niet mogelijk zoolang de oorlog voortduurt. l)e
minister verklaarde hiermede den economischen
oorlog te bedoelen in den vorm van blokkade
en boycot door de naburige staten. De oorlog
duurt nog voort in den vorm van bemoejlij-
kende bepalingen tegen het Hongaarsche ver
mogen in de bezette gebieden.
ROEREN-ONLUSTEN IX KROATIË.
In de laatste dagen hebben er ernstige boe-
ren-onlusten in Kraotië plaats gehad. De cor
respondent te Belgrado van de „Morning Post"
meldt, dat de oorzaak der onlusten moet wor
den toegeschreven aan de registratie van de
paarden en het rundvee, waartoe de militaire
autoriteiten zijn overgegaan om de dieren in
geval van nood voor het leger te gebruiken.
De boeren meenden, dat zij de gemerkte dieren
zouden, moeten afstaan, welke vervolgens zou
den worden uitgevoerd. De onlusten begonnen
in het district Groebisnjo Polje en breidden
zich spoedig uit tot de aangrenzende districten
Belovar en Garesjn. Troepen boeren, gewa
pend met revolvers stokken en bijlen, deden
aanvallen op de gemeentegebouwen en de amb
tenaren.
De beweging nam spoedig een politiek en
anti-nationaal karakter aan. De geheele streek
ten Noorden en Westen van Zagreb was in be
roering. De boeren wapenden zich met geweren
en mitrailleuses. Talrijke dorpen werden ge
plunderd en in brand gestoken. Een aantal
ambtenaren werd op wreede wijze vermoord.
Naar gemeld wordt, hebben de rebellen in
een gevecht nabij Sroeti Ivan Krizj meer dan
honderd dooden verloren.
Op het oogenblik is de beweging in de ver
schillende districten reeds verloopen met name
ten Noorden en Westen van Zagreb. In de
streek van Sisak aan de hoofdlijn naar Zagreb
duurden de onlusten op 11 September echter
nog voort. Talrijke benden, die zich in de bos-
schen schuil houden, hebben op verschillende
punten de rails opgebroken en de telegraaf- en
telefoonpalen omvergehaald.
De regeering was in het geheel niet óp de
ongeregeldheden voorbereid. Thans worden
strenge maatregelen genomen.
De snelheid, waarmede de beweging zich uit-,
breidde en de boeren wapenen en munitie voor
den dag haalden, bewijst het bestaan van een
uitgebreide organisatie.
biel een bezoek aan de Koninklijke familie op balie Legen de tuberculose, etc. voor haar
Het Loo gebracht. Zij keerden om 7 uur ten weggelegd. In de leidende kringen der Ver-
paleize Soestdijk terug.
Mgr. van de Wetering naar Rome.
Naar wij vernemen zal Z. D. H. de Aarts
bisschop van Utrecht, Mgr. van de Wetering,
zich in de eerste dagen van October naar Rome
begeven. (Tijd.)
Beperking van de huisindustrie.
Naar het „Gentrum" meldt, overweegt de
regeering maatregelen tot regeling en beperking
van de huisindustrie, in verband met de in
voering van de Arbeidswet.
De Volkenbond.
Het secretariaat van den Volkenbond
zoo meldt Reuter heeft het schema bekend
gemaakt, dat ontworpen is door de internatio
nale commissie van juristen voor het permanente
hof van internationale justitie, en voorgelegd
aan «den Volkenbondraad te San Sebastian,
die besloot om aan Bourgeois te verzoeken, een
rapport op te stellen voor de zitting van den
Raad te Brussel in October. De Raad zal dan
een definitief besluit nemen, dat op zijn beurt
zal worden voorgelegd op de eerste bijeenkomst
der Volkenbondvergadering te Genéve in
November. Voorgesteld is om 's-Gravenhage
tot zetel van het internationale hof te maken.
PERZIE.
