Staten-Generaal.
Uit de Tweede Kamer.
Binnenland.
Daarin was met de door de Fransohe kolen-
aanbieding veroorzaakte moeilijkheden zoodanig
rekening gehouden, dat van Duitsche zijde Van de
controle over het gebruik' der steenkolen zoo
danig afstand gedaan weid, als Frankrijk zijn be
lofte |Ciok slechts bijl benadering in dezelfde ver
houding als Duitschland zou vervullen.
Dopir het plotselinge iugrijpen van den Fran-
sthen gevolmachtigde werd op het laatste oogen-
bnk het reeds goedgekeurde Verdrag ingetrokken.
De Fransohe regeering stelde aan Zwitserland
den eisch, het verdrag niet te onderteekenen, wijl
anders het koienaanbojd vervallen zou. In dit
geval stelde de Franschc gevolmachtigde Zwitser
land den economische» oorrog van den kant der
entente in het vooruitzicht.
Met het oog op de onafzienbare gevolgen van
de door de Fransche regeering dreigend aange
kondigde» economische» oorlog, verzocht Zwit
serland een teririijln tot den 22sten om overleg
te plegen.
Daarmede is vanaf heden een toestand zon-
der eenig verdrag tusschen Duitschland en Zwit
serland ingetreden, voor welks gevolgen Duitsch
land elke verantwoordelijkheid afwijst.
allerlei nieuws.
Na zuivering van de Krim van de Roode
Garde zijn de Middenrijken voornemens maat
regelen te nemen voor het herstel van geordend
politieke en economische toestanden.
Naar de „Reichspost" meelt, zijn Duitschland
en Oostenrijk-Hongarije van plan in overeenstem
ming met Turkije voprname Mahomedaansehe po-
litici met deze taak te belasten.
De vertegenwoordigers1 van alle Elzas-Lor
thanngsche groepen in Zwitserland hebben een
motie aangenomen, waarin ziji zich eenstemmig
vóór de hereeniging met Frankrijk uitspreken.
nevens de droefheid over Lohman's vruchte-
loos pogen springt mijn hart op van vreugde
1 wegens de vruchten, die zijn werk zal afwerpen
aanstonds op 3 Juli 1918.
Zoo wijst elke schaduwzijde ook op een licht-
j zijde. En er is licht ontstoken door daze de-
j batten, want er was nog duisterheid nevens
hchtgeloovigheid ten onzent,
j Niemand minder dan dr. Abraham Kuyper
meende dat de schoolstrijd gestreden was, ge
tuige zijn rede, door Idenburg op de Depu-
tatenvergadering voorgelezen. Stond deze een-
l a"^n believen dit niet te gelooven,
Hij kan een afzonderlijk standpunt gaan
innemen, indien hij nu nog, na Woensdag, zijn
standpunt handhaaft.
Voor ons, slachtoffers van het „laat zitten
wat zit" in 1917, wordt het zoo klaar als de
dag dat wij ter linkerzijde in 1918 niet mogen
laten zitten wat zit, indien wij althans nog
een grijntje liefde gevoelen voor het recht, voor
het volksonderwijs (oh linksche krokodillen!'
•n voor de ziel van ons kind.
Wij zijn nu eenmaal in de minderheid, wij
rechtschen. J
En telegrafische oproepen baten niet wij
worden doodgestemd.
Maar levend zal worden de Christelijke massa,
reeds te lang in dommel en slaapziekte, de uit
komst wordt niet geboden in het Binnenhof
nu, maar daarbuiten straks en daarna er bin
nen.
Het recht is doodgestemd.
De stembus zal richten.
Haarlem. ^r. Bomans.
Recht en rechts doodgestemd
Het ontwerp Duys is- zooals te verwachten
was- rechts tegen links door de II Kamer
aan,va*r(*w,y hebben er genoeg van ge
zegd, het was klem gedoe. f
Doch het ontwerp Lohman c. s. kwam spoe-
dig daarna aan de orde Zie, de ruilhandel
„art. «O e v tegen art 192„ zaJ gehed
zijn recht komen. De additioneele artikelen
bevatten al aanstonde de uitvoering van de I
linksche begeerten, de gedeeltelijke uitvoering I
van art, 192 is thans aan de orde. Dat is recht, I
Dat is onrecht, zoo zeide links. Art. 192 zal
uitgevoerd worden „aus einem Güsz" met de
voorwaarden welke art. 192 vraagt en eischt.
