ligt in de bolsjewieksche propaganda, is ook te
merken uit de verandering in de stemming van
een groot deel van de boeren op het boeren-
congres van Polen. Die propaganda, te zamen
met de scherpe politiek tegen prijsopdrijving
der laatste weken, heeft ten gevolge gehad, dat
men niet meer op de vaderlandsliefde der boe
ren mag rekenen als bolwerk tegen het bols
jewisme. Men heeft er hen van overtuigd, dat
de landheeren, die den oorlog ontketend en de
bolsjewiki geprikkeld hebben tot hun oprukken
tegen de Polen, tevens de vijanden van den
boerenstand zijnzij bezitten namelijk bijna
geheele provinciën en zij zijn het beletsel voor
de boeren om het land te krijgen. In Galicië
moet het wat beter gesteld zijn met het natio
nale gevoel van de boeren, vanwege de natio
nale tegenstelling met de Roethenen.
Nog sterker is de invloed van de bolsjewis
tische propaganda en de arbeiders te Warschou
en Lodz. Draadlooze telegrammen uit Moskau
hebben stelselmatig alle tegenstrijdigheden uit
de politieke loopbaan van den rechts-socialis-
tischen vice-president minister Daszjnski aan
gestipt, om hem als karakterloos sociaal-patriot
bij de arbeiders verdacht te maken.
Het lot van de regeering, die weifelend en
besluiteloos optreedt, kan nauwelijks twijfel
achtig zijn. Mocht het te Warschau tot uitroe
ping van een radenrepubliek komen, daD is deze
burgerlijke regeering nog slechts tot een schijn
bestaan gedoemd.
De houding der Duitschers.
De militaire spoorwegautoriteiten hebben
aan het centraal bureau te Berlijn medege
deeld, dat een met drie Fransche officieren be
mande trein, bestaande uit twintig goederen
wagens, is aangehouden. Men heeft met be
trekking tot den inhoud der goederenwagons om
opheldering verzocht.
Te Bonn heeft eergisteren, evenals in verschei
den Westfaalsche steden, een volksvergadering
plaats gehad waar men de algemeene staking
in uitzicht heeft gesteld, voor het gaval de re
geering te mak zijn zou om de neutraliteit naar
alle zijden afdoende te handhaven.
De „Vorwarts" maakt een oproep aan de
arbeiders en socialisten openbaar, waarin ge
zegd wordt
Van dag tot dag nemen de geruchten toe,
dat er Entente-troepen zijn saam getrokken
aan den Rijn, dat er daar oorlogstuig en levens
middelen zijn opgehoopt, die bestemd zijn voor
Polen in den door zijn schuld ontketenden
Poolsch-Russischen oorlog tegen de Russische
roode troepen te steunen. Een doorvoer door
de Entente van troepen en materiaal door
Duitschland, zou een inbreuk op de Duitsche
Neutraliteit beteekenen, en van Duitschland
het tooneel van een oorlog maken. De Duitsche
arbeidersklasse moet dit met alle middelen
verhinderen.
Daarom richten wij een aansporing aan de
Duitsche arbeiders om aan de pogingen van de
Entente, om troepen, oorlogstuig en munitie
door Duitsch gebied te voeren, iedere hulp te
ontzeggen. De spoorwegmannen en transport
arbeiders, die dit gevaar reeds hebben ingezien,
mogen zeker zijn van den steun van al de ar
beiders.
Wij verwachten met de meeste beslistheid,
dat ook de Fransche en Engelsche arbeiders zich
van hun internationalen plicht bewust zijn en
dit zullen toonen.
De oproep is onderteekend door den Alge-
meenen Duitschen Bond van Vakvereenigingen
de Duitsche sociaal-democratische partij, de
onafhankelijke sociaal-democratische partij en
de communistische partij.
BELG1E.
De commissies van den Senaat hebben van
middag de wetsontwerpen nopens den gift aan
de oud-strijders en de verhooging van de on
derwij zerstractementen behandeld en goedge
keurd.
Wat de achturendag betreft zijn de commis
sies echter van meening, dat men een zoo uit
gebreid en ernstig vraagstuk niet overhaast
mag afdoen. Ondanks tal van verzoekschriften
van werkliedenvereenigingen zal de Senaat het
ontwerp in deze zitting niet meer behandelen.
Hetzelfde geldt voor het vraagstuk van het
Vlaamsch in de openbare besturen. Er is een
zeer sterke strooming onder de senatoren om
dit vraagstuk tot November uit te stellen. De
senatoren meenen, dat het thans niet de ge
schikte tijd is om deze wetsontwerpen ernstig
te bestudeeren.
