Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
Gratis-Ongevallenverzekering
44ste Jaargang.
Zaterdag 25 Juni 1921.
No. 13070.
BureauKoemarkt 4. Telef. 85, na kantoortijd no. 148. - Postbus: 39.
Abonnementen per 3 maanden f2.-, per week 15 cent, franco per
post ƒ2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Advertentiën: 1—5 regels ƒ1.75; elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvrage
toegezonden.
Incassokosten worden berekend.
fe|
verliet vu
band,
Da venekering wordt gewaarborgd daan do Hollandaaha Algameaaa Vanokorfaagakub ta Sahiadi
iovanilanie
geheale
Invaliditeit t
daad I
Mfl vavSioi PS
van
aan duin i
Mi varlloa
van oen
wQavlnger
M
vevlloa
alken anda
ren vinger
EERSTE BLAD.
Buitenlandseh Nieuws.
OPPER-SILEZIE.
Tiet ofi'icieele orgaan der intergeallieerde com
missie te Oppeln publiceert de officieele eind
cijfers der volksstemming, volgens welke 60
der stemmen zijn uitgebracht ten gunste van
Duitschland; van het totaal aantal der gemeen
ten werd in 55 een meerderheid voor Duitsch
land bereikt.
In de districten Kreuzburg, Leobschütz en
Öber-Glogau is volgens officieele opgave geen
enkele gemeente, waar een .meerderheid voor
Ooien stemde.
In het volksstemmingsgebied is één stad
met een Poolsche meerderheid, n.l. Altherun
(district Pless), waar 1.172 Poolsche en 255 Duit
sche stemmen werden uitgebracht.
De uit Opper-Silezië teruggekeeei'de Duitsche
regeeringscommissie is, blijkens mededeeling van
bevoegde zijde, overtuigd, dat de Enlentecommis
sie thans vastbesloten is, het land eindelijk van
opstandelingen te zuiveren.
Naar de correspondent te Breslau van het Berl.
Tagebl." uit Oppeln verneemt, lieeft de Entente
commissie het plan van Henniker en HÖfer, over
een vaksgewijze ontruiming van O. S. door de
Duitsche weerbaarheid en dePoolsche opstande
lingen goedgekeurd. De definitieve beslissing
wacht nog slechts op den uitslag der onderhande
lingen van de commissie met Korfanty.
Dit Zemhowitz worden vreeselijke moorden
gemeld. Daar hebben de opstandelingen zes
gezinnen van veertig personen, na urenlange
marteling in een vijver geworpen en gedood.
De Poolsche opstandelingen te Lauralmtte
zijn in het bezit gekomen van de ledenlijst der
Duitsche vakvereenigingen en hebben de laatste
dagen een twintig leden dezer vakvereenigingen
gevangen genomen en weggevoerd. Daarbij zijn
ook mishandelingen voorgekomen.
Het corps ambtenaren in O.S. heeft zich tot de
Ententecommissie gewend met het verzoek een
einde te maken aan den volkomen reebteloozen
toestand, waarin zij verkeeren. De Poolsche op
standelingen dwingen hen in vele gevallen .met
geweld en folteringen dienst te doen voor oproer
lingen en landverraders.
de grootste ontberingen en ellendig lijden zonder
uitzicht op terugkeer.
Spreker las documenten voor, volgens welke
de zich in Siberië bevindende Tsjeeho-Slowa-
ken de Hongaarsclm gevangenen aldaar ernstig
kwellen en de meeste reeds lang den dood zou
den. hebben gevonden, indien zij niet totfschan-
de van Europa geh Jpen werden door de Japan
ners en Chineezen.
Spreker las de aangrijpende brieven voor
over de gruwelijke wijze van behandeling van
deze martelaars, en eischte, dat het voorhanden
materiaal in alle talen zou worden verspreid en
toegezonden aan allé parlementen dei wereld
Het huis van afgevaardigden was ten zeerste
ontroerd door de onthulling en vele tusschen
roepen verlangden represailles tegen sovjet-Rus
land. Iluszar eischte een beroep op den volken
bond om bescherming tegen de terreur.
