DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
De schoonste Parel.
FEUILLETON.
44ste Jaargang.
Zaterdag 5 November 1921.
No. 13179.
Bureau K O EM ARKT 4. Telefoon ^Intercommunaal 85. Postbus 39. Advertentiën: 1—5 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
Abonnementen per 3 maanden ƒ2 per week 15 cent, franco per Pla£*tsen wordt 2 maal ^berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel,
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent. Speciale conditiën voordierhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Binnenland.
Voorschot aan de HoIIand-Zuid-Afrika
lijn.
Een wetsontwerp is ingediend tot aanvul
ling en verhooging van het voorschot enz.
ten behoeve van de Ned. Zuid-Afrikaansche
Stoomvaartmaatschappij HollandZuid-Afri-
ka-lijn.
In gevolge de bij de wet van 30 Juli 1921 goed
gekeurde overeenkomst door de Regeering met
de maatschappij aangegaan moet, aangezien de
eerste reis volgens die overeenkomst is aangevan
gen 23 Dec. 1920 de eerste termijn van drie
maanden Van het Voorsdiot gerekend worden op
23 Maart 1921 verschuldigd te zijn geweest en
zullen derhalve in het begrootingsjaar 1921 vier
termijnen, in totaal derhalve 1 millioen gulden
moeten worden uitbetaald. Het wetsontwerp
strekt in de eerste plaats tot het beschikbaar
stellen van dit bedrag. Voorts wordt 275 ge
vraagd als belooning over 1921 van den in Sept.
j.l. bij de maatschappij benoemden regeerings-
commissaris, wiens belooning in overeenstem
ming met hetgeen in dergelijke gevallen is ge
schied bepaald is op ƒ1000 per jaar. En 50 wordt
aangevraagd ter bestrijding van diens reis-,
verblijf-, bureel- en drukkosten.
men de verkoopers en ook de vele welgestelde
binnen- en buitenlandsche koopera met rust,
doch pikte men er alleen wat armer gekleede
meisjes uit.
Duitsch Drukwerk.
De Minister van Landbouw heeft naar aan
leiding van het bericht dat hij een belangrijke
partij drukwerk, tot een bedrag van 30.000 in
Duitschland heeft besteld, aan de „H. Ct." mede
gedeeld, dat dit drukwerk is een, zich geregeld
herhalende order, nl. het in staatvorm drukken
van de bij het Octrooibureau ingekomen aanvra
gen. Daar deze aanvragen bijna, alle met teeke-
ningen zijn aangevuld, is de Landsdrukkerij niet
in staat, om de bestelling uit te voeren en is de
Regeering dus aangewezen op particuliere firma's
Waar nu de aanbiedingen der Duitschc drukkerij
en zoozeer verschil in prijs toonden, dat op een
bestelling van 1500 exemplaren niet minder dan
20.000 kon worden bezuinigd, heeft de Minister,
na rijp beraad en ernstig overleg met den Minis
ter van Financiën, besloten, het werk in Duitsch
land te doen vervaardigen, daar zelfs, volgens het
gebruikelijke systeem (15 pCt. boven den buiten-
tandschen prijs) de Nederlandsche firma's niet in
staat waren, het drukwerk naar belmoren uit te
voeren.
Maatschappij tot exploitatie van een
paspoort.
In een brief aan het „Hbl." deelt de jour
nalist Nypels mede dat de jonge dames te
Maastricht naamlooze vennootschappen tot ge
meenschappelijke exploitatie van één paspoort
en visum vormen. „Een heele klikse, zooals dat
hier heet, een stuk of vijf vriendinnen, reist na
melijk op één paspoort met den daarbij behooren
den hoed. Want met het paspoort alleen kom je
er niet. Daar hoort ook een hoed bij. Vandaag
krijgt het eene lid der vennootschap de be
schikking over paspoort en hoed, morgen het
andere en zoo elk op haar beurt. Natuurlijk
moet die hoed van een bijzonder opvallende en
het gezicht erg bedekkende vorm zijn. Want de
bedoeling is dat de douane-beambte direct den
hoed herkent van het zoo onduidelijk moge
lijke portret in het paspoortenboek. Bij man
nen zou zoo iets niet lukken, maar bij meisjes
ik heb het zelf geconstateerd lukt het
prachtig
Een hoed, voor 103 centen gekocht in Aken,
waar, zegt hij, voor zoover hij en al zijn goede
kennissen in Aken constateeren konden, de ver
koop niettegenstaande het verbod lustig en
rustig doorging, In de groote warenhuizen liet
25
Lucy was de bevebng van haar vader. Hij
zag haar altijd graag op zijn kamer komen, maar
nu wenschte hij haar zoo ver mogelijk van dit
tooneel verwijderd.
