tiiimwiland.
Uit de Tweede Kamer.
Htads- en ^ewestelyk Nieuws
Crisismaatregelen.
Aangaande de ,,L e i n s t e r" worden de vol
gende bijzonderheden gemeld
De „Leinster" was met 650 passagiers en 70
koppen van de bemanning uit Kingston ver
trokken en werd op den ochtend van 10 dezer
getorpedeerd. Het voorschip werd bijna van
het schip afgesneden, waarbij twintig koppen
van de bemanning en twee-en twintig post
beambten, die in het voorschip werkten, om
kwamen. De „Leinster" begon te zinken. De
kapitein trachtte naar de haven terug te kee-
ren. Een tweede torpedo trof echter de machine
kamer. Het schip zonk toen in enkele minuten.
Een eerst gedane poging om booten uit te zet
ten was mislukt, daar er verscheidene omsloe
gen en de menschen er in verdronken. Men
schat dat -er 200 menschen gered zijn. Zij red
den zich op vlotten en werden door marine
vaartuigen gered. Velen waren gewond. Een
binnenkomend stoomschip, dat het sein S.O.S.
had opgevangen, spoedde zich naar de plaats
maar zag enkel wrakhout.
Lady Phyllis Hamilton, dochter van de douai-
riere-hertogin van Abercorn, is onder de ver
misten. De kapitein is omgekomen.
Het vertrek van de postbooten was enkele
dagen geleden gewijzigd. Zij voeren voor groo-
tere veiligheid nu overdag.
Te Dublin werden tal van lijken aangebracht,
de verontwaardiging in Ierland, dat den eer
sten werkelijken slag van de Duitsche barbaarsch
heid heeft gekregen is groot.
De gewezen koning Manuel van Portugal die
Woensdag j.l. met de „Leinster" naar Ierland
was gegaan, heeft aan de bladen een boodschap
van rouwbeklag, gezonden.
De „Daily Mail" zegt dat de „Leinster" en
de „Hirano Maroe" getorpedeerd zijn tengevolge
van een nieuwen duikbootveldtocht, die onge-
veertien dagen geleden begonnen is, toen in
verschillende richtingen nieuwe bedrijvigheid
van de duikbooten waar te nemen was, vooral
öp de transportroutes van de Amerikaansche
troepen. De duikbooten zijn zwaarder gewapend
dan vroeger.
Over het getorpedeerde s.s. Hir ano Ma-
roe" worden uit Londen de volgende bijzonder
heden (geseind
De „Ilirano Maroe" werd des ochtends zonder
waarschuwing door een Duitsche duikboot getorpe
deerd, terwijl er een vliegende storm woei. Van
de 250 opvarenden zijn er slechts 28 gered;
daaronder zijn 11 passagiers, te weten 3 Britten
7 Nederlanders en één Belg.
Een geredde passagier vertelde het volgende:
Het schip zonk binnen enkele minuten. Hij
klampte zich aan eenig wrakhout vast. Overal
om hem heen worstelden in de hooggaande golven
de drenkelingen. Boven den stormwind uit weer
klonken hartverscheurende kreten om hulp. De
zware golfslag spoelde al spoedig de menschen
weg van het wrakhout, waaraan zij zich in wan
hoop hadden vastgeklampt om het leven er af
te brengen.
Een tweede passagier verklaarde, dat zijn reis
gezelschap uit hemzelf en vier andere Belgen
bestond. Hij geloofde dat al die vier waren om
gekomen. De 'ontploffing van de torpedo was
porverdoovend en deed het geheele schip trillen.
Eenaanzienlijk aantal passagiers w.o. Japan-
sche d ames en kinderen is met het schip
naar de cfiepte gegaan, toen zij. nog ter nauwer-
noiod tijd hadden gehad om aan dek te komen
De eerste officier is de eenige scheepsoföcieir
die gered is. Het lijk van den derde officier,
is aan land gebracht.
Een Engelsche passagier1 kapt. Butler, zeide,
dat het geraas van de lOintploffing vreeselijk was.
