Dagblad voor Schiedam en
Grafls-Onoevallenverzekering f|
44ste Jaargang.
Donderdag 2 Juni 1921.
No. 13050
R. K. Universiteit.
m
BureauKoemarkt 4. Telef. 85, na kantoortijd no. 148. Postbus80.
Abonnementen per 3 maanden ƒ2.per week 15 cent, franco per
post ƒ2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Advertentiën: 15 regels ƒ1.75elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvrage
toegezonden.
Incassokosten worden berekend.
De venekeitatf
feg gift H g»£ if§ !>Q verliet
vetllee vu B| 111 "I f 1 m
veel Jf*eef i LuU lMi| IIIm»
revit gewMwbe»|i deer de Helluaitebe Algeaeeae Tenek*riu|ihuk se lehiedue,
leveuluge
geheele
InvelidlIeU
M) verliet
va» ee»
wijtvlnger
81
verliet
elke» nade
re» vinger
Buitenlandse^ Nieuws.
OPl'ER-SILEZIE.
Het is nog verre van rustig in Opper-Silezië.
Volgens een bericht aan de „Voss&che Zei-
tung" is de aanvallende actie van de Polen over
de heele linie weer heviger geworden. Bij Rosen
berg zijn soldaten van Haller in actieven dienst
genomen. Volgens hun mededeelingen zijn het
lode en het 27ste Poolsche regiment infanterie
aan dat front ingedeeld.
J e Lublinitz zijn er nieuwe Poolsche vrijwilli
gers over de grens gekomen.
Volgens berichten uit Poolsche bron zijn er de
meest strenge maatregelen genomen door de
Poolsche autoriteiten om de sluiting van de
Opper-Silezische grens effectief te maken.
Te Bendzin is een Poolsch officier, die de grens
wilde overschrijden, door een schildwacht ge
dood.
Naar Duitsche bladen vernemen zijn er nog
meer Bngelsclte troepenformaties op weg naar
O.-S. 5 Juni zal het laatste transport vertrekken.
bit Oppeln seint men dat de Polen in het dis-
Irict Gross-Strehlitz zich terug trekken. Zij ver
woesten op hun terugtocht stelselmatig het ont
ruimde gebied. De overblijfselen van het door
ren in brand gestoken kasteel Stubendorf, en de
"J dat landgoed behoorende brouwerij, alsook
alkgroeven te Grosstein, zijn door hen opgebla-
I >e haven van Kosel aan de Oder is, volgens be-
ïouwbare mededeelingen, volkomen ondermijnd,
zal, als de Polen nog verder terugtrekken,
worden opgeblazen.
Ie Potsdam is de griffier van de rechtbank
en gewezen eerste luitenant- Oppermann doorde
politie gearresteerd, aangezien hij trachtte, vrij
willigers voor O.-S. aan te werven. Er is een
strafproces tegen hem aanhangig gemaakt.
De „Vossische Ztg." verneemt nog uit Bres-
Inu, dat generaal Hoefer op den eisch van een
afvaardiging van de geallieerde commissie om
de Duitsche zelfverdedigings-organisatie terug
te trekken o.a. het volgende heeft geantwoord
„De Duitsche bevolking van Opper-Silezië was
genoodzaakt tot zelfverdediging haar toevlucht
te nemen, daar de macht, waarover de commissie
der geallieerden beschikte, niet Voldoende was om
hun wezenlijk bescherming te bieden. De zelf-
weer treedt op om den wettigen toestand te her
stellen, waarvoor de volslagen verdrijving van de
oolsche opstandelingen van den Opper-Silezi-
sehen bodem de eerste voorwaarde is. Een verge-
ijking van de zelfweer, die handelt in wettig
verweer, met de Poolsche opstandelingen, die
en wettelijken toestand op de grofste wijze
verstoren en al deze ellende over het Opper-Si-
lezische vaderland gebracht hebben, wordt door
1 e Duitsch-gezinde bevolking van Opper-Silezië
^edicpste verontwaardiging van de hand ge-
voor de ontwapening der burgerwachten. L>
Beiersche regeering heeft den toestand ingezien
zooals hij werkelijk is en de bekende verklaring
afgelegd Dat breede kringen in Beieren dit offer
gebracht hebben, geeft hun recht op een woord
van dank (lawaai uiterst rechts en uiterst links
De vrijwillige ontwapening is een gebeurtenis
van groote beteekenis, ook op het. gebied der
binnenlandsche politiek. Wat de opheffing der
organisatie zelf aangaat, is de Beiersche re-
cgeering van meening, dat nu zij hun wapenen
hebben ingeleverd, niet onder art. 177 en 178 v.