Uit Teheran wordt gemeld dat. de kozakken
een nieuwen opmarsch voorbereiden en Imaniade
Hassim opnieuw bezet hebben. De Britsche ko-
lonne voor Perzië is Mesopotamië binnengerukt
en denkt de kolonne uit Bagdad bij Sjaraban
te zullen ontmoeten, waardoor de verbinding
tusschen Perzië en Mesopotamië hersteld zal zijn.
Verplichte lichaamsoefeningen.
Aan het Departement van Onderwijs, is
een wetsontwerp in voorbereiding, dat ten
doel heeft alle jonge mannen van 15 tot 19
jaar te verplichten aan lichaamsoefeningen
deel te nemen.De oefeningen zulllen een zuiver
burgerlijk karakter dragen en zich zoo na mo
gelijk aan sluiten bij de oefeningen welke thans
bestaande sport- en gymnastiekvereenigingen
beoogen. Zij zullen naar men zich voorstelt
in de toekomst behalve het voordeel eener betere
physieke en geestelijke vorming der jeugd ook
belangrijke vruchten afwerpen voor ons leger
en tevens de persoonlijke militaire lasten
aanmerkelijk verminderen.
eeniging hoopt men nu, deze zaak met des te
meer energie te kunnen aanvatten.
In verband hiermede werd in de jongste be
stuursvergadering besloten le een kleine com
missie te benoemen met opdracht om ten spoe
digste een aanwijziging der statuten voor te
bereiden, zoodat de organisatie der vereeniging-
beter voor haar nieuwe taak wordt ingericht
en de band van de plaatselijke en provinciale
vereenigingen organisatorisch wordt verbeterd
en 2e maatregelen te treffen om het tijdschrift
der vereeniging populairder in te rcichten.
Voorts kan nog worden medegedeld, dat op de
eerstvolgende Internationale Conferentie tot
Bestrijding der tuberculose, die van 18 tot 21
October a.s. te Parijs zal worden gehouden,
de Centrale Nederlandsche Vereeniging zal
worden vertegenwoordigd door den -voorzitter
van het Dag. Bestuur, dr. M. W. Pijnappel, die
vermoedelijk ook voor een regeeringsopdracht
deze maand in de Fransche hoofdstad zal moeten
vertoeven.
AMERIKA.
Zooals bekend is, heeft senator Owen een
heftigen aanval gedaan op zekere banken te
New York wegens de woekerrenten, die zij be
rekenden. Williams de controleur van de
schatkist, heeft deze aanklacht onderzocht en
bevonden, dat de senator gelijk heeft. Hij heeft
voorbeelden vastgesteld, dat een rente van 30
pCt. per jaar werd gevraagd voor korte leeningen
tot bedragen van millioenen sterling, terwijl een
voor leening on call van 20 millioen dollar niet
minder dan 25 pCt. werd verlangd. Door der
gelijke handelingen wordt het zakenleven en
de financieele toestand in de Ver. Staten in ge
vaar gebracht, zegt Williams en dit werkt terug
op de markten in den vreemde en heeft daar de
annuleering van koopcontracten ten gevolge.
GUATEMALA.
Het congres heeft Carlos Herrera gekozen
verklaard tot president van de republiek.
R. K. Werkliedenverbond.
Omtrent de plannen van samensmelting der
federatie van de Diocesane R. K, Volks- en
Werkliedenbonden met het bureau voor de
R. K, Vakorganisatie, is tusschen beide besturen
overeenstemming verkregen en zijn aan de
Diocesane Bonden en de Vakbonden de consept-
statuten toegezonden.
De nieuwe organisatie zal den naam voeren
R. K. Werkliedenverbond van Nederland.
De taak van het verbond, het rechtstreeksch
of onrechtstreeksch behartigen van alle belangen
van den arbeidersstand is verdeeld in vijf
afdeeüngen 1. Godsdienstig-zedelijke en geeste
lijke ontwikkeling en verheffing; II. Vakorga
nisatie; III, Volksgezondheid; IV. Sociale wet
geving; verzekering en voorzorg; V Finantiën,
statistiek en coöperatie.
