Een van de agendapunten was Invoering
van den 8-urendag. Zeer uitvoerig is hierbij
stilgestaan.
Onderstaande motie werd met algemeene
stemmen aangenomen
„De vertegenwoordigers van de bij het Bu
reau voor de R. K. Vakorganisatie aangesloten
Vakbonden op 7 en 8 September 1920 te Utrecht
in Bureauvergadering bijeen
zich uitvoerig bezighoudende met de inwer
kingtreding van de Arbeidswet 1919
kennis genomen hebbende van het advies van
den Hoogen Raad van Arbeid nopens den ar
beidsduur in de metaalnijverheid
daarbij als juist erkennend het standpunt
ingenomen door de vertegenwoordigers van het
Bureau voor de R. K. Vakorganisatie
betreuren in hooge mate, dat de Minister van
Arbeid het hoodig heeft geoordeeld zich niet te
moeten houden aan het advies van genoemden
Raad, om in afwijking daarvan aan de metaal
industrie een overgangstermijn toe te staan
van 2 jaar waarin 48 per week zal mogen wor
den gewerkt, waardoor aan circa 100.000 arbei
ders de 8-urendag voorloopig wordt onthouden
„zijn van oordeel, dat door het terzijde leggen
van het advies van den Hoogen Raad van Ar
beid en het feit opnieuw raadplegen van dit
College, indien naar het oordeel van den Mi
nister een wijziging in de omstandigheden in
treedt, de beteekenis dezer instelling belangrijk
wordt verzwakt
spreken als hun meening uit, dat wil de Hooge
Raad van Arbeid worden, wat ervan wordt ver
langd en verwacht er nauwere samenwerking
zal moeten zijn tusschen het departement van
Arbeid en de organisaties
redenen waarom zij het Bureaubestuur ver
zoeken aan den Minister van Arbeid het stand
punt der Katholieke Vakbeweging bekend te
maken tot het herzien van het besluit, betref
fende den overgangstermijn in de metaalin
dustrie
en gaan over tot de orde van den dag."
Indische postschool.
In de gemeenteraadsvergadering te Leiden
heeft bij de rondvraag de heer Sijtsma aan B. en
W. gevraagd, of ze wisten van de verplaatsing
van de indische postschool van Lei
den naar Deventer, en zoo de berichten dien
aangaande juist bleken, of daaraantegen niets
te doen was. Hij wees op de moeite, indertijd
gedaan, om de school te Leiden te krijgen.
De voorzitter deelde mede, dat de verplaat
sing inderdaad vaststaat, en daaraan niets
meer kan worden veranderd. Het belang van de
leerlingen en het onderwijs schijnt de regeering
daartoe te hebben bewogen. De heer Oostdam
zeide, dat het toch niet aangaat, de gemeente
nu maar te laten opdraaien voor de kosten,
bij de vestiging gemaakt, en hij drong bij B. en
W. er op aan, aan de regeering vergoeding van
die kosten te vragen.
De voorzitter verzekerde de heer Oostdam,
dat deze zaak bij de ontbinding van het contract
met het Rijk ter sprake zou komen, en dat
B. en W. op hun qui vive zouden zijn.
Nederlandsche credieten aan Duitschland.
Zooals bekend, vervalt de eerste termijn der
Nederlandsche credieten tijdens den oorlog
voor de N.U.M., het Centraal Verrekenkantoor
voor brandstoffen en de Vereeniging tot rege
ling van het ijzervervoer aan Duitschland ver
leend, op 1 October a.s. Ook werd medegedeeld
dat de eerste termijn reeds 13 September zou
worden voldaan. Thans wordt ons uit Berlijn
bericht dat op 10 Septemver a.s. de eerste ze
ven millioen der verleende credieten,totaal be
dragende circa zeventig millioen gulden zul
len worden terugbetaald.
Het resteerende bedrag zal in maandelijk-
che aflossingen worden voldaan.
Centrale bouwmaterialenvoorziening.
