Gratis Ongevallenverzekering
Omstreken.
De Oorlog.
41ste Jaargang.
Maandag 27 Mei 1918
No. 12148
Het nienwe Kiesstelsel.
Westelijk front.
FEUILLETON.
IMtenlandsch Nieuws.
Het geheim van
Philippe de Rainvillier.
Bureau: Koemarkt 4. Telef. 85, na femteortp no, 148. - Postbus: S&.
8bna»B*n«ntl,B m S tomaAm &L6G, par atffc 12 e»tó, êraaca
port ft.— kwartaal. SSwaèedft» Mumnttni 3 cent.
Incassokosten worden berekend.
Advertentiöa: 1-5 regels f 1.30 alk* regel daarboven 25 ct. 3 maal
olaatssu wordt 2 maal berekend. Ingezonden madedeelmgenJiO ct g
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tar.even worden op aanvr g
toegezonden. Op alle advertentiën in het Zaterdagavondnummer 10 oorlogstoesiag
Incassokosten worden berekend.
by
levenslange
geheele
invaliditeit
wordt
bi} verlies
van
bij verlies
van een
wijevinger;
bt
verlies
eiken ande-
i ren vinger.
Bij of krachtens wetten of verordeningen
voorgeschreven en andere officieels at
en aankondigingen en kennis
gevingen van het Gemeentebestuur.
Het kohier der plaatselijke belasting op de
gebouwde eigendommen in de Gemeente
Schiedam welke zelve of welker aanhoorig-
heden belenden aan de openbare straten of
wegen in de Gemeente (Straatbelasting), is
heden aan den Ontvanger der gemeente ter
invordering uitgereikt, en in afschrift gedu-
rende de vijfmaanden, te„rekenen van heden
op de Secretarie d^r gemeente voor een ieder
ter lezing nedergelegd.
Schiedam, 27 Mei 1918.
De verkiezingen voor de Tweede Kamer
der Sta ten-Generaal staan voor de deur.
Voor het eerst zullen deze gehouden worden
volgens ons nieuwe kiesstelselde Evenredige
Vertegenwoordiging.
De politieke partijen treden elk afzonderlijk
^De Katholieken stemmen uitsluitend op de
Katholieke Candidatenlijst. Een stembusver-
bond bestaat niet meer, iedere partij is op
eigen krachten aangewezen. Geen samengaan
van Katholieken dus met Anti-rev. en Chr.
Hist, of andere partijen.
Het verschil tusschen het oude en het
nieuwe kiesstelsel is zoo groot, dat wij het
van belang achten om dit voor onze Kiezers
duidelijk te maken.
Tot dusver hadden wij de distncten-mdee-
ling, daarbij het meerderheidsstelsel.
De leden der Tweede Kamer hadden ieder
hun district en werden gekozen bij meerder
heid van stemmen. Dat dit stelsel een zeei
onzuivere vertegenwoordiging opleverdfe, is
overbekend.
In de eerste plaats waren de districten niet
even groot, maar erger was het dat de min
derheid in elk Kiesdistrict, hoe sterk deze
ook was, geen vertegenwoordiging kreeg.
Zoo werd bij de verkiezing van 1913 een
linksche meerderheid behaald (54 zetels), of
schoon, naar schatting, het totaal der recht-
sche stemmen meer bedroeg dan de hnksche.
Aan zulk 'n misverstand een einde te ma
ken is'de hoofdgedachte der Evenredige Ver
tegenwoordiging. Dit stelsel is eenvoudig en
^Wanneer bij de Tweede Kamerverkiezing,
waarbij 100 leden moeten gekozen worden,
door het geheele land b.v. 1.300.000 stemmen
worden uitgebracht, dan heeft men om ge
kozen te zijn, 13000 stemmen noodig.
Dit aantal geeft recht op een zeteldit ge
tal heet de Kiesdeeler. Zooveel malen als een
partij 13.000 stemmen op zijne candidaten
heeit uitgebracht, zooveel zetels ontvangt deze
partij.
In ronde cijfers wordt natuurlijk met ge
stemd. Wanneer een partij 40.650 stemmen
heeft kunnen behalen, krijgt zij dadelijk 3 ze
tels en houdt 1650 als overschot.
De som van de overschotten vertegenwoor
digt een aantal zetels, die niet terstond bij
eerste toewijzing verdeeld kunnen worden.