het vredesverdrag vallen. De Rijksregeering
heeft echter rekening te houden inet het ulti
matum van 5 Mei. dat haar dwong de burger
wachten en de Echerich-organisaties op de lijst
te plaatsen der organisaties welke dienen opge
heven te worden.
Wat. de uitvoering van bet economische
gedeelte van het ultimatum betreft., die om
vat een zuiver financieel, een economisch
en een sociaal ethisch program. Als wij dit jaar
een even grooten uitvoer hebben als in 1920,
dan zullen wij 3x/2 milliard gouden marken
moeten betalen. Dit is een buitengewoon groot
bedrag. Het. heeft geen nut theoretisch vast te
stellen of wij het al of niet zullen kunnen betalen.
Wij moeten bewijzen hoeveel wij presteeren
kunnen De vrijheid wordt zelfs met de zwaarste
offers niet te duur verworven (lawaai uiterst
rechts en links.
De heffing op den uitvoer is buitengewoon
zwaar en zeer ongelukkig.De uitwerking zalzich
weldra op de heele wereld-economie doen go-
voelen. Er is een nieuwe index voor Duitschland's
economische kracht voorgesteld.
Daarna handelde Wirth over de wijze, waarop
de regeering de enorme bedragen denkt te ver
krijgen.
De belastingen moeten zoo verhoogd worden,
dat de schadevergoeding er mede kan betaald
worden, In de eerste plaats zijn het de kolen
die door een nieuwe belasting zullen getroffen
worden.
Wij moeten niet alleen al het mogelijke
doen om meer rijkdom te scheppen in het
land, maar daarenboven nog onzen invoer
zooveel mogelijk beperken.
DU1TSCHLAN1L
Wolff seint uit Berlijn
Dr. Wirth heeft gisteren een groote rede
"f' 'ouden in den Rijksdag, waarin hij het
program der Regeering uiteenzette. Hij zeide
ns program kan in drie woorden wor-
(tn samengevat: samenwerking, heropbouw
en verzoening (geroep uiterst, links amnestie
tl willen onze verplichtinge nakomen. Door de
aanvaarding van het ultimatum is de Duitsche
politiek in geheel nieuwe banen geleid. Die
u tunatum stelt ons voor eisclien, die binnen
zeer kort moeten uitgevoerd worden. Aan één
1 iei eischen is reeds binnen den gestelden ter
mijn voldaan, (applaus) De Rijksminister van
manciën heeft de noodige maatregelen getrof-
en opdat ook de verdere betalingen op tijd zoude
gesc ïeden. Ook in de kwestie der ontwapening
hebben wij toegegeven.Op dit gebied zijn de tot
nog oe ,i geloopen termijnen eveneens door ons
achterhaald.Dit vraagstuk mag geen aanlei-
leiding geven tot het toepassen van sancties.
Al wat wij doen kunnen, zullen wij doen ten ein
de onze belo/ten te vervullen. Aan de eischen
betreffende de marine en de luchtvaart is voldaan
Er is een wetsontwerp gereed gemaakt, waarbij
de vliegtuig-industrie beperkt wordt. Een verbod
ufu. ,'n ei1 uitvoer van vliegtuigmateriaal is
totb'SJigd- ^uiEsehe politiemacht zal
uenko'rt man teruggebracht worden. Bin-
zieniné /'n"en er wetsontwerpen over de her
van oorl 61 *e^erwet en °ver den in- en uitvoer
«angebodfnmateriaal aan den RÜksdaS worden
j bben de noodige maatregelen genomen
OOSTENRIJK.