De commissie van actie tegen de Centrale
Bouwmaterialenvoorziening, heeft ter kennis
van de autoriteiten gebracht, dat de Nederland
sche Houtbond en de Vereeniging van Handela
ren in Bouwmaterialen in Nederland besloten
hebben, niet meer te leveren op die werken
waar materialen van de Centrale Bouwmateri
alen-Voorziening worden aangevoerd; de betrok
ken vereenigingen, die de boycot hebben uit
gesproken, zijn echter bereid, deze op te hef
fen, zoodra alle voordeelen, welke het rijk
of de gemeenten aan de Centrale Bouwmateri
alen-Voorziening toestaan (b.v. bij de productie
den aankoop, het vervoer, de bewerking en
de aflevering van bouwmaterialen) komen te
vervallen, en aan de centrale Bouwmaterialen
Voorziening geen leveringen worden gegund,
dan nadat ze gebleken is de laagste inschrijfster
te zijn, die in vrije concurrentie en op gelijke
voorwaarden met den handel prijs heeft opge
geven.
Landweer.
Vele oudere hoofd- en subalterne officieren
van de landweer hebben van het departement
van Oorlog een schrijven ontvangen, waarin zij
worden uitgenoodigd vóór 15 September hun
verzoek om ontslag uit den militairen dienst
onder toekenning van pensioen in te zenden,
waarbij hen is bericht dat ook al mocht een
dergelijk verzoek achterwege blijven hunne
op pensioenstelling tegen 15 November a.s.
kan worden tegemoet gezien.
Gezondheidswet.
De minister van Arbeid brengt o.a. onder de
aandacht van de gemeentebesturen en belang
hebbenden, dat met ingang van 1 Sept. j.l. de
Gezondheidswet in werking is getreden.
Katholiekendag.
De secretaris van het Uitvoerend Comité van
den Katholiekendag in het Bisdom Haarlem, de
heer A. LI. Boekraad, Oude Singel 58, verzoekt
ons mede te deelen, dat er geen gelegenheid
meer is tot plaatsbespreken.
Tot uiterlijk a.s. Zondag kan men zich opge
ven voor het diner.
Een duurtebijslag voor Rijkspersoneel.
Naar het „Hbld." meldt, heeft de regeering
het plan binnenkort met wetsvoorstellen te
komen, ten einde den rijksambtenaren een bijslag
te kunnen verstrekken. Is het blad juist inge
licht, dan zal een onderscheid worden gemaakt
tusschen ongehuwden, gehuwden zonder en ge
huwden met kinderen.
Tegen de tabaksbelasting.
Het landelijk congres van den Eersten Ned.
Bond van kleinfabrikanten in de sigarenin-
dustrie heeft een motie aangenomen, waarin
het ontwerp banderollen-systeem, tot heffing
van tabaksprijzen, verklaard wordt als te betee-
kenen de algeheele ondergang voor de alreeds
kwijnende sigaren-industrie.
Gemeenteraad.
Zitting van Dinsdag 7 Sept.
Woningbouw.
[Vervolg).
5. Voorstel van B. en W. tot uitgifte in
erfpacht aan de Woningstichting „Vrede" al
hier, van een terrein, groot i 42.000 M2.,
gelegen aan den Frankelandschen dijk, voor
den bouw van 584 woningen en 2 schuren
tegen een canon van 95 per M2.
Weth. mr van Velzen zegt, dat men
niet zal ontkennen, dat hij hier voor een uiterst
moeilijke taak staat. De gemeente staat in deze
aangelegenheid niet vrij.Er is periculum in mora.
Wanneer men met spr. meegaat naar een wo
ning als die in Broersveld no. 135, waarin de
treurigste toestanden zijn waar te nemen, dan
zal men niet ontkennen, dat de voorziening in
den woningnood dringend noodzakelijk is. De
gelegenheid, die thans geboden wordt om 584
woningen te krijgen, moet men z.i. met beide
handen aangrijpen.