„Waarom ben je niet in het salon gebleven
Lucy vroeg Mr. Marshall gestreng. „Je kunt
hier op 't oogenblik niet zijn."
Lucy keek de kamer rond en zag dat er iets
tragisch was gebeurd.
„O Cyril, wat is er Ze strekte de handen
naar hem uit. „Je hebt mij nog niet eens goeden
dag gezegd."
Cyril trok zich een weinig terug.
„Je moet het je vader vragen, Lucy. Oom
Tom heeft mij het huis verboden. Het is tusschen
ons uit, lieveling."
Lucy staarde hem een oogenblik aan en begon
te schreien.
Rodney keek naar zijn zuster, zich afvragend
wat ze doen zou. Zou ze verklaren hem trouw
te zullen blijven, wat er ook gebeurde Hij
wist dat er vrouwen waren, die zoo doen zouden,
Daphne b.v., maar hij twijfelde aan Lucy.
„Het is misschien maar beter dat ze het in-
Uitvoervergunningen.
Het Ministerie van Buitenlandsche Zaken ver
zoekt de aandacht te vestigen op het volgen
de
„Het komt in den laatsten tijd herhaal
delijk voor, dat van reizigers, die uit Duitschland
naar Nederland terugkeeren, aan de Duitsche
grens goederen, als schoenen, kieeren, waschgoed
kijkers, fotografietoestellen, huishoudelijke- en
luxe artikelen in beslag worden genomen, omdat
deze goederen niet door een uitvoervergunning
zijn gedekt. Behalve dat de betrokkenen daar
van last ondervinden, worden de goederen ver
beurd verklaard en wordt bun een aanzienlijke
boete opgelegd.
In verband hiermede wordt opgemerkt, dat
bijna alle uitvoer uit Duitschland zonder uit
voervergunning verboden is. Zij, die goederen
in Duitschland koopen, kunnen die dus alleen
medenemen, wanneer zij daarvoor een uitvoer
vergunning hebben, die door den verkooper moet
worden aangevraagd.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
R. K. Volksbond.
Donderdag werd in de groote zaal van den R.
K. Volksbond de eerste cursusavond v. d. R. K.
Volksbond gegeven. Na een kort openingswoord
van den voorzitter waarin hij o.m. de verwach
ting uitsprak dat alle cursusavonden door dames
en heeren druk zouden bezocht worden, werd 't
woord gegeven aan den Zeereerw. Heer Pastoor
Schraag, die een rede hield over „de Romeinsche
kwestie."
De eerw. spr. begon met er aan te herinneren,
dat ook deze Paus reeds twee maal een plechtig
protest de wereld inzond, tegen de berooving
der tijdelijke macht, den Pausen in 1870 aange
daan. Waarom nog steeds die protesten vraagt
spr. waarom geen vrede met Italië 't antwoord
hierop is juist de kern der Romeinsche kwestie.
In verband hiermee wil spr. dan behandelen
de tijdelijke macht van den Paus en de ontroo-
ving ervan.
Christus stichtte hier op aarde een geestelijk
rijk, zijn Kerk en stelde als bestuurders van dat
rijk zijn Apostelen met als opperhoofd Petrus
wier macht op Pausen en bisschoppen overging.
Al is deze macht nu een geestelijke, toch kan
hiermee tijdelijke macht heel goed samengaan,
wat de geschiedenis ook duidelijk bewijst
Melcbisedeeh, Abraham, de Macchabaeën waren
tegelijk priester en vorst. Beide machten zijn in
gesteld om 't volk te leiden naar God.
Dat ook de Pausen met succes wereldlijke
bestuurders konden zijn, heeft ook de geschie
denis bewezen, wat zelfs een protestant als
Buskenbuet volmondig toegeeft.
't Tijdvak der Pausen is in vier gedeelten te
splitsen: Van Petrus'311,.' Hetkatacombentijd-
perk 311—756opkomst der tijdelijke macht
van den Paus j 756—20 Sept. 1870: volledige tij
delijke macht1870— heden't einde van die
macht.
't Eerste tijdvak was een periode van vervol
ging en verborgen leven der Kerk. In 311 komt
echter met de overwinning van Constantijn op
Maxentius °°k de Kerk tot uiterlijke glorie.