Er werd een geheime zitting bevolen op
wenscli van den minister-president, waarin dezi
vertrouwelijke inlichtingen over de aangelegen-
beid gaf. Ten slotte verklaarde minister-presi
dent graaf Bethlen in openbare zitting, dat de
regeering 30.bd0.0bd Kr. beschikbaar heeft ge
steld voor bet transport der krijgsgevangenen
naar hun vaderland en het voorstel beeft aan
vaard. om memoranda te zenden aan alle par
lementen van Europa en' manifesten te richten
tot alle volken der wereld. Deze verklaring vond
algemeene instemming.
op het groote aantal kwesties dat op het oo-
genblik de aandacht der ministers bezig hield.
Rij hoopte echter, dat de kwesties voortkomende
uit de vredesverdragen met Duitschland en
Turkije binnen zeer kort zouden opgelost zij n, en
dat. de industrieele crisis bezig was te verdwijnen
In verband met zekere symptomen, die hij had
opgemerkt, en zekere feiten, welke hem ter
kennis waren gebracht, koesterde hij verder,
groote hoop, dat de huidige toestand op han
delsgebied. slechts voorbijgaand was en dat
binnen zeer kort een wezenlijke verbetering
zou worden gezien. De functie van dr. Addison
zou daarom tegen bet einde van de zittings
periode kunnen worden opgeheven.
AMERIKA.
In 1926 zal de 150ste verjaardag der onaf
hankelijkheidsverklaring der Vereenigde Sta
ten op feestelijke wijze worden herdacht. De
stad Philadelphia heeft het plan opgevat, om
bij die gelegenheid een wereldtentoonstelling
te houden, evenals bij het eeuwfeest in 1876,
toen de bekende „Centennial Exposition" werd
gehouden. Reeds is de vroegere directeur gene
raal der posterijen, de grootindustrieel John
Wanamaker, tot eere-president van het tentoon
stellingscomité gekozen.
RUSLAND.
Naar de bijzondere correspondent van het
„Berliner Tageblatt" te Terioki (aan de binsch-
Russisclie grens), meldt, maken de Sovjet-auto
riteiten te Moskou zich ernstig ongerust over
den Loestand in het binnenland van Rusland.
Men vreest niet voor nieuwe opstanden, doch
wel zien de bolsjewiki de toekomst donkci in,
wat betreft het economisch herstel van Rus
land. De Sovjet-regeering heeft moeten con-
sl.ateeren, dat men haar overal in lieL buiten
land wantrouwt, doch nog gevaarlijker schijnt
haar het wantrouwen van de boeren en de an
dere productieve elementen van Rusland. In
het Kremlin wordt er dagelijks onder per
soonlijke leiding van Lenin aan gewerkt om
tot eiken prijs de voorwaarden te scheppen
die noodig. zijn voor het economisch hei stel.
De nerveuse stemming, die er in regeerings-
kringen heerscht, moet worden toegeschreven
aan het feit, dat de scheepvaart en de handel
met het buitenland nog maar niet wil vlotten.
Lenin staat op het standpunt, dat de Rus
sische revolutie haar taak wat den voornaam-
sten punten beLreft, heeft vervulden de boui-
geoisie is verslagen, de grondbezitters zijn uit
geroeid, de buitenlandsche vijanden overwon
nen. Thans zijn reëele maatregelen noodig om
het wantrouwen tegen de duurzaamheid van
de Sovjet-republiek weg te nemen. Het is mo
gelijk, dat men met het oog op deze noodzake
lijkheid het denkbeeld in overweging zal ne
men om ook andere politieke groepen aan de
regeering te doen deelnemen. Hiervoor komen
natuurlijk alleen die radicale groepen in aan
merking, die de hoofdlijnen van de Sovjet-poli
tiek goedkeuren en geen groepen als de mens-
jewiki en de rechtsche sociaal-revolutionnai-
ren, die de bijeenroeping van een Nationale
Vergadering eisc'hen.