Zijn eigen ervaringen verhalend, zeide hij „Ik
was gelukkig aangekleed, want ik had een voor
gevoel, dat het schip getorpedeerd zou kunnen
worden. Ik sprong mijn kooi uit en begaf mij,
tezamen met andere passagiers aan dek. Er was
natuurlijk wel eenige 'Opwinding, maar iedereen
hield zich tamelijk rustig en hield zich onder
bedwang. Ik weid naar het bovendek gestuurd,
waar iemand van de bemanning mij mijn' boot
aanwees. Ik had een reddingsgiordel om en stond
te wachten, tot de boot te water zou zijn. Maar
het leek alsof het water steeg; het dek waarop
ik stond, was snel onder water en ik werd vier
kant van de beenen gespoeld in de onstuimige
zee. Het schip zonk en drijvend op reddings-
gordels bereikten wij wat wrakhout, waaraan wij
ons vastklampen -om het leven er af te
brengen. Het was donker en koud om er van te
bezwijken. Vlak bij dreven tal van lijken. Tot
onze groote vreugde ontwaarden wij een schip,
dat snel naderde Dit wekte onzen zinkenden
moed verwonderlijk op. Het was een Amerikaan
sche torpedojager, die ons redde. Wij werden
er aan boord allerhoffelijkst behandeld.
Naar wij vernamen, werd, toen de torpedoboot-
jager naderde om ons te redden, het schip door
de Doitschers beschoten.
De meeste overlevenden van de „Hirano Maroe"
zijn in nachtgewaad gered. De eerste-machinist
is de eenige geredde officier. De dorde officier
stierf aan boord van een torpedo-jager. Er was
geen tijd om booten neer te laten. De booten,
die men trachtte uit te zetten, werden stukge
slagen.
Twee Engelsche kameniers, drie Japansche da
mes en zeven kinderen di© ,0,p het oogenblik
van de ontploffing in Jjed lagen, zijn omgeko
men. j
'De overlevenden brengen hulde aan den moed
van den marconist, die zijn hut niet verliet, voor
het water er binnengestroomd was. Hij is ver
dronken. Vele lijken zijn deerlijk verminkt door
slagen van de schroefbladen.
F Karsch uit Itotterdam zeide, dat hij aan
boord van bet schip was met twaalf andere^
Nederlanders, van wie er maar vier gered zijn.
De Engelsche bladen melden nog, dat de Ame
rikaansche to-rpedoboot-jager 29 'Overlevenden naar
Queens town had gebracht die op zee waren op
gepikt en van reddingsgordels voorzien
zich vastklampten aan planken en ander wrakhout.
Zij waren bijna dood van de koude. Voor zoo
ver men weet, zijn deze 29 de eenige lover
levenden. Tweehonderd passagiers en 21 kop
pen van de bemanning zijn omgekomen.
Toen de „Hurano Manoe" was getorpedeerd bij
de machinekamer, zonk zij binnen enkele 'mi
nuten in een woeste zee, en vóór er tijd was
■om 'de booten uit te brengen.
ALLERLEI NIEUWS.
Naar de Duitsche bladen melden, heeft de
betaling der achterstallige Russische coupons en
uitgelote stukken eenigszins langer geduurd en
stond dit ten deele in verband met den in Duitsch
land ingetreden nieuwen politieken toestand, an
derzijds moest het toegeschreven worden aan de
omstandigheid, dat, ten gevolge van de nota
der Russische Regeering de vraag der revisie
van het vredesverdrag van Brest-Litofsk acuut
was geworden. Met de betaling der coupons en
uitgelote stukken zal thans van 14 October af
begonnen worden. De tot nu toe door Jlusland
aan Duitschland betaalde bedragen, nJ. op 10
Sept. 42.860 KG. fijn goud en 90.9 millioen rbl.
in bankbiljetten en de op 30 Sept. betaald© 50.676
KG. fijn goud en 113,635 rbl.. in bankbiljetten
zijn belangrijk hooger dan de som, welke voor
deze betaling noodig is. Reeds uit deze beide
bedragen kunnen dus afle vorderingen voldaan
worden.
In Parijs schat men da,t de Duitsche legers
gedurende de laatste zes maanden 100.000 doo-
den per maand hebben gehad. Tusschen 15 Ju
li en 30 September hebÊen de Fianschen 250.000
gevangenen gemaakt en 28 600 machinegeweren
vermeesterd. De vijandelijke verliezen aan ar
tillerie worden op 3700 stukken en miliioenen
granaten geschat.
De laatste Britsche verkenningen hebben uit
gewezen, dat de Duitschers op het oogenblik doen
de zijn met de havens van Oostende en Zee-
brugge te versperren.
Men verzekert, dat de voormalige Bulgaar-
sche minister-president Radoslawof, afs Duitsch
officier vermomd, uit Sofia naar Weenen ont
vlucht is. i
Den 2den October 1.1. heeft de bijna zes
jarige Oostenrijksche kroonprins Otto, voorbe
reid door zijne moeder, keizerin Zita, te Rei-
chenau zijn eerste H. Communie gedaan.
