Binnenlandsche Zaken.
In de memorie van antwoord op het vopptoo
pig' vtersïag betreffende hpofdisitufc V dèr staats-
hogrcoting vjaor 1920, zegt de minister van Bin-
netnlandlsche Zaken, teat hïjl ejein plnderzoek in
stelt naar 'die WenschiMijÖchedte' Van vteneeniging van
gemeenten, diei vhkmten in spwttgieil'ijke omsta le
digheden ais de gemleienten Stad- en Amtot-DioOlitt-
echem.
Ten aanzien van die uitbreiding van Delft is
een wetsontwerp bdj dien Raad vim State aan
hangig. Die grenswijzigi ng van Dokkum is bij
Gedeputeerde Staten in voorbereidend ondier-
zoek'.
Wat dè bnigjemeesteiitsl)ie!niae!mdng betreft, diei
bepaling dier gemeentewet, volgjens w^lte, behoftv
dtens dè !tOefeelatje|n afwijking „uitsluitend inge
zetenen 'dier 'gtefmleieint© böniolepibaar zijin tot bun'
gèrneester, kan allien dan toepassing vinden, wan
neer ö(nder de ingjeteettenen ziich gOgadigdein voeg-
dóen, 'die niet slechts geacht kunnen worden te
beantwoorden aan de eiscben in hpt a'gemeen,
aan het ambt vlan burgemteosfer te stellen, doch
die bovendien in Verband m|eit locale verhoudin
gen en toestandten, grond gievten voor de verwach
ting', dat zij! in de plaats hunner inwoning een
gjoed: burgemeester zullen zijin. De minister vèr-
eenigt zich met de aan dleizie zienswijze aanslui
tende beschouvvingjen ovior bm'gjetmeesto rbieaoesnin'-
gen fn het voorljoopig verslag.
De beslissing! over die ontslagaanvrage van
don burgemeester van Hartnjeiten, tevens bur
gmeester van WeildihudzOn, is hangende Oem
ónd'erzoek, ingesteld omtifent de gemoriritei-ad-
ininistratie te Veldhuizen, waarin djei hurgp-
meester betrokken is aangehouden.
Omtrent nadere verhooging (ein uniform! l©it
der salariieeringi .vlan burgjetoètestes en gOcrnetar
rissen, zal te beslissen zijin, wannleter het rapport
dor Staatscommissie, 9 Deo'. 1918 ingesteld, ter
kennis van jdt& regejet^ng gtekolmen is.
Naa aanleidring' Van een besluit van dien
Raad van Zwjjndnec'ht, omtrent presontiegjeld
aan ledlen der comimdssie Van bijlstand voor het
le vensmiddelenbedrijfziegt de minister, dat do
in voorbereiding! zijinde herziening van d» Ge
meentewet, die .^(itegtenheid zal bieden dè vraag|
(omtrent het toekenden van pivsentiegOid aan
ra adècoinindssien, nader onder de oog)en te zien.
De definitieve behandeling van het wetsont
werp tot verruiming van h©t gemeten beiïjk be
lastingstelsel zal, voor zooVeoi van die ivgoering
afhangt, zeer spOeicljig kunnen gteschieiden
De mfbsdi'ijkie financieeite toestand van dte ge
meente Emimen maakt lejen punt van overleg' uit
tussChten die G-edleputqetnck) Staten van Drente «h
dien minister. Hïjl heeft dte vraag' omtrent de
inrichting voor Emlmten. van ©en systeem van
verplaatsbare scholen overgebracht aan zijn
ambtgenoot v'an Ondterwijh.
De minister beeft h|èt Centraal Stembureau
vloor die Vexkiezingj van de liedieln van de Twee
de Kamer iuitgtenpodigd te willen adviscoren,
omtrent dte technische wdj|ziging|etn, weke op
grond vian do opgedane ervaring, in de kieswet
vereischt wordenDie desbetreffende wierk-i
zaamheden zijin vfopr zoover glevordterd, dat
voorstellen ter zakie Van die, technische herziening
weidra kunnen worden tegemoet gezien. Inmid
dels wordt eten wetsontwerp voorbereid ten eindig
die moest urglentel wijziging van die kieswet aan
te brengien, vóórdat de Werkzaamheden voor diei
kiezerslijst, die in 1920 mloiet opgjemlaakt worden,
aanvangen.