Toen de eerste onderhandelingen met „Vrede"
gevoerd zijn, werd aan de architecten opdracht
gegeven om op het eenige stuk grond, hetwelk
voor dit doel beschikbaar was, aestetisch en
doelmatig ingerichte woningen te ontwerpen.
Die opdracht werd niet gegeven aan de eerste
de besten, maar aan architecten, die hun sporen
op het gebied van woningbouw verdiend hebben
getuige hetgeen van hen o.a. aan de Hillelaan
te Rotterdam te zien is.
De directie van de N. V. Scheepsb. Mij.
„Nieuwe Waterweg" had er bij architecten op
aangedrongen, dat zij rekening moesten houden
met het verkrijgen van goede arbeiderswoningen
en de financieele calculatie. De arbeider eischt
immers behoorlijke woning en goede voeding.
De architecten verklaarden, dat indien hoog
bouw niet zou kunnen worden aanvaard, het niet
mogelijk zou zijn 584woningenopdengrondtebou-
wen en woningen van ander type niet in de smaak
zouden vallen. Wanneer ik mijn naam aan dit
werk van 4 millioen leen, dan moet de bouw ook
zoo zijn, aldus verklaarde de architect, de heer
Kok, dat het rendabel is. Het plan is van dien
aard, dat bij hoogbouw een goede woning beter
verzekerd is dan bij kleine huizen.
Er zijn groote bezwaren aan het bewonen van
een derde verdieping verbonden, maar de ruimte
zal daar toch van dien aard zijn, dat men ze
graag zal willen huren.
In den polder Spangen hebben de bewoners
van de 3e verdieping verklaard, dat zij zeer naar
wensch wonen.
Het plan van „Vrede" staat of valt zoo als
het hier ligt. De architecten kunnen er geen
veranderingen in aanbrengen.
Door de scheepsbouwmaatschappijen N. Wa
terweg zijn bevredigende toezeggingen gedaan
met betrekking tot de verlichting der lasten van
de gemeente in zake dezen bouw. Van knecht
schap, waarop de heer Korpel doelde, is in deze
geen sprake. Zoowel voor het aangaan van de
huur als de huuropzegging is machtiging van
B. en W. vereischt
De architecten hebben gezegd, dat hoogbouw
geheel in het plan past, dat de woningen tegen
de fabriekshallen gebouwd zullen worden en
aan aestetische eischen niet te kort zal worden
gedaan.
Spr. hoopt, dat de meerderheid van den Raad
aan zijn zijde zal staan.
De heer Korpel blijft het aanbod van de
maatschappij de „Nieuwe Waterweg" een groot
gevaar achten, voor de werklieden. Z.i. behooren
de werkgevers op andere wijze te helpen. I
Over eventueele huurverhooging staat niets
omschreven. Spr. wil het aanbod afwijzen.
Weth. M r. v. V e 1 z e n merkt op, dat als het
plan verworpen wordt, „Vrede" niet gaat bou
wen. Vrees voor overmacht van den werkgever
behoeft er z.i. niet te bestaan. In zake huur
moet overleg gepleegd worden met B. en W.
Als we zien welk een misere er te Schiedam op
woninggebied heerscht, dan behoort er moed
toe om in deze vergadering, tegen dit voorstel
te stemmen op de gronden door den heer Kor
pel aangevoerd. Geroep („Bravo 1
i De heer Evers kan niet begrijpen, dat „Vre
de" niet zal bouwen als het voorstel niet wordt
aangenomen. Waarom zou zij niet voor een
verbetering te vinden zijn
Weth. m r. v. Velzen zegt, dat de archi
tect verklaard heeft, dat hij zijn naam er niet
toe leent om anders te bouwen, dan volgens het
ingediende plan.
De heer Evers zegt, dat het nu maar de
vraag is of die hoogbouw voor de gemeente
geen strop zal worden.
Weth. Houtman meent, dat men voor een
strop niet bevreesd behoeft te zijn.
De heer v. d. S c h a 1 k Nu niet, maar later
mogelijk wel.