IIONG A A RSCHE GEVANGENEN IN SIBERIE.
In het parlement heeft de .ex-minister-pres,
dent, Iluszar geïnterpelleerd, over het lot ei
zich nog in Rusland bevindende 60.00b I longaai -
snhe krijgsgevangenen die zijn blootgesteld nun de
POLEN.
Raczynski, de Poolsche minister van land
bouw, heelt aan vertegenwoordigers van de
Poolsche pers mededeelingen gedaan over den
econmnischen. toestand van den landbouw.
De landbouwproductie zoo zeide hi
is in Polen van het groo'ste belang, want
in de laatste twee jaren heeft de inkoop van
levensmiddelen, die uit het buitenland inge
voerd zijn, de mark naar beneden doen gaan
en den financieelen loestand van Polen slechter
gemaakt. Grabski, de voorganger van R'wzypski.
zeide terecht, dat het Ajnerikaansche meel, dat
de soldaten moest voeden, Polen duurder kwam
l.e staan dan de heele oorlog. De landbouwpro
ductie van een land st.aat in directe verhouding
tot het ontgonnen land. Den laatsten tijd is er
veel grond ontgonnen, want, van de 7 millioen
I-LA. braakland in CongresPolen vóór den
oorlog is op 't oogenblik bijna niets meer onb<
bouwd.
Deze ontginning is mogelijk geweest, door
dat bijna 31.000 paarden, vrij gekomen de r
de demobilisatie, dooi* de regeering aan de
boeren zijn gegeven, en ook omdat, er vele
paarden door particulieren in Zuid-Rusland
zijn gekocht. De regeering, heeft, verder 400
electrische ploegen aangekocht, 3200 wag
gons met zaaikoren uitgegeven en 3000 wa
gons met pootaardappeleu.Hei particulier
ini' ia tie f heeft ook veel gedaan in die rich
ting, vooral sinds het sluiten van den vrede
van Riga, en sinds de handel in landbouw
producten weeer vrij is geworden. Daardoor
is or ook weer veel koren te voorschijn gekomen
dat verborgen was door den smokkelhandel.
GRIEKEN EN TURKEN.
De Grieksehe regeering heeft op hoffelijke
wijze geantwoord, dat zij het, aanbod nopens
een intergeallieerde interventie in het Griekscb-
Turksche geschil en een voorgestelde staking
der vijandelijkheden afwijst.
JAPAN.
De bladen te Tokio vernemen uit Tokio, dat
door de langdurige stortregens een ernstige
overstrooming is ontstaan. Twee en twintig dor
pen staan geheel onder water en honderden hui
zen zijn door de golven weggespoeld. Meer dan
200 personen zijn door de overst,rooming omge
komen.
DE DARDANELLES
De „Bazeler Nachrichten" verneemt uit Pa
rijs, dat Engeland en Frankrijk en vermoe
delijk ook Italië zich verplicht hebben de on
schendbaarheid van de Dardanellen te hand
haven, zelfs wanneer de pogingen tot bemid
deling tusschen Grieken en Turken geen suc
ces mochten hebben.
IERLAND.
Een telegram uit Dublin meldt, dat er goede
reden is om te melden, dat de Valera, de presi
dent der lersche republiek, Woensdagnacht te
Dublin is gearresteerd. Donderdag is hij weer op
vrije voeten gesteld, daar geen enkele aanklacht
tegen hem was ingebracht.
ALLERLEI.
Mgr. Geretti, de pauselijke nuntius te Pa
rijs, zal zich, naar het K. I P. A. meldt, tegen het
einde van Juli ol begin Augustus naar zijn post
begeven. Als auditeur zal mgr. Valera hem verge
zellen, die tot nog toe werkzaam was aan het
Pauselijk Staats-secretariaat. De directeuren en
leerlingen van het Fransche Seminarie te Home
hebben mgr. Cezetti' in een feestelijke bijeen
komst gehuldigd met toespraken en gezangen.