Voor personeelsuitbreiding, enz., van het Cen
traal' Bureau voor de Statistiek is f15.845 noodig.
De staatscommissie vtoor die herziening Van diet
Gemeentewet vertrouwt, binnen en'keite maanden;
met haai- arbeid gereed tel komen. De Crisis»
etnqueteccjmmdssie beeft een uitgebreid ondierzotejk)
ingesteld naar de klachten ovler het Rijksbureau
voor viteesch en vetten.
jDe minister deeit miede, dat er vter gevorder
de plannen bestaan pm aan de vfeireeniging
„Maatschappelijk Werk bij Zenuwlijden nn
Krankzinnigheid'' een aanzienlijk vvoorschot uit
's Rijks kas fce verleenCn, opdat z'iji in staat zijn
uitvoering te geven aan haar plaimjen tot op-
richting van twee kolonies1, voor zwakzinnigen,
één in het Zuiden en één in "het Noorden vlan
ons land. Het ovterleg met dje inspecteurs van
hel krankzinnigtenwezen aangaande) dte aan de
RokkensChe inri-dhtingen tola te kennen sub
sidie, zal thans spoedig zijn afgeloopen, Een
voorstel tot verhooging van de thans toeglev
kende subsidie is te wachten.
Een voorstel' toit toekenning van subsidie
aan dte krankzinnigengestichten zal thans
spoedig ingediend kunnen woidein. De minister
zal ernstig de. invoering van comtniercieele boek
houding voor Rajkskran'kzinriigengestichten, over
wegen. De mutaties in bet personeel dter rijks -
krankzinnigengestichten zijin niet aan otngfefcoikjlg
arbeidsverhoudingen te wijten. De klachten over
den toestand in het gesticht Oud-Rooztenburg tè
Loosduinen zullen nauwgezet onderzocht worden.
De kosten van onderhoud van uitgewekenen
enz., wiordèn thans geraamd op- f250.000. De
kampen te Harderwijk en Wiierickjerschans zui
len althans in do e&rstlet maanden v'an 1929 nog
bezet rijn. Ook moet gerekend worden op de on
dersteuning van naar Holland' gekomen vluch
telingen van Kedterlandsebo nationaliteit.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Crisismaatregelen.
Verkrijgbaar in de week van 612 Nov.
Rijkssuikerkaart bon 5, van 39
Nov. bon 6, van 10—16 Nov.
Kindermeelkaart.
Op bon 47A 2 ons kindermeel.
Op bon 47B 21/, ons kindermeel.
Broodkaart. De broodkaart van het
115e tijdvak vak 311 Nov. (groen). 116e
tijdvak 1220 Nov. (rood-Lruin),
Vetkaar t. Bon 10e week 310 Nov.
bon lie week 1118 Nov.
Waarschuwing.
(Uitvoering Invaliditeitswet.)
Belanghebbenden worden er opmerkzaam op
gemaakt dat gelegenheid tot aangifte alsnog
bestaat op Dinsdag en Donderdag a.s. des
avonds van 7 tot 10 uur inden St. Joris Doele.
Wie zich niet opgeeft, is strafbaar.
R. K. Volksbond.
Gisteren werd in het Bondsgebouw aan de
Lange Haven bet St. Willibrordusfeest gevierd,
door de plaatselijke afdeeling van den Ned.
R. K. Volksbond. De feestrede werd gehouden
door den Zeereerw. pater G. Vrijmoed O. F.
M. uit Delft. Spr. zette uiteen, het verschil
tusschen de stands- en de vakorganisatie en
wees erop, dat velen, ten onrechte, nog van
meening zijn, dat zij in de standsorganisatie
niet thuis hooren. Spr. vlocht in zijn helder
betoog een schets van de algemeenen toestand
in en herinnerde aan den nieuwste strijdleus
der sociaal-democraten „socialisatie", welker
uitvoering echter noodzakelijk op een fiasco
moet uitloopen, daar het beginsel ontbreekt.