Weth. m r. v. Velzen merkt op, dat de
architect Kok verklaard heeft, dat met beton
en alcoofbouw nog wel wat anders te bereiken
zou zijn, maar hij wil daar niet aan.
De heer D i n k e 1 a a r meent, dat bij den
bestaanden woningnood het van zelf spreekt,
dat de ontworpen woningen in den smaak zullen
moeten vallen Waar de heer van Velzen twee
verklaringen heeft afgelegd le dat van den
bouw niets komt, als de Raad het plan verwerpt
en 2e, dat bij het college van B. en W. de mee
ning voorzit, dat alleen voor dit geval bij uit
uitzondering „hoogbouw" zal worden toege
staan...
Weth. De Bruin: Dat is natuurlijk niet
zoo.
Weth. Houtman: Wij zijn in principe
tegen hoogbouw.
De heer D i n k e 1 a a r vervolgt, dat Volks
huisvesting eerst eengezinswoningen heeft ge
bouwd daarna door de duurte genoodzaakt is
2 verdiepingen te bouwen en ze later misschien
huizen met 3 of vier verdiepingen zal willen
neerzetten. De belangen van den werkman
komen met deze wijzigingen in den bouw van
de woningen in het gedrang. Hij hoopt echter
dat in dezen Raad de geest leeft, dat de woningen
zoo goed mogelijk moeten zijn. Op het gezegd
van weth. van Velzen gaat hij met het voorstel
van B. en W. mee.
De heer Korpel zegt, dat hij alleen tegen
de financieele regeling van het plan is, maar hij
wil de verantwoording niet op zich nemen om
op dezen grond alleen het plan te verwerpen.
Weth. m r. v. Velzen merkt nog op, dat
de scheepsbouwmij. N. Waterweg niet alleen
uit philanthropic bereid is de gemeente in de
jaarlijksche bijdrage tegemoet te komen.
Weth. De Bruin spijt het, dat bij de be
handeling van deze zaak de groote vraag van
het woningtype in 't gedrang komt. De
bezwaren, in het advies van de Gezondheids
commissie aangeduid, zijn niet genoeg ter ken
nis van de Raadsleden gebracht. Het is toch
van belang, dat thans wordt beslist of we al dan
niet den weg zullen uitgaan, dien de architecten
ons voorstellen. Spr.vindt hetwoningtypehetwelk
voorgesteld wordt, een ramp voor de arbeiders.
Hoewel men deze soort woningen in Amster
dam bij massa's vindt, behoeft men ze hier nog
niet te bouwen. De overheid, en niet de archi
tecten, zal hebben uit te maken hoe de woning
bouw zal moeten worden geleid.
Spr. zal dan ook tegen het plan stemmen.
De financieele bezwaren van den heer Korpel
zijn van lager orde, de opmerkingen van de
gezondh. comm. acht weth. van meer belang.
Als men aan „Vrede" toestaat, om woningen
van 3 verdiepingen te bouwen, zal men het ook
aan andere bouwvereenigingen en particulieren
moeten toe staan. Spr. is tegen kazernebouw.
De heer Houtman zegt, dat het college van
B. en W. had gezegd, dat de woningbouw sterk
zou worden bevorderd. Wanneer er gegronde be
zwaren tegen een plan zouden bestaan, zouden
deze zijn te ontzenuwen. Aan dit plan van 584
woningen hebben, drie architecten gewerkt, die
zeker in bekwaamheid de architecten evenaren,
die kritiek op het plan uitoefenen.
In het plan verandering brengen, gaat niet.
De architecten zijn daarvoor niet te vinden. Met
veel moeite is naar een stuk grond gezocht en
kon het terrein in kwestie worden aangewezen.
Wij hebben de industrieën hier gehaald, zoodat
wij ook moeten zorgen voor arbeiderswoningen.