Machtige kerken worden gebouwd, de keizer ver
laat Rome, bekommert er zich weinig meer om en
zoo was 't volk van zelf aangewezen op den Paus.
In 756 kwamen de Longobarden om Rome in
te nemen. De keizer te Constantinopel zond geen
hulp, en de Paus zag zich genoodzaakt Pepijn,
den konmg der Franken, om hulp te vragen.
eens weet, zei Mr. Marshall barsch.
En hij legde den toestand kort, maar met
karakteristieke kracht, bloot. Nu was de ge
legenheid daai voor Lucy, om haar liefde te
toonen en ze deed dit niet. Ze maakte alleen
het tooneel nog pijnlijker door haar overvloedige
tranen.
„O Cyril, Cyril, dat had ik nooit van jou ge
dacht. Een diefHet kwam geen oogenblik
bij haar op de rechtvaardigheid van haar va
ders uitspraak in twijfel te trekken.
Lucy had geen karakter, dacht Rodney. Ze was
gen oppervlakkig meisje, nog pas van school.
Waarom zou hij iets grootsch van haar ver
wachten Toch stelde hij voor
„Als u Cyril eens met Lucy liet spreken,
vader
Maai Cyril schudde het hoofd. Hij wilde geen
bekentenis doen zelfs niet aan Lucy.
En zoo sloot zich de deur van Lancaster Gate
achter Cyril Musgrave, zooals ze zich drie dagen
tevoren achter Daphne had gesloten. En het
geheim^ van de paarl bleef nog onopgelost.
Een half uur later verscheen Myra.Ze vond de
familie Marshall nog in het salon bijeen, zwijgend
en teneergeslagenZe was als altijd mooi gekleed
maar Rodney, die haar zoo goed kende, voelde
dat er iets ongewoons was in haar houding, waar
van hij zich geen verklaring wist te geven. Ze
miste haar gewoon zelfvertrouwen en was rus-
Deze versloeg de Longobarden en schonk den
Paus 21 steden (Rome en omstreken). Hiermee
was de Kerkelijke Staat gesticht die Karei de
Groote nog wat uitbreidde. Tot 1870 bleef die
staat met enkele korte onderbrekingen het rusti
ge bezit der Pausen. Geen vorst, gaat spr. voort,
heeft misschien ooit zulke zekere rechtstitels op
zijn gebied kunnen doen gelden als de Paus.
't Volk had het zelf zoo gewild, 't gebied was een
vrijwillige schenking van vorsten en werd 1100
jaar lang door alle overige vorsten erkend.
Omdat de Pausen met menschelijke middelen
de Kerk moeten besturen, was hun deze tijdelijke
macht voor een vrij en onafhankelijk beheer ook
onontbeerlijk. Dit geldt ook nog voor onzen tijd,
maar sinds 1870 denkt Italië er anders over.
Victor Emrpanuel trok de Kerkelijke Staat bij
zijn rijk en de Paus was zijn wereldlijke macht
kwijt. Ter z.g. restitutie werd een waarborgwet
uitgevaardigd, maar nooit hebben de Pausen de
ze wet erkend
Ze hebben dit niet gedaan omdat ze 't niet
kunnen, de wet bovendien hun absoluut geen
zekere waarborgen geeft en een zeer nationaal
karakter draagt. Steeds blijven ze protesteeren
tegen 't ontnemen van de voor hen noodzakelijke
vrijheid en onafhankelijkheid, maar nog blijft
Italië weigeren.
En toch ondanks deze weigering wordt de
macht van den Paus erkend, en wordt hij be
schouwd als een machtig persoon in het interna
tionaal recht, wat duidelijk blijkt uit de talrijke
gezantschappen bij het Vaticaan. Is er dan geen
oplossing in deze Romeinsche kwestie, vraagt
spr. ten slotte. Menschelijkcrwijze gesproken
niet, maar laten we vertrouwen op God, die zijn
Kerk niet verlaat.
Een langdurig applaus en hartelijke woorden
van dank mocht de eerw. spr. voor zijn mooie en
duidelijke rede ontvangen.
Kamer van Koophandel.
Verschenen is het jaarverslag 1920 van de
Kamer van Koophandel en Fabrieken, alhier,
over den toestand van Nijverheid, Handel en
scheepvaart.
't Volgende is er aan ontleend.