De tooneelvereeniging „Alberdingk Thym"
luisterde verder den avond op daar muziek
en zang ontbraken met een vlotgespeelden
éénacter „Samson en Moot", welke blijkensJiet
hartelijk gelach en het welgemeende applaus,
goed in den smaak viel van de aanwezigen.
.,St. Christoffel."
In oen Zateudèg-avond hier ijeir stede gehou
den vergadering, werd beslaten tot oprichting van
oen aid. Schiedam van de Netd. R. K, Vereeriiging
van Handteikreiziglers ,,St- Christoffel," mtet aan-
v'ankefijk 12, ledten.
Het vioioriiotopig bestuur word als volgt geïn
stitueerd: P. Wuisman, vporz., A. M. Schoof Jr.,
Van Beverenstraat 26, secret Joh. A. Verhaar,
penningta.
Bevolking.
Loop der bevolking van de maand October
Op 31 September j.L bedroeg de bevolking
dezer gemeente 38.641 zielen
Vermeerdering gedurende de maand Octo
ber.
Geboorten 115
Vestiging 243
358
En verminderde door overlijden 27
vertrek 171
198
Totale vermeerdering 160. Bevolking op 31
Oct. 38.801.
De manschappen der lichting 1920
dat voor deze gemeente voor de militairen dienst
is aangewezen zijn de nummers 1164. De
nummers 165217 zijn vrij.
De politie heeft Zaterdagavond
een zekeren R. aangehouden, verdacht van
diefstal van 2 baakbiljetten, uit een in aan
bouw zijnd huis aan den Havendijk, ten nadeele
van twee werklieden. Bij fouilleering kwamen
de bankbiljetten uit zijn kous te voorschijn.
UIT ROTTERDAM.
Op den Nieuwen Binnenweg bij de Salftle-
venstr. heeft Zaterdagmiddag een botsing plaats
gehad tusschen motorwagen 96 van lijn 8 der
electrische tram en een ledige zandkar. De ge
meentewerkman D. van O., van het Piet Hern-
plein, die op den bok van de kar zat, werd er
afgeslingerd en sloeg tegen de straat. Met, een
dubbele beenbreuk en ernstig verwond is de man
naar het ziekenhuis vervoerd. De bestuurder
van den motorwagen had geen schuld aan het
ongeval.
Ingebroken is in de pelterij fabriek van de
firma Davids Co. op de Wijnhaven. Gestolen
zijn 32 coupons zijde, ter lengte van 30 tot 70
meter, een groot aantal bontvellenvoorts bont
stellen, een pelsjas, twee tooneelkijkers en een
paar Perzische kleeden, waarin het gestolene
vervoerd is. De waarde van de ontvreemde goe
deren wordt op f 18,000 geschat. De bestolen
firma is tegen inbraak verzekerd.
Gemeenteraad.
Vergadering van Vrijdag 7 November.
Vervolg.)
Grondverkoop.
13. Voorstel van B'. eiï W. om' aan A. P, P.
Roovors qq. te Vei&óopen ieten perceel' grond' aan,
de Nassaustraat, ter groote van 485 Ms tegen
een prijs van f 13per M2.
Zooals reeds bij de behandeling van dit voor
stel in de vorige zitting bleek, is hetttie bedoe
ling om op dezen grond een schoolgebouw te
stichten. Hiertegen werden bezwaren ingediend
door eigenaars en bewoners van perceelen van
de Nassaustraat op grond dat zij vermeenden
dat de Nassaustraat allerminst geschikt is om
er een school te plaatsen en voorts dat bij ver
koop van grond steeds de meening heeft ge
golden dat deze straat alleen met heerenhuizen
bebouwd mocht worden. Adressanten hebben
nu een nader adres ingediend daarbij verwijzend
naar het Raadsverslag 29 December 1911, waar
in vermeld staat de toezegging dat het e-g
meentebestuur daar alleen den bouw van heeren
huizen zou toestaan.