Om nu te weten hoeveel zetels de Katho
lieke Partij bekomt, telt het Centraal Bureau
samen hoeveel stemmen in gansch het land
op de Katholieke partij zijn uitgebracht. Dan
zegt men dus: per 13.000 heeft.men recht op
een zetel. Op de Katholieke partij zijn uitge
bracht 390.000 stemmende Katholieken ver
krijgen derhalve 30 Kamerzetels. Met de an
dere partijen wordt op dezelfde wijze gehan
deld, zoo worden de zetels toegewezen, vol
komen naar evenredigheid der uitgebrachte
stemmen.
Voortaan vervallen de 100 districten, het
geheele land is één district, met 's-Graven-
hage als Centraal Stembureau.
Men ziet hieruit hoe groot de waarde is van
iedere stern voor de partij, omdat iedere stem
wordt gebruikt, hetzij om het vereischte stem-
mencijfer te bereiken (13.000). hetzij om het
stemmencijfer van den daaropvolgenden can-
didaat op te voeren tot de Kiesdeeler is be-
reikt.
j De volgorde der namen op de lijst is dus
niet zonder beteekenis. De beste candidaten
moeten zoo hoog mogelijk worden geplaatst,
omdat zij daardoor de meeste kans hebben
gekozen te worden, maar ook omdat hunne
algemeen bekende naam een veilige aanwijzing
i is voor de kiezers om op die lijst te stemmen
waarop deze voorman als No. 1 voorkomt.
Het stembiljet, dat de kiezer in handen krijgt,
verschilt geheel van het vorige. Vroeger bevatte
het eenige namen van candidaten vanversehillen-
de partijen, terwijl het thans eenige reeksen van
namen bevat. Iedere reeks is de lijst van
een partij, en wel die van een der kieskringen,
waarm' het land is verdeeld.
Van al die namen mag de kiezer er maar
één aanwijzen. Er moet dus terdege worden
opgelet.
Feitelijk doet de kiezer twee dingen gelijK
Hij wijst aan welke candidaat hij wil begun
stigen, maar ook aan welke partij hij de voor
keur geefc. Het is mogelijk dat zijn stem aan
een anderen candidaat ten goede komt, maar
dan toch aan een van dezelfde partij.
Alle stemmen in gansch het land voor een
partij uitgebracht worden te zamen geteld
op grond daarvan ontvangt zij haar aantal zetels.
Zoo kan een stem in Schiedam voor de katho
lieke partij uitgebracht het totale stemmen-
tal van onze partij juist groot genoeg maken
om een zetel meer te krijgen in den kieskring
Amsterdam en omgekeerd.
De strijd wordt dus overal even spannend
Iedere stem heeft haar waarde, en gelijke hooge
waarde. Het zal nu niet meer voorkomen dat
ikHT^district tode SleniTjg
gaan omdat des(°° jSvig werd en Orde" alle Katholieken dringend uitnoo-
of wel dat m heteene distnct hev g worden der Kiesvereenigmg, ten-
SÏÏt%?bLn5etSelStikw.,l eind. a„e kathol,eke kierer, te kunnen een-
Het is nu overal oppassen dat, alle stemmen
tot Jiun recht komen en wel voor de eigen
partij, derhalve voor onze eigen katholieke
candidaten.
De kiezer heeft niets anders te doen dan één
hokje zwart te maken en geeft daarmee zoo
wel zijn politieke kleur als zijn man aan.
Hoe eenvoudig de stembiljetten ook zijn,
het staat te vreezen, dat bij de eerste verkie
zingen, het aantal ongeidige biljetten lang met
gering zal zijn. Ingewijden vreezen voor een
percentage van wel 10 pet., op grond van de
eerste ervaringen met systeem in andere landen.
Het schijnt elders zelfs te zijn voorgekomen,
dat op ieder biljet de eerste candidaat van de
eerste reeks een overweldigende meerderheid
kreeg, omdat hij nu eenmaal. vooraan
stond en men nummer een wenscht te stemmen,
maar men vergiste zich alleen in de reeks.
Men lette voortaan eersl op de reeks en
daarna op nummer één.
Van Pater H. Ermann S.J. bestaat een aardig
versje „Wij kiezen rechts en nummer 1", maar
er moet voor worden gewaakt dat men daarbij
niet vervalt in de fout hierboven vermeld.
Nummer een stemmen is -goed, mits van de
goede reeks, de reeks van de katholieke partij,
welke in onzen kieskring begint met den
naam van 1. Mr. M. J. M. Kolkman ver
volgens vinden wij daarop 2. H. Stulemeijer,
3. Mr. D. A. P. N. Kooien, 4. C. J. Kuiper,
5. Mr. W. J. M. Brantjes van Rijn, 6. N.
Nivard, 7. Mr. J. A. Vervaart, 8. G, J. van
Marrewijk, 9. J. H. M. Balvers, 10. P.