Het Kabinet-Mayr heeft aan zijn reeds eerder
aangekondigd voornemen af te treden, gevolg ge
geven.
Naar men weet staat deze crisis in verband
met de kwestie der volksstemmingen over de
aansluiting hij Duitschland.
RUSLAND.
Volgens berichten uit Moskou, zou Lenin zijn
politiek hoe langer hoe meer naar rechts richten,
daar hij zijn regeering niet alleen uit bolsjewiki,
maar ook uit vertegenwoordigers van andere par
tijen wil samenstellen. Deze politiek wordt
krachtig door Trotski bestreden; op zijn aan
dringen is dan ook de discussie over deze be
langrijke kwestie tot later uitgesteld. Als bur
gerlijk candidaat in de bolsjewistische regee
ring wordt Kokoftsef genoemd.
Kokoftsef indien de bekende oud-premier
bedoeld wordt, wat wij niet weten is van 1909
tot 1911 onder den Tsaar minister-president ge
weest, en toonde buitengewone gaven te bezitten.
Alvorcfls premier te worden, was hij staatssecre
taris van financiën geweest.
Kokoftsef is thans 68 jaar oud.
PALESTINA.
Aan de Zionistische Organisatie is officieel
medegedeeld, dat de stopzetting der immigratie
in Palestina een zuiver tijdelijke maatregel is.
De regeering wenscht, dat men duidelijk inziet,
dat haar besluit het mandaat over Palestina op
zich te nemen met de bedoeling in dat land een
Joodsch Nationaal Tehuis te vestigen, niet be-
invloed werd en zal worden, doordat sommige ele
menten onder de bevolking van Palestina
hun toevlucht tot geweld namen. De Engelsche
regeering en die van Palestina zijn besloten de
orde in dat land te handhaven en dp ontwikke
ling van zijn hulpbronnen te bevorderen ten be
hoeve van het land en al zijn bewoners.
AMERIKA.
Uit Chicago wordt gemeld Het besluit van
het spoorwegdepartement in de Ver. Staten be
treffende loonsverlaging betreft de leden van 31
arbeidersorganisaties, die werkzaam zijn hij 104
spoorwegen. Het geheele personeel over al de li
nies wordt er door getroffen. Ook het personeel
van veren, sleepbooten, lichters enz. is er bij be
trokken.
De houding van de bonden van spoorwegman-
nen tegenover de loonsverlaging blijft onveran
derd.
ALLERLEI.
Een commissie van deskundigen heeft aan
de verschillende regeeringen een memorie ge
richt, waarin wordt vastgesteld, dat de Volken
bond te veel geld uitgeeft, veel verkwist, de be
ambten te hoog betaalt en hen hunne bevoegdhe
den laat overschrijden. De voor den secretaris
generaal Drummond uitgetrokken 6000 pond
vertegenwoordigingskosten moeten tot 2500
pond verminderd worden. Ook de zetel van den
Volkenbond moet worden verplaatst.
Volgens een communicpié van de Duitsche
Rijksbank heeft het Rijksministerie van Finan
ciën besloten om door bemiddeling van deze
Bank en de post goud ongeveer tegen den wereld
marktprijs op te laten koopen. Gouden sieraden
en gebruiksvoorwerpen blijven van dezen aan
koop uitgesloten. Voor Duitsch en buitenlandsch
goudgeld en voor haren geschiedt de aankoop
door bemiddeling der filialen van de Rijksbank,
welke reeds instructies dienaangaande hebben
ontvangen. De post koopt slechts Duitsch goud
geld op. Iedere week worden de prijzen opnieuw
vastgesteld. Een wereldbelasting wordt van
deze aankoopen niet geheven. De bezitters van
goud krijgen zoodoende gelegenheid hun bezit
tegen een prijs welke slechts weinig van de we
reldmarktprijs zal afwijken, van de hand te
doen. Een verkoop op andere wijze is echter
niet geoorloofd. Een verkoop van goud in het
buitenland blijft uitgesloten in verband met het
uitvoerverbod van goud.
