereik te brengen, de vernie
tiging van Rusland's positie als groote mogend
heid en het bewijs van de Duitsche suprematie
in Qentraal Europa en den Barkan, zoo dat de
Het hevige verlangen naar hare dochter was
bij mevrouw von Dornthal de laatste opflikke
ring der levensvlam geweest.
Een laatste kort onderhoud, zonder getuigen
had mevrouw von Dornthal nog met haar echt
genoot. De verharde wereldman verliet met
betraande oogen de ziekenkamer. Hij ging be
droefd heen van de vrouw, die hij zoo weinig
had begrepen, zacht en kalm stierf deze.
Toen de dokter verklaarde, dat het nog maar
een paar uren met de zieke duren kon, liet de
opzichter Raven den notaris van den overleden
majoor von Wolfshagen roepen, om tegenover
den stiefvader de belangen der weeze te behar
tigen. Door het kordaat optreden van dezen
man werd aan von Dornthal zeer duidelijk ge
maakt, dat hy na den dood van Ludmilla op
hield gebieder op het slotje te zijn.
Tijdens de laatste onvermijdelijke ontmoe
tingen was Hildegard zeer beleefd, doch terug
getrokken jegens hem geweekt. Elk onderhoud,
dat haar stiefvader haar liet vragen, liet ze door
haar rentmeester afwijzen. Daarom verklaarde
Dornthal, dat hij daags na de begrafenis zijner
vrouw het slotje zou verlaten.
De treurige plechtigheid was voorbij Hilde
gard had zich teruggetrokken in de kamers
van haar overleden vader.
{Wordt vervolgd.)
t}..