tijdens den oorlog 11.400 personen door de
militaire gerechtshoven zijn ter dood veroor
deeld en terechtgesteld 3800 hebben gratie
gekregen.
Men meldt uit Berlijn
Teekenend voor den poütieken en economi-
schen toestand zijn de verhoudingen zooals die
bij de Siemens wefken zijn ontstaan. De arbei
ders verlangden loonsverhooging, die totaal
120.000.000 mark meerdere uitgaven zal eischen
en dus geheel onuitvoerbaar is, daar de totale
verdiensten der firma slechts veertien millioen
bedroegen,
Uit Dusseldorp verneemt de „Berliner Lok.
Anz.", dat in het Rijnsch-Westfaalsche kolen-
gebied des morgens 14.000 arbeiders niet op
het appèl verschenen. Des avonds was het
aantal stakers tot 20.000 gestegen. Bij eenige
mijnen zijn de arbeiders weer aan het werk ge
gaan.
BINNENLAND.
Belgie en Nederland.
Hel Belgisch ministerie van Buitentandsche
Zaken heeft aan de Belgische pers een nota
doen toekomen naar aanleiding van het commu
niqué van de Nederlandsche legatie, dat de be-
weegitedenen uiteenzette, die de Nedérlandsché
regeering het trekken van Duitsche troepen door
Limburg deed toestaan. j
Volgens dit communiqué zou de wapenstil
stand een groot verschil tusSchen feitelijken
en wettelijken toestand in het leven hebben
geroepen, terwijl de door de Duitschers aan
genomen voorwaarden een hervatting van de
vijandelijkheden zouden hebben uitgesloten, en
er 'geten motieven meer zouden zijn om de
troepen der oorlogvoerenden te interneeren.
Er valt, thans op te merken:
le Volgens rechtsbegrip is de wapenstilstand
eenvoudig een opschorting van vijandelijkheden,
die geenszins een hervatting uitsluit.
2e. Op 12 November 1918 stond de Neder-
randsche regieering het doortrekken der Duit
sche troepen toe, zonder voorafgaand^ overleg
of toestemming van de geadieei'de regeerin
gen. Evenwel heeft Nederland in een nota van
denzelfden datum aan den Belgischen gezant
te 's-Gravenhage verklaard, dat het de sinds
1914 geïnterneerde Belgische militairen niet kon
vrijlaten zonder voorafgaandte instemming van de
Duitsche regeering. i
3e Volgens art.. 11 van de Haagsche Con
ventie van 1907 was de Nederlandsche regee
ring verplicht tot internteering van Duitsche
troepen, op haar gebied toegelaten. De Neder
landsche retgteering zal niet de verplichting
ontkennen, die, op den 12en November', ondanks
don wapenstilstand, op haar rustte, daar zij
op denzélfdien dag zich op het bewuste artikel
tegen ov|er België beriep om haar weigering tot
vrijlating der gei nter neer den tt; rechtvaardi
gen!
De Nederlandsche regeering heeft, sedert zij
den doortocht der troepen toestond, steeds ver
klaard, vóór alles in het belang van België te
handelen; maar als mlen de zaak uit militair
standpunt beziet, is het onweerlegbaar, dat
deze gunst, aan de Duitschers toegestaan, hun
veroorloofde een talrijke troepenmacht en een
aanzienlijke hoeveelheid materiaal in veilig
heid te brengen. Wat het aantal' soldalen be
treft, bedraagt dit van 70.000 tot 120.000 man.
De Belgische Generqle Staf beschikt over
gegevens, die aantoonen, dat er overeenstem
ming heeft hestaan in de data voor het over
trekkenvan de Maas voor het geheele front
van het 4e Duitsche leger, zoowel over Neder-
landsch als over Belgisch grondgebied, het
geen de veronderstelling wettigt, dat de Gene
rale Staf van den vijand bij den terugtocht van
zijn troepen rekende op autorisatie van de Ne
derlandsche regeering.
Men moet ook' niet vergeten, dat het Duit
sche leger in Belgisch Limburg teBeveiToo
zijn grootste centrum vpoir de revitaifeering
had, te Tongeren, het voornaamste centrum
voor mitrailleurs en dat alle materiaaldepots
van het 4 te leger van' de kust en die van de
vliegeractie in V ld anderen rondom Antwerpen
geconcentreerd waren.