Voor het brandersbedrijf, aldus in 't algemeen
overzicht, zal 1920 over 't algemeen niet onbe
vredigend zijn geweest, aangezien de moutwijn-
prijs zich veelal flink kon handhaven en de
productie tot het dubbele van 1919 kon worden
opgevoerd.
Ook de binnenlandsche distilleerderijen hadden
geen reden tot klagen, de exporteerende dis
tilleerderijen echter hadden minder reden tot
tevredenheid, wat tevens op de kisten- en man
den makerijen ongunstig werkte.
De flesschenindustrie, tot Sept. 1920 met
vol bedrijf werkend voor binnen- en buitenland,
ondervond daarna een sterke depressie; de kosten
werden hooger en maakten zoo concurrentie met
Duitschland zeer bezwaarlijk.
Ook bij diverse andere bedrijven hadden de
lage valuta op 't laatst van 1920 een slechten
invloed, wat groote werkloosheid tengevolge
had.
De scheepswerven hadden te kampen met de
moeilijkheid om te voorzien in de behoefte aan
geschoold personeel, in hoofdzaak te wijten aan
den te Schiedam heerschenden woningnood, en
in de eerste helft van het jaar met den nog onge-
regelden aanvoer van grondstoffen. Wegens
beteren aanvoer van materialen in de tweede
helft des jaars en voldoenden aanvoer van kolen
was echter de algemeene toestand in den scheeps
bouw beter dan in 1919. Deze tak van bedrijf
is de laatste jaren de belangrijkste van onze
gemeente geworden en zal het waarschijnlijk
nog veel meer worden, wanneer de scheeps-
teloos en zenuwachtig. Vurig nam ze Cyril's
partij op. „Ik kan mij niet begrijpen," zei ze,
„waarom u er al deze belachelijke drukte over
maakt. Ik heb het land aan publiciteit en het zal
u misschien interesseeren te weten, dat er Van
middag nog een massa juweelen van mij zijn ge
stolen door iemand die men in huis schijnt te
hebben gelaten, onder voorwendsel dat hij naar
een gebarsten pijp of iets dergelijks kwam zien.
Het was tante Anna's schuld."
Met een gebaar verzocht ze verschoond te
blijven van de uitroepen van sympathie en schrik
die haar onverwachte mededeeling opwekte.
„En ook daarover wil ik geen drukte maken,"
zei ze. „De juweelen zijn weg en ik moet het ver
lies dragen. Ik wil mijn naam niet in de krant
zien verschijnen, alsof ik reclame voor mij zelf
maakte, zooals sommige actrices, die nu en dan
'ets kostbaars verbezen. Wel ze keek de
aanwez'gen mtdagend aan „men zou ten slotte
nog kunnen zeggen, dat 'k ze zelf verpand had."
Toen deed ze haar mterste best om Cyril on-
schuld'g te verklaren maar haar tusschenkomst
scheen op Mr. Marshall met de im'nste U'twerkmg
te hebben. -
„Het 's heel edelmoed:g van je Myra, om den
jongen er zoo genad'g te laten afkomen, maar
natuurlijk moet :k met zijn vader en met zijn
f'rma spreken. Dat <s mijn phcht."
Van d>t standpunt was hij met af te brengen
werf der naamlooze vennootschap Wilton's Ma
chinefabriek en Scheepswerf, welke wordt aan
gelegd op het nieuwe terrein dezer vennootschap
in onze gemeente, geheel gereed zal zijn gekomen.
U't het feit, dat in dit algemeen overzicht ouder
gewo.onte met het brandersbedrijf wordt begon
nen, mag dan ook geesnzins worden afgeleid,
dat dit bedrijf nog het voornaamste van
Schiedam zou zijn. Het heeft langzamerhand
zoo veel van zijn beteekenis verloren en het
scheepsbouwbedrijf is den laatsten tijd zoo zeer
in beteekenis toegenomen, dat daarvan zelfs
geen sprake meer kan zijn.
In verband met den betrekkelijken bloei der
laatstgenoemde industrie, wordt er nog aan her
innerd, dat de gemeente groote terreinen in
erfpacht gaf aan de Scheepsbouw Maatschappij
„N. Waterweg (80.000 M2), N.V. Schieveem
(26.390 M2), en verder aan diverse bouwvereeni-
gingen, in totaal 137.442 M2, vertegenwoordigen
de een grondwaarde van 2.805.777.88. Door de
gemeente werden, verkocht 5451 M2, voor te
zamen 77.784.