Een telegram uit Essen meldt
De vereeniging van Rijnlandsche fabrikanten
heeft in haar vergadering te Mainz geconstateerd,
dat, tengevolge van het tekort schieten van het
douane-kantoor te Ems, en tengevolge van de
douanen aan den Rijn, er steeds meer slapte in
zaken komt.Er is tot 50 pet. van het personeel
ontslagen en de afzet is tot 80 pet. verminderd.
Op den duur zal dit leiden tot een ineenstorting.
Men meldt uit Buenos- Ay res d.d. 31 Mei
Het werk in de haven wordt voortgezet, niette
genstaande de staking. Men gaat door met het
arresteeren Van raddraaiers.
De eerste storting van de Duitsche schade
loosstelling aan de geallieerden, die door middel
Van de Ver. Staten plaats heeft, ten bedrage van
45,733 duizend dollar, was gister in het bezit van
de Federal Reserve Bank.
Binnenland.
Om tegemoet te komen aan belangstel
lende vragen omtrent de R. K. Universiteit
wordt ons het volgende medegedeeld
Na de meer verwijderde actie sinds 1905
gevoerd door de Sint Radboudstichting, is in
het najaar 1919 door liet Doorluchtig Episcopaat
benoemd een „Commissie Van Voorlichting in
zake de stichting eener R. K. Universiteit".
De namen van de leden dezer commissi» werden
destijds reeds gepubliceerd. Onmiddellijke aan
leiding tot de benoeming dezer commissie was
het verlangen van het Epicopaat ons om vrije
onderwijs te bekronen door de hoogste instelling
van onderwijs, een verlangen, dat gesteund werd
door den steeds groeienden drang onder de
Katholieken naar een eigen universiteit en door
een voorstel, dat was gedaan aan het bestuur
der St. Radboudstichting door een commissie,
gevormd in een onzer steden met overwegend
katholieke bevolking.
De Commissie van Voorlichting kon in
Maart 1920 aan het Episcopaat verslag uit
brengen omtrent de werkzaamheden, die haar
waren opgedragen. Het Episcopaat heeft dit
rapport in studie genomen en in de zomerver
gadering 1920 aan twee leden van het bestuur
der St. Radboudstichting opgedragen om de
materieele vragen in verband met de stichting
eener R.K. Universiteit nader onder de oogen
te zien. Drie personen van de Commissie van
Voorlichting werden daarbij aangewezen om
als Commissie van ^Advies de bestuursleden der
St. Radboudstichting ter zijde te staan.
Het rapport van de vertegenwoordigers van
het bestuur der St. Radboudstichting Jhr. WE.
Bosch van Oud-Amelisweerd en Jhr. Mr. P. J.
A. A. M. van Nispen tot Sevenaer en van de
Commissie van Advies Mr. A. I. M. J. Baron van
Wijnbergen, Prof. Dr. J. C. F. PI. Schrijnen en
Dr. J. H. E. J. Hoogveld, werd in de vergadering
van September 1920 door het Episcopaat in
behandeling genomen. Het bleek, dat voor
stichting en onderhoud eener R.K. Universiteit
bedragen van noode waren, die den steun, welke
de St. Radboudstichting kan verleenen, ook in
rekening gebracht ruime finantieele medewerking
der eventuëele universiteitsstad, zeer aanzienlijk
overtreffen. De rijkssubsidie voor een vrije
universiteit bedraagt niet meer dan vier duizend
gulden per jaar gedurende vijf-en-twintig jaren.
Het Episcopaat besloot daarom op de eerste
plaats op te richten een „Comité van Actie voor
stichting der R. K. Universiteit", dat tot doel
heeft de belangstelling voor de R.K. Universiteit-
te wekken en te bevorderen en gelden ten
behoeve van stichting en onderhoud bijeen te
brengen.