HONGARIJE.
Uit Boedapest, meldt Havas
De boycot is Zaterdag te middernacht ge
ëindigd. Het post-, telegraaf-, telefoon- en
spoorwegverkeer met alle landen is hervat.
gjjAangezien de Oostenrijksche regeering den
boycot van Hongarije heeft opgeheven, heeft
de Hongaarsche regeering alle tot dusver ge
nomen tegenmaatregelen buiten werking gesteld.
ITALIË EN GRIEKENLAND.
De „Temps" meldt, dat er tusschen Italië
en Griekenland overeenstemming is verkregen
in het geschil nopens de Dodekanesos. De
twaalf eilanden komen onder Grieksch gezag.
ALLERLEI.
De Australische aartsbisschop Mannix, wiens
voor Sinn-Fein gezinde redevoeringen in Ame
rika, opwinding in Engeland hebben veroor
zaakt, en wiens landing in Ierland door de
Britsche regeering was verboden, is gister te
Penzance geland, van uit een torpedobootjager,
wrarop hij was overgebracht van het stoom
schip „Baltic", en is naar Londen vertrokken.
In een brief aan den bisschop van Uloyne.
welke Mgr. Mannix voor zijn vertrek uit Ame
rika heeft geschreven, drukt hij den wensch
uit, dat zijn aankomst in Ierland geen aanlei
ding zal worden voor betoogingen. Hij wensch-
te Charleville, het plaatsje bij Cork, waar zijn
moeder woont, zoo rustig mogelijk te bereiken
en wenschte ook geen bekendheid te zien ge
geven aan zijn aankomst.
De uitwisseling der ratificaties van het
vredesverdrag met Bulgarije heeft Maandag
ochtend plaats gehad op het ministerie van
buitenlandsche zaken te Parijs.
De president Jules Cambon, sprak als volgt
De vertegenwoordigers der hooge contractu-
eerende partijen zullen, door hun zegel te hech
ten onder aan deze diplomatieke stukken, een
eind maken aan een oorlogstoestand dien de
geallieerde mogendheden niet hebben gewild.
Deze hebben thans geen ander verlangen, dan
om met Bulgarije vriendschappelijke betrekkin
gen te hervatten.
Mogen de komende jaren aan Bulgarije den
voorspoed brengen, die alleen uit arbeid en vrede
kan geboren worden.
Mijn hier aanwezige ambtgenooten sluiten
zich bij mij aan om aan de vertegenwoordigers
van Bulgarije de wenschen uit te spreken, die
zij koesteren voor het welzijn van dat land.
De onderteekening van het vredesverdrag
met Turkije is weer uitgesteld.
Binnenland.
Mr. R. J. H. Patijn.
De secretaris-generaal van het ministerie van
Buitenlandsche Zaken, mr. R. J. H. Patijn, is
van verlof teruggekeerd en heeft zijn werkzaam
heden hervat.
De vlucht IndiëNederland.
De kapitein-vlieger Leendertz is in audiëntie
ontvangen door generaal Swart, vice-president
van den Raad van Ned.Indië, in verband met
de IndiëHollandvlucht. De meest volledige
steun der regeering is hem toegezegd. De heer
Leendertz zal onmiddellijk na het afkomen
van de vergunning naar Britsch-Indië gaan,
voor het verkennen van het terrein. Hij ver
trekt naar Soerabaja, om steun te vragen aan
den handel. Thans is reeds f90.000 bijeen. De
heer Leendertz is voornemens, een groot Bris-
tol-vliegtuig aan te koopen, dat ruimte biedt
voor zestien personen.
Nederland en Belgie.
Men meldt uit Genève
Volgens den Brusselschen correspondent van
de „Petit Parisien" heeft de voorzitter van de
Belgische Tweede Kamer, de sociaal-democraat
Brunt, als spreker bij een herinneringsplech
tigheid woorden gebezigd, welke zeer onaan
genaam waren voor Nederland. Hij zou ge
zegd hebben, dat ons land gebonden was aan
zijn egoisme, en als België en Frankrijk eenmaal
een bondgenootschap gesloten hebben, zeggen
zou „nu laat ik mijn egoisme varen en schaaf
mij aan uw zijde."
Ik heb dit artikel laten lezen aan den Bel
gischen minister Emile Vandervelde, die het
congres der 2e Internationale te Geneve bijwoont.
De heer Vandervelde, die geen voorkeur had
om Vlaamsch te spreken, verklaarde dat hij noch
in het verslag van de Peuple noch in dat van
de Independance Beige die woorden aange
troffen had en dat hij het ook niet waarschijn
lijk achtte zijn partijgenoot, de voorzitter der
Tweede Kamer, ze aldus uitgesproken had.
