"""j
Laat stoomen, verven, wasscben
en strijken bij de
„BE PHOENIX", Telef. No. 15.
I. 580
g A. BOSCH, Boterstraat 63, Tel. 580
A. BOSCH, Boterstraat 63, Tel. 580
HONGARIJE.
Het proces tegen de moordenaars van graal
Tisza heeft een aanvang genomen. Wanneer
de behandeling der zaak voor den krijgsraad zal
zijn geëindigd, zullen diegenen der beklaagden,
die niet onder de militaire rechtspraak vallen,
moeten verschijnen.
Thans staan terecht luitenant Hüttner, vaan
drig Sztenikofsky, bootsman Dobo en de land-
stormer Wagowilheim.
De dagvaarding geeft in het kort aan, hoe de
moord is gepleegd. De daders reden in een twee
tal auto's onder leiding van den lateren volks
commissaris Pogany en den journalist Keri naar
de villa van graaf Tisza en drongen zijn kamer
binnen. Pogany overlaadde Tasza met verwij
ten over het uitbreken van den oorlog en loste
twee schoten op hem.
Tisza zakte ineen, waarna nogmaals twee
schoten op hen werden gelost.
's Avonds verspreidde Dobo het bericht van
den moord in Astoria-hotel.
De beklaagde Hüttner bekende de hem bij
dagvaarding ten laste gelegde daden, doch ver
dedigde zich door te wijzen op de revolutionaire
toestanden gedurende den tijd vóór den moord,
welke hem den moord in het belang der natie
hadden doen voorkomen. De vermoording van
Tisza was reeds sedert het begin van Ocotber
in de geheime vergadering der Karoly-partij
besproken.
Toen Karoly den 26sten October 1918 bij den
koning werd geroepen, maakte de partij een
lijst op van personen, die onschadelijk moesten
worden gemaakt en gaf aan een commissie, be
staande uit Karl, Fenges en Stephan Friedrich
opdracht, om den moord te doen uitvoeren.
Gzernyalk wierf de daders aan en behoefde
aan beklaagde Hüttner 150.000 kronen voor het
plegen van den moord. Hij gaf hem daarvan
een schriftelijk bewijs, hetwelk beklaagde, te
zamen met andere schrifturen van dien aard,
in Praag bewaarde.
Deze brieven zijn voorzien van de handtee-
ningen van Fenges en Friedrich.
Tevens vernam hij, dat de gedachte van den
moord reeds in den zomer van 1918 onder de
arbeiders der machinefabriek van Friedrich was
opgekomen. Friedrich trachtte de lieden daar
toe te overreden door tusschenkomst van Les-
kay Leitner. Een en ander werd echter door de
Karolyi-partij voorbereid.
Tusschen den 26sten en den 30sten October
werden talrijke geheime vergaderingen gehou
den, waar in het bijzonder Pogyna, Kary, Frie
drich en Fenges bij herhaling aandrongen op
de vermoording van Tisza.
Kary toonde een plattegrond van Tisza's wo
ning en Pogany verklaarde zich bereid, des
noods zelf de uitvoering van den moord op zich
te nemen.
Friedrich had geroepen „Woorden genoeg
Het land verwacht thans daden van ons.
Indien niemand durfde, zou hij zelf den moord
laten uitvoeren.
Volgens een bericht uit Weenen zijn in het
proces tegen den moordenaar van Tisza zulke
bezwarende getuigenissen afgelegd jegens den
vroegeren minister-president Friedrich, dat diens
arrestatie spoedig te verwachten is.
INTERN. SOCIALISTISCH CONGRES.
Op het Intern. Socialistisch congres, hetwelk
te Genèv» bijeen is, zijn besprekingen geopend
over de motie der commissie in zake de ont
wapening van den Volkenbond, waarin wordt
gezegd, dat het verdrag van Versailles en de
volgende verdragen nog meer onzekerheid en
onsamenhangendheid hebben achtergelaten dan
in 1914, en welke motie, hoewel zij de ontoe
reikendheid van den Volkenbond uitspreekt,
niettemin de socialistische partijen aanraadt, er
in door te dringen.
Troelstra, die van oordeel wa» dat de toe
stand van Europa verontrustender is dan in
1914, vond de motie te vaag, omdat zij niet
voldoende de positie van het proletariaat tegen
het militairisme kenschetst. Volgens hem is
de motie te parlementair, en is zij niets anders
dan een compromis, zooals er al te veel ge
durende den oorlog zijn geweest.