Met hem en ditmaal na hem communiceer
den keizer Karei en keizerin Zita. De H. Mis
werd opgedragen door Mgr. Seijdl en werd o.a.
bijgewoond door Z.Em. den Kardinaal-aarts
bisschop Piffl. In dezelfde kapel had keizer
Karei jaren geleden .zijn eerste H. Communie
gedaan.
Keizerin Zita zeide den jongen communicant
de gebeden voor en geleidde hem ter H. Tafel
Daarna communiceerde het keizerlijk paar. On
geveer 20.000 kinderen droegen in de parochie
kerken van Weenen en in pensionaten tegelij
kertijd de H. Communie tot intentie van het
keizerlijk communicantje op.
„Vrij België" van 11 dezer schrijft:
Alle inlichtingen wijzen op een ontruiming
van de Vlaamsche kust door de Duitschers.
Te Brugge zijn de duikbooten uiteengenomen
en opgeladen. Eenige werven aan Brugg's
dokken zijn in brand gestoken. Van Knokke
heeft men zwaar geschut weggevoerd. Onder
toezicht van soldaten hebben burgers allerlei
werktuigen moeten vernielen, als pompen, lei
dingen, benoodigdheden voor bouw- en smeed
werk, enz. Het werk bij Zeebrugge is stilgelegd
en de burgers zijn er afgedankt.
Uit alle kustgemeenten en ook verder het
land in hebben de Duitschers de weerbare jon
gelingen en mannen weggevoerd. Tragisch zijn
de tooneelen die zich afspelen in de beproefde
landstreek.
Uit Sluis meldt men
Het wegvoeren van de burgerbevolking uit
West-Vlaanderen Oostwaarts gaat nog gere
geld door. Dezer dagen trokken b.v. groote
troepen Belgen onder militair geleide langs de
Nederlandsche grens, bij het Vlaamsche dorp
Middelburg', onder het zingen van vaderlandsche
lievende liederen. De enorme hoeveelheden
telefoonmateriaal namen de Duitschers zorg
vuldig, onder toezicht van officieren weg.
De Amerikaansche antwoord-nota op Duitsch-
land's verzoek om vrede heeft de algemeene
goedkeuring gevonden van de Fransche Ka
mer. De commissie van buitenlandsche zaken
onder voorzitterschap van Franklin—Bouillon,
heeft met algemeene stemmen een dagorder
aangenomen, waarin zij Lansing's antwoord
goedkeurt en verklaart, dat zij er in vertrouwt,
dat de regeering in naam van Frankrijk geen
wapenstilstand zal aanvaarden, die de zegevie-
vierende legers der Entente geen voldoening
en waarborgen zal verzekeren. Bovendien heeft
de radicale socialistische groep eensgezind haar
stem verleend aan een verklaring, waardoor zij
volkomen Wilson's antwoord goedkeurt.
Wasscherijen en dc zeepnood.
Naar wij vernemen, heeft het Rgkszeepkan-
toor een regeling in voorbereiding voor een
doelmatiger en zuiverder verstrekking van wasch-
middelen aan wasscherijen. Het ligt in de bedoe
ling de regeling zoodanig te maken, dat de te
verstrekken hoeveelheden evenredig zijn aan de
groote wasscherijen.
Dr Rosen naar Duitschland.
Gister-avond passeerde dr. Rosen, Duitsch ge
zant in Den Haag, Zevenaer, op weg naar Benijn.
De kolenovercenkomst met Duitschland.
Gelijk men weet, bevat de eind Juli met
Duitschland getroffen overeenkomst betreffende
de levering van 120.000 ton steenkool per maand
aan Nederland de bepaling, dat zij van 15
October af met een termijn van veertien dagen
opzegbaar is. Men ver ouders telt, dat deze be
paling verband houdt met den wensch van
Duitschland aao spoedig mogelijk tot een nieuwe
regeling der «economische betrekkingen te ko
men. Hoewel nu in tusschen een nieuwe alge
meene overeenkomst nog niet tot stand geko
men is, is tot dusver geen bericht ontvangen,
dat Duitschland van de opzegclausule gebruik
zal maken en et schijnt reden te z'ijh .om aan
te pemen, dat dit ook vooralsnog niet geschie
den zal. Na den ln November zullen de kolen-
leverïngen dus naar alle waarschijnlijkheid wor
den voortgezet tot ultimo December wanneer de
overeenkomst eindigt. (Hbl.)
De vluchtelingen.
Men meldt uit Roosendaal.
