Binnenland.
Ht-ad»' m Gewestelijk Nieuws.
Crisismaatregelen.
evenals van all© ander©- internationale verbin
tenissen, welk© in naam van bet Bortuge-eschë
volk zijn aangegaan. Het beeft voorts besluiten
uitgevaardigd "waarbij: de vrijheid ©n hun vroe
gere ambten wotrd©n te-ruggeg-evén aan hen dié-
bij d© politiek© b©weging van 13 December 1916
gevangen werd©n genomende. maatregelen wor
den ingetrokken door d© vorige Regeering té
gen vrijheid van drukpers genomen en d© vér-
banningsbesluiten tegen journalisten alsmede dé
door bedoelde R©geering aan eenigê Portugeè-
sch© bisschoppen opgelegd®- straffen worden nie
tig verklaard
Het zelfd© telegram meldt, dat alle ministe
ries in werking zijn ©n h©t normale leven in
den staat hersteld is.
DE RAMP TE HALIFAX.
Reuter s©int uit Halifax:
H©t aantal bij de ontploffing gedood© perso
nen bedraagt voor zooverre bekend is, 1200,
terwijl nog 2000 personen vermist worden. 8000
personen zijn gewond ©n 26.000 dakloos.
D© schade wordt op 30 millio©n dollars geschat.
De »Times« verneemt uit New York, dat te
Halifax 6 havendammen werden vernield, doch
de nieuwe aanlegplaatsen in het Zuidelijk deel van
de haven, welke door de iegeering worden ge
bruikt, zijn feitelijk onbeschadigd.
Van de 550 kinderen, die zich in de scholen
bevonden op het oogenblik van de ramp, zijn
slechts 7 aan den dood ontsnapt. Het was een
hartverscheurend tooneel, toen de lijken van 200
onschuldige kindertjes werden ontdekt onder de
puinhoop van de Darmouth-school. In het Pro-
testantsche weeshuis sWatron« weiden alle kin
deren gedood.
DE DUIKBOOTOORLOG.
Een telegram uit Bilbao m©ldt:
Het Spaanscbe stoomschip „Claudio" (2588
bruto tons) is 50 mijlen van de kust getorpe
deerd. Acht man zijn verdronken, verscheidene
gewond.
Het torpede^ren van de „Claudio" heeft te
Madrid groote verontwaardiging g©ew(ikt.
Zelfs het gematigde blad „Heraldo" verklaart,
dat de voortdurende aanvallen der D-uitschers
d© rege©ring dwingen krachtig te protesteeren.
Er zal een ministerraad worden gehouden ter
bespreking van d©n uitslag van het onderzoek.
00STENRIJKSCH SLAGSCHIP GEZONKEN
E©n telegram uit Weenen mieldt:
In ld!en nacht van 9 op 10 December Is het
slagschipi „Wien" door vijandelijke torpedo's tot
zinken gebracht. Bijna de g©heiele bemanning is
gered
Het slagschip „Wien" is gebouwd in 1893
en me©t 5512 ton.
Een telegram uit Ram©- meldt over het zêè-
geve-cht, waarin d© „Wi^n" is gebleven:
In dien nacht op 10 Deo. zijn onze licht© zee-
strijdkrachten, na zich te midden van versper
ringen hoven ©n ond©r water een doortocht te
hebben gebaand, d© haven van Triest binnen
gegaan en hebben op twee schepen, type Mo
narch, vier torpedo's afgeschoten, die een ont
ploffing veroorzaakten. E©n der schepen, da
Wi©n, zonk. Alhoewel onz© eenheden doör tor-'
peda's en hevig vuur van d©n vijand werden be
stookt, keerden zij onv©rlet naar hun basis te
rug.
ALLERLEI NIEUWS
Uit Nes op> Ameland m©ldd© men gisteravond
zeven uur:
.25 Duitsche oorlogsschepen ©n dri© vliegtui
gen zijn benoorden Am©land's kust westwaarts
gekoerst.
Noulens zienswijze.
Herhaaldelijk is sedert het uitbreken van dé
maximalistisch© crisis Nonlens, et© Fransch© ge
zant te Petrograd door Russische journalisten
welke rneer in het bijzonaer vrienden der En
tente zijn, verzocht zich uit te spreken over
de van Frankrijk te verwachten houding in
het huidige conflict. Dien 6©n D©c. beeft Nou-
lens de vertegenwoordigers van de voornaam
ste organen van Petrograd ©n Moskou bijeenge
roepen en zich volgenderwijze tegenover hen
uitgelaten: In -de ©erste- plaats wilde ik het Rus
sisch© volk te verstaan g©ven, dat wij geen
egoïstische doeleinden nastreven én dat de Ge
allieerden hun hulpbronnen en opofferingen met
elkaar deefend, ook gemeenschappelijke voldoe
ningen willen verkrijgen.