Troelstra diende daarom een andere motie
in, waarin wordt voorgesteld om onmiddellijk
de overwonnenen in den Volkenbond op te
nemen.
Bernstein (Duitschland) verklaarde dat hij
den tekst van de commissie aanvaardt. Hij
denkt, dat deze een gunstige uitwerking zal
hebben op de arbeidersklasse, en haar vertrou
wen zal geven. De Volkenbond is een bond van
regeeringen, die gedemocratiseerd moet worden,
CITROEN-JENEVER
A. BOSCH, Boterstraat 63, Tel.
brek, waardoor een aantal industrieën in Oost-
Canada moesten worden stopgezet.
De „Evening Standard" verklaart, dat de
Russische kroonjuweelen naar Engeland wer
den gesmokkeld, niettegenstaande het scherpe
toezicht in de Engelsche havens. Waar deze
kostbare juweelen zich thans bevinden, werd
den autoriteiten hier te lande medegedeeld door
een Engelsch diamanthandelaar, die jarenlang
te Petrograd woonde en de kroonjuweelen goed
kende. Alle juweliers werden gewaarschuwd,
mede omdat de bolsjewiki trachten ook andere
diamanten, aan Russische aristocraten ontsto
len, te gelde te maken.
De „Westphalische Anzeiger" verneemt
uit Keulen, dat zich in den Palts ernstige relle
tjes hebben voorgedaan.
Door opkoopers, waaronder ook officieele
personen waren, zijn daar de aardappelprijzen
tot een woekerhoogte van 60 mark per centenaar
opgedreven. Toen daarop beambten werden
gezonden door het rijksbureau tegen den woe
ker, ten einde een onderzoek in te stellen, kwam
het te Schlehendorf tot ernstige ongeregeld
heden.
De dorpsbewoners ontvingen de controleurs
met mestvorken en zeisen, sloegen hen neer en
brachten hen zware verwondingen toe.
Een groot aantal dorpsbewoners is gearres
teerd. Ook de burgemeester van Schlehendorf
zal zich wegens levensmiddelen-woeker moe
ten verantwoorden.
Naar Reuter uit Peking meldt, heeft
Tsjeng-Tso-Lin zijn order aan de bank van
China om de inkomsten van de zoutbelasting niet
naar Sjangai over te maken ingetrokken.
Lloyd George zal waarschijnlijk 11 Augustus
naar Luzern vertrekken en als de omstandighe
den zulks mogelijk maken, daar ongeveer een
maand blijven.
Het Roemeensch gezantschap te Weenen
spreekt een bericht uit Belgrado over een ulti
matum van Roemenië en een mobilisatie tegen
Sowjet-Rusland tegen.
wel daaruit te bepalen cijfer, zoo zal- de her
ziening toch plaats vinden en alsdan worden
uitgedrukt door de verhouding van het duurte-
cijfer van 1 Mei 1920 tot het laatstelijk open
baar gemaakte duurtecijfer twee maanden na
het afsluiten van de aan te gane collectieve
arbeidsovereenkomst.
De duurtecijfers (z.g. „aangepasten levens
standaard") van het Bureau voorde Statistiek
der gemeente Amsterdam zullen bij de herzie
ning worden gebruikt.
Wijken de later openbaar gemaakte conclu
sies ten aanzien van het uurloon der meerge
noemde Enquete-commissie in opwaartsche
richting af van het op den grondslag der duurte
cijfers herziene uurloonen, dan zal een nadere
herziening plaats vinden.
3. Wanneer, zoo noodig ter beoordeeling van
aen of meer arbiters gebleken is, dat door toe
doen of door verzuim van een der bij de coll.
arbeidsovereenkomsten betrokken werknemers-
groepen voorvallen hebben plaats gehad, die
de overtuiging vestigen, dat de C. A. O.-en
niet loyaal worden uitgevoerd of rancune maat
regelen genomen worden, zal de herziening niet
plaats vinden.
4. De contracteerende vereenigingen zullen
maatregelen hebben te treffen teneinde haar
leden tot loyale naleving van de overeenkom
sten te nopen.
5. Er wordt een bepaling in de C. A. O. op
genomen strekkende tot beperking van het z.g.
„aangenomen werk" door den werknemer te
verdienen loon tot 135 oct. van het uurloon.
Zoodra aan het bovenstaande is voldaan, zul
len maatregelen worden getroffen om tot op
heffing van de uitsluiting over te gaan.