De heer B o d d e u s zegt, dat uit de adressen,
welke nader zijn ingediend, blijkt, dat de inee-
ning der bewoners dat aldaar alleen heeren
huizen zouden mogen worden gebouwd, ge
grond is. Niet alleen is in den Raad de zede
lijke verplichting van de gemeente erkend,
maar in een schrijven is zulk3 indertijd be
vestigd. Spr. wil op den voorgrond stellen, dat
hij niet bedoelt dat de gemeente zich in de
toekomst moet binden oin bepaalde soorten
van huizen in een straat te laten bouwen,
maar in dit geval behoort zij zich wel aan de
belofte te houden. Hij is dus tegen verkoop
met de aangegeven bestemming.
Weth. Mr. van Vel zen gelooft niet, dat
de argumenten van den heer Boddeus de
juiste zijn. De noodzakelijkheid dat de grond
aan de St. Willebrordusstichting verkocht
wordt, is bij uitstek groot. De school in de
Westmolenstraat is zoo overbevolkt, dat leer
lingen naar gebrekkige lokalen in het Weeshuis
overgebracht moeten worden. Nu ligt het in
de bedoeling de St. Thomasschool, aan de
Westmolenstraat in gebruik te nemen voor
meisjesschool en de nieuwe school aan de
Nassaustraat, voor de jongens te bestemmen.
Spr. betoogt, dat er geen anderen grond dan
de onderhavige is te krijgen. De Willebrordus
stichting is gebonden aan het kwartier.
Nu wordt als argument naar voren gebracht,
dat de gemeente een Diet juridische, maar
moreele verplichting tegenover eigenaren van
panden in de Nassaustraat zou hebben.
Dit gaat niet op. In de Raadszitting van
1911 heeft de heer van Westendorp gezegd, dat
er geen bepaalde verplichting voor de gemeente
bestaat. Hij meende slechts, dat er een redelijke
verplichting bestaat omdat de gemeente aan de
eerste bouwers heeft gezegd Wij zullen daar
alleen heerenhuizen toelaten. Er zouden dus
geen boven- en benedenhuizen worden gebouwd.
Het was de bedoeling, dat de straat niet met
arbeiderswoningen zou worden verknoeid. Als
men dat in het oog vat, dan kan het genoem
de bezwaar tegen de school niet als argument
kunnen dienen. Als er een school wordt opge
richt, dan wordt de omgeving daar niet ont
sierd. Het zal als men het zoo noemen mag een
jongeheerenhuis worden (gelach). Als men geen
andere argumenten tegen den voorgenomen
schoolbouw kan aanvoeren als zijn ontwikkeld,
dan gaat bij hem het onderwijsbelang, de be
hoorlijke opvoeding van de jeugd in de maat
schappij vóór.
Weth. Houtman ziet de bezwaren tegen
den schoolbouw niet zoo donker in als adres
santen. Spr. heeft naast een school gewoond,
maar er nimmer overlast van ondervonden. Door
de voorgangers van dit gemeentebestuur zijn
nooit bepaalde verplichtingen bedongen. Het
gemeentebestuur wenschte alleen, dat er heeren
huizen zouden komen. De belendende eigenaars
van het perceel giond zijn te goede zakenmen-
schen, dan dat ze niet zouden weten dat er bij
het bedingen van de verplichting om uitsluitend
heerenhuizen in de straat te bouwen, allerlei
bepalingen in de koopacte moeten worden op
genomen. Wat de moreele verplichtingen betreft,
deze acht spr. niet zoo groot. De heer van
Westendorp heeft zich wel over den bouw des
tijds uitgelaten, maar de voorzitter van Grond
bedrijf weet er niet3 van.
Spr. is geen bewonderaar van eenopeenhoo-
ping van scholen in een bepaalde wijk, maar
wanneer ter plaatse een mooi schoolgebouw ver
rijst, dan vindt spr. zulks eerder een verbetering
dan een vermindering. In verband met den ver
koopprijs en in het belang der gemeente is spr.
vóór verkoop van den grond. Spr. gelooft niet
te kort te doen aan de rechten van adressan
ten als hij vóór het voorstel stemt.
