u
gezellen en onzen weg voorlichten in het in
getreden jaar
Zij zullen dan tevens ons sterken, al past
hier beleid aan groote voorzichtigcid om, uit
ziende naar beteren tijd, niet prijs te geven
onze inzichten voor de toekomst van Schiedam
die wij ècn vorig jaar hier in enkele trekken
mochten ontvouwen.
Slaan wij thans een terugblik op het afgeloopen
jaar.
In Uw Raad had voor één zetel verandering
plaats. In stede van den heer H. G. Matthijsen,
die de gemeente verliet, werd gekozen verklaard
de heer J. G. H. Brounts.
Vele belangrijke besluiten werden genomen.
Ik moge daarvan memoreeren
Besluit tot inrichting van een Bureau van
Onderwijs.
In principe word besloten tot het verleggen
en omleggen van de Koemarktbrug.
Besluit tot aankoop van 5 H.A. grond in
den Nieuwlandschen polder van de Maatschappij
Noorderkwartier.
Besluit tot inrichten van het pand Nieuw-
straat 30 tot bureaux voor Woningdienst en
Bouw- en Woningtoezicht.
Besluit tot aankoop van 4 H.A. weiland in
den Nieuwlandschen polder van het Weeshuis
der Hervormden.
Besluit tot stichting van een nieuwe school
in de Gorzen, terwijl de bewaarschool aan de
Laan in gebruik werd gesteld.
Aankoop van een nieuwe Magirus-motor-
brandspuit.
Ook in het afgeloopen jaar had een groote
toename der bevolking plaats en wel een ver
meerdering van 1017 inwoners, n.l. 918 door
meerdere geboorte dan sterfte 99 door meerdere
vestiging dan vertrek.
Het aantal geboorten bedroeg 1347 het aan
tal vestigingen 1952.
Er werden 404 huwelijken gesloten.
Het aantal inwoners op 31 December 1921
bedroeg 41.486.
Het jaar 1921 was niet ongunstig te noemen
inzake de woningvoorziening.
Wat betreft het aantal voltooide woningen,
dit overtrof verre dat van het jaar 1920.
Te zamen werden voltooid 221 volkswonin
gen, alsmede 46 particuliere woningen.
Aangevangen werd met den bouw van
119 volkswoningen in Oud-Mathenesse, thans
voltooid. 125 en 51 in de Gorzen door „Volks
huisvesting". 98 in het Frankeland door ,,St.
Jozef".
De premieregeling had tot resultaat, den bouw
van 110 middenstandswoningen, waarvan een
22-tal voltooid is.
De 1 Juni-circulaire van het Ministerie van
Arbeid bracht ook hier stagnatie.
Voor een plan van 180 woningen van „Volks
huisvesting", een plan van 98 woningen van
„Schiedam Vooruit" en een plan van 23 wonin
gen van „Eendracht" werden vooishands nog
geen voorschotten verkregen.
Met het plan-„Vrede" zal thans spoedig een
aanvang worden gemaakt, voorloopig met een
100-tal woningen.
De plannen voor den bouw van 147 woningen
in Mathencsse, waarvoor de voorschotten reeds
zijn toegezegd, konden nog niet tot uitvoering
komen, daar de grond daarvoor nog niet in
eigendom aan onze gemeente is overgegaan.
Het vraagstuk der betonnen woningen vormt,
speciaal uit een oogpunt van werkverschaffing,
een onderwerp van studie bij den betrokken
dienst.
In het afgeloopen jaar werden 51 vergunnin
gen ingevolge de Hinderwet verleend tot op
richten of uitbreiden van inrichtingen, onder
die wet vallende.
De havengelden, brug- en sluisgelden, kade-
en pontgclden en huur van haventerrei
nen brachten op f 118.671.1l1/» tegen een totaal
van lW.SSö.êö1^ in 1920, alzoo een totale
vermeerdering van 1334.16, een resultaat, dat
niet ongunstig is te noemen, in aanmerking de
algemeene malaise, welke zich ook op scheep
vaartgebied in onze gemeente geducht gevoelen
liet, terwijl ook de staking in de metaalnijver
heid niet zonder invloed was op de scheepvaart
beweging.