Uiterlijk Maandag a.s. wordt een antwoord
tegemoet gezien.
Ingezonden Mededeelingen.
Alle soorten GEDISTILLEERD
in prima kwaliteiten.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Crisismaatregelen.
Verkrijgbaar in da week van 5—11 Aug.
Suikerkaart bon 44, van 2—8 Aug.,
bon 45, van 915 Aug.
Broodkaart. De bruinbroodkaart van
het 146e tjjdvak (rood) 816 Aug.
RIJN- en MOEZEL WIJNEN
in Duitschland gebotteld.
De commissaris der Koningin in
Zuid-Holland.
Aan den Commisaris der Koningin in Zuid-
Holland, Baron Sweerts de Landas Wyborg is
een verlof verleend voor den tijd van drie
maanden. Zijn functiën zullen worden waarge
nomen gedurende de maand Augustus door het
lid van Ged. Staten den heer H. de Wilde en
gedurende de maanden September en October
door het lid van dat college Mr. M. J. C. M.
Kolkman.
Rinnenland.
Gouverneur der residentie.
Bij K. B. is benoemd tot Gouverneur der Re
sidentie, de luitenant-generaal J. Burger, com
mandant van het Veldleger
voor het geval van ontstentenis, ziekte of
afwezigheid van den Gouverneur der Residen
tie, tot de waarneming van diens betrekking
aangewezen, de generaal-majoor J. M. Benteijn,
inspecteur van het wapen der cavalerie.
De duurte.
De Haagsche raadsleden M. M. Couvee Jr.,
M. Joëls Jr., en W. A. T. de Meester hebben
het volgend schrijven gericht tot B. en W. van
den Haag
Overeenkomstig art. 8A van het Reglement
van Orde hebben ondergeteekenden de eer in
verband met de stijgende prijzen der eerst noo-
dige levensmiddelen als brood, melk, boter,
kaas enz. welke de burgerij met het oog op den
naderenden winter in hooge mate verontrusten
de eer de volgende vragen tot Uw college te
richten
1. Hebben B. en W. reeds een schrijven tot
de regeering gericht om te wijzen op de steeds
hooger wordende prijzen van de eerst noodige
levensmiddelen
2. Zoo neen zijn B. en W. dan bereid zulks
alsnog onverwijld te doen, daarbij de Regeering
verzoekende de noodige maatregelen te treffen
ten einde voornoemde prijsstijging tot stilstand
te doen komen ofwel zoodanige maatregelen die
een daling dier prijzen kunnen bevorderen.
Index.
Het Nederlandsch Episcopaat brengt bij dezen
ter algemeene kennis, dat bij besluit van den
H. Stoel d.d. 20 Juli 1920 de lezing van het
werk „Pallieter", door Felix Timmermans (uitg.
Van Kampen en Zn., Amsterdam) den Katho
lieken is verboden.
Deze bekendmaking zal worden gepubliceerd
in „De Tijd", „De Maasbode" en „Het Cen
trum", terwijl de overige Katholieke bladen
worden verzocht, haar over te nemen.
Namens het Ned. Episcopaat,
De Aartsbisschop van Utrecht,
f HENRICUS.
Utrecht, 2 Augustus 1920.
AMERIKA.
De „Times" verneemt uit New-York Na
een proces, dat bijna drie maanden duurde, werd
William Bross Lloyd van Chicago, bekend als
de „roode millionnair" met negentien andere
leden van de Amerikaansche communistische
arbeiderspartij schuldig bevonden aan een sa
menzwering met het doel de regeering omver
te werpen. Lloyd werd veroordeeld tot vijf jaar
gevangenisstraf en drieduizend dollar boete.
Hij werd in den aanvang van dit jaar, toen de
Amerikaansche communisten zich afscheidden
van de socialistische partij, gearresteerd wegens
het houden van een rede te Milwaukee, waarin
hij aanraadde, dynamiet te gebruiken ten einde
banken open te breken en zich zoodoende geld
te verschaffen voor de bekostiging van een so
ciale revolutie.
ALLERLEI.
De „Times" verneemt uit Ottawa De Ca-
nadeesche staatsspoorwegen ondervinden groote
moeilijkheden tengevolge van het steenkoolge-
De uitsluiting in het bouwbedrijf.
