Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
Bratis-OngevaUenverzekering f
43st« Jaargang.
Zaterdag 29 Mei 1920.
Mo. 12751
feuilleton.
De verlooide van den graaf.
i Koemarkt 4. Telt!. 89, na kantoortijd no. 148. Ptitbni i SI.
Abonnementan par 3 maanden 2.—, per waak 15 cant, franco p.
poet /2.B0 p. kwartaal. Afxondarlijka nnmmari 3 cant.
Advert a atliai 1—4 figrt* 1.»4» »ika ?*|al daarbtvaa 80 cent, i maal
plaataan wordt 8 maal harakend. Ingaxoadan madadaalingan 60 at. p. regal.
Speciale conditiën voer karhaaldelgk advartaaraa. Tarieven worden op aanvrage
teagexondan.
laaancarboitaa wardaa barihaad.
var Liet
van
levenslange I 9 fff) ?®rIie8
geheele I 11 |J een hand,
invaliditeit®*1 voet of oog
Pt verxekerlng wordt gewaarborgd laar da Hallandaaht Algam««a« Veratkarlagahanh H SakladM»^
dnimj
BQ vertical
van aan
wij «vinger j
verlies vaa
alken ande
vinger j
ren
nummer bestaat uit twee bladen
BINNENLANB.
nog onlangs mochten we tijdens de verschrik
kelijke oorlogsjaren de stem vernemen van den
huidig regeerenden Paus, die in zijn Vredes-en-
cycliek de menschheid terugriep naar den weg
R. K. Staatspartij j die verlaten was, er op wijzend, dat men heeft
De rede, waarmede Mr. A. Baron van Wijn- opgehouden bij de inrichting van het Staats-
ergen heden de Algemeene Bondsvergadering bestuur de voorschriften en regelen der chris-
eeuwen de zware verplichting voor-
een heerlijke traditie trouw te blijven,
taak
^aa R. r Kiesvereenigingen heeft geopend,
midt als volgt
StV-'' de eerste maal komt op heden de R. K.
actspartij, gereorganiseerd in den Algemeenen
t'°n n-^Vaar 0nze P°htieke organisaties der acht-
le,n ^eskringen, zonder uitzondering, zijn toe-
hijeen611' °nder baar nieuw en voltallig Bestuur
o"Taar 's °nze taak, doch blijmoedig en met
gevat Ver^rouwen Z£d ze door ons worden aan-
Ve?e, Sesiachten, die kunnen bogen op een
ern t tn' bliJven welgemoed te midden der
s„.° beroeringen, wijl dat verleden hun
schenkt veilig houvast.
katho]'^k Zoodaid®e behooren ongetwijfeld wij,
twintig
boudt
evens richtsnoer biedt, waarlangs die
worden volbracht.
nderen mogen in deze dagen van oordeel
ke en' bat het oude, als niet doelmatig geble-
i vernietigd moet worden, dat een gansch
euwe orde moet worden daargesteld
gen in grenzenloozen hoogmoed, in God-
rgenden scheppingswaan zich inbeelden, uit
n chaos, dien zij ons voorbereiden, door een
onf t WOr<^eeen n'euwe wereld te kunnen doen
m aan wij weerstaan dat noodlottig streven
met alle kracht, die in ons is.
„ind'e rUWC °rde' die k0nlen m0est, is
gekomen, is daargesteld, eens en voor goed.
Doorstoken werd de zijde
En bloed en water vloot
Daar uit de wond de wijde
O wonder Godlijk groot.
Herboren en herschapen
Trad daar de menschheid uit.
De bruidskroon om de slapen
Gods uitverkoren bruid.
En mede kreeg ze, de herboren menschheid,
ij den aanvang der nieuwe orde, op haar tocht
oor de eeuwen, die een zoo zware en m.oeite-
j z°u bbjken te zijn, de Kerk, die haar met
ederlijke bezorgdheid zou leiden aan de hand,
h- ,ena baar er °P zou Wijzen, het heden in ver-
^'e houden met het verleden, teneinde
e maatregelen te treffen voor de toekomst,
«.ens den rechten weg zou toonen van uit-
angspunt naar einddoel, en haar manend zou
oespreken, mocht zij dreigen van dien weg af
le wijken.
