Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
3kuOD.=Ssf1DIM' fiOOIS
f en TT fifj
Wilson en d e Vrede.
De Oorlog.
40ste j&argari.
Zaterdag 1 September 1917.
No. 11927.
Gratis Ongevallenverzekering f
IMtenlandsch Nieuws.
Het bemiddelingsvoorstel van
den Paus.
bureau: Koemarkt 4. Telef. 85, na kantoortijd no. 148. Postbus: 39.
bon nemen ten per S maanden f 1.50, per week 12 cent, franco p.
f 2.p, kwartaal Afzonderlijke nummers 2 cent.
Incassokosten worden berekend.
Advertentiën: 16 regels 92 ct.elke regel daarboven 20 ct. 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 40 ct. p. regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvrage
toegezonden.
Incassokosten worden berekend.
De
Bit nummer bestaat uit 2 bladen en een
verzekering wordt gewaarborgd door de Hollandsche Algemeene Verzekeringsbank te Schiedam.
s U U wijs vin ger-j f y
verlies van
eiken ands*
ren vinger.
Ciftiii ~u®®w bestaat uil
^ustreerd Zondagsblad.
B of Krachtens wetten of verordeningen
v°orgeschreven en andere officieele af-
en aankondigingen en kennis-
gevingen van het Gemeentebestuur.
lin„s^elding van leerlingen voor de Herha
al 01 V00r JonSens' en v00r Be Herhalings-
da» o Voor meisjes, moet geschieden op Maan
Sent„ Dinsdag 4, Donderdag 6 en Vrijdag 7
gember a.s.
gebo,^r de Herhalingsschool voor jongens in het
avons van school F. aan den Singel, des
Voo tussci1en 7 en 9 uur.
geb0 °r Be Herhalingsschool voor meisjes in het
straa) w,van school C. aan de Lange Nieuw-
Bii avonds tusschen 6£ en 8J uur.
Wij8 aangifte is het gewenscht het vaccinebe-
De r te leggen
acholen vangen aan 1 October a.'s.
beschikking van derï heer Minister van
butia .°Uw' Nijverheid en Handel is een tiistri-
Bii X?^esteld van koffie en thee.
Van'. Böze beschikking is de verkoop verboden
deze
Sent'a B°ffie vóór 3 September en thee voor 13
ePternber a.s.
Verin Ben 8 en 12 September kan tegen inle-
v0or Van de van bons ontdane broodkaart
gel 25e week, ten hoogste 0 2 K.G. koffie
bronm wotden, terwijl op de van bons ontdane
®ent aart van de 26e week tusschen 13—30
Wnra er ten hoogste 0.05 K G.koffie of thee mag
geleverd. V
Boud Verk°opers zijn verplicht aanteekening te
kon; .fn van hun thans aanwezigen voorraad
Vap f) en fchee. van de aflevering daarvan en
e aahvulling van hun voorraad.
besch'naarten waaroP is afgeleverd moeten ter
aaritff i ng vvorden gehouden van- en van de
Zake e ningen omtrent de voorraden moet in-
kant geSeven worden aan het Rijksdistributie-
v°or thee en koffie (T. K. D.)
geste] jBrÜs van l'B6"3 en koffie zal worden vast-
butigj *n deze prijzen zijn begrepen de distri-
lijjj- Zjj^sten' waarvoor de verkoopers aansprak©-
tants VerBoop van thee in hotels, cafe's restau-
het onfk- xs toegestaan, doch mag. behalve bij
Y0 tjt, niet anders geschieden dan per kop.
Schikt- de verkoopers ligt de Ministerieele-be-
(a{^ ter lezing ter Gemeente Secretarie
delenif eene Zaken) en aan het Levensmid-
HeriUreau tOude Kerhof)
ffiaar erd wordt, dat niet alleen de levering,
de het zich doen leveren in strijd met
egeling strafbaar is.
brSlfdxrecteur van het leveDsmiddetenbureau
tembg" ter kennis dat vanaf Maandag 3 Sep
«eep pr °P hon 12 verkrijgbaar is een half pond
persoon.
PETROLEUM.
op (1,ie voor hun woning niet zijn aangesloten
Bits i tog voor gas- en electriciteit en daarom
brUjtUxtend petroleum kunnen g e -
hoodWi e D' worden in hun eigen belang uitge-
ter pf daarvan opgave te doen vóór 6 dezer
hteente-Secretarie. afd. A.
Elk gera° d, dat niet verblind
en verhar. is "foor den ver
schrikkelijk "m ocMog, moet ge
troffen worden door dezen roe
renden oproep van Zijne Heilig
heid den Paus.
Wilson (Lansing).