Na terugkeer van Z.D. Hoogwaardigheid den
Aartsbisschop uit Rome werden bovengenoemde
personen belast daaromtrent het Episcopaat
van advies te willen dienen, welk advies in
Februari 1921 kon worden verstrekt.
In een speciaal daarvoor belegde vergadering
op den 22 Maart 1.1. heeft het Episcopaat be
slissingen genomen over de te voeren actie.
Er werd besloten, dat de actie zou gevoerd wor
den door een afzonderlijk daarvoor gevormde
organisatie die zoo aansluit hij die der Sint Rad
boudstichting, dat zij in de toekomst geheel
door deze kan worden overgenomen.
Het Eerecomité en het Hoofdbestuur van
deze organisatie is reeds samengesteld.
Het eerste wordt gevormd door Zijne Eminen
tie Wilhelmus Marinus Kardinaal van Rossum
H.II. D.D, H.H. den Aartsbisschop en de bis
schoppen van Nederland en door de PIoog.Eerw.
OversLen .van alle Orden en Priester-congrega
ties, die een eigen Nederlandsche provincie be
zitten.
Hét hoofdeomité is samengesteld uit
lo. de niet-vaste leden van het bestuur der
St. Radboudstichting, n.l.
Mgr. B. A. de Wit te UtrechtJhr. W. E.
Bosch van Oud-Amelisweerd te Utrecht Jhr.
Mr. P. J. A. A. M. van Nispen tot Sevenaer te
Arnhem M. J. B. G. M. J. Graaf Le Grelle te
DelftC. L. Bressers te Dongen Jhr. P. J. J.
S. M. van der Does de Willebois te 's-Hertogen-
bosch prof. Dr. G.A. H. Bauduinte Roermond.
2o. de leden van de Commissie van Advies,
reeds boven vermeld.
3o. Vertegenwoordigers van
a. de R.K. nationaal-federatieve standsor
ganisaties J. B. van Dijk voor de A.~R. K.W.V.,
W. Fransen Jr. voor den Ned.R.K.Middenstands
bond II. Hermans voor de Federatie v. d.
R. K. Volks- en Werkliedenbonden Mevr. F.
Steenberghe-Engeringh v.d. Federatie van den
R. K. Vrouwenbond J. Th. Verheggen voor den
Nederlandsehen Boerenbond.Mr. E. L. H. M.
Baron Speyart van Woerden voor de R.K. Ver
eeniging der Hoogere Standen georganiseerd in
de Zuidelijke Dioceseii.
Andere organisaties zullen in de diocasane
cömité's vertegenwoordigers vinden.
b. de Pers J. B. Vesters, voorzitter van de
R. IC. Journalistenvereeniging
c. het OnderwijsDr. C. J. Vinkesteyn voor
de Vereeniging tot het bevorderen van de beoefe
ning der Wetenschap onder de katholieken in
Nederland H. J. A. M. Stein voor de R. K.
Vereeniging van leeraren bij het middelbaar en
gymnasiaal onderwijs
F. A. Moerel voor de Federatie van de R. K.
Onderwijzersbonden J. Drost voor de Unie der
R. K. Studenten.
Het Hoofdcomité heeft den 6 Mei een ver
gadering belegd te Utrecht om de actie te he
spreken en als dagelijksch bestuur gekozen
als voorzitter Jhr. W. E. Bosch van Oud-
Amelisweerd, secretaris der Sint Radboudstich
ting als leden Prof. Dr. J. C. F. H. Schrijnen,
secretaris van de Commissie van Voorlichting en
Mevr. F. Steenberghe-Engeringh, terwijl als
secretaris-penningmeester door het Episcopaat
reeds was aangewezen Dr. J. II. E. J. Hoogveld.
De leden van het dagelijksch bestuur zijn
allen woonachtig te Utrecht en het secretariaat
is aldaar gevest.igt in het Bisschop Hamerhuis,
Parkstraat 2.
Binnenkort zullen worden gevormd de verdere
diocesane cömité's en wel
lo. Voor het Aartsbisdom drie comité s