De heer v. d. Schalk zegt, dat hij als lid
van de commissie v. h Grondbedrijf heeft me
degewerkt om dit voorstel in den raad te bren
gen. Hoewel ook spr. niet vóór het bijeenbren
gen van een aantal scholen op één punt is, is
hij ten slotte met het voorstel meegegaan in
het belang van het onderwijs Intusschen komen
hem de moreele verpl^jhtingen van de gemeente
tegenover de adressanten wel van belang voor.
In dit verband wijst spr. op den brief welke
destijds door het gemeentebestuur aan den heer
De Lange is gezonden en op de belofte van den
heer van Westendorp. Spr. kan met het voor
stel niet meegaan.
De heer H ij m a n zegt, dat hij de zaak ook
heeft onderzocht. Uit een koopacte van 11
April 1903 is hem gebleken, dat er geen be
paalde verplichting aan den kant der gemeente
bestaat om ter plaatse alleen heerenhuizen toe
te laten. Bovendien is hem verzekerd, dat
deze grond nooit verkocht zal kunnen worden
voor den bouw van heerenhuizen. Hij beveelt
intusschen het Gemeentebestuur wel aan, het
advies van de schoonheidscommissie over den
gevel der school in te winnen.
Weth. de Bruin zal zich aan de zijde der
tegenstanders van dit voorstel scharen. Spr.
is de meening toegedaan, dat de vertegenwoor
digers der gemeente destijds toezeggingen heb
ben gedaan, o.a. in den brief aan de Lange.
Men kan dien brief op tweeërlei wijze lezen, maar
de bedoeling is toch geweest dat er in de
Nassaustraat alleen heerenhuizen zouden komen.
De heer v. Velzen heeft dingen gezegd, die niet
zijn vól te houden. Het is niet uitgemaakt dat
er geen ander stuk grond voor den school
schikbaar zou zijn.
De heer Houtman is bij den heer G°S !L
op informatie uitgegaan, maar hij had bij
heer v. Westendorp moeten zijn, daar de
destijds voorzitter van Grondbedrijf was.
Hij zou dus sterker hebben gestaan, ind
hij de opinie van den heer van Westen®
had medegedeeld.
Spr. hoopt, dat als de Raad dezen grond n'
ter beschikking stelt, er wel een ander s
grond voor den bouw der school zal zijn
te wijzen. v
De heer B o d d e u s betwist den ^eerhet
Velzen, dat hij op andere gronden tegen
voorstel zou zijn dan dcor spr. zijn aangegeV
De heer v. Velzen zal zich daaromtrent
nader hebben te verklaren. Spr. is vo's^0r
niet tegen de school of tegen schoolbouw, v
hem geldt alleen de verplichting der gemeen^
De erkenning van den wethouder in de raa
zitting van Dec. 1911 heeft deze verpln^1
vastgelegd. Moreele verplichtingen gelden v
spr. evenzeer als juridische.
De heer Mr. Kavelaais zegt, dat
den inhoud van den brief aan de Lange 1,1
ontkent. De Lange heeft een verpik1'
op zich genomen, maar niet de genieeD
De gemeente is alleen gehouden als bewe1
wordt, dat de gemeenteraad of het c°'
van B. en W. een bepaald besluit
genomen, maar geen verplichting voor de
meente vloeit er in deze voort uit een e0* j,
verklaring van een voorzitter van het 8r°°r,
bedrijf of van een of ander gemeenteambten3^
Indien dit niet het geval zou zijn, zouden we Rl
weten waaraan we ons te houden hebben.
zal dan ook vóór het voorstel stemmen.