De visschersvloot welke hier havent, bleef
grootendécls werkeloos.
De groote zeevaart nam dit jaar toe, in hoofd
zaak door den invoer van olie uit Japan.
De terreinen brachten een ongekend hooge
huur op, zoodat het eindcijfer van de totale
inkomsten zooals ik reeds vermeldde dat
van 1920 overtrof.
Door den dienst der Gemeentewerken werd
de eerste uitbreiding der Wilhelminahaven vol
tooid, gevolgd door de verdere uitbreiding, waar
mede een begin Werd gemaakt.
In het afgeloopen jaar had de aanbesteding
plaats van de uitbreiding der school aan de
Zwartewaalschestraat, de bouw van een 7-
klassigc school aan de Anthony Muysstraat,
thans voltooid, een school, juist door eenvoud
een schoonc indruk makende en waar bij den
practischen bouw alle overtolligheid werd ver
méden.
Rioolcering Polderstraat en omgeving.
Verbouwing van de school aan de St. Anna
Zusterstraat.
Verbouwing panden aan de Nieuwstraat 24
en 26.
Verbouwing Alida-Bewaarschool.
Stichting van een gemaal aan de Hoofdstraat.
In verband met de verfraaiing van onze plant
soenen breng ik in herinnering de tentoonstel
ling van Mignon-dahlia's, herfsttinten en bes-
vruchten, gehouden in de Ambachtsschool,
welke tentoonstelling tevens tot leering van
velen strekte.
Verschillende terreinen werden voor sport-
doeleinden beschikbaar gesteld, terwijl een plan
gereed kwam tot bebossching van de persput
in West-Frankcland en Kortland, met welk
werk reeds een begin is gemaakt. In het plan
tot bebossching van de grondophooging in Kort
land is tevens gerekend op den aanleg van voet
balvelden en tennisbanen. Tevens is daar een
ruimte gereserveerd voor aanleg van een complex
volks- en familietuinen, terwijl naar terrein wordt
omgezien, waar dit instituut een blijvende plaats
kan gegeven worden.
In het afgeloopen jaar heeft, helaas een
werkeloosheid van groote afmetingen in vele
takken van industrie in onze gemeente intrede
gedaan.
Aangevangen in April, heeft deze steeds groo-
tcr verhouding aangenomen, zoodat in het
laatst van het jaar bij de Arbeidsbeurs als werke
loos stonden ingeschreven 1701 personen.
Aan uitkeeringen aan uitgetrokken, dubbel
uitgetrokken en verdere in de regeling betrok
ken arbeiders, werd uitgekeerd in het tijdvak
van 16 April tot 31 December 130.410.39,
waarvan 1/3 ten laste der gemeente. Begrijpe
lijk is het, dat gedurende de periode van werke
loosheid de uitkeeringen door het Burgerlijk
Armbestuur gedaan, steeds toenamen.
Werkverschaffing ten bate der werkeloozen
had plaats, bestaande in afgraving en normali
seering van het opgehoogd terrein in West
Frankeland en Kortland, wegenaanleg en op
hooging van bouwterreinen.
En bij dit alles ondervond onze gemeente
ook den terugslag der staking in de metaal
industrie in de laatste maanden van het afge
loopen jaar uitgebroken, doch thans gelukkig
weder geëindigd.
Wat gas- en electriciteitsgebruik betreffen
De totale gasverkoop, zonder eigen gebruik
en verlies, was 4.150.000 kub. M. een vermeer
dering aanwijzende, vergeleken bij 1920, van
450.000 kub. M. of 12.2
Het waterverbruik nam toe afgeleverd werden,
1.562.050 kub. M„ een vermeerdering bij het
vorig jaar van 73.860 kub. M. of 5
Het aantal electriciteitsverbruikers is toe
genomen met 336.