Nog altijd staan wij op de bres voor het
openbaar onderwijs, in volle harnas (Visser v
IJ zendoorn), wij willen wei, gelijk wij maan
den geleden wilden, maar wij willen het
nu met 1
Voor hem, die nog eenigszins met deze
redeneering zou kunnen meegaan (wij begrij
pen dat niet), voor hem zij Lohman's woord
gesproken dat er 1.1. Woensdag geen sprake
Wf3 iooë Cen »Gedeelteliike uitvoering van
Het ging om de zaak van goed volksonder
wijs, hetwelk toch ons allen na aan het hart
moet liggen. Links kon bijna weenen bij dit
woord. Doch volksonderwijs beduidt geen on
derwijs van drie vijfde deel van ons volk het
openbare alleenlijk, doch ook het bijzondere,
hetwelk nog veel meer bezoekers en bezoek
sters zou hebben, ware het niet dat in groote
gedeelten van ons land het openbaar onder
wijs practisch en momenteel acceptabel is
ook voor de aanhangers van het bijzonder.
ndien men staat op het beginsel. „Onder
wijs is Staatstaak" (waarop wij niet staan)
dan moet de Staat het betalen, doch heel de
staat betaalt thans het Onderwijs van drie
vijfde deel der bevolking en wel zoo royaal
dat vijf vjjfde aan die uitgaven al hun wen-
schen konden bevredigen.
Ten onzent wordt schier honger geleden
door de bijzondere onderwijzers, De School
besturen doen wat zij kunnen en deden dit
reeds tientallen jaren, zij bespaarden den
staat milliotnen zonder schade voor hel Volks-
onderwys, integendeel maar nu kunnen zij niet
meer, zij kunnen niet meer. In vele gemeen
ten nadert de salarieering van den openbaren
onderwijzer het dubbele van de bezoldiging
van zijn bijzonderen collega, die aan dezelfde
eisschen moei voldoen. Het is een gruwelijk
onrecht.
De Grijze, ja, 83 jarige parlementariër, Jhr.
mr de Savornin Lohman heeft ons het
heerlijk genot geschonken van zijn verdediging
onzer rechtmatige eischen op onderwijsgebied.
De Grondwet werpt geen beletselen meer op.
Doet nu recht, linksche heeren, overeenkom
stig uwe beloften. Geeft den bijzonderen on
derwijzer wat gij den openbaren rechtens toe
bedeelt. Gij hebt zoo pas gejammerd (in Fe
bruari) dat uw onderwijzer verhooging van
loon noodig had, mede tot belang van het
onderwijs, welnu onze bijzondere onderwijzer
benadert üw troetelkind op geen atukken na
in zijn loon, maar hij behartigt op dezelfde
wijze en onder dezelfde eischen dalzelfde on
derwijs. Als het u nu ernst was met uw
woord van straks, stelt dan nu de daad!
Nu de daad I
En onze eischen, de voorloopige, de minimale,
de rechtmatige, werden doodgestemd, 45 tegen
36 links tegen rechts, doodgestemd werd het
recht met rechts. Maar als een Phoenix uit
XolS 'eeW\°P tegelijkertijd de aloude
J h^ r V' P"S00nlljk' nimmer als
gestreden heb beschouwd, men weet dat, en
TWEEDE KAMER.
Zitting van Donderdag 16 Mei.
Na de regeling van werkzaamheden komen
verschillende wetsontwerpen aan de orde. Hier
bij komt tevens in behandeling de "motie Ter
Laan, waarbij de Kamer uitspreekt, dat er
geen voldoende grond is om de voorgenomen
landweeroefeningen in 1918 te doen doorgaan.
lerbij merkt de heer Dumayer van Twist
(a.r.) op, dat hij voor deze motie zal stemmen
zoolang de minister geen overwegende redenen
voor zijn standpunt heeft aangevoerd.
De piini3ter van oorlog antwoordt, dat de
oproeping voor i9i8 aUfien die lichti
oefeningen1" 0pger0epen voor
m?eoTjie"Ter,Gaan W0['dt nu a a n g e n o m en
met 38 tegen 17 stemmen.
Versshillende kleinere wetsontwerpen worden
z- h. s. aangenomen.
Aan de orde komt daarna het wetsontwerp
tot verlenging en wijziging van het aan do
N e d erlandsche Bank verleende
octrooi.
D« heer Boissevain (v.l.) betreurt de indie-
fling kort voor het uiteengaan van de Kamer
en betoogt, dat uitstel tot het najaar gewenscht
geweest ware.
De heer Gerhard (s.d.) merkt op, dat de
soc.-democraten gemeend hebben thans niet
het denkbeeld van een Staatsbank ter sprak,
te moeten brengen.