Trouw volbracht de Kerk haar taak de
^istorie ligt daar, om het te bewijzen en
en dat daarin
der t,g,nwoor-
telijke wijsheid toe te passen
een der voornaamste oorzaken
dige ellende te zoeken is.
Aan den oud-voorzitter van dezen Bond, Mr.
Kooien, komt de eer toe, in zijn magistrale rede
over de Katholieke Staatkunde op den eersten
Nederlandschen Katholiekendag 's Pausen En
cycliek ten dezen opzichte helder te hebben
toegelicht, en duidelijk gemaakt te hebben tót
welke toepassing ze leiden moet.
En de omstandigheden hier te lande, waar
geen enkele politieke groep de meerderheid be
zit, wijzen er met beslistheid heen, datde plicht,
de voorschriften en regelen der christelijke
wijsheid in toepassing te brengen in 't Staats
bestuur het verst en het zekerst volbracht wordt
in blijvende samenwerking met hen, wier be
ginselen in het staatkundige op zoo menig be
langrijk punt met de onze samenvallen, in
Een bijzonder woord van lof en dank zij
nóchtans gebracht aan hem, die in dezen
buitengewonen tijd een buitengemeen
zware taak op voortreffelijke wijze te ver
vullen wist, die onze rechten en aanspraken
wist te doen eerbiedigen, de eere van ons land
wist hoog te houden met zijn niet genoeg te
prijzen Staatsmansbeleid, onzen Minister van
Buitenlandsche Zaken.
Onze Regeering, die tot dusverre alle reden
gaf tot tevredenheid, zullen wij blijven steunen
met hart en ziel, en alle middelen aanwenden,
teneinde haar in 1922 niet slechts te behouden
doch haar bovendien te schenken eene grootere.
meerderheid.
Daartoe mede te werken is plicht van allen
in en door deze organisatie in die richting
te sturen is vooral de taak der Voorzitters van
Kieskringbesturen, en van locale of parochiale
kiesvereenigingen op hen persoonlijk rust een
geheel bijzondere verantwoordelijkheid.
Zorgen ze er voor, dat den kiezers de noodige
ontwikkeling worde bijgebracht. Zorgen zij er
voor, dat ons kiezerscorps die mate van ont
wikkeling bereikt dat een ieder - tot den laatsten
man en de laatste vrouw toe door zijn daden
blijvende samenwerking met de anti-revolution- blijk geeft overtuigd te wezen, dat alle an
naire en christelijk-historische partij, aan wie
van deze plaats van heeler harte een groet zij
gebracht.
Of staat aan sommigen in min of meer ver
wijderde toekomst een andere groepeering voor
oogen, die nu reeds geleidelijk, schier ongemerkt
zou kunnen worden voorbereid Zijn sommigen
wellicht onder den indruk gekomen van hetgeen
over onze grenzen door de onzen naar wij
moeten aannemen gedrongen door den nood,
die wetten breekt wordt aanvaard, en dat
naar hun meening ten onzent zou kunnen wor
den geïmporteerd
Er is reden, meenen we, de vraag te stellen.
Voor zoover het antwoord bevestigend zou
moeten luiden, zij met allen nadruk gezegd,
dat moeilijk een bedenkelijker en gevaarvoller
poging tot ondermijning der katholieke Staats
partij aan te wijzen zoude zijn.
Neen vóór alles onze eenheid bewarend
gaan we, geleid door onze christelijke beginselen
kloek en vastberaden voort, teneinde te vol
brengen, wat op politiek terrein te volbrengen
valt.
Niettegenstaande het vele, reeds daargesteld,
valt nog zooveel te verbeteren onze voornaam
ste wenschen hebben we in 1918 neergelegd in
ons program.
