Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
firafis-OnoevaDeBverzekering
44ste Jaargang.
Zaterdag 14 Mei 1921.
No. f3036.
^Bureau: Koemarkt 4. Telef. 85, na kantoortijd no. 148. Postbus: 39.
Abonnementen per 3 maanden ƒ2.—, per week 15 cent, franco per
post ƒ2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Advertentién: 1—5 regels f 1.75elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsenS wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale [conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvrage
toegezonden.
Incassokosten worden berekend.
levenslange
geheele
Invaliditeit 1
H
«eed t
M| vesHei
M
veilles van
een hani,
vaet et nog
De veizekcving weidt gewnnibeigi feei de HeUnnisahe Algeneeene Vewekeilngsfcnnli te lAledaas.
kQ veilles
van een
wQsvlngei
veiHes
eiken ande*
■en vlngei
Dit nummer bestaat uit drie bladen
EERSTE BLAD.
ilP?" Wegens het PINKSTERFEEST zal de
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT",
dagblad voor Schiedam en omstreken,
MAANDAG-AVOND
NIET VERSCHIJNEN.
Buitenlandse!» Nieuws.
OPPEIt-SlLEZIE.
In den loop van een rede, gehouden vóór het
uiteengaan van het Engelsche parlement voor
het Pinkster-recès. heeft Lloyd George een be
langrijke verklaring afgelegd, betreffende Opper-
Silezië.
Hij zeide, dat de Opper-Silezische kwestie
het vredesvraagstuk van Europa was. De
overeenkomstig het vredesverdrag in Opper-
Silezië gehouden volksstemming was uitge-
loopen op een meerderheid van ongeveer zes
tegen vier ten gunste van Duitschland. De
toestand was ingewikkeld, door het feit, dat
in sommige streken de steden voor Duitsch
land en het platteland voor Polen hadden ge
stemd, terwijl in andere gebieden weer het tegen
overgestelde het geval was.
Het algemeene besluit der intergeallieerde
commissie was, dat de deelen, die overwegend
Poolsch hadden gestemd, aan Polen moesten
worden toegewezen. Thans waren de Polen
een opstand begonnen, welke ten doel had,
den toestand te forceeren en de geallieerden
voor een voldongen feit te stellen. Dit was
een volkomen schending van het vredesver
drag. Indien men niet met groote rechtvaar
digheid te werk ging, zou de toestand nood
lottig worden voor den Europeeschen vrede.
Hij durfde er niet aan denken, wat er zou ge
beuren, indien het vertrouwen niet werd her
steld in de wereld, doch hij meende te be
merken, dat dit vertrouwen reeds begon te
rug te keeren. Het industrieele leven berustte
op vertrouwen.
„Polen", ging de premier voort, „moet het
laatste land zijn, dat zal trachten het vredes
verdrag te schenden. Het was niet door eigen
kracht, dat het zijn vrijheid heeft herkregen.
Polens vrijheid is voor dat land bevochten
door Engeland, Frankrijk en Italië en iedere
letter van het vredesverdrag belichaamt een
Britsch mengchenleven (toejuichingen). De Pool-
sche regeering heeft de verantwoordelijkheid
voor den opstand van zich afgewezen, doch
de verantwoordelijkheid wordt als te dikwijls
afgeschoven en het is heel moeilijk te gelooven,
dat deze beweringen waarheid bevatten. Het
is voor de geallieerden van het allerhoogst*
belang, dat het verdrag van Versailles geëer
biedigd wordt. Indien aan Polen wordt toe
gestaan, deze Duitsche provincie onder den voet
te loopen, zou het er leelijk uitzien. Duitschland
zou dan gerechtigd zijn, om tot de geallieerden
te zeggen „Gij hebt mij gedwongen mijn woord
gestand te doen, doch wat deed gij met het
uwe
Ik verklaar met nadruk tot, Engelschen en
geallieerden„Het is niet slechts een eere
zaak, hoe belangrijk ook, doch het is een zaak
van de veiligheid om aan te toonen, dat wij aan
het vredesverdrag willen vasthouden, zoowel
wanneer het voor ons, als wanneer het tegen
ons is." (Toejuichingen).
Ik houd er niet van om met het vredes
verdrag te knoeien. Men kan zeggen „Och
het zijn maar Duitschers", doch ik zeg, dat
zij recht hebben op alles, wat het vredesverdrag
hun geeft. Een der manieren om thans op
te treden is, dat de geallieerde troepen de
orde zullen herstellen. Het staat niet aan
mij, om een militair oordeel te vellen, doch
het zou mij al zeer verbazen, indien het niet
mogelijk zou zijn. Nu zijn er moeilijkheden
Wij zijn genoodzaakt geweest, onze troepen
terug te trekken en wij hebben niet het recht
om tot de geallieerden te zeggen, dat zij hun
troepen moeten gebruiken om de orde te her
stellen. Doch er is geen enkele reden, waarom
de geallieerden er bezwaar tegen zouden ma
ken, dat Duitschland de strijdkrachten die
h.et bezit zou aanwenden om de orde in zijn
eigen provincies te herstellen. Dat is fair, en
een Engelschman komt steeds op voor fair
Piay.