,DJ..,heer Limburg (v.d.) zegt, dat door
tijdsomstandigheden de regeering er niet
aansprakelijk voor gesteld mag worden als de
Kamer nu niet over het denkbeeld van een
staatsbank kan spreken.
De minister van Financiën, de heer T r e u b
staat tegenover een Staatsbank niet vijandig,
maar de tijd ontbrak om er nu over te spre
ken. Hij verdedigt de opvatting der regeering
omtrent de verhouding van haar tot de Bank,
speciaal wat betreft de vrijheid van de Ned.
tfank.
Verder beantwoordt spr. de opmerkingen
over de winstverdeeling gemaakt.
De waarborgen voor de soliditeit der bank
biljetten zijn niet verzwakt.
Spr. ontkent dat er aan een buitenlandsche
wisselportefeuille bijzondere gevaren verbon
den zijn.
De heer Boissevain (v.l.) reDheeert
waarna de Minister nog even dupliceert
ten S meen<S beschouwingen worden geslo-
Bij art. 4 verdedigt de heer K o o 1 e n (r.-k.)
e amendement der Commissie van Rappor
teurs om te doen vervallen de woorden: Wij
behouden Ons voor te bepalen, dat de Bank
zich n,et belasten zal met het te gelde maken
van coupons en dividendbewijzen van in be-
wanng genomen effecten."
De heer B o i s s e v a i n (V. L.) licht zijn
amendement toe om de som der in buiten-
andsch betaalbaar papier belegde gelden nooit
langer dan 14 dagen het bedrag van het be
schikbaar metaalsaldo der bank te doen te
boven gaan.
De heer Patijn (U. L.) ondersteunt het
amendement der Commissie van Rapporteurs.
Spreker komt krachtig op tegen het verzil-
venngsverbod.
De Minister van Financiën, de heer T r e u b,
erkent dat de open bewaargeving en de ver
zilvering voor het publiek van belang zijn.
och de bank neemt reeds een bijzondere
positie in en daarom is er geen bezwaar tegen
j een verbod ten deze. De bank kan door haar
bevoorrechte positie voldoende concurreeren.
Spr. meent ook dat de concentratie in het
bankwezen in dé hand moet worden gewerkt.
Ongetwijfeld zijn er vöordeelen, doch daar
j staan nadeelen tegenover. De kleine, zelfstan
dige belangen van landbouw en industrie zou
tten minder behartigd worden dan de groote
belangen.
Het amendement def Commissie van Rappor
teurs (toelating1 vin de verzilvering) wordt met
49 tegen 7 stemmen aangenomen.
Het amendement—Boissevain (buitenlandsche
wisselportefeuille) wordt met 6 tegen 50 stem
men verworpen.
Het 'wetsontwerp wondt z. h. aangenomen.
Aan de oide is het Wetsontwerp tot wijziging
en aanvulling van de
L o,oid' s p e n s io e.n.w.e.t 1905.
De beraadslaging wordt geschorst.
Op de agenda zdjh nog ingevoegd de
enqueteVoors t.e.l.l.e.n
v. Raai te, Marchant c.s om morgen te worden
behandeld. t
De vergadering wordt verdaagd tot Vrijdag-na
middag. j
De inbeslagnemingen.
De heer B. J. Gerritson heeft, naar de Ne-
j meldt, aan den minister van landbouw
de volgende vragen geeteld
„In de nieuwsbladen wordt telkens melding
gemaakt van ernstig verzet, ja zelfs van sabo
tag® van de zijde der landbouwende bevolking
tengevolge van ontactvol optreden bij inbeslag
neming. 6
1. Is den minister bekend., in hoeverre deze
berichten juist zijn en van hoe grooten omvang
dit onverantwoordelijk reageeren op regeerings
maatregelen is geweest "6
2. Acht de minister voortwoekeren van dit
kwaad niet uitermate bedenkelijk, ook met het
oog op de voedselvoorziening?
3. Is de minister bereid maatregelen te ne
men, waardoor bij inbeslagneming een ontact-
vol optreden, dat bij sommigen tot zulke be
treurenswaardige excessen blijkt te prikkelen
wordt voorkomen
Het vrijgeleide voor onze schepen.
Onderhandelingen over een regeling met
Duitschland betreffende het waarborgen van
een veilige vaart aan onze schepen, voorloopie
meer in liet bijzonder aan die, welke in ruil
voor de in Amerika gereed liggende graan
schepen zullen vertrekken, hebben, zoo meldt
et ,.Hdbl., thans te 's Gravenhage plaats
Do besprekingen te Berlijn hebben ertoe ge
leid, dat aan onze regeering nieuwe voorstellen
zijn gedaan.