Welnu met dankbaarheid zij geconstateerd,
dat onze huidige Regeering met een spoed en
met een degelijkheid, boven onzen lof verheven,
in de twee jaren van haar bewind, zoovele en
zoo voorname punten van ons program reeds
tot verwezenlijking heeft gebracht
Het zoude ons te ver voeren daar thans nader
op in te gaan.
Een textraipostrijtuigj rolde door de straten der
provinciestad, iep die tiopetoi van den hoorn, in
andere strekten reeds dojor het' schelle/ g'efuit der
"CQmetiev|en aan de vergetelheid overgielteverd,
trfcikfeejn die aandacht der bewoners. Uit het por
tier der kicets keek ©ene daMei, die, zooals haar
vriendelijk grpe/feln verried, met mienigiem inWo-
ner beklemd wia|s,
„Adelhieid Kurz! Mief.ieen exto-postrijtuigEn
tóe Vriendelijk zij! knikte; men kemde halar int
1110rs haüwiejijks terug! Zou zijl met haren! ver-
«Ofdle kometa? Neen zi| schijbt alleen te zijn!"
4°i°_ Sprak mien hier en daar en nader allerlei
gissingen en uitiinigjen v^n verwondering kieken
nieuwsgierig© gezichten! diobr de snel geopende
vensters, r
Onbekommerd rivier het opzien dalt zij ver
oorzaakte, wiees juffrouw Kurz dein postillon een
klein huis aan, fdgenoivler een /groot ,omd gebouw
gteleigen. Haastig sprong zij uit dien wagen en
©er nog iemlabd Kwam1 tier begroeting, ijlde zij
de trap |op). Op die gjang bleef zijl een ©ogenblik
Staan; Verscheiden© meubtels waren hier rip lej-
kaïnder gestapeld, zoodat zjj haar zijdten kleed
vjcomchtig bij eikiajar moest nemen ami ertus-
dere overwegingen daargelaten wij vóór alles
katholiek stemmen, omdat wij katholiek zijn.
Zorgen zij er voor, dat onze kiezers op de
hoogte zijn van de geschiedenis der katholieke
Staatspartij, op de hoogte zijn van hetgeen
door de werkzaamheid der tegenwoordige Re
geering en door hen, die haar steunen, werd en
Wordt bereikt.
Zulks worde niet eens, doch bij herhaling
en bij herhaalde herhaling den kiezers voorge
houden.
Op onze katholieke pers, aan wier steun, lei
ding en voorlichting - dit zij met groote waar
deering gezegd - de goede gang van zaken op
politiek terrein voor een groot deel te danken
is, zij een krachtig beroep gedaan in deze rich
ting mede te werken, niet het minst op onze
locale Pers.
Zoo gaan wij, in 't belang van Kerk en Vader
land op den weg, ons op nieuw ais den waren
geweezen, terwijl ons leger zoozeer is versterkt
door de groote schare van vrouwen, toegetreden
tot onzeKiesvereenigingen, dank zij de op bij
zonderen prijs gestelde aansporing der hoogste
kerkelijke overheid, dank zij den ijver van
kiesvereenigingen en propagandaclubs, dank zij
de stuwkracht van den R. K. Vrouwenbond.
Dat aan geen vrouw een plaats in het Bonds-
bestuur werd toegewezen, is o.i. een betreurens-
waaridg verzuim, dat nocht ans makkelijk te
herstellen is.
En thans gaan wij aanvangen onze beraad
slagingen, die beloven belangrijk te zullen zijn,
en die opnieuw mogen aantoonen, dat, bij ver
schil van meening, onze eenheid, die ons vóór
alles noodig is, en waarin onze kracht gelegen
is, niet behoeft te loor te gaan.
Met de bede, dat God onzen arbeid moge
zegenen, verklaar ik deze vergadering geopend.
Onze kolenvoorzicning.
Onze Haagsche redacteur van de ,,Msb."
schrijft
Dezer dagen hebben wij een onderhoud ge
had met een op het gebied der kolenvoorzie-
ning zeer deskundige persoonlijkheid, die ons
desgevraagd eenige inlichtingen verschafte om
trent onze kolenpositie.