Weth. Mr. v. Velzen gelooft niet
hij in staat zal zijn de tegenstanders va»
voorstel van opinie te kunnen v erandei en. Mo?e
verplichting en schatspr. even hoog als juridisC
Spr. heeft echter aangetoond, dat er aan
zijde van de gemeente van een moreele v
plichting geen sprake is. De enkele verklöj-1
van een wethouder, dat daar ter plaatse a'
heerenhuizen mogen wordeD gebouwd, is 111 f
afdoende. Ook weth. vindt de plaats v°gt
deze school gee.i eldorado. Na een nauWgeZj,
onderzoek is gebleken, dat alleen dit #t y
grond beschikbaar is. Aan de Warande,
achter de fabriek van fngelse, ligt nog gr°" p
Spr. meent dat een plaats in de nabijheid v
een ketelmakerij allerminst geschikt is v°
een school.
Wanneer de Willebrordusstichting n'e\u){
beschikking krijgt over het aangevraagde s j
grond, dan zal er voor eerst niet ge^oUjat
kunnen worden De zedelijke verplichting»
wij hebben te zorgen voor goed onder^1J
gaat bij spr. boven de niet-zedelijke verp'jC
ting der gemeente. 3
Wat nu de motieven van den heer Bodd®
tegen dit voorstel betreft, meent spr- t
daarbij een belangrijke rol speelt het feit-
door de A.R. partij een huis i3 aaDgekoch
de Nassaustraat, met bestemming voor pa9Z
voor de Geref. kerk.
Van de 17 adressanten die tegen het v°jgf
stel zijn, blijken er negen geen eigenaren
betrokken huizen in de Nassaustraat te Z1J
Spr. gelooft dat zij niet voor depreciatie h^j
ner huizen bevreesd behoeven te zijn, en het
er bij hem ook niet in, dat een huurder z?
druk zal maken over de waardeverminde1"
van zijn huurhuis.
We leven onder bijzondere sociale 01°s^-
digheden. In Duitschland bestaat zelfs tl® j,
kwartieringsdwang, waardoor de bewoners
groote huizen verplicht worden, andere ëeZeJl
nen op te nemen. De aanwezigheid van c
school is voor de omwonenden waarlijk zoo
schrikkelijk niet. De onaangename factor lü i
z.i. niet tot gevolg hebben, dat aan de je
behoorlijk onderwijs onthouden wordt. WanI1jt,
de grond niet voor schoolbouw gegeven
zal de bestaande achterstand nog worden
groot. t
De heer B o d d e u s moet tegenspreken»
er bij hem andere overwegingen zouden
ben voorgezeten bij de bestrijding van het v°
stel als door hem zijn ontwikkeld. Spr. k0^!-
den heer v. Velzen het recht hem te besc®
digen andere motieven te hebben gehad. e
De heer v. d. Schalk meent, dat er i°
buurt nog plaats genoeg is voor een scb
bouwen, bv. aan d# Thomas Kempisstfa
Stadhouderslaan enz. Spr. betoogt dat bet
wenscht is het voorstel aan te houden, ten®'n.Jli
inmiddels om te zien naar een ander *errC^
Wteth. Houtman zegt, dat dte grond aft" r
Thjotmas k Kempisstraat voor het beoogde
niet kan dienen. Het zal' niet gjemakketij''1 -u
iets oven (geschikts tte vindjetn. De Raad
maar uitmakten of de grond al' dan niet v'
schoolbouw wordt bestemd. Verwerpt de
het voorstel', idan. zal de gemeten te wel
eters kunnen aan wijteen. Spr. blijft aan den
van den heer Van Velzlm eW vindt het
algemeen belang, dlat de school op dten
gewézen grónd kOmt
De heer Ev'ers wijjst top dte vertraging
behandeling1 dezer 'zaak deletes heeft ondCri^A
dien en dringt op afdoening aan, daar met
a.s. die school' g|eopemjd mjoet worden, D0
v. Westeindloirpi bate destijds wel' glezegd, <lat
alleen heerenhuizen mochten worden gOK>u^'
iriaar de bedoeling! was dat or gle|eh boven-
ben ede n'wpningien zpud|en kolmien. Hïjl wiM
voois orp dat da huizen in de Prins Vla1""'
straat dloor de, aanwezigheid van 2 steholfen te^
min in waardie vfertninderd zijin.
Weth. Mi Van Baren had1 aanviaiike-ïj'k
itejee aan hot debat dJefeLf te nean<ti), daa*