Bij de plechtigheid waren ook aanwezig mgr.
Chauvin, bisschop van Evreux en mgr. Rémond,
inspecteur-generaal van het. aalmoezenierswezen
bij het Rijnleger.
In antwoord op een interpellatie verklaar
de de Servische premier te Pasjitsj, dat ei geen
conventie bestaat tusschen Italië, Isecho—Slo
wakije en den vrijen staat Fiume voor de exploi
tatie van de haven van Fiume, Baros. Een derge
lijke conventie bestaat niet en zal niet bestaan
zoolang het verdrag van Rapallo niet volkomen
is uitgevoerd.
De Engelsche bladen zijn van meening,
dat de mijnwerkersstaking in Engeland aan
het verloopen is en weldra geëindigd zal zijn.
Sir Robert Home verklaarde, dat de kans
op een vergelijk zeer groot is.
De Japansche kroonprins Hiro Hito ver
toeft thans in Elzas-Lotharingen. Gister heeft
hij met Barthou en vele civiele en militaire
autoriteiten, w.o. generaal Pétain, een wapen
schouw te Metz bijgewoond.
-Het „Giornale del Popoio" bevat een onder
houd met den Turkschen generaal Riza bei.
De generaal zei we vreezen het Grieksehe
offensief niet. Ons leger is sterk, namelijk
200.000 goed gewapende en uitgeruste
mannenwij hebben verscheidene munitie
fabrieken in Klein-Azië. Tengevolge van de
Britsche politiek tegenover de nationalisten is
de mohammedaansche eendracht hersteld. an
alle kanten, waar mohammedanen wonen, komt
hulp naar Angora. Het betreft niet de veide-
diging van Turkije maar die van ons geloof,
want de christenen ondernemen een kruistocht
tegen ons. Als de oorlog uit is, jagen we den
Sultan weg. Wat zijn opvolger aangaat, zullen
we overeenkomstig de mahomedaansche wet en
handelen.
Gemeenteraad.
ENGELAND.
Lloyd George verdedigde in he Lagerhuis
de tijdelijke benoeming van dr. Addison als mi
nister zonder portefeuille. De premier wees Raar-
Zitting van Vrijdag 24 Juni.
D ehoogegasp r ij s.
Bij de ingekomen stukken was ö.a. een voor
stel van B. en W., strekkende om hun College te
machtigen voor de glasfabriek „De Schie een
bijzonder tarief voor de levering van gas vast
te stellen. Voorgesteld werd bij eene afname van
1000-2000 M:1 per maand let. reductie per Ms toe
te staan, bij 2000-5000 MA. 2 ct. bij 5000-10.000
Ms 3 ct. en bij 10.000 M 3 en daar boven 4 cl
De heer Mr. Kavelaars vraagt, of er
bij deze prijzen nog wel voordeelvoor de gemeen
te aan deze gaslevering zif.
Weth. mr. v. V e 1 z e n antwoordt, dat een
der grootste gasafneemsters, de glasfabriek „De
Schie", ernstig overwoog en ook, al vergevorderde
plannen had gemaakt, om zelf gas te gaan fa-
briceeren. De gasfabriek is toen besloten de
uiterste reductie toe te staan welke mogelijk
zou zijn. Op de vraag of de gasfabriek met de
voorgestelde prijzen aan den kostprijskomt,moet
weth. zeggen, dat de prijzen aan de grens liggen
van den kostprijs. In elk geval komt het weth.
raadzaam voor de voorgestelde reducties toe
te staan, vooral nu er een trapsgewijze reduc
tie is voorgesteld. Behalve de glasfabriek „De
Schie" komen ook de kaarsenfabriek „Apollo" en
de „Furness" in aanmerking voor reductie.
Het totaal bedrag hetwelk aan reductie zal moe
ten worden toegestaan, bedraagt voor deze
instellingen te zamen 5963.97.