Thijssen.
De inlevering der candidatenlijsten heeft
plaats gehad op 21 Mei jl., terwijl heden,
Maandag 27 Mei, zitting werd gehouden om
te beslissen over "de geldigheid der ingeleverde
candidatenlijsten en over de handhaving van
de daarop voorkomende candidaten.
Op Woensdag 3 Juli a.s. zal de groote ver
kiezing plaats hebben dan zal de groote slag
geleverd worden.
Door algemeen mannenkiesrecht en even
redige vertegenwoordiging zal dan beslist wor
den in welken geest en welke richting de eerst
volgende vier jaar zal worden bestuurd.
Bij het algemeen mannenkiesreche is tevens
ingevoerd stemplicht. Ieder is verplicht ter
stembus op te komen. Niet verschijnen zal
worden gestraft, behoudens geldige reden van
verhindering.
Een boete, die bij herhaling tot tien gulden
kan oploopen, of wel een rechterlijke berisping
bedreigt degene die niet aan zijn stemplicht
voldoet.
Het aantal kiezers is met 400.000 uitgebreid.
Voor de besturen der R. K. Kiesvereenigingen
een zware taak om de kiezers weg-wijs te maken.
De medewerking daartoe dringend ver
zoekend van allen die iets kunnen bijdra-
traliseeren.
Ook contribueerende leden zullen zeer wel
kom zijn, want voor het verkiezingswerk is
ook geld noodig.
Voortaan zullen niet meer tal van kiezer»
met allerlei middelen naar de stembus moeten
worden opgejaagd, wijl de wet de verplichting
oplegt om te gaan stemmen. Wel zal het
zaak blijven om telkens en telkens door
middel van de Pers, strooibiljetten enz. enz.
aan de Kiezers duidelijk te maken welk stipje
zij hebben zwart te maken, willen ze stemmen
op No. 1 van de Katholieke lijst.
En dat zullen we doen, niet alleen door
onze tegenstanders te. bestrijden, maar vóór
en boven alles door onze beginselen kloek en
krachtig uiteen te zetten.
Mogen de katholieke Schiedammers zich ten
volle bewust zijn van de waarde van hunne
stemmen en zich correct houden aan het ad
vies, hetwelk door de R. K. Kiesvereenigmg
is gegeven.
De stafberichten melden alleen plaatselijke
gevechten en artilleriestrijd.
De stad Laon wordt door het Fransche
geschut allerhevigst gebombardeerd.
51
Zei hijl anders niets?
Neen, zoo goed Ms niets.
Heeft hij dit opschrift er1 in uw bijzijn
r r 1
op gezet
Neen, de enveloppe was geheel in ioide
en zooals nu, toen hijl er hier mee op de ka
mer kwam. Hij is niet langer dan tien minu
ten hier op de kamer geweest, en zijtn verblijf
ten mijnent maakte geheel den indruk als dat
van iemand', die zich bewust is, dat hem nog
slechts enkfele dagen resten, Ms Van iemand, die
zich tot den doiod voorbereidt.
Heeft u nimmer met mevrouw de Rain
villier over dezen brief gesproken i
De notaris söheen ovet deze, vraag yerrast. Ik
begreep aanstonds, dat ik een grove Hater hart
geslagen.
Hoe kunt u zooiets dienken, mijnheer? Iets
dat mij ambtelijk is ter hand gesteld, blijft ver-
borgen voor ieder ander dan voor den persoon
voor wien het bestemd' is. Zelfs' indien ik u
één dag eerder had ontmact, SOM ik u er nog
Havas seint uit Parijs
De militaire medewerkers der bladen bespre
ken het uitstel van het offensief.
Luitenant-kolonel Rousset schrijft in de
Petit Parisien" De oorzaken van dit uitstel
'zijn velede eerste is wel de huidige over
macht der geallieerden in de lucht, waardoor
de Duitsche aanvals-toebereidselen belemmerd
en de troepen gedemoraliseerd worden. He
gewaagde der onderneming zou trouwens eenig
meeningsverschil hebben doen ontstaan tus
schen Ludendorff voorstander van een offensief
tot het uiterste en Hindenburg, die veel voor
zichtiger is. Een andere oorzaak ziet de schrijver
in den binnenlandschen toestand der centrale
rijken een mislukking zou aanleiding kunnen
zijn tot manifestaties.
De „Gaulois" veronderstelt, dat binnen afzien-
baren tijd, door bemiddeling van een neutrale
mogendheid, vredesonderhandelingen zullen wor
den ingeleid.