In het licht van den terugtocht van October
is het dus duidelijk, welke uitgebreide diensten
aan de Duitschers bewezen werden door hun
toe te staan, dat hlet 4e leger 'Nedetlandsc-h
Limburg via Visé niet geheel behoefde te ont
wijken en daardoor de wegen en spoorwegen,
die rechtstreeks van België naar1 Duitschland
leiden, en die nauwelijks voldoende waren voor
den aftocht van andeUe Duitsche troepen, niet
te overvoeren. Het zij nogmaals veroorloofd
er op te wijzien, dat, indien de doortocht
geweigerd was, de sterke contingenten, die
thans door Limburg gepasseerd zijn, niet in de
gelegenheid zouden zijn geweest het Belgisch
gebied te ontruimen in den tijd, door den wa
penstilstand voorgeschreven en dus gevangen
zouden zijn genomen. 1 j
Niet alleein zijn troepen en materiaal aan de
macht der geallieerden onttrokken, maar de
soldaten, die over Hollandsch Limburg, ont
snapt zijn, zullen zelfs de wapenen tegen ons
weer kunnen opvatten. Bovendien is het aan
de Belgische regeering bekend, d!at vee, paar
den, karren en andere goederen, aan de Lim-
bur'gsche bevolking hehoorend, welke door de
Duitschers gerequireerd óf gestolen waren door
Nederlandsch Limburg zijn vervoerd. Deze buit
zou ter plaatse achtergelaten moeten zijn, in
dien de wegen over Nederlandsch Limburg niet
voor den vijand geopend waren.
Ten slotte heeft de Nederlandsche regeering
door den doortocht, over een provincie, die
Nooid-Betgië herbeerscht, toe te staan, een pre
cedent geschapen, dat onze veiligheid bedreigt!
Zeemiliciens 1919 met onbepaald (klein) verlof.
Die zeiemiliciens van de eerste ploeg der
lichting 1919, wien destijds vrijstelling werd
verleend met bepaling, dat deze vrijstelling
eerst op een later vast te stellen tijdstip zou
ingaan, zullen met, f8 December a.s. in genot
van onbepaald (klein) verlof worden gesteld.
Ook van deze categorie zuilen de ziekenver
plegers eerst eenige dagen later kunnen Ver
trekken
Onze kolen- en graanpositie.
Het Bureau voor Mededeelimgen in zake de
Voedselvoorziening meldt
De vooruitzichten voor die kolen Voor zie ni ng
die toch reieds zorgwekkend waren, zijn in de
laatste dagen nog hachelijker geworden.
In Duitschland heerscht kolenschaarschte, zoo
dat op aanvoer uit hetbezette g'ebied al
lerminst te rekenen valt.
Ook in Engeland zijn geen groote voorraden
beschikbaar, met het gevolg, dat de door Enge
land voor levering1 tusschen 18 November en
18 ^December toegezegde 60.000 ton kolen, die
onmisbaar zijn om de brandstofvoorziening in
December geregeld te doen verloopen, in dezlfi
maand slechts voor een klein deel" zullen bin
nenkomen.
Wat ons eigen land betreft, heeft, gelijk' be
kend is, de productie der Limbnrgsche mijnen
zeer geleden door het heerschen der Spaansche
griep en het vertrek' van eenige duizenden Bel
gische geïnterneerden, met name der vele bou
wers, die onder hen- voorkwamen.
Ook met de grootste inspanning mag er dan
ook niet op worden gerekend, dat reeds bij' den
aanvang der maand Januari de productie, we
der op het oude peil' zal zijn gebracht.
Verder interen op de laanwezige kolenvoorra-
den is niet mogelijk. Bij' de thans gevolgde in-
deeiing zuilen aan het einde der maand de voor
raden hij de gasfabrieken, de spoorwegen en
de eiectrische centrale gemiddeld voor nauwe
lijks drie weken meer voldoende zijn. De te Am
sterdam en Rotterdam opgeslagen voorraden,
die -in November ter beschikking der Rij'ks-Koien-
distributie werden gtesteiÜ, zullen dan Lijkans
geheel zijn weggeslonken. Zij hebben dienst ge
daan om bij de stagnatie in dien aanvoer uit het
buitenland, in November en December de br'and-
stofVooi'ziening gaande te houden.
De eenige mogelijkheid om onzen kotenvoor-
raad onmiddellijk aan te vullen, bestaat in aan
voer uit Amerika. Daarbij' doet zich echter de
moeilijkheid voor, dat wegens onvoldoende bun-
kerkolen slechts een beperkte scheepskuimte be
schikbaar kan worden gesteld. Willen wij dus
uil Amerika kolen halen, dan moet dit geschie
den met schepen, die anders bestemd zouden
kunnen worden voor den aanvoer v:an graan, en
wanneer deze niet tijdig' kan plaats vinden, lbopt
het bestaande broodrantsoen gevaar'.