Wij vernemen, dat in verband met de vermoe
delijke aankomst van een groot aantal Fran
sche vluchtelingen, door de militaire autoriteiten
in geheel Noord-Brabant uitgebreide maatrege-'
len worden getroffen. Zelfs in de buurt van
Lage Zwaluwe en Moerdijk werden reeds gister
avond door 9e verschillende commandanten or
ders betreffende inkwartiering ontvangen. Rei
zigers, die juist van de Belgische grens kwa
men, wisten mede te deelen, dat nabij Cadzand
en ten Westen van Sluis de geheele prikkel
draadversperring is weggenomen. Volgens deze
reizigers zijn de Duitsche kustbewakingstroe
pen in vollen aftocht. Een gedeelte van deze
bewakingstmepen, meerendeeis zeesoldaten, trok
in een stoet, die meer dan een uur duurde,
langs Cadzand Vet.schillende officieren, hoofd
officieren, een groot aantai voertuigen, kanonnen
zelfs muziekkorpsen waien mede in den stoet.
Een twintigtal Duitsche soldaten kwamen in bur-
gerkleeding over de grens. Verder wist men te
vertellen, dat de gemoed s toestand der Duitsche
grensbevolkingstroepen zoo js, dat honderden hun
ner gereed staan te deseiteeren, indien Duitsch
land den eisch, om het bezette gebied te ont
ruimen, niet accepteert. Wat de vluchtelingen be
treft, wist de stationschef te Roosendaal gister
avond half negen nog niets positiefs. We ver
namen echter van andere zijde, dat een extra-
trein gister-avond uit Zeeland naar Rotterdam
is vertrokken
Maatregelen tegen fraude met beterbons.
Het Rijkskanloor voor Vleesch en Vetten
heeft aan de burgemeesters een schrijven dioen
toekomen van den volgenden inhoud:
„In verband met de voorkomende diefstallen
van vetkaarten en de daaruit lOntstane fraudu
leuze handelingen, hebben sommige gemeente
besturen het noodig geacht, een regeling te
treffen ten opzichte der Vetdistributie, waar-
dooi de verkoop van dit artikel alleen moge/ijk
wordt gemaakt tegen inlevering naast den gel-
drgen vetbon van een daarvoor aangeduiden bon
uit het gemeentelijk bonboekje. Daar hieruit
voor de omliggende gemeenten dier plaatsen
gevolgen ontstaan, welke een afwijking nood
zakelijk maken van de toewijzing der vetten
aan de diand van hun aantal inwoners, ontvin
gen wij gaarne omgaand bericht of er in uwe
gemeente een© regeling, a;s hierboven ver
meld is getroffen, of eenig voornemen iom deze
te treffen, bestaat, onder opgave van den da
tum, op welken deze regeling in werking treedt
of is getreden
Bij het schrijVen is een formulier gevoegd,
waarop de betrokken vragen beantwoord kun
nen worden."
Versche eieren.
Door het Rijks Centraal Administratiekan
toor voor de distributie van levensmiddelen is
den gemeentebesturen medegedeeld, dat dc dis
tributie van versche eieren ten behoeve van
zieken en zwakken is stopgezet, zoodat aan
dergelijke aanvragen van gemeentebesturen geen
gevolg meer gegeven zal kunnen warden.
Binnenkort zal met de distributie van ge
conserveerde eieren begonnen worden, en zal'
hieromtrent genoemd kantoor spoedig nader be
richt doen uitgaan.
Interpellaties. Deel I.
Was het niet waar dat Jhr. Savornin Loh-
man een gr ot deel van ons volk zoo niet
bijna het geheele volk achter zich heeft, wan
neer hij zegt dat door de interpellaties den
nationalen tijd verspild wordt en de leden indivi
dueel matiging moeten betrachten in het stel
len van vragen (en niet voor de tribune
te spreken ten koste van 's lands belang
Want wie onzer zou durven beweren dat
Troelstra's interpellatie over de Buitenlandsche
politiek een voordeel heeft gebracht in 's lands
belang Integendeel toch, al moet toegege
ven dat Ravesteijn en Treub het vooral rek-
I ten en verkeerd maakten. Wat kan ons de
persoonlijke opinie van den heer Treub schelen,
zijn opinie over de Telegraaf.
Hoorde men ooit lager en onlogischer speech
dan die van Ravesteyn in eerste instantie
Was het niet in allen deele er glad neven
En wat bereikte Troelstra, hij, die als oud par
lementariër toch vooruit kan weten welk resul
taat hij bereiken zou
De minister van Buitenlandsche zaken hield
een rede van tien minuten waarin niets gezegd
werd. „Wij zullen ons best doen", aldus resu
meerde Marchant des ministers rede. Men kan
de nietszeggendheid betreuren, ook wij doen
dat, althans, meer publiciteit is ons aange
naam, maar kon men op dat oogenblik meer
verwachten En bleek niet aanstonds dat
deze Regeering een Commissie van Buitenl.