Spr. staat in zijn gunstig oordeel over het plan
achter drie bekwame architecten. Terwijl in het
Broersveld de allerellendigste toestanden heer-
schen, is er alle reden om het plan aan te ne
men. Weth. heeft zich in deze gaarne geschaard
aan de zijde van de heeren v. Velzen en van
Baren, omdat hij overtuigd is, dat de woningen
altijd bewoond zullen worden, te meer waar er
zulk een groot gebrek aan arbeiderswoningen is.
Als het ingediende plan verworpen wordt,
staat het vast, dat er de eerste jaren zooveel
woningen niet bij zullen komen. Dat op erf
pachtgrond van 95 ct. geen eengezinswoningen
kunnen worden gebouwd, zal een leek begrijpen.
Schiedam verkrijgt door aaneming van dit
plan 584 uitstekende arbeiderswoningen, ter
wijl de financieele zorgen voor de gemeente
gering zijn.
Spr. is altijd een voorstander geweest om de
groot-industrieelen mee te laten betalen in de
lasten van de gemeente. Als men de arbeiders
toestanden echter kent, dan zijn deze thans zoo,
dat het er naar toegaat, dat de industrieel af
hankelijk wordt van de arbeiders.
De heer C o 11 Dat is ook jammer
Weth. Houtman Wie zegt, dat de in
dustrie den arbeider knecht, weet er niets van.
De industrieelen hebben er wel degelijk belang
bij om in vrede en vriendschap met hun per
soneel te leven. Wij moeten dergelijke woning
bouwplannen steunen. Wilton en andere moei
ten ook nog volgen. Doen wij zulks niet, dan
zal het uiterst moeilijk zijn, om een stad als
Schiedam behoorlijk te financieeren.
Laat de heer De Bruin de meening van spr.
voor lief aannemen en deze laten bezinken.
Weth. deBruin zegt, dat de heer Houtman
het wil doen voorkomen alsof de stand van zaken
zoo is ben je niet voor dit plan, dan ben je niet
voor verbetering der volkshuisvesting. Dit is
echter niet zoo. Spr. meent, dat als de woningen
gereed zijn, het meerendeel er van zal ingeno
men worden door menschen van buiten en er
maar weinig voor Schiedammers zullen overblij
ven. Men moet niet opscheppen, dat door dit
plan de volkshuisvesting ernstig geholpen wordt
Weth. wil met ieder plan meegaan, maar men
moet er niet mee achteruit ,doch wel mee voor
uit gaan.
Dat deze grond niet op andere wijze produc
tief te maken zou zijn, ontkent spr. te stelligste
Als „Vrede" zegt dat ze niet kan bouwen, dan
zullen andere vereenigingen den grond wel be
bouwen.
Weth. eischt voor zich het recht op er een
afwijkende meening op na te houden en voor
namelijk op de overwegingen neergelegd in
het advies van de Gezondheidscommissie.
Weth. m r. v. Velzen merkt op dat hier
een plan ligt voor den bouw van 584 arbeiders
woningen en op dit aantal woningen zullen er
slechts 78 zijn, die 3 verdiepingen bevatten.
Dat hiermee een stap achteruit zou worden
gezet ontkent spr. ten stelligste. Het plan is
van 3 bekwame architecten, die o.a. in de Hille
laan te Rotterdam voortreffelijk werk hebben
geleverd. Als dit voorstel wordt afgestemd,
brengen we den woningbouw 3 jaren achteruit.
Weth. moet doen voor de arbeider wat hij
doen kan en heeft zijn beste krachten er aan ge
geven, om dit plan uitvoerbaar te maken. Over
4 jaren zal men hem vragen wat hebt gij ge
daan op het gebied van woningbouw Dan zal
blijken, dat hij goed werk heeft verricht. Men
zal verkeerd handelen om, door het feit, dat
er 78 woningen van 3 verdiepingen in het plan
zijn opgenomen, dit plan terug te wijzen.
De heer v. d. S c h a 1 k zegt, dat hij voor iedere
vermeerderingvan het aantal woningen zal stem
men, hoewel hij dit geen ideale woningen vindt.