De leiding van het verbond zal berusten in
handen van een bestuur uit minstens 15 leden
bestaande, dat wordt ter zijde gestaan door
Raden van Beheer, ieder van ten hoogste vijf
leden. Er zullen yijf van zulke Raden worden
gevormd, één voor.ieder der vijf bovengenoemde
afdeelingen.
Bestuur en Raden van Beheer worden be<*
noemd door en zijn verantwoording hunner
daden verschuldigd aan de Wetgevende Ver
gadering, die zal worden samengesteld uit 60
vertegenwoordigers der aangesloten Diocesane
R. K. Volks- en Werkliedenbonden en 50 ver
tegenwoordigers der aangesloten R. K, Vak
bonden en Vakvereenigingen.
ALLERLEI.
Men meldt uit Brussel
De datum van de internationale financieele
conferentie blijft nu toch bepaald op 24 Sep
tember a.s. Vandaag gheeft ook de regeering
van Bolivia latenweten,dat zij zich op de confe
rentie zal doen vertegenwoordigen.
De heer Lepreu, lid van den Belgischen se
naat en vice-gouverneur van de Belgischen
nationale Bank, zal den heer Paul Hymans, die
naar Parijs is vertrokken, op de conferentie ver
vangen.
De krijgsraad te Boedapest heeft twee
van de moordenaars van Tisza ter dood veroor
deeld, een tot 15 jaar zware kerkerstraf en een
tot drie maanden gevangenisstraaf.
Dinsdag trokken te Berlijn ongeveer 5000
werkloozen met roode vlaggen naar het bureau
voor verzorging van arbeiders in de Kloster-
straat, eischten stormachtig de afzetting van
den arbeidsraad en verdreven dien ten slotte
met geweld uit het gebouw. De optocht begaf
zich toen naar de algemeene Electriciteits Mij.
in de Brunnestraater moesten uitgebreide
politiemaatregelen genomen worden.
De commissarissen van het socialistisch
blad „Daily Herald" hebben het Russische aan
bod van een subsidie van 75.000 geweigerd en
het verzoek om ontslag ingewilligd van de com
missaris door wiens bemiddeling het geld was
aangeboden.
De Duitsche leveringscontracten.
Het Algemeen secretariaat van de Nederland-
sche kamer van Koophandel voor DuitschJand
deelt mede
Op aandringen van verschillende fabrikanten-
organisaties in Duitschland had de regeering
bij den Rijksraad een wetsontwerp ingediend,
waarbij verplichte scheidsgerechten werden
ingevoerd. Een ieder, die meende, dat de
inhoud van een bepaald contract niet meer
in overeenstemming met de toestanden van
het oogenblik was, zou zich tot het scheids
gerecht kunnen wenden, hetwelk dan bevoegd
zou zijn, de voorwaarden dezer overeenkomsten
Een R. K. Volksuniversiteit te 's-Gravenhage.
Op initiatief van de R. K. Sociale Actie in
Den Haag werd daar ter stede een R. K. Volks
universiteit opgericht. Het directorium wordt
gevormd door de heeren Jhr. Mr. E, W. Wittert
van Hoogland, voorzitter prof. mr. J. Ver
aart, onder-voorzitter Ir. H, Teunissen, secre
taris rector J. B. Moller, R. K. pirester
Mr. J. van Schaik en Dr, A, Bankers, terwijl tot
het curatorium toetraden de heeren H, J, Borg-
hols, Dr. L. Deckers, Mr, Dr, Baron van Hu-
genpoth tot Aerdt, Mr, M. Kolkman, mevr.
M. Simonis—Jongmans, H. C. Silvius, H, Toor-
op, Dr. C. Vinkesteijn Sr., G. v, d. Well en de
Hoogeerw, Deken Mgr. P, C, Wijtenburg.
In den aanstaanden winter zullen twaalf cur
sussen gehouden worden, respectievelijk over
lo. hierachie der R, K, Kerk, 2o, apologetische
onderwerpen3o. journalistiek4o, sociolo
gie 5o. middenstandsbeweging6o, arbeids
wetgeving 7o. sociale verzekering 8o. voor
lichting 9o. letterkunde10e, kerkelijke
kunstllo, aestetiek en geschiedenis der bouw
kunst en 12o. natuurwetenschappen.