Het hoofdbestuur van den Centralen Raad
voor de Bouwvakken en het hoofdbestuur van
den Nederlandsch R. K. Bond van Bouwvak
patroons heeft een brief gezonden aan de bij
de uitsluiting betrokken arbeiders-organisaties,
waarin wordt medegedeeld, dat de besturen van
de tot den Centralen Read toegetreden Raden
en Bonden benevens het hoofdbestuur van den
Ned. Bond van R. K. Bouwpatroons den Cen
tralen Raad gemachtigd hebben tot de volgen
de mededeeling aan de arbeidersorganisaties
Genoemde besturen en genoemd hoofdbestuur
zijn bereid na ontvangst van uwe accoordver-
klaring daarmede het navolgende aan hun le
den voor te stellen
„Zoodra bericht is ingekomen, dat tusschen
de stucadoorswerkgevers en- werknemers over
eenstemming is bereikt, zal een collectieve ar
beidsovereenkomst met uwe organisaties wor
den aangegaan op den grondslag van de ook
met de Christelijke en R. K. werknemers-groe
pen afgesloten contracten, met dien verstande
1. dat op verzoek van alle werknemersgroe-
pen herziening van het uurloon in opwaartsche
richtingen twee maanden na de afsluiting van
het contract mogelijk is, indien de conclusies
der Enquêtecommissie voor het Bouwbedrijf
door den minister van arbeid ingesteld, de
wenschelijkheid daarvan inhouden.
De loonsverhooging zal naar boven worden
bepaald door de strekking dezer conclusies.
2. Zijn die conclusies op bedoelden datum
niet genomen of geven zij geen bepaald dan
Ned. R. K. Metaalbewerkersbond.
Genoemde bond, die thans meer dan 16000
leden telt, hield Zaterdag en Zondag een alg.
vergadering te Utrecht onder leiding v. den heer
E. Schaaper, die in zijn inleiding er op wees,
dat de Hooge Raad van Arbeid op 1 October
de 45-urige arbeidsweek zonder overgangsbe
palingen wil invoeren voor de metaalindustrie,
waarbij hij de groote waarde van den verkorten
arbeidsduur naar voren bracht. Verder besprak
de voorzitter de aangename verhouding met den
Christelijken en den Neutralen Bond. Met de
andere Bonden is de verstandhouding alles
behalve goed.
Volgens de jaarverslagen waren de cijfers van
de balans van 31 December f 156.917, de winst
en verliesrekening bedroeg 215.960 en de even
als het jaarverslag goedgekeurde begrooting
had tot eindcijfer f 363.100. De leiding van het
hoofdbestuur werd goedgekeurd.
De contributie werd vastgesteld op onder
scheidenlijk 21, 31, 46, 51, 56, 66, 76, 86, 96
en 106 cents per week voor loongroepen tot
4, 8, 12, 16, 20, 24, 28, 32, 36 gulden en daar
boven, geldende voor zoowel mannen als voor
vrouwen
Er zal, zoo noodig, nog een gesalarieerde
hoofdbestuurder worden benoemd. Aangeno
men werd een voorstel om de salarissen der ge
salarieerde hoofdbestuurders te bepalen op
55 per week voor het eerste, 60 voor het
tweede en f 65 voor het derde jaar.
Op het instellen van een Bondsraad ging men
voor het oogenblik nog niet in, wijl naar het
oordeel van het hoofdbestuur de Bond daarvoor
nog niet rijp is. Verder werd besloten dat een
afdeeling met 500 leden een bode-administra
teur zal kunnen aanstellen met een loon van
38 tot 44 per week en dezelfde rechtspositie
als de gesalarieerde hoofdbestuurder.
Verworpen werd een voorstel-Hilversum om
het tweede-klasse-reizen der gesalarieerde be
stuurders te doen vervangen door derde-klasse
reizen
Aangenomen werd het bestuursvoorstel in
houdende, dat, behoudens bij werkloosheid (in
welk geval de contributie ten volle betaald zal
worden) in gevallen van ziekte, ongeval, staking,
uitsluiting bij een langeren duur dan 14 dagen
enkel de contributie voor het werkloozenfonds
zal behoeven te worden betaald.
Het reisgeld voor werkzoekenden werd van
f 2.50 op f 10 gebracht.
De vergadering werd bijgewoond door 138
afgevaardigden, die 101 afdeelingen vertegen
woordigden.
Aanstelling inspecteur Lager Onderwijs.