Ik ihooP, dat Engeland dit steeds zal blij
Het eenige wat Lloyd George namens de
regeering zeide was, dat wat ook zou ge
beuren Engeland niet zou kunnen toestem
men in een schending van het vredesverdrag,
omdat dit aanleiding zou geven tot wantrou
wen, hetwelk tot de meest rampspoedige ge
volgen zou kunnen leiden. Er bestaan in Eu
ropa mogelijkheden, welke het noodzakelijk
maken, dat iedereen zich inspant voor de na
leving van het vredesverdrag. Met het ern
stige verlangen om den Europeeschen vrede
hersteld te zien en wetende, dat de vrede 0p
geenerlei wijze kan worden hersteld, dan op
de basis van strikte rechtvaardigheid, deed
hij een beroep op alle betrokkenen om te doen,
wat goed en rechtvaardig is, teneinde alle voo'r-
oordeelen uit de wereld te helpen.
Volgens de laatste uit Opper-Silezië ont
vangen berichten, bestaat er niet alleen ge
vaar, dat de Duitschers in de oproerige ge
bieden zullen overgaan tot weerwraakhandeljn-
gen, doch dat Korfanty niet bij machte zal
zijn, zijn volgelingen terug te houden van
erger. Er zijn a an wijzigingen dat de opstande
lingen hem de baas worden en het schijnt niet
waarschijnlijk dat zij Korianty's laatste be
lofte om de vijandelijkheden te staken, zullen
eerbiedigen. Door de desorganisatie van de
spoorweg-, levensmiddelenvoorziening en
andere diensten dreigt in het land een chao
tische toestand.te ontstaan.
Ven doen. (Toejuichingen).
II ANDELS BETREKKING EN MET
RUSLAND.
Uit Londen seint men
Oyer de. vraag, of goederen, die uitgevoerd
door de Russische Sovjet-regeering, in beslag
kunnen worden genomen, is heden beraadslaagd
loor het Hof van Appél, dat zijn definitieve uit
spraak voorbehield. De rechter Roche had name
lijk uitspraak gedaan, dat er geen nieuwe trans
acties mochten plaats hebben met hout, dat van
de oorspronkelijke eigenaars, de Russische firma
A. M. Luther, die als eischeres in deze zaak
ptrad, in beslag was genomen en door de Sov
jet-regeering door tusschenkomst van Kras-
sin was verkocht aan de gedaagde, de Britsche
firma James Sagar en Cy. Roche had den eisch
tot het verbieden van verdere transacties toege
wezen en gedaagde tot het betalen eener scha
devergoeding veroordeeld, op grond van het
feit, dat de Sovjet-regeering niet was erkend
door de Britsche regeering.
Het Hof van Appél was van meening, dat er
geen jurisdictie omtrent de geldigheid van het
Sovjet-besluit tot verbeurdverklaring kan wor
den gegrond op de houding van Groot-Britan-
nië ten opzichte van de erkenning der Sovjet
regeering, en kende gedaagde, de firma James
Sagar en Cy., het recht van appél toe.
ENGELAND.
Het wetsontwerp tot reorganisatie van dc
spoorwegen, ingediend door sir Robert Geddes,
is heden gepubliceerd. Het voorziet in de instel
ling' van afcleelingen en groepen in de Engelsche
spoorwegen, waarvan de Schotsche spoorwegen
er twee zullen vormen en de Engelsche vier
Oorspronkelijk was het plan voor Londen een
afzonderlijke groep te vormen, doch dit plo11-
bracht te veel moeilijkheden mede.
Er zal voor de behandeling van deze kwesth
met de spoorwegmaatschappijen een scheids
gerecht, bestaande uit drie personen, worden
ingesteld. De r.egcering zal aan de maatschap
pijen een bedrag van zes millioen pond uitbeta
lea als compensatie voor de te maken onkosten
Voorts zal een commissie voor de tarieven wor
den gevormd, eveneens uit drie personen be
staande, welke de tarieven voor de spoorwegen
zal hebben vast te stellen. De arbeidersvoor
waarden op dc spoorwegen zullen worden gere
geld door een „Central Wages Board."
IERLAND.