Geen duurtebijslag aan bedienaren van den
godsdienst.
Op de vragen van het Tweede Kamerlid Oud
betreffende het verleenen van een duurtetoe-
slag oyer het jaar 1920 aan de bedienaren van
den godsdienst, deelt dc Minister yqn F/napciën
mede, dat bij hem niet het voornemen bestaat
om te beyorderen, dat ook pver het jaar 1920
aan de bedienaren van den godsdienst, die een
traktement uit 's Rijks kas genieten, een dunrte-
toeslag wordt verleend.
Tegen de huurwetten.
Dinsdag avond werd in Hotel „de l'Europe"
te Utrecht een drukbezochte protestvergadering
gehouden tegen de voorgestelde wijzigingen der
huurwetten. Onder voorzitterschap van den
heer C, van 't Hnllenaar uit Utrecht.
O. m. voerde het woord de heer A. Poppers
uit Utrecht, over het gewijzigde regeeringsqnt-
werp. Spreker hoopte dat deze drukbezochte
protestvergadering door zou klinken tot de
regeeringsbureaux. In den breede demonstreer
de spr, het langzame werken van de huurcom
missies, hetgeen zeer in het nadeel der eigenaren
is.
De aandrang tot deze wetswijziging is gekq-
men, zegt de minister, door de feiten, daar
Rijk en gemeente met opoffering van groote
kosten vrijwel niets tot stand hebben kunnen
brengen. Een fraaie erkenning van die zijde.
De bouwers willen en kunnen niet bouwen,
doch de regeering maakt het er ook naar, zij
erkent zelfs dat de huren te laag zijn.
In het nieuwe ontwerp mag de huur direct
?9% Worden verhoogd, doch dat beteekent
niet veel, want onderhoudskosten, loonen, be
lastingen, grondstoffen epz. zijft enorm ge
stegen. Voor behoorlijk onderhoud is nep v,er-
hooging van 55% noodig en ook het levenson
derhoud van de eigenaren is evengoed geste
gen als dat van de huurders wier loonen yeelaj
verdubbeld zijn, De onzalige wet wil dat ieder
zijn bestaan houdt,De huizen worden niet onder
houden tegenwoordig, doch de eigenaren hebben
er geen geld voor omdat de regeering niet zorgt
dat de huren behoorlijk verhoogd mogen wor-
den. Door de actie van de socialisten'en com-
De gemeentelijke tapverboden.
De minister van Arbeid heeft, naar aanlei
ding van een door den Frieschen Bond van hotel
café-en societeithouders tot de Koningin gericht
verzoek om vernietiging 'van verschillende
gemeentelijke verordeningen, waarbij voor be-
apalde dagen een tapverbod wordt vastgesteld
tot enkele Friesche gemeentebesturen een schrij
ven gericht, waarin we lezen
„Bij doorlezing van de verordiningen bij dit
adres gevoegd, hebben voorshands reeds de
volgende punten mijn aandacht getrokken
le In verschillende verordeningen wordt een
tapverbod uitgevaardigd soms nog versterkt
door beperkende bepalingen ten aanzien van
sterken drank o. a. gedurende den Zondag.
2e, In sommige verordeningen wordt aan den
burgemeester de bevoegdheid verleend in het
belang der openbare orde voor een door hem
te bepalen tijd den verkoop of het verstrek
ken van sterken drank in het klein of de voor het
publiek toegankelijke vergunningslocaliteiten
te verbieden.
Wat het eerste punt betreft, er is m.i. geen
bezwaar tegen, dat een gemeentelijke verorde
ning voor bepaalde dagen een tapverbod vast
stelt. Art 135 der Gemeentewet waarnaar de
aanhef uitdrukkelijk verwijst, laat hiervoor
ruimte.