Weth. v. V e 1 z e n wijst er nog op, dat, naar
hem is medegedeeld, alleen de woningen aan
geduid onder D. 32 en R. 46 drie verdiepingen
hoog zullen worden.
De heer Mr. Kavelaars vraagt of B. en
W. collectief de verklaring van mr. van Velzen
overnemen, dat het plan staat of valt indien de
Raad er wijzigingen in wil aanbrengen.
Weth. H o u t m a m: Bij de onderhandelin
gen is vastgesteld, dat wijziging niet mogelijk is.
De heer Evers wil het voorstel nog aan
houden, om nader met de architecten over het
plan te spreken.
De heer v. d. Toorn ontraadt dit.
Het voorstel van B. en W. in stemming ge
bracht, wordt alsnu aangenomen met 17
tegen 6 st,,
Tegen mevr. Koeten-Ooms en de heeren
Golie, Korpel, Evers, v. Pelt en de Bruin.
Directeur Woningdiens t.
De voorzitter stelt nu nog aan de orde
11. Benoeming van een directeur van den
Gemeentelijken Woningdienst, in verband met
het niet aannemen der benoeming, door den
heer P. W. J. M. Driessen te Amsterdam.
Aanbevolen worden (in alphabetische volg-
o de) de heeren M. M. van Praag, c.i., werkz
zaam bij het Departement van Landbouw,
aan het Rijksbureau voor de ontwatering, te
AmsterdamE. J. Timmerman, Hoofd-In-
specteur bij de Stadsontwikkeling en Volkshuis
vesting te 's-Gravenhage.
De Raad benoemt den heer van Praag met 17
st. De heer Timmerman kreeg 2 st., terwijl 4
stemmen in blanco waren uitgebracht.
De voorzitter schorst om half zes de
zitting tot Vrijdagmiddag.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
De Gemeenteraad van Delft heeft benoemd
tot tijdelijk leerares in de Duitsche taal aan
de Hoogere Burgerschool mej. M. P. Fellinga
te Schiedam,
Door de politie te Rotterdam
zijn aldaar aangehouden ter zake bedelarij
twee minderjarige Schiedamsche meisjes. Beiden
zijn naar hier overgebracht en aan de ouders
overgegeven.
UIT DELFT.
Eergisteravond omstreeks halfzeven is ter
hoogte van de machinefabriek Reineveld, op
den Haagweg nabij Delft een wagen van de
Haagsche stoomtram gederailleerd. De dienst
had daardoor ongeveer D/2 uur vertraging.
Persoonlijke ongelukken vielen niet voor.
Gemengd Nieuws.
Gedupeerde tappers. In de (Woens
dag) gehouden vergadering van den gemeente
raad van Middelburg was een verzoek ingekomen
van^ 17 vergunninghouders om 100 en van
lOo schadevergoeding uit de gemeentekas
voor hetgeen zij door het tapverbod met de
kermis minder hebben ontvangen.
Diefstal. Te Wormerveer is ten nadeele
van de firma Jurgens, margarinefabrikanten te
Nijmegen, een belangrijke hoeveelheid copra
ontvreemd. De copra was geladen in Rijnaken
en bestemd om in een der groote oliefabrieken
te Wormerveer vermalen te worden. De
partij heeft een marktwaarde van ongeveer
15.000.
Te Zaandam en Amsterdam zijn de
partij en een hoeveelheid ledige zakken in be-
genomen.
Aangehouden. G.v.d.L., uit Rijsoord,
gemeente Ridderkerk heeft te Alkmaar en te
Gorinchem gouden en zilveren horloges van win
keliers op zicht gekregen, hij verzocht de hor
loges in een hotel te bezorgen en maakte zich
daarmede uit de voeten. De politie te Gorinchem
seinde dit naar verschillende stations met het
gevolg, dat deze jeugdige oplichter in een trein
aan het station Dordrecht gearresteerd werd.
ZonderPas, Aande grens teNieuweschans
zijn gisteren ruim honderd Duitsche mannen en