Iets anders wat ik ze©r gaarne duidelijk zou
willen maken is dit, dat hoe trouw wij ook
mogen gewe©st zijn aan onze vrienden van de
ze of gene politieke partij, wij ons niet willen
mengen in de blnnenlandsche zaken van Rus
land.
De kwestie van de erkenning van de règeé-
ring is onafhankelijk van eventueel© sympa-"
thieën. Om aanspraak te kunnen mak©n op een
internationale erkenning moet de regeering van
een land niet alleen 'n stevige', feitelijke positie
hebben, doch bovendien een constitutioneel ka
rakter dragen. Zij moet goedgekeurd zijn door
de natie en werkelijk een wettelijke territorial
autoriteit bezitten. D© Geallieerde democratieën
hebben ©len te volledige politieke opvoeding, om
niet al hun krachten in t© spanne© in d© rich
ting van (ejen vred©, maar zij begrijpen even
eens, dat elk© op zich zeif staande poging geen
waarborgen levert van de:n definitieven vrede,
welken alle volken moeten wenschén. Zij we
ten ook, dat de democratisch© vrede, volgens
de eigen uitdrukking van d© Sovjets, niet ver
kregen kan worden door het goedvinden van
Duitschland, dat in zijn streven imperialistisch
is.
Het is noodig dat de democratische v!r©d© aan
Duitschland worde opgelegd door d© overwinning
der Geallieerden. De naties der Entente zijn in
geen enk©l opzicht ontmoedigd. Hunne vertegen
woordigers hebben andermaal, nu ter Parijsche
.conferentie, geconstateerd, dat pl hun gezichts
punten dezelfde zijn. Het recht der valken om
zelf over hun lot te beschikken, moet Frank
rijk, sedert veertig jaar van een gedeelte be
roofd en heden ten dage nog bezet, in staat
'stellen om in overeenstemming met zijn bond-
genooten het uur t© kiezen, waarop het
Frankrijk bet best gelegen komt den vrede te
sluiten, welk© misschien voor altijd beslissend
zal zijn over zijn goed en vrijheid. Maar
Frankrijk hoopt, dat op dien dag, na de vergeef-
sche pogingen tot ©en afzonderlijken vrede, Rus
land, weet aan zijn zijde zal staan, om de
voorwaarden te regelen van een vrede, die be
antwoordt aan den wensch van groote ©n klei
ne naties en di© zich aansluit aan d© rechten
der volken ©n aan d© belangen van het mensch-
dom.
Export-centrale.
Naar wij vemem©n is d© heer La Gro, direc
teur van de N. U. M. voor d© financieel© aan
gelegenheden, benoemd tot president-directeur.
Commissarissen, van ae N. U. jM. hebben e©nc
Financiëele Commissi©'' ingesteld, bestaande uit
de heeren J. H. Kann, lid van de firma Lissa
en Kann, 'bankiers te 's Gravenhage, commissaris
sen !der N. U. M. e-n lid van d© Gedelegeerde
Commissie, voorzitter; Van Aalst, president van
da Ned. Handel-MaatschapipijWesterman, van
de Rotterdamsch© Bank; Luden, van de firma
Hop© en Co., van Lanscbot, lid van de Eerste
Kamer; van Nierop, president der Amsterdam-
scbe Bank en lid van de E©rste. Kamer; en dr.
Scheurleer, bankier te 's-Gravenhage.
Secretaris d©r commissie is mr. Aug. M^sritz,
advocaat te 's Gravenhage.
Draadlooze verbinding met Ned. Indië
Bij de 2de nota van Wijziging betreffende de
Regeling van inkomsten en uitgaven van de
Posterijen d© Telegrafie en Telefonie voor het
dienstjaar 1914 wordt vastgesteld h©t totaal van
inkomsten en uitgaven t© verhoogen met
f 5.000.000 en misdien nader vast te stellen op
f44.357.162.
De Minister acht het wenschglijk dat onver
wijld wordt overgegaan tot het oprichten in Ne
derland van e©n ontvang- ©n zendstation voor
radiotelegrafische gemeenschap tusschen Neder
land en Nederlandsch Oost Indië.