Mevr. Ivo e t e n-0 o m s vraagt of, nu aan de
fabrieken reductie wordt toegestaan, ook aan de
belangen der inwoners zal worden gedacht.
De lieer II ij m a n herinnert weth. van elzen
aan de belofte in de Raadszitting van 15 April
afgelegd, om zoodra zulks kan met een voorstel
e zullen komen om den gasprijs te verlagen.
In Rotterdam is de gasprijs 141 -2 cent, hier 18
cent wat is hiervan toch de oorzaak
Weth. mr. VanVelzen antwoordt en zegL
dat wanneer de gemeente de groote afnemers van
gas niet. zou behouden, de gasprijs nog hooger
zou moeten worden, daar de kostprijs dan in de
hoogte zou gaan. In verband met het verzoek
om een algemeene verlaging van den gasprijs,
ook door den R.K. Volksbond gevraagd, kan
weth. |mededeeJen, dat in de Commissie voor de
Technische bedrijven het vraagstuk ernstig onder
de oogen is gezien. In verband met de onzekere
omstandigheden kon nog niet tot verlaging wor
den besloten. Wat de vergelijking met Rotter
dam aangaat, merkt weth. verder op, dat de gas
fabriek hier ter stede veel moet afschrijven.
Die afschrijving komt neer op ongeveer 3 ct. van
den kostprijs. In Tilburg en in Eindhoven is
de prijs nog lager dan in Rotterdam. De zaak
zal nogeens nader worden beschouwd.
Een vergelijking met Rotterdam of andere
plaatsen gaat daarom niet op, omdat we hier
hebben te zorgen, dat de Gasfabriek 25.000
buizenbelasting aan de gemeente moet betalen
en een winst moet uitkeeren van 20.000.
In liet afgeloopen jaar heeft de gasfabriek
slechts 4000 winst gemaakt. We kunnen dus
niet zoo maar roekeloos met een verlaging met*
gaan. Zoo gauw het kan, komen we met een
voorstel tot verlaging.
De heer II ij m a n zegt, dat Rotterdam zich
dit jaar gedekt heeft voor kolen voor f 25.- per
ton. Indien de Schiedunsche gasfabriek ook
zóó zou worden beheerd, zouden wij geen 19
cent per M3. behoeven te betalen.
De heer v. d. T e m pel komt ter vergadering.
Weth. mr. van V e 1 z e n zegt, dat de heer
Hijman mis is wanneer hij op grond van den
kolenprijs een oordeel velt. Wat de kelen betrelt,
staat Schiedam op ongeveer gelijken voet als
Rotterdam. Men moet echter den geheelen kost
prijs in aanmerking nemen.
In de kwestie hoe de Rotterdamsche gasfa
briek het dan wel maakt, kan spr. niet treden.
Een enorm verlies van die labrick is o.a. afge
schreven op het Crisisfonds. De vergelijking
van de exploitatie tusschen beide fabrieken, kan
den toets der critiek doorstaan. Noc.li de directie,
noch de weth. heeft hier een verwijt l.e accep
teeren.
De heer Rinkelaar wenscht, dat aan den
Raad een berekening zal worden overgelegd te
gen welken prijs het gas nu kan worden afgele
verd. Men kan bij de Gasfabriek wel eens te
voorzichtig zijn. Er was in de crmmissie-verga-
dering, door weth. bedoeld,een meerderheid en
een minderheid. De minderheid meende dal.
een verlaging kon worden toegestaan.
De v o o r z i 11. e r merkt op, dat er wel geen
bezwaar zal zijn, de berekeningen aan den Raad
te verstrekken.
Weth. mr. v. V e 1 z e n wil zoo maar niet in
eens een praecedeni stellen door aan dergelijke
verzoeken dadelijk tegemoet te komen.Ookvim t
hij hel verkeerd hier mededeelingen fe doen ovei
hetgeen in de c .mmissie is besproken. Laat de
heer Dinkelaar gerust, gesteld zijn door de verkla-
M| j