De heer Vandervelde betreurt, dat de Hol-
landschBelgische betrekkingen op dit oogen-
blik niet zoo zijn als wenschelijk was. De anti-
Belgische stemming, welke thans in Nederland
heerscht, wijt hij voor een goed doel hieraan,
dat men de beteekenis van het Belgische annexio-
nisme ver overdrijft. De annexionisten tellen
wel eenige mannen van beteekenis maar hun
invloed onder de bevolking zelve is uiterst ge
ring. Dat houde men in Holland toch wel in
het oog. En ook den invloed der pers over
schatte men niet.
Ik wilde den heer VanderVelde nog eenige
andere vragen stellen, doch vergat dat hij be
halve Genosse Vandervelde ook Belgisch mi
nister van justitie is hijzelf vergat het echter
niet. Alleen dit wilde hij wel verzekeren, dat
er in België omtrent de quaestie van de Wielin
gen slechts een opinie bestaat en dat is die,
welke door den minister van buitenlandsche
zaken weergegeven werd.
Minister Vandervelde zegde ook voorstander
te zijn van een defensief Fransch-Belgisch ver
bond met dén nadruk op defensief. Ook V6W
een dergelijk Hollandsch Belgisch verbond zou
hij veel gevoelen, maar Holland heeft zich
daarvan altijd afkeerig getoond, zijnsinziens
ten onrechte, want de mogelijkheid van de
terugkeer van het militairisme in Duitschland
blijft toch altijd bestaan.
Dat er in België nog zijn die Holland van
Duitschgezindheid welke volgens hem in
sommige kringen inderdaad bestaat verdach
ten, kon hij niet ontkennen en hijzelf ook
op Troelstra's houding, maar in Nederland zelf
maakt men zich daaromtrent erger voorstel
lingen dan het in werkelijkheid wel is.
Radiotelegrafisehe weerberichten.
Ter kennis van belanghebbenden wordt ge
bracht, dat met ingang van 2 Augustus 1920
het militaire radio-station Vossegat zal begin
nen met een proefzending van radio-telegra
fische weerberichten.
De berichten zullen eiken werkdag worden
gegeven om half een 's middags en 8 uur 'savonds
met eene golflengte van pl.m. 1000 M. De roep
letters van het station zijn Be.
Het bericht van half een 's middags zal den
volgenden inhoud hebben :Be K. N. M. 1.
Verwachting van hedenavond tot morgenavond
(gevolgd door de weersverwachting in woor
den)
dat van 8 uur 's avonds
Be K. N. M. I. Verwachting van morgenoch
tend tot morgenavond (gevolgd door de weers
verwachting in woorden).
De berichten zullen tweemaal achter elkaar
langzaam worden geseind.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Crisismaatregelen.
Verkrijgbaar in de week van 511 Aug.
Suikarkaart bon 44, van 2—8 Aug.,
bon 45, van 915 Aug.
Broodkaart. De bruinbroodkaart van
hat 146e tijdvak (rood) 816 Aug.
Vliegdemonstratie.
In ons Zaterdagnummer werd geannonceerd,
dat op het Overschiesche plein „vliegdemon-
straties" zouden plaats hebben met niet min
der dan 8 vliegmachines.
Het bleek een handige reclame te zijn van
een karoussel-eigenaar, die de gebruikelijke
paarden en schommelende bakken vervangen
had door schuitjes, welke men door de aange
brachte schroef-, roer- en draagvlakken, met de
noodige dosis fantasie voor vliegmachines kan
laten doorgaan.
Niettemin was er 's avonds groote belangstel
ling de liefhebberij om een vliegtocht mede te
maken was soms van dien aard, dat het groote
moeite kostte een plaats in een der schuitjes
machtig te worden. Het afwisselend getemper
de en dan weer sterke licht der electrische
booglampen veroorzaakte een fantastischen
weerschijn tegen den donkeren achtergrond en
deed ook voor de jongelui het genot van den
tocht grooter worden.
Deze eerste Schiedamsche „vliegdemonstratie"
is uitstekend geslaagd.
„Jan de Portier".
De heer W. Sterk schrijft ons het volgende
Dat Jan de portier, een plaatsje in onze
Nederlandsche literatuur heeft gekregen, zal
niet iedereen weten.
Den 18den Januari 1881 trad in het gebouw
Musis Sacrum" als spreker op Eduard Douwes
Dekker.
Een zware sneeuwstorm woedde en 't was
voor den reeds bejaarden ashtmalijder eenheele
toer om door de dikke, witte laag het vergader
lokaal te bereiken.