Dit laatste behoeft echter niet te geschieden,
wanneer de Nederlandsche landbouwers1 zoo spoe
dig mogelijk gr|aan inlev|e!ren. Tot nu toe heeft
de inlevering te wenschen overgelaten, ten de'&lé
door 'bet heerschen der Spaansche 'griep1, ten dee-
le door den op zich zelf begrijpelijker] wensch
der boeren het dorsfchen uit te stelten, om gedu
rende den winter arbeid te hebben voor liun
personeel1. 1
Op dit oogenblik moet echter het zwaarst we
gen wat het zwaarst is. De hachelijke toestand
vordert, dat thans onverwijld zooveel mogelijk' in-
al'ndsch graan binnenkomt. Aheen wanneer dat
geschiedt, zal het mogelijk zijn het bestaande
broodrantsoen te handhavten.
Intusschen moet, wat de brands!ofvoorziening
betreft, rekening gehouden worden mèt de mo
gelijkheid, dat wij gedurende de maand Januari
uitsluitend zullen zijn aangewezen op de bin-
nenlandscfae productie aan steenkolen, bruinko
len en turf. Hierop gebaseerd, heeft de Rijks-
k'olendistributie daarom voor die maand een nieu
we indearing opgemaakt.
Wanneer voliglens dit schema zal worden toe
gewezen, zulten van de industrie uitsluitend de
meest noodzakelijke bedrijven van brandstof wor
den voorzien; aan bedrijven, welkle niet voor de
voedselvoorziening werken of die niet op .andere
wijze voor de gemeenschap van vitaal belang zijn
zal niets kunnen wordten toegewezen.
De dienst op de spoorwegen zal zeer aan
merkelijk moeten worden ingekrompen. O'pi het
verbruik v,an glas en letectrfciteit zal nog; aan
merkelijk meer moeten worden bezuinigd; in het
bijzonder zullen zich moeilijkheden voordoen bij'
de gasfabrieken, welke steeds in de eerste plaats
op het verwerken van buitenland sche kolen zijn
aangewezen. In de behoeft© aan bunkerbotten
aar', glijk creeds werd opgemerkt, bij verre niet
kunnen worden voorzien, zoodat slechts1 een be
perkte scbeepsruimte zal kunnen uitvaren.
Ondanks de ongunstige wending in de br'and-
stofvoorziening, wordt evenwel ook nu nog aange- j
nomen, dat de minimum-rantsoenen voor gr|oep A
(huisbrand) zullen kunnen worden verstrekt; de
groepen B. G. en D. en de particuliere hou
ders van centrale verwarmingen zulten echter
in nog meeUdleire mate hun verbruik' dienen te
beperken. Mocht op' de minimum'-rantsoenen aan
zienlijk kunnen worden bespaard, dan zal dit
uiteraard aan de andere groepen van verbruikers
ten goede komen en zal' hierdoor de dreigende
werkeloosheid worden beperkt, te aanmerking
genomen, da,t de weersgesteldheid tot nu toe een
zuinig brandstofverbruik' in de hand beeft gewerkt
mag 'er op worden aangedrongen, dat ook' op den
huisbrand inderdaad bezuinigd zaï worden.
Teigeiijk moglen de landbouwers bedenken, dat
zij door snelle inlevering van graan, er zeer
toe kunnen medewerken het sluiten van fabrie
ken en dè daaruit voortvloeiende werkeloosheid
zooveel mogelijk te voorkomen.
De nieuwe koers.
De Gemeenteraad van Nijmegen heeft Za
terdag met algemeene stemmen aangenomen
een motie van de Katholieke Raadsfractie,
waarin B. en W. werden verzocht aan den Raad
voorstellen te doen lo. tot invoering van den
8-uren werkdag met vrijen Zaterdagmiddag
voor de gemeentewerklieden en ambtenaren
2o. invoering van een vierploegenstelsel en 6-
uren werkdag voor zwaren arbeid 3o. invoe
ring van algemeen georganiseerd overleg 4o.
herziening van de salarissen der ambtenaren
5o. herziening van de salarissen der werk
lieden met dien verstande, dat het minimum
weekloon f 20.70 wordt en het maximum
f 30.60 plus f 0.50 toeslag per kind 6o. terug
werkende kracht voor de punten 4o. en 5o.
van 1 Januari 1918 af.