B. en W. zeggen in een schrijven aan den
Raad:
Door den wethouder van Onderwijs werd in
ons College het denkbeeld ter sprake gebracht
van de benoeming van een gemeentelijken In
specteur van het onderwijs in onze gemeente.
Een onderwijsman derhalve, die te belasten
zou zijn met het toezicht op het Lager- en
Voorbereidend onderwijs, en die zou hebben te
adviseeren over alle onderwijsaangelegenheden.
Bedoelde ambtenaar zou over een zoodanige
ontwikkeling moeten beschikken, dat ook bij
de uitvoering der Onderwijswet zijn leiding ge
volgd zou kunnen worden.
Ter aanbeveling van het denkbeeld werd er
op gewezen, dat de tegenwoordige toestand niet
is zooals die wel zou behooren te zijn. Er is te
weinig toezicht op de scholen in het algemeen,
waardoor wellicht minder gewenschte toestan
den kunnen ontstaan en er is tevens te weinig
contact tusschen de schoolhoofden en het ge
meentebestuur. Verder is in aanmerking te ne
men, dat het aantal openbare scholen steeds
vergroot, dat daarnaast zijn gekomen de ge
meentelijke bewaarscholen, terwijl de bijzon
dere bewaarscholen door de gemeente worden
gesubsidieerd.
Bovendien zal straks de nieuwe Wet op het
Lager Onderwijs een nauw contact brengen tus
schen de bijzondere scholen voor Lager Onder
wijs en de gemeente.
Dit alles brengt mee, dat het zeer wenschelijk
is, dat regelmatig al die inrichtingen door een
bevoegd persoon worden bezocht, teneinde de
mogelijkheid te scheppen, dat het gemeente
bestuur van den toestand in al die inrichtin
gen van onderwijs op de hoogte kan zijn.
Daarbij werd opgemerkt, dat dit volledig over
zicht te verwachten van de Commissie van
Toezicht, te veel gevergd zou zijn van vrijwib
lig gegeven arbeid.
Het denkbeeld van den wethouder werd
daarom in ons College met sympathie begroet.
Daarbij mogen wij opmerken, dat in ons College
herhaaldelijk de vraag werd besproken, op
welke wijze een behoorlijke behartiging der on-
derwijsbelangen in onze gemeente kon worden
verkregen.
Het voorstel van den wethoud er is tenslotte
daarvan de vrucht geweest. Het College is thans
unaniem van meening, dat aan een dergelijke
onderwijsspecialiteit hier behoefte bestaat. Al
leen was de vraag, of in een gemeente als Schie
dam voor een dergelijk ambtenaar wel vol
doende emplooij was te vinden en zulk een
dienst niet zou reiken boven hetgeen een ge
meente als de onze zich in billijkheid kan ver
oorloven. Wij meenen echter, dat van deze
vragen de eerste bevestigend en de tweede
ontkennend is te beantwoorden.
Ook de Commissie van Toezicht op het La
ger onderwijs acht het aanstellen van een der
gelijk ambtenaar zoowel nuttig als noodig voor
het onderwijs.
Intusschen werd de salariscommissiegevraagd,
een voorstel te doen, betreffende het aan dezen
ambtenaar eventueel uit te keeren salaris.
Daarbij zal er rekening mede zijn te houden,
dat hier er alles op aan komt, dat de rechte
persoon wordt gevonden.
Resumeerende, hebben wij de eer, Uwen Raad
voor te stellen
lo. te besluiten tot instelling der betrekking
van gemeentelijk Inspecteur van het Lager On
derwijs
2o. het salaris van bedoelden ambtenaar
vast te stellen nadat door de salariscommissie
advies is uitgebracht.
Spaarbank.
Opgave over de maand Juli 1920.
Inlagen 204.657.
Terugbetalingen 121.069.44.
Aantal inleggers 1 Juli 1920
Nieuwe deelnemers
12301
187
Geheel afgeschreven deelnemers
12488
39
Aantal inleggers 31 Juli 192012449
Verschuldigd kapitaal aan inleggers op 31 Juli
1920 3.089.154.47.
Het derde droogdok.
Hedenmorgen tegen half 10 is hier behou
den gearriveerd het derde droogdok der scheeps-
bouwmpij ,.de Nieuwe Waterweg". Het dok
werd van Hamburg naar Schiedam gesleept
door de sleepbooten „Poolzee" en „Witte Zee'.
Gebouwd op de Deutscher Werft Akt. Ges.
te Hamburg, heeft het dok een lengte van 115