Hoor, hoe een oud-stadgenoot, de dichter
W. L. Penning Jr. er van vertelt in zijn „Sint
Jans-lot".
„Toch werd voor volle zaal met vuur ge
sproken
In die fabrieks- en handelsstad.
Wier spoorwegwachtzaal tegensdijks gedoken
Bij 't keeren Dekker's afschuw had
„Dat beengescharrel boven langs die
ramen
Maakt zenuwaehtig borst hij uit
„Portier!Vergeefs, eerst als er treinen
kwamen
Ontsloot n a r in de wal-kajuit.
Menig Schiedammer zal zich het vroegere
houten station herinneren en nog weten, hoe
Jan daar, met zijn bosje rinkelende sleutels op
zijn post was, hoe hij er zijn portiers-loopbaan
begon.
Deze aardige herinnering aan een van zijn
eerste dienstjaren vinde hier thans een plaats.
In de buitengewone Alge m. Ver-
gadering der N.V. Nederl. Kantoorboekenfabriek
Van 't Hoff Jongepier te Schiedam op 9
Augustus werd voor verdere uitbreiding der
zaken de directie gemachtigd tot aankoop van
een Industriepand met ca. 300 M2. open grond
aan de Noordvest te Schiedam. Tot commissaris
werd benoemd de heer J. M. van der Schalk, te
Schiedam.
Uitvoeringop Woensdag den 11
Aug. 1920, des avonds ten 8 ure, Plantage.
1. Jubileum Marsch, C. K L. Burgdorffer.
2. Ouverture „Hans Sachs", A. Lortzing. 3.
„Dolores" Walzer, E. Waldteufel. 4. Fanla-
sie de l'Opera „Lohengrin" R. Wagner. 5.
Wir Spielen Soldat, R. Eilenberg. 6. Schie
dam Vooruit, Marsch, H. H. Van Vleuten.
Gemeenteraad.
Zitting van Vrijdag 6 Augustus.
Het nieuwe Ziekenhuis.
8. Voorstellen van B. en W. om
a. een crediet van 15.000.toe te staan
voor het aanbrengen van eenige verbeteringen
aan het nieuwe Ziekenhuis
b. den aannemers en onder-aannemers van
den bouw van het nieuwe Gemeente-Ziekenhuis
alhier een schadeloostelling toe te kennen voor
door hen geleden schade, door vertragingen in
de diverse leveringen enz. veroorzaakt, tot een
totaal bedrag van 8132.12.
De heer Scheffers bespreekt den toe
stand, waarin het nieuwe ziekenhuis is opge
leverd. De algemeene indruk bij een bezoek aan
het gebouw is treurig. Er is in het gebouw
zelf weinig goeds. Het verfwerk is zeer slordig
en slecht, de verf bladdert weg. Aan den ach
tergevel van het pand ziet het verfwerk er al
zeer slecht uit. Het pannendak zal geheel ver
nieuwd moeten worden. De vloeren zijn op
tal van plaatsen gescheurd. De centrale ver
warming is zoodanig aangebracht, dat zij zeer
hinderlijk is. De kelder en centrale werkplaats
zijn eveneens treurig ingericht.
Spr. meent dat het toezicht op den bouw
onvoldoende is geweest ofwel dat den heer
Stuivenga het verwijt treft.
Treurig vindt spr. dat dit bouwwerk, hetwelk
toch 7 8 ton kost, zoo slecht is afgeleverd.
Indien men de huizen van Volkshuisvesting
bekijkt, ziet men daaraan niet zulke kwalen
als aan het nieuwe ziekenhuis.
Spr. wenscht dan ook nadere inlichtingen
over de oorzaken van een en ander.
De heer H ij m a n staat aan de zijde van den
heer Scheffers. Op grond van het rapport van
den directeur van Gemeentewerken en een door
spr. ter plaatse gebracht bezoek, acht spr. het
oordeel van den heer Scheffers nog te zacht.
De deuren vertoonen scheuren, de terrazzovloe-
ren zijn eveneens gespleten, terwijl het gebrom
van een motor zeer hinderlijk is voor de patiën
ten.
Spr. vindt het vreemd, dat B. en W. het ad
vies hebben gevraagd van den heer Stuivenga,
die toch in gebreke is gebleven.
Er zijn z. i. geen voldoende cijfers aan den
Raad overgelegd.
Spr. heeft krasse staaltjes gehoord aangaande
het werk. Zoo is b.v. het verfwerk uitbesteed
voor 10 A 11.000, maar de uitvoerder kreeg
7000 voor bijwerk.
Voor schadevergoeding aan aannemers en
onderaannemers acht spr. geen grond aanwezig.