Het Nederlandsche s.s. „Zaanland" gezonken.
Reuter seint uit Londen d.d. 16 Mei
Lloyd's meldt, dat het Nederlandsche s s.
„Zaanland na aanvaring met een ander
stoomschip is gezonken:
Q'o/i "Zf,anla"d" was 8root 5117 bruto en
3526 netto tons, is in 1900 gebouwd en be
oorde aan den Koninkl. Hoilanascöen Lloyd
te Amsterdam. Dit schip maakte deel uit van
de schepen, die in Amerika door de Geasso
cieerde Regeeringen in beslag zijn genomen
belangrijk plan besproken, ui. om te kom en
tot droogmaking van het gedeelte uitgeveende
plassen tusschen den Gageidijk1 en Westbroek,
Maarsseveen en Tienhoven. Een centraal-oo
mité vormde zich voor deze zaak. Voorzitter 's
de heer A. (Man Vloten, directeur van den Be-
thunepolder.
Het doel is de pouderlasten der Bethune te
verminderen en tevens pl.m. 600 ILA. vrucht
baar land te winnen.
Men is voornemens de kosten gedeeltelijk
te bestrijden door de consignatie-penningen aan
te vragen en daarvoor te gebruiken.
Onze rijstschepen te Saigon.
(Officieel.) Volgens een bijl het Departement
van Koloniën ontvangen telegram heeft de Con
sul van Frankrijk te Batavia, medegedeeld dat
onze schepen te Saigon uitklaring zullen ont
vangen. i
Het nieuwe stembiljet.
Gisteren waren wij in de gelegenheid te zien
de proef van het nieuwe stembiljet, dat een
geweldig groot stuk dreigt te worden. Het
moet immers de lijsten van alle partijen in
een bepaalden kieskring bevatten. De lijsten
1 moeten duidelijk wezen en dus niet te klein,
j Wanneer er 14 partijen zijn, zooals de proef
die wij zagen, berekend werd, dan nog is het
biljet een voorwerp van carton van ongeveer
een meter lang en ongeveer 2 decimeter hoog
Behalve dat stembiljet zal de oproepingskaart
de lijsten moeten bevatten. Deze kaart was in
proef waf kleiner van formaat, doch zeker nog
een el lang. Hoe dnur zullen kaarten, elk
meer dan 1,5 millioen exemplaren wel worden.
(Msb.)
I Broodkaart 50e tijdvak.
De directeur van het centraal broodkantoor
maiakt bekend, dat (Je broodkaart van het 50e
tydvak geldig is van 18 tot en met 24 Mei.
Bevordering distributie-voorschriften.
De Minister van Justitie heeft naar aanlei
ding van een desbetreffend verzoek van den
Minister van Landbouw, Nijverheid en Handel
in verband met het groot, belang, dat aan
een strenge handhaving van de bepalingen van
de Distnbutiewet 1916 verbonden is, de aan-
I dacht van de justitieele en politionaire ambte-
«aren er op gevestigd dat het noodzakelijk is
j dat zij voor zoover mogelijk, zooveel doenlijk
I hunne medewerking verleenen aan een strenge
handhaving der wettiglijk uitgevaardigde dis
tnbutie-voorschriften.
Standbeeld Johan de Witt.
Het standbeeld van Johan de Witt is
Woensdagavond op de Plaats in Den Haag
op zijn voetstuk geplaatst. In de tweede week
van Juni zal het, zoo meldt het „Hdbl.",
onthuld worden. De voorzitter van het comité,
dat het initiatief nam tot deze daad van
piëteit, de heer J. T. Cremer, zal bij de ont
hulling een rede houden, Vervolgens zal de
minister van bmnenlandsche zaken, de heer
Lort van der Linden, het woord voeren en
ten slotte zal de Haagsche burgemeester' de
heer Van Karnebeek, het beeld uit naam der
gemeente aanvaarden. Na de eigenlijke ont
hulling zal in Pulchri Studio nog een bijeen
komst van comité en genoodigden plaats
vinden. r
Stadskinderen naar het platteland.
verneemt vorderen de plannen,
om 25000 Nederlandsche kinderen uit de
groote steden naar het platteland te zenden
om daar van lucht, licht en wellicht beter
voeding te genieten, zeer goed.
lot da Centrale Commissie zijn personen
van alle richtingen en gezinden toegetreden.