Onze kolenpositie, aldus onze zegsman, is
nog steeds moeilijk in. verband met de wereld-
kolenschaarschte. Evenwel zijn er een tweetal
factoren, die voor ons land den toestand dra
gelijk maken, n.l. onze gunstige ligging, waar
door wij van overal ter wereld onze kolen kun
nen betrekken, en de hooge waarde van den
gulden, die het ons gemakkelijk maakt op iedere
markt te koopen. Als het moet, kunnen wij
dus overal kolen koopen. Het gaat evenwel
niet aan tegen iederen prijs hier kolen aan te
voeren daartoe mag men alleen overgaan in
tijden van absoluut gebrek, die wij nu gelukkig
te boven zijn thans heeft men ook rekening
te houden met economische factoren en wel op
de eerste plaats met de vraag tegen welken
prijs de industrie ze winstgevend kan maken
O.n de kolenprijzen omlaag te drukken,
zijn verschillende middelen voorhanden, die
alle in het belang van onze nijverheid dienen te
worden aangewend.
Op de eerste plaats zouden wij kunnen noe
men het opvoeren onzer eigen productie. De
verhooging der binnenlandsche productie werkt
de verlaging der kolenprijzen op tweevoudige
wijze in de hand vooreerst omdat wij daartoe
minder afhankelijk worden van het duurdere
kolen leverende buitenland, en vervolgens om
dat door egalisatie der prijzen van de goed-
koopere Limburgsche kolen en de duurdere bui
tenlandsche deze laatste tegen lagere prijzen
aan de industrie kunnen worden geleverd. Het
systeem, dat door de Rijkskolendistributie ten
deze wofiit toegepast, is het volgende. Eerst
wordt van de productie der Limburgsche mijnen
de voor huisbrand benoodigde hoeveelheid ge
reserveerd en tegen den productie-prijs gele
verd. Hetgeen dan overblijft, komt voor de
industrie beschikbaar. Het tekort aan industrie
kolen wordt met uit het buitenland aan te
voeren kolen aangevuld, terwijl de prijs van de
industrie-kolen wordt berekend naar het ge
middelde van den kostprijs der binnenlandsche
en buitenlandsche kolen. Hoe meer goedkoope
binnenlandsche kolen men dus produceert, hoe
lager de gemiddelde prijs zal zijn.
Een ander middel om de prijzen der buiten
landsche kolen, welke wij noodig hebben te
drukken is, wanneer het buitenland ons noodig
heeft, zoo gunstig mogelijke voorwaarden voor
kolenlevering te bedingen. Vooral bij het ver-
schein depr ieielne deur t© bereiken. Zij' oprindj
dezie, d|oteh sloot: zj© daldjelijk', want het kamertje
was tolnb/ewooinbaar; het grootst© gedeelte van
het pla!fo|nd lag op/ dien v'Iöer, Nu werkte/ zij
zich tusschen dd© mie-ublels dolor maar eene an-
dene beur waarachter men het geluid Vernam
Van iemand, di© bezig was mjet schrobben.
Nu sttointd zij' op deiu drempel viain het even
eens Kleine kloiepelVertrefc. Raistem met l>aekön
st/ojnideln langs de wanden; al te, tafels waren met
bjoiekiein en papieren bedekt. Dit trok de binnen-
tredieind© aan. Een geheel v'reienide Verschijning
wals haar ec'hfeir de robust© vrouw, die ijverig
den schnobbleir hamte/erd© en schuimende water-
pi als son op' dieln vloer uitstortte.
Adel herd trachtte hane; kleederen te bescher
men te!n VT/ceg tevehdig„Professor D:am is zeker
niet thuis?"
„Ja! welwat is ter?" klrinfc eten© rnelanko-
liekie stem vtatn ac/hter de schrijftafel, die in een
hciek vlam heit vertrek stond. Van e©n veldbed,
dalt de binnentredende nog. niet had gezien, richtte
telen iWa'n zich rip1.