Hij zal tegen deze vergoeding stemmen.
De heer G o 11 herinnert aan zijn verzet in
een vorige Raadszitting tegen aanbesteding en
wijst op de resultaten van dezen bouw, die hem
z.i. in het gelijk stellen. Hij vindt het vreemd,
dat men er nog over denkt om een schadever
goeding uit te keeren. Spr. is er wel voor
15.000 toe te staan vaor het aanbrengen van
verbeteringen, maar hij is tegen de schadeloos
stelling.
De heer Schreuder wijst eveneens op
verschillende gebreken van het nieuwe zieken
huis. Hij vraagt waarom de heer Stuivenga
het plan-Wigern in zake de plaats, waar de
centrale verwarming moest komen, niet heeft
overgenomen. Het toezicht op den bouw heeft
z.i. veel te wenschen overgelaten. Verschillen
de materialen, voornamelijk hout, bij den bouw
verwerkt, zijn zeer slecht.
Met het plan tot verandering der kelders
waar de centrale verwarming is geplaatst, kan
hij zich niet vereenigen en vraagt aanhouding
van het voorstel in zake dit onderdeel.
De voorzitter constateert, dat de heer
Schreuder het crediet wil toestaan, verminderd
met de 6000 die de kelders zouden kosten.
De heer Matthijssen vraagt of het mo
gelijk is dat in een eventueele procedure de
schadeloosstellingseisch van de aannemers zal
worden afgewezen.
Bij de opening van het Ziekenhuis heeft
men den heer Stuivenga nogal bewierookt,
maar dit blijkt achteraf misplaatst te zijn ge
weest.
De Voorzitter antwoordt, dat de bur
gemeester voor de vorigeRaadszitting was over
gekomen, om bij de behandeling van dat voor
stel tegenwoordig te zijn. Het voorstel is toen
niet behandeld. Nu de burgemeester afwezig
is, zal spr. de opmerkingen beantwoorden. De
kritiek van de heeren Hijman en Scheffers gaat
parallel en komt hierop neer dat het ziekenhuis
een groot prulwerk zou zijn, dat meer dan treu
rig er uit ziet en de gemeente met dit gebouw
in zak en asch zou zitten.
Hiertegenover kan spr. een andere meening
stellen. De keuze van den architect is geschied
door het vorig college van B. en W„ zoodat
spr. daarop niet verder zou behoeven in te
gaan. Men moet in het oog houden, dat het
ziekenhuis is gebouwd in een rumoerigen en
lastigen tijd. De credietverleening door den
Raad ging ook al moeilijk. Er moest dus door
den architect gebouwd wordden met beperkte
middelen.
Als we nu hetzelfde gebouw moesten neer
zetten zouden de kosten aanzienlijk grooter zijn.
De heer Stuivenga, die vooral artist is, heeft
in elk geval Schiedam een mooi gebouw ge
leverd.
Spreker zal niet ontkennen, dat er aan het
gebouw fouten kleven.
Wanneer de heer Schreuder wijst op den
bouw van Volkshuisvesting, dan moet voorz.
hem er op att'ent maken, dat Volkshuisvesting
niet met beperkte middelen heeft moeten
bouwen. Uit de som, die voor het ziekenhuis
beschikbaar was gesteld, moest de aannemer
halen wat er uit te krijgen was.
De heer Stuivenga had echter bij den Raad
kunnen komen om hoogere credieten.
Het gebouw heeft enkele technische gebre
ken, welke de gemeente zal trachten op te heffen.
Spr. is ook in het gebouw geweest, maar
vindij den toestand zoo erg niet als hij door de
vorige sprekers is afgeschilderd.
De deuren enz. zullen gemakkelijk kunnen
worden hersteld.
Spr. verzoekt dus den Raad het crediet niet
te onthouden.
De kwestie van den kelder besprekend, zet
spr. uiteen, dat deze zeer goed kan worden
opgelost. De firma Huijgen en Wessel is be
reid verschillende kleine technische fouten op
te lossen.
Tegen verplaatsing der toestellen voor cen
trale verwarming naar een afzonderlijk ge
bouwtje heeft spr. bezwaar, daar de oplos
sing door den dir. van gemeentewerken aan de
hand gedaan, zeer practisch is.
Spr. ziet in den heer Stuivenga, die met be
perkte middelen toch een mooi gebouw heeft tot
stand gebracht, meer goeds dan de heeren
Hijman en Scheffers.
Het verfwerk heeft evenmin sprekers tevre
denheid. Of bijbetaling is te ontgaan, is een
andere kwestie. De aannemers kunnen in ge»