Een dergelijk tapverbod mag echter in zijn
strekking niet verder gaan dan het sluitings
gebod, bedoeld in art. 7, 4e lid der Drankwet
Nu houdt laatstbedoelde bepaling voor het uit
vaardigen van een sluitingsgebod de beperking
in, dat alleen zulke dagen daarvoor in aanmer
king komen, waarop wegens bijzondere om
standigheden misbruik van sterken drank is te
vreezen.
Daarbij is blijkens de toelichting hoofdzake
lijk gedacht aan lotingsdagen voor de nationale
militie of bijzondere feestdagen. De Zondag valt
er echter als een wekelijksch terugkeerende
dag zonder meer niet onder. In ieder geval
zullen bijzondere omstandigheden moeten
worden aangevoerd om een sluitings
verbod op bedoelde dag te wettigen. Zulks
klemt nog te meer waar in sommige der onder
havige verordeningen het tapverbod is verscherpt
door een beperkende-bepaling ten aanzien van
het slijten van sterken drank.
Wat het tweede punt aangaat, de hierbe-
doelde bepaling is m.i. zonder meer in strijd
met de wet te achten. Uitgaande van mijn bo
ven uiteengezette opvatting, dat een tapverbod
in zijn strekking niet verder mag gaan dan een
sluitingsgebod, is in de gemaakte bepaling on
getwijfeld te zien een ongeoorloofde delegatie
van wetgevende macht, Op grond van de hjep
aan den burgemeester gegeven bevoegdheid kan
deze feitelijk voor onbepaalden tijd het tap
pen van sterken drank verbieden,
De eenige beperking aan deze bevoegdheid
gesteld is deze, dat hij daarvan slechts gebruik
mag maken in het belang der openbare orde,
een terminologie, die doet vermoeden, dat deze
bepaling bedoelt aan te sluiten aan de bij art.
188 der Gemeentewet aan den burgemeester
opgedragen politie over herbergen etc.
Inf,ussschen kan m.i. ter rechtvaardiging
vai) meer bedoelde bepaliug qp art. 188 der Ge?
meerite wet geen beroep worden gedaan. J£op qp
grond yan dit wetsartikel aan den bnrgemeesr
ter feitelijk een ongelimiteerde bevoegdheid
worden verleend ten aanzien van het uitvaardi
gen van tapverboden, zoo zou de bepaling van
art,7 le lid 4o der Drankwet feitelijk illusoir
kunnen worden gemaakt. Hetzelfde argument
pleit tegen een poging tot rechtvaardiging
der gemaakte bepaling met een beroep op art. 135
der Gemeentewet, Zeker is er geen bezwaar
tegen dat de burgemeester bij de uitvoering
der gemeentelijke verordening de noodige vrij
heid van beweging wordt gelaten maar dan
moet toch in ieder geval in de verordening
worden aangeduid op welke dagen de burge
meester een tapverbod mag uitvaardigen.
Kunnen de dagen dan niet met name worden ge
noemd, zoo moet een eenigszins behoorlijk be
grensde maarslaf worden aangegeven, door het
noerppp yap bpqifderp qmstan.dighedep. wpj'kg
als zij zich yqqrdqcn, pagr lipt oqfüee) yap dep
Raad in 't algemeen een tapverbod wettigen-
Gevaar voor de openbare orde kan zeker als
zoodanig niet dienst doen, daar blijkens de
bewoordingen van art. 7 le lid 4o der Drankwet
voor wettiging van een verder gaand sluitings
gebod juist bijzondere omstandigheden moeten
kunnen worden aangevoerd, waaruit gevaar
voor de openbare orde is te duchten."
De minister verzoekt aan deze bezwaren door
wijziging der betreffende verordeningen
Binnenland.
De Hertogin van Albany.
De Hertogin van Albany vertrekt 20 dezer van
haar bezoek aan Koningin-Moeder van Soestdijk
over Hoek van Holland naar Engeland.