„Zijf gij1 ziieK?" Ontsteld "ld© zij rip h©m' toe,
zonder ©r op te letten, dalt de schrofcSter haar
waarschuwend toeriep„Gij maakt u nat, juf
frouw 1"
„Och zijlt gijl bef! W|a!cht ©en ©ogenblik'..
i!k kjomr dadelijk!" D© professor legde het' bioek
weg, wiaiarin hij gelezen had, nam' een paai'
pantoffels vaini een naast hem' sta and en stoel
en sttond op,
Adelhieid brak in ©en© lachbui uit en tracht
te aoo gio|ed alls mogelijk was d© deur te terei
ken.
„Wal is er dan?" vbofetg! d© geleerde verwon
derd. „Er mptelt toch ©eins glepoetst worden ©n
waar zpiu ik anders blijvlen? In het andere var-
trek is na died laatsten. regen het plafond afge
vallen iem ik wild© de arm© hüishriudster niet
tol spoed aanzetten om het t© laten repatwrCn.
ik kan mij immers ©ok hilar behelpen/. Had ik
geweten, dal gij heden/ kwaamt, dan had ik mij
stellig daarop ingericht."
Tot verwondering der- schrobster bedaarde de
viioiolijkheid dief dalmie niet. „Een kostelijk idee..,
ik hald niet gedacht, dat eed geleerd© z©» prac-
liseh kjon haddeldn eni zijd bed tot reddende
alrke z/ou kiezen, al£ d© zondvloed over zijne
kÉtóe/r losbreekt!" lacht© zij. „Als gij eens wist,,
boe heerlijk het bier uitziet 1" I>e professor wials
intusschen moedig o/vler de plassen zeepwater
heengestapt, die hem van de deur en zijn© nicht
seheidcten. Met gropto hartelijkheid begroette
hij baar. „We|e-s welkom! Gij1 ziet er gezond uit
©n zijl ©ok in een vtaoiijke stemmingdat
doet mrf pled zier, A delheid. Ja!, gij zijt flinker
en jiomgiar gteworden."
Zij kon ni©t be/tzelfdie vlam hem -«eggen. Hij
was ©erst tusschen d© v'eertigl en vijftig jaar doch
scheien veel onder. Ik da twee jaren, dat zij
höm niet hald gteziem, was hij zeer veranderd,
H©t bruiime haar dat destijds slechts in lichte
mate dö sporen vl&b dan rijpen leeftijd vertoon
de, was nu geheel asohgrauw; ontelbare plooi
tjes halddeln zich rip hef hreede voorhoofd de
bl©elke wangen ©n ©m den viriendelijkien mond
gevormdde mager© hand was bijlna driorzichtig;
geworden. Alleen de bruin© oogen straalden nog
zoo levlendig als vroeger.
Adelhieid vrind niet dlajdieiijk de gelegenheid om
nriar dte oorzaak dle/zer Veranderingen deelnemend
t© vnagem. D© postilion had hare koffers afgela
den lem de oud© huishoudster wals naar beneden
geko-mlcn. Dienstvaardig ontsloot zij de dame
een vertrek, dalt gelijkvloers lag, ©n was haar
behulpzaam bij hielt in ©rde brengen harer zaken.
Eenige uren lafer d© klok op het oude stad
huis sloeg juist hiailf ziets verliet Adelheid
m©t haar toom het huis om ©en ander, het grootste
en schoonste der staid, op te z/ofeken. Hiér1 wam
de m©vtr©|uw Soefeld met halre beide! kleinkinde
ren. Haar oMeirlodelni eebtgenoot had ©ans da
gnoote domjeingioederen dicht bïj die stald, he-
heecd en de professor wiate de spieel- ©n studie.
gteno/ot vain haar ©anigeni zoiom geweest. LateT
had be/tlltevten hen gescheiden. Emil Dam was
leieraar aan ie©n verwijderd gtyminas/um gew.oi'--
den die jong© Seefeld hald ©emei innig grtiefde
Vrouw thuis gebralcht. Toien 'deze/ spoedig na
de geboorte vlam haar tweede kind stierf, over-
[eie/fde d© tiiojosteloo/ze weduwnaar haar niet
lang.
[WordI t«nol§i)t
2EHB
fis
h