Zaken uit de Staten-Generaal gaarne zal aan
vaarden Dat is een groote stap vooruit.
Voor ons bestaat de onpartijdigheid, de
werklust en bekwaamheid van dit ministerie
en van den minister van buitenlandsche zaken
vast en een nieuwe richting is Dinsdag 1.1.
door den premier reeds ingeslagen en staat
door de nieuwe Commissie op komst in perpe-
tuïteit.
j De heer Lely bestrafte niet zuinig Treub's
loslippigheid.
j Ten slotte verliep de dag, zij het vrij nutte
loos, toch aangenamer dan gedacht werd door
de repliek des heeren Karnebeeks, die vele le
den der Kamer overtuigde over de momen-
teele noodwendigheid vanzwijgen. Dit
alles echter was vooruit te voorzien.
Ondertusschen is alweder een dag verloren.
Dinsdag nog eens Interpellaties, deel II
Troelstra en Kruyt.
Geeft Nederland Savornin Lohman misschien
toch gelijk?
Er blijft zoo weinig tijd over voorde
zaken.
Mogen de Interpellaties toch nog hun eigen
aardig nut hebben.
In de motie Ravesteyn zat weinig wijsheid.
Misschien dat het Ned. publiek er zich mede
voeden kan. Dan blijkt het nut reeds. Zouden
wij geen moties aannemen dat er ruim brood
moge komen, veel aardappels moeten zijn,
véél meer vet voorradig dient te wezen en dat
het beter ware aan onze grenzen vrede te
hebben. Dolle S.D.POh, Sancta Simplicitas.
Heilige onnoozelheid
Mr. Bomans.
Verkrijgbaar in de week van 10—16 Oct.
Op bon 292 1 ons kaas naar keuze.
Op bon 294 1 reep chocolade, ongevuld, 127»
cent verpakt, 12 cent onverpakt.
Op bon 296 7* pond suiker, 30 ct. per pond.
Op bon 301 Q, ons havermout, 16 cent per
pond, vanaf Dinsdag.
Op bon 298 1 ons peulvruchten naar keuze,
groene erwten 11 cent per pond, witte boonen
23 cent per pond, vanaf Zaterdag.
Aardappelen.
Op bon 307 1 K.G. aardappelen op Zaterdag.
309 Q, Maandag.
311 7a M Dinsdag,
ii ii 313 1 Woensdag.
Veen- of zandaardappelen 57a cent, kleiaard-
appelen 97a cent Per kilo, poters 7 cent p. kilo.
Suikerkaar t. Op bon 8 is verkrijgbaar
7a pond suiker.
Kind ermee 1. Bon 34 kindermeel is deze
week geldig.
Verkrijgbaar 1/t pond kindermeel 21 cent
per 7a pond, of 7, pond maizena k 55 cent
per 7a pond.
Nieuwe aanvragen voor Kindermeelbons en
Suikerkaarten kunnen worden gedaan Dinsdag
15 October 's namiddags van 2—3.30 uur aan
het Broodbureau.
Visch. Op bon 198 verkrijgbaar 7a pond
visch.
Bon 198 is geldig tot en met 19 October.
Op bon 290 verkrijgbaar 1/i pond visch.
Koffie.
Op bon 38 van 1 tot en met 15 October
7a ons koffie.
Op bon 39 van 16 tot en met 31 October
Va ons koffie.
Kolen. In October zijn geldig bons
nos. 6, 7, 8 en 9 ieder voor 1/s eenheid 16
K.G. Steenkolen, bons 10, 11, 12 en 13, ieder
voor 7» eenheid 4/io H.L. geklopte cokes.
Broodkaart. De broodkaart van het
70e tijdvak loopt van 4 tot en met 10 Oct.,
71e tijdvak van 11 tot en met 17 October.
Bote r-m e 1 a n g e-m argarinekaart,
2e week geldig van 3 Oct. tot en met 12 Oct.
3e week van 12 tot en met 22 October.
Aanvragen voor extra rantsoenen voor zieken
moeten worden gedaan aan het Levensmidde
len-Bureau, 's voorm. van 91 en 's nam. van
23 uur.
Schiedammers aan boord van de
„Hirano Maroe".
Onder de rubriek Buitenland vindt men be
richten over de torpedeering van het Japansche
s.s. „Hirano Maroe." i