De Koningin-Moeder en haar zuster, dej}§£-
togin van Albany, hebben gister per autonjo-
naar billijkheid te wijzigen. Door een dergelijke
regeling zouden dus alle contractueele verijln- i f
tenissen op losse schroeven komen te staan I 1S eerste huurcommissiewet veran
De Nederlandsche Kamer yap Koophandel °r dp .re6^rfïï? en natuurlijk in het
voor Duitschland heeft tegen zulk een rege- naAC0 vaa '^e eif?enaren
ling zeer ernstige bezwaren kenbaar gemaakt, bPreker keurt het af, dat behoudens de 20% i Pegeiboet te komen, by gebreke waarvan de
Na verwerping van het voorstel door den yerhooging van huur kan krijgen, minister Z1C!* genoodzaakt zal zjqn de gewraakte
Rijksraad heeft thans de Duitsche Regaering ^ai*neer P»ep de hpizgp opknapt en verbetert, i bepalingen aan de Kqningin te vernietiging vopj;
van verdere stappen in deze aangelegenheid Daitrvan korpt niets terecht daqr de imperialen te ^ragep, als in strijd met de wet.
afgezien. i thails OU'tengewoon boog in prijs zijn. Het qnfcr Voor zoover de raad meent, dat bijzondere
werp is een prul dat nooit wet mag worden. omstandigheden aanwezig zijn, die een tapver-
bod gedurende den Zondag wettigen, zal de
Tuberculose-bestrijding.
De Centrale Nederlandsche Vereeniging tot
(Applaus.)
Er komt bovendien een huizenvorderings-
wet, waarmede men de huizen van ons kan af-
bestryding der tuberculose verkeert tegenwoor- nemen, tegen taxatieprijs, wanneer men meent
dig in een stadium van overgang. Minister
Aalberse is van oordeel, dat de controle op hel
huisbezoek, de besteding der subsidiën enz.,
voortaan rechtstreeks van Rijkswege dient te
geschieden, zoodat de centrale Vereeniging
voor een belangrijk deel harer werkzaamheden I /oog §taan
dat ze niet goed onderhouden zijn. En dan krij-
gep w,e nog een wet, waarbij men huuraanzeg-
ging kan krijgen, wagne.ep een woning leeg staat.
Die totstandkoming van deze wet zal geld ko^tap,
niettegenstaande er zoo goed als geen huizen denyerp
minister hieromtrent gaarne worden ingelicht!
Rond van Distilateurs en Likeurstokers.
Gisteren heeft de Bond van Distliateurs en
Likeurstokers in Nederland te Arasterdam een
algemeene vergadering gehouden.
De heer Simon A. Maas leidde in het on-
zal worden ontheven. Daardoor zal hij zich op
bescheidener voet moeten inrichten waartoe
bereids maatregelen zijn voorbereid.
Toch blijkt een zeer belangrijke taak - die
van populaire en meer wetenschappelijke voor
lichting met woord en schrift, opleiding van
huisbezoeksters, in één woord de opvoeding
des volks in de bestrijding van de gevreesde
ziekte; het oefenen van aandrapg qp de Re
geering ter zake vap de wcerbaarmaking <jer
Intusschen peeipt de woningnood zeer toe en
zal nog meer toenemen als niet gezorgd wqrdt
dat de eigenaren een billijke huur vqor huns
woningen mogen ontvangen. De regeering heb-
be te bedenken, dat dit niet alleen is in ons
eigen belang, doch in het algemeen belang,
(Luid applaus.)
Hierna sprak nog de heer L. Klawer uit
Rotterdam, waarna de vergadering gesloten
De'sociale nuttigheid van alcoholhoudende
dranken." Met algemeene stemming is de vol
gende motie aangenomen
De yergaderipg, oyerwegepde,dat in de laatste
decennia een vrijwel onbestreden, eenzijdige
en fanatieke propaganda tegen het gebruik van
alcoholhoudende dranken een totaal onjuiste
voorstelling van aard en beteekenis van het mis
bruik van die dranken in Nederland heeft ge
populariseerd;
dat daarbij de wezenlijke sociale nuttigheid dier