N. ^taatssecretaris der Vereenigde Staten van
Veie m'er''Sa Beeft den Paus beantwoord. Onder
door Waardige uitlatingen komt ook voor een
Vah p0115 geciteerde zin van waardeering, welke
Van 0ote waarde en groote winste is en vooral
B'inde a °°r de cyn'scBe Engeische Pers, de ver-
8ch« DQerikaansche bladen, de beïnvloede Fran-
jf C0«ranten.
Week h rt uittreksel" hetwelk ons sinds een
8cbat) °°r der B*ntente Pers en Reuter's Agent-
antwo 8®Wer<1' geeft geen goeden kijk op Wilson's
Waari° 8an den Paus. De ïhoffelgke" termen
dan j 6 z-gn. weigering vervat is, zijn meer
Atnerikr0Qen en a<temen meer dan hoffelijkheid.
Atnerik* Qe'^t tot de wenschen des Pausen, maar
0f althLQeemt den sch«n aan zulks niet te doen
ans eerst te willen indien het Duitsche volk
buigt niet alleen voor de ideeën van Bene-
dictus, maar ook voor de Geallieerden. Wilson wil
dëzen oorlog geëindigd zien door de diplomatieke
nederlaag der Ceatralen, door den val der Duitsche
machthebbers voornamelijk. De wisseling in Duitsch-
jand's bestuursorganen wordt nu eerst recht dui
delijk. Arme volkeren, wier treurspel (zoo bloedig)
achter de schermen beslist wordt
De Pers dan gaf ons de schaduwzijde van
Wilson's antwoord en daarmede teekende die Pers
haar noodlottig drijven, zjj gaf ons slechts dagen
lang één alinea van de velen, doch het moet
erkend tevens de voornaamste, de gevaarlijkste,
de meest onredelijke
»Wij kunnen het woord van de tegenwoor-
vdige regeerders vari Dultschland niet beschou-
twen als een waarborg voor iets wat van
blij venden aard moet zijn, tenzij het uitdruk-
vkelijk wordt gesteund door een zoo klaarblij-
zkelijke uitdrukking van den wil en dejbedoe-
vlingen van het Duitsclfb volk zelf, dat de
»andere volkeren der wereld reden hebben het
te ^aanvaarden."
Het is er verre van dat deze zin mag uitgelegd
in den geest der oorlogzuchtige Pers, maar erkend
moet toch worden dat Amerika zich hier mengt
in de interne aangelegenheden van een souve-
reinen Staat, wiens regeerders, als woordbrekers,
bandieten, beulen of hoe men het in Lloyd George-
taal wil uitdrukken, niet erkend kunnen worden
als vertegenwoordigend het Duitsche volk. Dit
volk, zoo decreteert Wilson, heeft nog mijn ver
trouwen, de regeerders niet, dat volk moet spre
ken, niet op z ij n wijze, volgens z ij n staatsin
richting, m»ar volgens m ij n idéé, onze opvatting,
die der Geallieerden. Wellicht staAl de stoutheid
van deze opvatting den lezer beter voor oogen,
wanneer wij de zaak omdraaien en Wilson's
drijven naar sDuitsche" democratie eens om
wenden in Wilhelm's drijven naar Amerikaansche
monarchie. Wellicht wordt de onduldbare opvat
ting van de genoemde alinea duidelijk^ als gij u
voorstelt hoe Wilhelm en Karei met het Ameri-
kaansche volk niet zouden willen onderhandelen
tenzij de regeeringsvorm der Unie zich wijzigde
in monarchalen zin, zij willen geen geleuter, ge
zwam en gedaas met een republikeinsche leugen
massa, zij vertrouwen slechts op Ket woord van
een hoognobelen prins van den bloede. Wie
zou niet lachen
De Paus vroeg offers aan de strijdende partijen,
maar Wilson vraagt het grootste offer dat men
van een souvereinen Staat kan vragen het offer
der vrijheid, der eigene vrije bestuursregeling,
Duitschland zou de buitenlandsche hand moeten
laten wróeten in bionenlandsche zaken.
Zoo bezien en met wellust beziet de Entente-
Pers het zóó wordt de kloof onoverkomelijk.
Geen natie gaat in vrijwillige slavernij, en zeker
niet de Duitsche, gezien hare driejarige geschie
denis der slagvelden.
Maar Wilson gaf aanstonds het materiaal voor
de brug
»Wij mpeten eenig nieuw bewijs afwachten
»van de bedoelingen der groote volken van de
ïCentrale rijken. God geve, dat dit weldra
smoge worden verschaft
Hoort gij het Eenig nieuw b e w ij s. Van
de groote volken der Centrale rijken. Van den
Tw ebond dus. Niet van Duitschland alléén, hoe
zeer op dit rijk alléén eerst gewezen werd. Van
de groote volken. Dat is: Bulgarije's wenscben
zullen de vredeszaak niet tot mislukking voeren,
noch Turkije's idealen. De vredeszaak blijve ook
thans een zaak der groote mogendheden.