Eergisteravond werden in een der hoofdstra
ten van Dublin veertien burgers gewond door
een bom, die geworpen was naar een vrachtauto
met hulptroepen.
frankrijk.
De algemeene raad van het Noorder-depar-
tcment heeft het beginsel aanvaard van het slui
ten van een leening van 300 millioen voor het
bouwen van woningen in het verwoeste gebied.
Hij zal voor die leening een waarborg van den
staat vragen.
De departementale raad heeft verder de wen-
schelijkheid uitgesproken, dat aan Duitschland
gevraagd zal worden de materialen te leveren
voor den opbouw van de geteisterde streek, die
in Frankrijk ontbreken.
Van het gebruik maken van Duitsche arbeids
krachten wil de algemeene raad niet weten. Ten
eerste, zoo overweegt hij, zijn er voldoende Fran-
sche arbeiders in de tweede plaats is het aantal
wcrkloozen in Frankrijk zeer groot en in de derde
plaats zijn in alle gevallen arbeidskrachten van
cle bondgenooten te verkiezen boven Duitsche.
BELGIE.
De Senaat heeft den tekst van de wet op den
acht-urigen werkdag aangenomen. Het inwer
king treden, dat eerst op 1 Juli bepaald was, is op
1 October gesteld, opdat de regeering maatrege
len van toepassing zal kunnen treffen.
Een amendement is aangenomen, volgens het
welk de loonen in geen geval verminderd mogen
worden door toepassing van deze wet.
DUITSCHLAND.
Cuno, directeur der Hamburg-Amerika Lijn
heeft uit New-York aan de Duitsche rijksregee-
ing geseind, dat hij voor het ambt van minister
van buitenlandsche zaken niet in aanmerking
wehscht te komen. Ook de bekende Hamburg-
schc bankier, dr. Melchior heeft voor de hem aan
geboden portefeuille van financiën bedankt.
Nieuwe candidaten voor deze beide functies wor
den nog niet genoemd.
ZUID-SLAVIE.
In het Zuid-Slavische parlement zijn de de
batten over de grondwet geëindigd. Bij de stem
ming bleken de Servische oud-radicalen de de
mocraten. de Bosnische Muselmannen en de
Servische boerenpartij voor den centralistische:»
staat te zijn, terwijl de communisten, do socialis
ten, de volks-sociaiisten, de republikeinen en d<
Slovecnsche radicalen tegen dien staat stemden.
De Kroatische Narodgroep had de zaal voor de
stemming verlaten, na te hebben verklaard dat
de Constituante geen wettig karakter droeg. Ook
de leden der Kroatische boerenpartij van Raditsj
waren bij de stemming afwezig.
De nieuwe grondwet werd met 327 stemmen
tegen 93 aangenomen.
Zelfs indien dus de Kroatische oppositie aan
wezig waren geweest en tegen zou hebben ge
stemd, zou de grondwet nog zijn aangenomen.
Het feit dat Trumbitsj, de gewezen minister
van buitenlandsche zaken, tegen de grondwet
stemde, verwekte een zekere sensatie.
Raditsj heeft de Kroatische boeren voor 16
Mei bijeengeroepen om over den bestaanden toe
stand te beraadslagen.
De regeering heeft deze bijeenkomst verboden
en troepen bevel gegeven ervoor te zorgen, dat
de orde nergens wordt verstoord.
DE HEFFING OP DEN DUITSCHEN
UITVOER.
In het Engelsche Lagerhuis heeft Lloyd George
te kennen gegeven, dat de wet betreffende den
tax van 50 op den Duitschen invoer ook na
de aanneming door Duitschland van het ulti
matum van kracht zou blijven.
De minister van binnenlandsche zaken ver
klaarde, dat de regeering bezig was de moge
lijkheid te overleggen van de invoering van een
wet, strekkende tot verbod van toelating in
Groot-Britannië van buitenlandse!» geld, be
stemd voor het verwekken en aanmoedigen van
eenige revolutionaire beweging of voor het voe
ren van een revolutionaire propaganda.
RUSLAND.
De „Times" verneemt uit Helsingfors
De bevolking van Petrograd heeft sedert een
week geen broodrantsoen ontvangen. Maandag
trok een godsdienstige processie door de straten
om den bijstand des hemels in te roepen. Duizen
den sloten zich bij de processie aan en de Bols-
jewiki werden gedwongen deze te groeten. Mili
taire patrouilles en gepantserde auto s werden
uitgezonden om de menigte uiteen te drijven. De
patrouilles werden verdreven en een der soldaten
werd gelyncht. De toestand in Petrograd is zeer
ernstig.
Te Stockholm zijn berichten ingekomen, dat
de boeren-opstand in Oost-Siberië zich uitbreidt.