De voorzitter zegde namens B. en W. de
gevraagde voorstellen toe doch met een res
trictie wat betreft het georganiseerd overleg.
Medegedeeld wordt, dat in verband met de
invoering van den vrijen Zaterdagmiddag voor
het gemeentepersoneel de Raadsvergaderingen
met ingang van 1919 voortaan op Donderdag
zullen worden gehouden.
De vleeschvoorziening.
Naar de Msb. verneemt,1 is het niet uitge
sloten, dat binnenkort een slachtverbod zal
worden uitgevaardigd. Dit slachtverbod zou in
verband staan met de voorgenomen veetelling,
zoodat het slechts korten tijd, hoogstens en
kele weken, zou duren.
Van een algeheel blijvend slachtverbod zoo
als dezer dagen in de pers werd aangekondigd,
is geen sprake. Veeleer bestaan er plannen om
alle belemmering van den binnenlandschen
rundvleeschhandel en de distributie van rund-
vleesch op te heffen, omdat het niet mogelijk
is gebleken, de schandelijke ontduikingen dezer
bepalingen tegen te gaan.
De eventueele opheffing van de rundvleesch-
distributie is geheel in overeenstemming met
het aan den Minister van Landbouvv door de
slagers-organisaties uitgebrachte advies. In dit
advies werd ook voorgesteld de distributie van
kalfs- en schapenvleesch te handhaven.
Javathee naar Nederland.
Naar N.I.P.A.'s Haagsche correspondent van
bevoegde zijde verneemt, zal een van de des
tijds uitgezonden convooischepen, vermoedelijk
de Tabanan, die blijkens een N.l.P.A.-telegram
den 21en dezer uit Indië zal vertrekken, eenige
duizenden kisten Javathee meebrengen.
Onze graanvoorziening.
De Nederlandsche stoomers „W. van Driel
Sr." en „Westerdijk", samen 5761 bruto ton,
zijn te Baltimore aangekomen om voor onze re
geering te laden,
De „Kennemerland" is 11 December van
Philadelphia vertrokken naar Nederland, met
een lading van 5742 ton graan, bestemd voor
de Nederlandsche regeering. De reis zal wor
den gemaakt door het Kanaal.
Boterprijs.
De Ver. van Burgemeesters en Secretarissen
van gemeenten in Friesland zal een onderzoek
instellen naar den productieprijs van Boter.
Van het resultaat van het onderzoek zal af
hangen of bij den minister zal worden aange
drongen op verlaging van den boterprijs.
Nationaal vredesfonds.
De plannen tot vorming van een Nationaal' Vre
desfonds hebben vasteren vorm aangenomen. On
der leiding van mr. G. Vissering is een voor-
roopig comité samengesteld, dat de voorberei
dende rmiatpegteien neemt tot de bijeenroeping vlan
een vergadering te Utrecht, waar een definitief
ai'gemcen comité tot vorming van het Nationaal
Vredesfonds zal worden opgericht.
Uit den aard der zaak' zal' het nogK eenigen
tij'd duren, voordat die samenkomst zai kunnen
plaats vinden. 1 j
Inmiddels is in elke provincie reeds het ini
tiatief genomen tot samenstelling van een pro
vinciaal comité, hetwelk djei plaatselijke organisa
tie ter bereiking van het doel' zal' ter' hand ne
uten. 'r 1
Draadlooze telegrafie.
De minister van Oorlóg heeft ingetrokken de
bekendmaking van 22 September 1917, houden
de bepalingen betreffende het verbod Van in-
stallatiën voor draadlooze telegrafie.
Maximumprijzen voor veevoeder.
De minister yan Landbouw heeft ingetrokken
zijne beschikking houdende vaststelling van
maximumprijzen voor voederbieten, mangeiwor-
teten, koolrapen, knolten en paardfcpeen, zoo
mede vierhod van vervoer' dezer artikelen.
Ex-keizer Wilhelm.
Naar wij uit goeden bron vernemen, is de
ex-keizer van officieele zijde gepolst, ons land
vrijwillig te verlaten, ten einde de daaraan
voor ons verbonden ernstige gevaren op te
heffen.
De ex-keizer zou aan het verzoek geen ge
hoor hebben gegeven. (Tel-)
W. J. E. H. M. de Jong. f
Te 's Gravcnhage is overreden het oud-lid der
Tweede Kamer W. J. E. H. M. de Jong
Uitvoer van viseh.