Onzerzijds zal noch Griekenland, nóch België,
nóch Portugal, China en Liberia de zaak vertroe
belen, het woord is aan Duitschland en Oostenrijk.
Het woord is aan u, Centralen zegt wat gjj
bedoelt, en laten uwe vertrouwensmannen bet
zeggeö,... die wij vertrouwen. Hoe gemakkelijk
maken Wilson en Lansing zich af van de bloot
legging hunner kaarten, hunner doeleinden
»De doeleinden van de Vereenigde Staten in
»dezen oorlog zijn bekend aan de geheele we-
sreld. Aan elk volk, waartoe de waarheid is
^toegestaan om door te dringen. Zij behoeven
»aiet nogmaals te worden vermeld. Wjj zoeken
igeen stoffelijk voordeel van welken aard ook."
Volgt een tirade over »de onduldbare onrecht
vaardigheden in dezen oorlog begaan door de
razende en brutale macht van de keizerlijke
Duitsche regeering". Maar moet daarin dan
in eens de machtige erkenning vei dronken, daj
Amerika geen stoffelijk voordeel zoekt van welken
aard ook Houden wg dit vast, want hierin gaat
de richtsnoer liggen van de antwoorden der andere
Entente statengeen annexatie, geen oorlogs
schatting. Engeland en Frankrijk zuilen den over-
zeeschen broederstaat hierin moeten volgen, zij
het schoorvoetend, maar zij zullen met hartstocht
en geschal Amerika ook volgen jD de vervloeking
van sde razende en brutale macht van Wilhelm
c. s." Ziet men waar de knoop gaat liggen Deze
kuoop lijkt een puzzle, daar het Duitsche volk
zich geen dwang in binnenlandsche aangelegen
beden laat opleggen.
De vrede, zegt de Entente, ligt in de handen
van de huizen Habsburg en Hohenzollern, en voor
al in deze laatste. Het is mogelijk dat een mach
tig offer door Hohenzollern gebracht wordt, niet
ter wille van Duitschland, maar voor het heil der
wereld. Maar waarschijnlijker is het dat de Pause
lijke diplomatie den knoop, zoo niet ontwart dan
toch doorhakt en opnieuw de volkeren verbindt
in den Christelijken geest van broederschap en
naastenliefde.
Alweder komt de strjjdende menscliheid een
stap nader tot den vrede, want het is gebleken
dat Wilson hoe men zijn antwoord ook leze
den vrede wil en niet den Amerikaanschen
vrede maar, dien des Pausen, den waarachtigen
duurzamen vrede, gegrond op recht, en waar deze
éénstemmigheid heerscht zal »de wijze waarop"
dien vrede niet keeren.
Mb. BOMANS.
De „Daily Telegraph" verneemt uit Milaan,
dd. Donderdag
Tusschen de geallieerde regeeringen bestaat
volkomen overeenstemming nopens het antwoord
op de pauselijke nota, maar het zal formeel
niet worden overhandigd voor er eenige tijd in
September zal zijn verstreken. Men wacht in de
eerste plaats tot den terügkeer van Gasparri,
den pauselijken staatssecretaris, die met korte
vacantie uitstedig is. Het antwoord zal het
Vaticaan door middel van dezelfde kanalen
worden meegedeeld als die het Vaticaan heeft
gebezigd om de nota aan de geallieerden te doen
toekomen.
De „Kölnisc'ne Ztg." schrijft over Wilson's
antwoord op de nota van den Paus
De Duitsche lezer zal op 't eerste gezicht ge
neigd zijn in een hartelijk gelach uit te barsten
over den krassen onzin, dien Wilson omtrent
het Duitsche volk en zijn verstandhouding
jegens de Duitsche regeering ten beste geeft.
Dwazer kon het beeld der werkelijkheid niet
worden misvormd.
Toen Wilson omstreeks nieuwjaar in twee
groote staatsdocumenten zijn oordeel over oor
log en vrede te kennen gaf wist hij niets van
een tegenstelling tusschen het Duitsche volk
en de Duitsche regeering. Tegen beter weten in
maakt hij deze tegenstelling en stelt hij de
Duitsche regeering als roofzuchtig en onbetrouw
baar voor, want slechts met dergelijke leugens
kan hij het Amerikaansche volk verder in den
oorlog zweepen, dien hij voor Amerika's kapi
talistische en imperialistische belangen noodig
heeft. De slimme Yankee denktals men eens
een revolutie naar Russisch model in Duitsch
land kon aanstoken» zou het spel gewonnen
zijn. Laat ons daarom het Duitsche volk den
vrede aanbieden ten koste van den' val zijner
regeering De uitwerking van die truc zal echter
het tegendeel zijn van de bedoeling. Het Duit
sche volk laat zich door niemand beiasteren en
smaden en 't allerminst door een president, die
herkozen is op vredesbeloften en daarna zijn
volk in den oorlog heeft gestort.