In West-Siberië is de toestand voor de bolsjewiki
ongunstig. De boeren vereenigen zich met de ko
zakken. In verscheidene plaatsen zijn de bolsje
wiki naar de oproerlingen overgeloopen. De op
roerige beweging is veroorzaakt door de meedoo-
genlooze requisities, die de bolsjewiki in den
herfst en het voorjaar in West-Siberië gedaan
hebben.
ZWEDEN.
Nadat de beide Kamers het regeeringsvoor-
stel betreffende de verlenging van den diensttijd
der lichting 1921 hadden verworpen, heeft de mi
nister van defensie Hammarskiöold zijn ontslag
ingediend.
ALLERLEI.
Uit Londen meldt men
Een aantal der voornaamste bankiers dringt
in een manifest aan de regeering aanopbevrijding
van den handel van politieke belemmeringen
en verklaren het voor noodzakelijk gé en maatre
gelen te nemen, welke de vrije uitwisseling van
Britsche goederen, beperken. Zij beschouwen de
huidige nationale uitgaven als ruines en waar
schuwen, dat importbeperking exportbeperking
beteekent, handel is uitwisseling alleen door
export kunnen de andere naties haar crediet her
stellen en fondsen stichten voor de betaling van
haar schulden. Controle vertraagt slechts een
verbetering der Continentale valuta, voorkomt
een natuurlijk herstel van den handel. Zulk eon
wetgeving verschaft slechts een beperkt voor
deel ten nadeele van een grootere productie
zij vermeerdert de moeilijkheden der Britsche
handelaren om met succes op de wereldmarkten
te concurreeren. De markten, welke wij behoe
ven, dienen wij te ontwikkelen door naties van
het vasteland aan te moedigen naar ons uit te
voeren.
Naar het „Acht Uhr Abcndblalt" meldt,
werd gister in den Duitschen Rijksdag bekend,
dat gistermiddag om 1 uur in Oppeln, van Duit
sche zijde de algemeene staking is afgekondigd
in antwoord op de houding welke generaal Le-
rond" tegenover de opstandelingen aanneemt.
Er zijn geen nadere berichten uit Oppeln, aan
gezien de telefonische en telegrafische verbin
ding sedert gistermiddag verbroken is.
Over de voorgeschiedenis van deze staking
schrijft de „Germania", dat Duitsche vertegen
woordigers zich naar generaal Lcrond zouden
begeven, om hem de vraag te stellen, of de
intergeallieerde commissie inderdaad een wa
penstilstand met Korfanty heeft gesloten. In
dien deze vraag bevestigend beantwoord zou
worden, zou de algemeene staking worden af
gekondigd. De toestand in Opper-Silezië krijgt
daardoor een buitengewoon ernstig aanzien.
Te New-York is 5 millioen dollar goud
aangevoerd, welk bedrag naar verluidt een
eerste verscheping door de Engelsche regee
ring is ter aflossing van de 150 millioen dollar
51/* pCt. leening, die op 14 November moet wor
den afgelost.
Het spoorwegpersoneel te Glasgow heeft
vandaag besloten in staking te gaan wanneer
de Caledonian Railway Company het ontslag
van een twintigtal arbeiders niet terugneemt.
Binnenland.
Nederland en Peru.
Naar wij vernemen, zal bij de plechtigheden,
welke in Juli a.s. te Lima zullen plaats hebben
ter gelegenheid van het eerste eeuwfeest van
Peru's onafhankelijkheid, en waarvoor van de
Peruaansche regeering een uitnoodiging was ont
vangen, Nederland worden vertegenwoordigd
door den heer W. G. E. d'Artillact Brill, buiten
gewoon gezant en gevolmachtigd minister te
Caracas.
Provinciale Zuid-Hollandsche Archaeolojjisehc
Commissie.
De Prov. Zuid-Hollandsche Archaeologisöhe
commissie heeft zich tot Gedeputeerde Staten
deze provincie gewend met het verzoek haar
adviseerende werkzaamheid uit te breiden in
dien zin, dat haar raad zal worden ingewonnen
door de gemeentebesturen, die eenigszins belang
rijke wijzigingen of uitbreiding van het oude
stadsplan in den zin hebben.
,De plattegrond eener stad, veelal de meest
monumentale uitdrukking van haar geschiede
nis, behoort zeker tot de „monumenten van
geschiedenis en kunst", waarover de bemoei
ingen der Prov. Commissie zich hebben uit te
s tl* ekken
Voor de grootste gemeenten der provincie
moge dit verzoek wellicht minder klemmen,
(daar zij haar eigen, te dezen van advies die
nende organen hebben) voor de overige is