Hij heeft gegrono© aanleiding om te onderstél
len, dat, indien dit station besteld wordt bij de
„Gesellschaft für Drahtlos© Telegrafie m. b. H."
(Tellefunken) te Berlijn bet te verwachten is, dat
de ontvang installatie over ruim 3 maand©n dei
zendinstallatie ov?r ongeveer IV2 jaar gereed
zullen kunnen zijn.
Daar inderdaad in de tegenwoordig^ omstan
digheid de kosten niet met ©enige zékerheid kun
nen worden bepaald, en evenzeer de verdee
ling daarvan over do verschillend© onderdee-
len van het werk onzeker is, wordt voor het
totaal met inbegrip van het terrein eenö ron
de som van f5.000.000 aangevraagd.
Omtrent de keuz© van het terrein van stich
ting van bet station is bereids ©en© commissie
werkzaam van wie de Minister spoedig daarom
trent rapport me©nt te mogen verwachten.
Daar de installatie zoowel in h©t belang van
het moederland als van 11© koloniën strekt, zal
het nog e©n punt van overweging uitmaken, in
welke verhouding d© gezamenlijke kosten van
de installaties in Nederland en in Nederiandsoh
Oost-Indië over de beid© daarbij betrokken bet-
grootingen zullen zijn t© verdoelen.
De crisis in het kabinet.
Naar wij vemem©n, zijn d© Ministers van
Binnenlandsch© Zaken en van Financiëh uit-
genoodigd in de Twe©d© Kamer aanwezig te
zijn hij d© behandeling van d© interpellatie,
welke de h©er D© Jong h-edénmiddag tot den
Minister van Landbouw zal richten inzake d©
bekend© ©xpoirt-kwesti©.
Tractament der Kamerleden.
Naar wij vernemen bestaat er verschil van
meening tusschen d© Kamerleden over de vraag
of hun verhoogd tractement zal ingaan van af
heden 12 December, den dag, waarop de Grond
wetswijziging plechtig zal w-ord©n afgekondigd,
dan wel 1 Januari zijnde 20 dagen daarna.
Zij, die rneenen dat laatstgenoemde datum de
datum is, waarop- het verhoogde tract©ment in
gaat, beroep©n zich op d© we-thoudende Alge
meen© Bepalingen, volgens welke een wet eerst
20 dagen na de afkondiging begint t© werken.
D© Kamerleden, die ©en tegengestelde mëening
zijn toegedaan, zijn van oordeel, dat d© Grond
wet niet kan warden t©he©rscht door 'n gewonè
wet, en dat zij op d©n dag d©r plechtig© pro
clamatie in werking tr©©dt.
Die Regiering zal in deze moeilijke kwestie
hebben te beslissen.
Inbeslagneming van goederen.
De Minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel heeft aan d© burgemeesters medegedeeld
nat hem gebleken is, dat frauduleus verz:Derde
granen peulvruchten en zaden, ingevolge zijn
schrijven van 5 November j.l., no. 20985/43
Rijksbureau voor de Distributie van Graan ©n
Meel, ter beschikking van den Officier van Justi
tie gesteld, in v©l© gevallén biedorvén zijn, alêèr
zij .wederom t©r beschikking van dein Regeèrings-
Ciommissaris komen.
Ln dit verband verzoekt de Minister den Bur
gemeesters bij vervoer van aan bederf onder
hevig© goederen, dat niet voldoet aan dè voor
waarden, gesteld in -opgemeld schrijven, ov©r té
gaan tot de schriftelijk© vordering ©n inbezit
neming, bedoeld in artikel 9 de.r Distributiew-et
1916 en in overleg m©t den Regeerings-Com-
missaris voo-r de Rijksgraanverzam©ling tw©e
schatters te benoemen en de goederen te le
veren aan d©z©n Regeerings- Commissaris.
D© machtiging tot dez© inbezitneming wordt
den burgem©esters verstrekt bij het schrijven,
waarin hun bovenstaande med©de©ling wordt
gedaan.
Gebruik van deugdelijk papier.
D-e Minister van Binnenlandsch© Za-keini heeft
aan G'eu. Staten d©r provinciën medegedeeld,
dat ofschoon d© prijzen van papier in he-t alge
meen z©er gestegen zijn en door hem dan ook
bij herhaling op zoo groot mogelijk© bezuini
gingen in bet papierv©rkruik is aangedrongen,
hierin toch ge©n aanleiding mag worden gevon
den, -om stukken, welke- tot in de verre toé-
korost dienen t© worden be-waard, zooals be
scheiden voor archieven, registers enz. op an-
de'r piapie-r te Iate-n drukken dan hetw-elk is ver
vaardigd van gegarandeerd zuiver© lompen, waar
van door een watermjeric in elk vel dient te
blijken.