Het blad wijst er vervolgens op, dat de troe
penconcentraties der geallieerden gelijken tred
hebben gehouden met die der Duitschers en
dat de geallieerden gereed zijn voor den schok,
waar deze ook kome.
niot over gesproken hebben. Neen mijnheer! Z°'?
iets 'zou bij ons ongeoorloofd zijn. Mijn taak
is nu volbracht
Mr. Bureaux zWeeg. Eh daar ik inzag, dat
hij inij niets meer1 te vertellen had, besloot ik
nu, zoo spoedig' mogelijk te vertrekken.
brandde van nieuwsgierigheid om te weten vat
dit schrijven wel behelsde.
Met koortsachtige haast nam ik afscheid co
snelde ik naar mijne woning'. Ik had geen opgen
voor (de schoane natuur; dicht bij! mijne wo
ning zag ik mevrouw de Rainvillier en Noémie
mij' te gemoet treden. Ze hadden beiden een
vrool'ijken glimlach op 't gelaat; toen zij m>j! 111
het oog, kregen, kwamen ze naar mij, toe, ter
wijl Noémie mij zeide:
"We moesten u ontmoeten, want zooi juist
passeerde ons een heer, die sprekend op u
leek. D,at was' een aankondiging, hernam ze glim"
lachend.
Ik wist niet wat te zeggen, en toch kon ik
niet sprakeloos Mijlven staan.
Komt ge van huis? vroeg ik ten slofte.
Zeker, waar zouden we anders nu al ge
weest zij'n? vroeg Noémie mij.
Ja, we wilden juist eene wandeling do,»
het park doen; Noémie heeft beweging noodig^.
U weet waarom voegde zij! er lachend bij m
die lente verwacht ze een erfgenaam... Doch
er schijnt u eene gewichtige aangelegenheid te
wachten, ten minste, ge hadt zooi juist blijkbaar
grpoten haast, te oordeelen naar den spied waar
mee u voortschrcedt, we dachten al, dat ge ons
niet zien zoudt. v
Ik weet niet meer walt ik antwoordde.- Ik
hoopte maar, dat hoe lief mijd Vriendinnen mij
Ook waren, ze mijl nu zouden laten gaan.
Ze zagen blijkbaar, dat een gewichtige zaak
mijn geest bezighield. Mevrouw de Rainvillier
keek 'mijl bezorgd aan. Dioidh de arme vi^ou\v
was er vette van, te vermoeden, wat mijn geest
bezighield.
Wanneer zullen we het genoegen hebben
u weer eens te zien? vroeg mevrouw de Rain
villier, mij, terwijl ze mij tevens de hand ten
afscheid toestak.
Wel als u wilt... morgen schikt u dat?
Tenminste als ik niet verhinderd word.
U weet, dat we eiken middag tot vier uur
thuis zijln. En ik' behoef er zeker niet bij te
voegen dat 't ons veel genoegen zal doen, u te
ontviangen.
Daarna voegde ze er op somheren toon bij.:
-- Juist als in die droeve dagen!
Zijh we niet overeengekomen, dat we er
sedert gisteren niet meer over zouden spreken?
Juist! W,e zullen er over zwijgen 1
De eerste, die er nog' over begint, moet
maar boete betMen, zei Noémie, terwijl ze bare
moeder b'ij den arm vatte.
Eindelijk! Ze vertrokken 1
Eenige minuten later had ik mijne woning be
reikt. Ik sloot Eet venster van mijd studeerka
mer om met aandacht te kunnen lezen.
Aan mijn schrijftafel plaats nemena, beschouw-
de ik eerst gedurende eènige oogenMikk'en dit
onverwacht document, verzegeld met een zwart
lak, waarin de initalen des overledenen: P. R-
Niets hield mijl tegen, om den brief te ope
nen en toch... nu aarzelde ik. De hand waann
j ik de enveloppe hield, beefde.
Mijin keel was 'dropg', mijn tong dik. Ik
een gevoel, alsof de kamer met mij' ronddraaide-
Eindelijk, ïk moest immers wel! Ik nam myn
vouwbeen en met ééne beweging had i'k'^ e
couvert geopend.
Voorzichtig nam ik' den brief op, 10 0
viel. Het was een dubbel blad gel inieer sc
papier in octavoformaat, geheel bes reve
het duidelijke krachtige bandschn tjan^
leden vriend. Bij het le^tt diepe droefheid
reeds, wei'd i'k door zulk ooffen ont-
rolden en op het papier
(Wordt perwlgd).
'i 1