De N. U. M. bericht, dat tot nadere mede-
deeiing aanvragen tot het bekomen van con
sent tot uitvoer van viseh naar geallieerde en
neutrale l&ndJen door haar in behandeling kun
nen worden genomen voor de volgende soorten:
gezouten garnalen, zoetwatervisch, spiering,
onsjovis en gezouten zeevisch.
Wat betreft even tueciën uitvoer van gezouten
haring kón worden vermeld, dat een regeling
dienaangaande in voorbereiding is'
Toewijzing van Chilisalpcter.
Het Rijkskantoor voor Kunstmeststoffen
maakt bekend, dat het in de bedoeling ligt,
de door de geassocieerde regeeringen aan Ne
derland toegezegde 45.0001 ton Chihsalpeter te
verdoelen onder alle her'stellers van kunstmest
stoffen, die in Juli jl. een bestelkaart hebben
ingtediend, onverschillig of deze ai "dan net
rogge hebben verbouwd of zullen verhouwen.
Eveneens zulten voor deze toewijzing in aan
merking komen die bestellers, wier toewijzing
bij een vorige distributie, op grond van een on
juiste opgave Van in 1918 Verbouwde rogge werd
•geschrapt of verminderd.
Als basis voor de toewijzing zal uitsluitend
worden genomen het aantal H A. bouwland en
tuingrond, dat door eikten besteller op bedoelde
biestelk'aart werd ingevuld.
Indien de toegezegde hoeveelheid ten volte
in Nederland aankomt, zal' dei toewijzing on
geveer 60 KG. voor elke HA. bouwland en/of
tuingrond bedragen; dje' toewijzing zal' echter
in geen geval meer bedragen dan de door den
besteller totaal aangeviraagde hoeveelheid stik
stof mest.
Die commissie behoudt zich voor eene even
tueel aanwezigte hoeveelheid zwavelzure am
moniak in deze distributi|e' op te nemen, waar
bij bet toe te wijzen aantal' K.G. in evenredig
heid met bet gehalte zal worden Verminderd.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Crisismaatregelen.
Verkrijgbaar in de week van 1218 Dec. I
Op bon 451 1 ons kaas naar keuzt. (als
vorige week.)
Op bon 450 l/t pond suiker, 30 ct. per pond.
Op bon 453 1 ons Iluishoudjam, 11 cent
per ons.
Op bon 455 1 ons groene erwten, 11 cent
per pond, (vanaf Vrijdag.)
Op bon 457 1 ons rijst, 14 cent per pond,
(vanaf Zaterdag).
Op bon 459 l1/, ons groene erwten, 11 c«nt
per pond, (vanaf Maandag.)
Op bon 461 1 ons gort, 13 cent per pond,
(vanaf Maandag.)
Op bon 463 1 pond gecondenseerde melk
met suiker in flesschem, (30 of 33 cent per
pond.)
Aardappelen.
Op bon 3 der aardappelenkaart 1 K.G.
aardappelen op Woensdag.
Veen- of zandaardappelen 51/» cent, kleiaard-
appclan 8 cent per kilo.
Suikerkaart. Op bon 17 ii verkrijgbaar
pond suiker.
Kindermeel. Bon 43 kindermeel is dei*
week geldig. Verkrijgbaar1/l pond kinder
meel 21 cent per pakje.
V i i c h.
Op bon 391 en 416 verkrijgbaar */i pond viseh.
Koffie.
Op bon 43 van 16 December31 December
1/i ons koffie.
Thee. Men moet bon 52 van de thee-
en koffiekaart inleveren bij den winkelier.
Later zal worden aangegeven op welke bon de
thee verkrijgbaar zal zijn.
Gas. Het rantsoen bedraagt voor de maand
December 55 M3, waarvan voor licht alleen
18 ML
Kolen. In December zijn geldig bons
22 en 23 ieder voor 1/5 eenheid */10 H.L-
geklopte cokes, 24 voor 1/5 eenheid 84 stuks
hulpbriketten, 25, 26 en 27 ieder voor een
heid 16 K.G. Steenkolen, 28, 29 en 30 ieder
voor 7s eenheid 15 K.G. anthraciet.
Broodkaart. De broodkaart van het
79e tijdvak geldig van 14 December tot en met
22 December.
Bote r-m e 1 a n g e-m argarinekaart,
9e week geldig van 9 Dec. tot en met 17 De*
cember, 10e week geldig van 18 December tot
en met 26 December.
-ff
- i i t i i