Eveneens verdient volgens genoómden Minis
ter het gebruik van de schrijfmachine g©en aan-
1 leveling voor belangrijk© minuten, aangezien dit
schrift, spoedig verbie©!kt en onleesbaar wordt.
v' (Hbl.)
Schadevergoeding voor getorpedeerde schepen.
Wolff seint uit Berlijn:
D© „Norddeutsche" schrijft, dat d© schadever
goeding, betaald voor de getorpedeerde „B-lom-
m-ersdijk," bedraagt f2.997.444.95, en voor d©
slechts beschadigd© „Rijndijk" f742.51.8.57, zulks
in tegenspraak met d© door de- „Te-Iegraaf" ge
noemde somm©n.
Voor 20 extra-salaris verhooging.
Dioor de Afdeeling D©n Haag van den Alg©-
meenen Ne-d-eriandschen Bond van- Handels- en
Kantoorbedienden was tegen gister-avond eeni
op-enbare vergadering uitgeséhreven voor kan
toorbedienden in h©t gebouw „Unitas" ter inlei
ding van de actie voor 20 p€t. ©xtra-lo-onsver-
booging.
Met algemie©n© stemmen werd de vdgénde
motie aangenomen
„De salaris vergadering, ©nz.
dringt ©r bij de werkgevers met groote klem
op aan, boven de gebruikelijk© verhoogingen
thans een ex tra-salaris verhooging van 20 pCt. to©
te kennen;
en roept d© be-dienden, werkzaam1 op kanto
ren, in winke-ls en magazijnen e-n op re-is op,
in steeds groote'ren getale toe te treden tot den
B-ond, opdat met steeds m©er kracht op inwilli
ging der eischen kan worden aangedro-nge-n."
(Corr. Bur.)
Distributie van rundvleesch.
Naar het Carr.-bureau uit z©©r go©de bron
verneemt, h©eft de Reigeering eenigèn tijd ge
leden in principe besloten tot distributie van
rundvleesch over t© gaan. Een regeling is thans
bij bet Ministerie van Landbo-uw in bewerking.
Uit den aard der zaak zijn daaraan v©l© moei
lijkheden verbonden. Binnen niet al te langen
tijd kan de regeling tegemoet worden gezien,
a
In de vergadering van den gemeenteraad van
Dordrecht heeft d© beer Van Zanten, wethouder
gisfeirnamiddag meegedeeld, dat de rijks-vleesch-
distributi© waarschijnlijk binnen 14 dagen zal
beginnen, en dat de prijs van het vleesch ver
moedelijk 70 cent p©r K.G. zal zijn. Wilde- de
regeering voor goed vleesch zorgen, dan zou
zij' zijns inziens moeten rekenen op een Bij
slag van ten minste 50 cent p©r K.G.
Het telegrafisch verkeer met het buitenland.
D© telegrafische, gemeenschap- mét Engeland
z-ou volgens ter Iteurz© circuleerendè ge
ruchten op- het punt zijn, hersteld te "wor
den.
In h-oever dez© geruchten gegrond zijïi kun
nen wij niet bevestigen, maar wel is het èén
feit, dat in de laatste dagen verschillende, fir
ma's dépêches uit Loonden hebban ontvangen.
De vaart der uNieuw Amsterdam".
De „Deutscber Nachrichtem Dienst" te 's Gra
venhage de©lt van bevoegde Duitsche zijde het
navolgende m©dg: t i i
„De Engelscbe riegeering hééft aan dè Nedèr-
Iandscbe Overzee Trust doen weten, dat het Ne
derlandsch© stoomschip- de „N:©uw-Amsterdam'',
te Halifax wordt opgehouden, aang©ziQn de Duit-
schers het reliefs-chip- „Haelen" 'hebben -opge
bracht. Dit argument is nu bewust -onjuist. De
„Haelen" was een Belgisch schip- met eèn Bel
gische bemanning aan boord, en zou dus in
ieder geval door d© Duitscbers worden opge
bracht, indien het niet voor d© p©lief-Commissie
vo©r. Met d© „Nieuw-Amste-rdam" staat do zaak
echter ge-heel andei's. Dit is -een Nédèrlandscb
schip met e©n Nederlandsch© bemanning aan
boord, -en zoolang het buiten het versperde gé-
bied blijft, !li ©eft h©-t van d© Duitsche zeèstrijd-
krachten niets t© vreezen. Dit feit zij nadrukke
lijk vastgesteld, tegenover de misl-eidendè poging
oer Engelsch© r-egeering om de vèrantwoordé-
lijlcheid voor het ophouden d©r „N.-Amsterdam"
op Duitsche schouders af te wentelen."