Voorzitter i, Jhr. Mr. W. Roëll, ondervoor
zitter Dr. N. M. Josephus Jitta, le secretaris
de arts G. Dekker, 2e secretaris Kap.laan
Wennen, penningmeester Mr. J. H. de Grave,
bestuursleden Dr. J. J. Pigeaud en hat Iid
der Tweede Kamer van der Voort van Zijp.
Aan een groot aantal vermogende inge
zetenen en corporaties, alsmede aan de bestu
ren van provinciën en tal van groote ge
meenten, worden aanzoeken om steun ver
zonden.
De maatregelen voor het uitzoeken der kin
deren en het aanwijzen der gezinnen zijn in
volle voorbereiding.
Echter zal het zeer de vraag zijn, of niet
rijkssteun voor dit sympathieke plan onmis-
zal zlJn- Daarom vernam het Comité
met voldoening, dat in het voorloopig ver
slag de Tweede Kamer inzake het ontwerp
tot verhoogmg van de begrooting voor hoofd-
UtT... aandr#ng werd geoefend om uit
s Rijks kas l 50.000 subsidie uit te trekken.
Met te meer teleurstelling evenwel werd ken
nis genomen van het afwijzende antwoord
der Regeenng. Een nieuw adres is dienten
gevolge tot den Minister van Binnenlandsche
aken gericht en de hoop wordt gekoesterd
dat in de Kamer een poging zal worden ge
daan om alsnog een post voor het beoogde
doel te doen opnemen, f 50.000 is, naar ge
meend wordt, zelfs wel een wat geringe soin
«n net comité is van oordeel uat net ityk
hierin nog wel verder zou kuaen gaan.
D® plassen bij Maarsseveen.
Te Maarssen is. naar de „Ned." meldt, een
De boter- en margarinekaarten.
De Verzending: der kaarten, welke bjjj do
aanstaande distributie van „vetten", zooals de
officieele term luidt, dienst zullen doen, naar
c verschillende gemeentelijke bureaux, is thans
m vollen gang. j
De zoogenaamde „hoofdkaarten" zijn van de
zelfde afmetingen als de tegenwoordige bruin-
broiodkaarien. Zij zijn in vier soorten vervaardigd:
die voor normaal-margarine (rood), voor A-mé
lange, 25 pCt. boter lila), voor Brmélange 50
pCt. boter (groen), terwijl de boterkaarten in
bruine kleur gedrukt zijn. Iedere kaart bevat
algemeen voorschriften, in gelijken zin als de
broodkaarten vertnelden; verder de aanwijzing van
iet tijdvak (ditmaal dus le) en 13 genummerde
bons, welke yoior de eerste drie maanden der
vetrantsoeneeTing dienst zullen moeten doen. Op
elke bon is, behalve het nummer en d© hoeveel
heid, 250 gram, duidelijk1 aangegeven voor wel
ke vetsoort zij! bestemd is. De kaarten z(jn weef
gedrukt bij; de firma Geuze te Dordrecht even
als de broodkaarten... waarom dan 0)ok de per-
toreering der' bons zeer veel' te wenscihen over
laat. i 1 i
Behalve de hoofdkaarten zgn aanwezig z.g.
„bijkaarten in het model der vroegere aan
vullingsbroodkaarten. Deze zijin in dezelfde
kleuren gedrukt als de hoofdkaarten, en bevat
ten 25 bons, ieder van 10 gram. Zij! zijn be
stemd om door de gemeentebesturen uitgegeven
te worden aan houders van hotels, eethuizen,
centrale keukens en d., welke ze weer aan hun
ne bezoekers kunnen inruilen tegen boos van
250 gram der hoofdkaart.
De bijkaarten betreffen uitsluitend boter en
normaalmargaiine. De bons der bijkaart zijn
geldig gedurende den geheelen duur der hoofd
kaart, 3 maanden dus, in tegenstelling met de
ons van laatstgenoemde kaart, die slechts
geldig zijn gedurende de op de bpo aangegeven
week. j i
Ten slotte zijn er dagkaarten, welke 7 ge
perforeerde Boos bevatte, hetzij) voor boter
of voor normaalmargarine, en welke uitsluitend
bestemd zijn voor vreemdelingen. Elke bon ia
I voor slechts 5 gram geldig. Wjj! herinneren er
j nog aan, dat de minister voorgeschreven heeft,
j dat de restaurants, lunchrooms en hoteis
j slechts in aanmerking, komen voor het ont-
vangen van bijkaarten en dagkaarten voor bo-
ter; terwijl de margarine- dag- en bijkaarten al-
I leen zullen verstrekt Worden aan volksgaarkeu
kens, volkslogementen, zeemanshuizen, centrale
keukens en daarmede geltft te stellen Inrichtingen,
3rt»