De Nederlandsche Anti-Oorlog Raad ontving van
kardinaal Gaspari namens den Paus het volgende
telegram van dank voor de zjjnerzjjds den Paus
gebrachte hulde:
^Bijzonder getroffen door de betuiging van
hulde en erkentelijkheid van den Nederlandschen
Anti-Oorlog raad spreekt de Hooge Priester van
ganscher harte zjjn dank en zegen uit en, zich
verheugende over uw heilzame actie, wenscht bij
levendig, dat, dank zij de veelvuldige pogingen van
de kinderen van God, een goede geestesgesteldheid,
noodzakelijk om de vredesboodschap te kunnen
ontvangen, eindelijk de zielen der volkeren moge
verwinnen, en verhaasten moge de heerschappij
van het recht en van de Christelijke beginselen.
AAN HET WESTELIJK FRONT.
Het Britsche stalbericht meldt
Het weer is nog steeds onstandvastig. In den
nacht beschoot de vijandelijke artillerie hevig
onze vooruitgeschoven stellingen ten N. van
Arieux-en-Forelle en in den vroegen ochtend deed
hij een aanval op onze linie, die echter volkomen
werd afgeslagen.
Het Franscbecommuniqaé luidt
Op beide Maasoevers was afwisselend geschut
vuur.
In den Elzas mislukte een Duitsche overrom
peling ten zuiden van den Hartmannsweilerkopf
volkomen.
De Duitsche staf deelt roede dat er op het
Westelijk front geen belangrijke krijgsverrich
tingen hebben plaats gehad.
AAN HET OOSTELIJK FRONT.
Volgons de draadlooze berichten uit Betra»
grad ta Londen ontvangen verlaten de Russi
sche troepen nog steeds, zonder ernstigem wear-
stand te bieden hunne stellingen in Moldavië.
In de streek ten zuiden van Radautz heeft
de vijand eergisteravond onze stellingen bij Ocna
aangevallen, doch hij is door ons vuur terug"-
gedreven.
Ten zuiden van het dorp Burja heibben onze
verkenners een geslaagden speurtocht gedaan,
Waarbij zij 10 gevangenen maakten.
In de van Ocna heeft de vijand het!-
hr. al del ijk onze stellingen in het vak ten zui
den van Grozesci aangevallen, doch hij is terugs
gedreven.
In de richting van KCzdy Vazarhely is een
vijandelijke aanval in de streek ten N.O. van
Soveja afgeslagen.-
In de richting van Focsani heeft de vijand
eergisteravond onze stellingen ten oosten1 van
Iresa aangevallen en onze troepen teruggedre
ven. Gisterochtend werd de strijd in deze streek
hervat; toen heeft het meerenöeel van twéé on
zer regimenten, die de schansen in dit vak
bezet hielden, zijn stellingen verlaten en is naai'
het noorden teruggetrokken. Een van deze regi
menten is uiteengegaan. Er zijn maatregelen ge
nomen om den toestand te herstellen. De strijd
duurt voort. II j j
Uit Jessy wordt nog gemeld.
In Boekowina, tusschen Solga en Arbojja
hebben drie Russische officieren met 50 ver
kenners een stoutmoedigen verkenningstocht
gedaan op den top van de Lipornitza, waarbij zij
een gedeelte van devoorposten aan de bajonet regen
en met 10 krijgsgevangenen terugkeerden. Na
verscheidene aanvallen en tegenaanvallen van den
vijand, die met bloedige verliezen voor hem zijn
afgeslagen, zjjn de Roemeensche troepen in het
bezit van Piscul Cocosila gebleven, drie kilometer
teD Noorden van Soveja. Over het geheele front
infanterie-vuur; intenser beschieting in de sec
toren Okna, Prosesti en Muncelul Maresti. Een
zware battery van den vijand aan den anderen
kant van den Donau heeft eenige projectielen op
stad geworpen, waarbij er een vrouw gedood werd.
Koning Ferdinand heeft heeft gisteren op den
jaardag van de deelneming van Roemenië aan den
oorlog een manifest tot zijn volk gericht, waarin
hij het oproept tot den strjjd tot een zegevierend
einde.
Het Duitsche stafbericht meldt nog.
Leopold-front. Noordwestelijk van Dunaburg
vielen Russische stroopafdeelingen onder vuurbe-
scherming by Illux aan. Ooze loopgraafbezetting
sloeg den vijand terug. Even vruchteloos bleven
Russische ondernemingen aan het Naros-meer. Bij
Skala gingen eenige onzer compagniën over den
Zbucz, braken in de Russische linies en keerden
5T
r>..
Uet i