Geïnterneerden.
Acht Belgische soldaten, di© d© Nederlandsohé
intern ©erin g ontvlucht en naar het front terug
gekeerd waren, zijn, zoo me-ldt de Telegr., in
N-eUerland teruggekeerd. Op verzoek van onze
regeering heeft de Belgische regeering hen uit
geleverd.
Dienstweigering.
D© Minister van Oorlog he©ft bepaald, dat de
tegemoetkoming aan de gewetensbezwaren is te
beschouwen als ©en gunst, di© alleen hun ten
deel kan vallen, di© gedurende het onderzoek
di-enst blijven verrichten.
D© dienstvervulling gedurende het onderzoek is
absoluut noodzakelijk.
Mijnen.
D© minister van marine h©eft, door tusschen-
komst van de commissarissen der Koningin, d©n
burgeme©ster-stranavonders verzocht, de gemeen
tenaren niet nadruk t© wijzen op de ernstige
gevaren, waarmed© bet aanraken of vastleggen
van mijnen door onbevoegden voor den dader
zoowel als voo-r anderen gepaard gaat.
Diooir het feit, dat ©r zoovel© verschillende
constructies van mijnen bestaan, is h©t niet
mogelijk voor iemand, di© ni©t volkomen -op de
ho-ogt© van alle mijnen is, t© w©ten, op welke
wijz© hij e©n soortgelijk vernie-lingstuig moet
verankeren.
Wat bij d© ©en©- mijn niet gevaarlijk is, is
bet bij de ander© wel. Bovendien bréngt het
in de onmiddellijke nabijheid kom©n van den
mijn reeds zijn gevaren mede, daar eèn aan
raking uit lo-uter toeval (opwaaien van e©n jas,
glijden langs e©n glib-berigen dijk) ernstige ge
volgen kan hebben.
Levensmiddelen. In de week van
10 15 December is verkrijgbaar:
op bon 111 2 ons zeep per persoon, 14 cent
per pond
op bon 112 2 ons erwten per persoon, li cent
per pond
op bon 113 1 on# vet per persoon, 40 cent
per pond
op bon 114 1 ons gort per persoon, 13 cent
per pond.
Woensdags worden deze Regeeringsartikelen
niet verkocht.
Aardappelen. In de week van 10-15
December verkrijgbaar op'bon 115, 116, 117,
118 en 119 per persoon 1 kilo. Prijs 5J cent
per kilo.
Broodkaart. De broodkaart van het
353te tijdvak loopt van 10 tót en met 20 De
cember.
Centrale Keuken. lederen dag, be
halve Zondags, is tusschen 11 en li warm eten
te bekomen 12 ct. per portie, aan de spijs-
kokerij Achter de Teerstoof, Spijskokerij Lange
Haven 11 en Gymnastieklokaal Dwarsstraat-
Het eten moet daags te voren besteld worden.
Het menue wordt wekelijksch per advertentie
bekend gemaakt. Er worden ook bonboekjes
met 6 bona uitgegeven. Op deze bons wordt
het eten h 11 cent per portie verstrekt.
Gemeenteraad.
In het Raadsverslag in ons blad van gister zijn
een paar zinstorende zetfouten geslopen.
In het antwoord van Wethouder Goslinga op
de opmerkingen van den heer v. d. Hoek staat -.
»De door den heer v. d. Hoek aangevoerde
vrees voor drukker bezoek der vermakelijkheden
te Rotterdam deelt spr."
Achter spr. is het woord niet uitgevallen.
a
Het art. 3, waarop de heer Koopmans een
amendement indiende, luidt in het begin
»De belasting is niet verschuldigd": enz. Er
stond»De belasting is verschuldigd" enz.
De Grondwet.
Hedenmiddag om 12 uur had hier ter stede
de bij art. 197 der Grondwet voorgeschreven
plechtige afkondiging plaats van de veranderin
gen in de Grondwet, by ae wetten van 29 Nov.
1917 (Stbl. nos. 660-662) vastgesteld.
Een aantal H. B. S.-scholieren, een groep so-