Uit 't in erfpacht geven van grond aan de
bouwverenigingen volgt niet, dat er in het
afgeloopen jaar in onze gemeente een groot aan
tal woningen werd gebouwd, wanneer dit wordt
opgevat in den zin van voltooid. In werkelijk
heid toch werd door Burgemeester en Wethou
ders slechts vergunning tot bewoning verleend
voor 20 woningen van de vereeniging „Volks
huisvesting" en 16 woningen, gebouwd door
particuliere bouwers. Dat er niet meer woningen
voltooid werden, is voor een groot deel te wijten
aan de uitsluiting in de bouwvakken, waardoor
gedurende verscheidene weken het werk stil lag.
Hoewel 'er een klein aantal woningen voltooid
werd, werden verschillende plannen tot den
bouw van volkswoningen uitgevoerd, zoodat
er in Dec. 1920 217 woningen voor vereenigingen
in aanbouw waren, waarvan 59 115 woningen
voor de vereeniging Volkshuisvesting", 25 voor
de R.K. Bouwverceniging „St. Jozef" en 18
voor de Bouwvereeniging „Eendracht". Andere
plannen tot den bouw van dergelijke woningen
werden wel tot stand gebracht, maar in 1920 nog
niet uitgevoerd.
Een groot aantal nieuwe zaken zij het niet alle
even belangrijk, werd in onze gemeente opgericht
Bijna al deze zaken werden in bestaande panden
gevestigd.
Zoowel het aantal zeeschepen, de visschers
schepen niet medegcrekend, als het aantal bui
tenlandsche riviervaartuigen en binnenschepen,
waarvoor havengeld betaald werd, was grooter
dan in 1919, terwijl het aantal zee vischschepen,
dat hier aankwam, geringer was. De haven-,
sluis- en bruggelden brachten op 99,368,341/t
op, dus 42.141,601/2 meer dan in het zooeven-
genoemde jaar, toen de opbrengst 57.226.74 was
De verhooging der tarieven droeg tot het
Verkrijgen van dit resultaat slechts gedeeltelijk
bij. In hoofdzaak was bet te danken aan de toe
nemende scheepsvaartbeweging, welke o.a. was
toe te schrijven aan het gebrek aan opslagruimte
te Rotterdam, dat heel wat drukte in onze ha
vens bracht, daar menige scheepslading goederen
hier in leegstaande panden werd opgeslagen
Vetmesterij en veehandel waren van meer be
teekenis dan in 1919. De uitkomsten der eers'e
drie kwartalen acht men bevredigend, die van
het vierde minder gunstig.
Dit laatste is ook Van toepassing op de be
drijfsresultaten van den handeldrijvenden mid
denstand.
Als men een oordeel zou moeten uitspreken
over de uitkomsten van handel en nijverheid
in onze gemeente in het algemeen (wat echter
zeer gevaailijk is, daar zij natuurlijk in de ver
schillende zaken zeer Verschillen), dan zou men,
naar uit het bovenstaande schijnt te volgen,
en zoo gmg het gezelschap u;tecn. Lucy, schrei
end en jammerend over haar ongelukkig lot,
werd door haar zuster naar haar kamer gebracht.
Frederik Baylis, onbarmhartig afgesnauwd door
Myra, en algemeen als de oorzaak van alle el
lende beschouwd, nam treurig afscheid.
Myra reed naar huis terug, vergezeld door
Rodney. Onderweg vroeg ze hem op den man
af
„Zeg me nu de waarheid, Rodney. Geloof jij
dat Cyril mijn paarl gestolen heeft
Rodney keek een oogenblik peinzend naar
zijn handen. „Op mijn woord Myra. Ik weet niet
wat ik er van zeggen zal. We zijn nog even ver
van de oplossing als te voren. We tasten volko
men in het duister rond."
„Ik volstrekt niet," zei zij scherp. Ze keek een
oogenblik zwijgend uit het portierraampje. Toen
wendde ze zich plotseling tot hem.
„O Rodnéy, waarom ben je niet voor rede
vatbaar riep ze uit. „Jij moest toch ook weten
wie de schuldige is."
„Ik kan niet gelooven nooit dat Daphne de
het gedaan heeft," zei hij vast.
„We zijn altijd zulke goede vrienden geweest,
jij en ik," hernam Myra. „Van al mijn neven mag
ik jou het liefst. Ik geloof dat je ook wel een
een beetje van mij houdt, anders zou ik het niet
wagen zoo tot je te spreken. Zet Daphne Deve-
reux uit je zinnen, Rodney ze is geen vrouw
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