Afgeleverd werd in 1921 8.270.000 K.W.U.
en vermindering van 846.000 K.W.U. of 9
aanwijzende, zijn oorzaak vindende daarin,
dat enkele industrieën geheel of gedeeltelijk
zijn stopgezet.
Wat de Openbare Leeszaal en Bibliotheek
betreft ook in het afgeloopen jaar heeft deze
instelling geheel aan haar doel beantwoord.
Het aantal houders van leeskaarten is ge
stegen tot 2735 en bedroeg ruim 900 meer dan
in 1920. Per dag werden er tusschen 220 en 300
werken uitgeleend, op Zaterdagen dikwijls over
de 900.
Het algemeen verkrijgbaar stellen van een
gedrukte catalogus, zooals veler verzoek was,
acht ook ik ommeerdere redenen zeer gewenscht.
Moge daartoe spoedig worden overgegaan in
het belang dezer nuttige instelling.
De in het afgeloopen jaar gehouden cursussen
over electriciteit en letterkunde hebben veel
belangstelling ondervonden, zoodat getracht zal
worden, meerdere cursussen over verschillende
onderwerpen te organiseèrcn.
MevrouwMijne Heeren,
Was dus het afgeloopen jaar wederom in
vele opzichten een belangrijk jaar voor onze
gemeente, waarin door U aller medewerking
nog menig werk is tot uitvoering gekomen,
vooral ook door den velen arbeid, ofschoon niet
zoozeer buitenaf blijkende, door U in de ver
schillende commissiën, met opoffering van veel
tijd, verricht, de ongunstige tijdsomstandig
heden echter moeten voor ons reden blijven
om behoedzaam te zijn, en vooral financieel
een voorzichtig beleid te voeren, al moge daar
aan het noodzakelijke niet worden opgeofferd.
Mogen wij aldus gezamenlijk, ook in dit nieuw-
begonnen jaar onder Gods zegen arbeiden tot
heil onzer gemeente I (Applaus).
De heer Schreuder, oudste lid in jaren,
zegt:
Mijnheer de Voorzitter, volgens goede ge
woonte ben ik ook ditmaal weer geroepen, na
mens den Raad, met enkele woorden de rede
te beantwoorden met welke U deze eerste zitting
in het pas aangevangen nieuwe jaar hebt ge
opend.
Zij het mij vergund U allereerst dank te zeggen
voor de goede woorden welke U tot ons, Raads
leden, hebt gesproken en uwe wenschen ons toe
gebracht.
Moge het jaar 1922 ook voor uw gezin een
rijk gezegend jaar zijn.
Maar daarrenboven wensch ik U toe dat gij
door Hoogeren zegen daartoe bekwaamd en in
staat gesteld Uw gewichtig ambt als Burgemees
ter Van Schiedam en als Voorzitter van den
Raad met opgewektheid en toewijding moogt ver
vullen zonder aanzien des persoons zooals eer
en geweten U Voorschrijven en vooral in moei
lijke omstandigheden, die zeer zeker ook in
1922 zullen voorkomen.
Ook het geachte College van Burgemeester
en Wethouders wordt door mij namens den Raad
het beste toogewenscht.
Moge het College in zijn geheel en ieder lid
van het zelve voor zijn persoon steeds hande
len naar eer en geweten en zijn groote verant
woordelijkheid beseffen voor den goeden gang
van zaken in deze gemeente welke belangen aan
hen zijn toevertrouwd.
Dat het behartigen van- die belangen zoowel
voor het College als voor den Raad moeilijk
heden zal opleveren en ernstig overleg zal eischen
daarover zullen wij het allen wel eens zijn.
Wij hebben bij de behandeling der begrooting
opgemerkt dat allerwege op bezuiniging aan
gedrongen is.
Moge deze roep niet zijn een roepen in de
woestijn.
Laten allen zoowel college als Raad voor oogen
houden dat de geheele burgerij zucht onder den
druk der belastingen.
Daarom, mijnheer deVoorzittcr, is het nu meer
dan ooit noodig toe te zien dat onze uitgaven de
draagkracht der burgerij niet te boven gaan.
Moge door Gods goedheid het jaar 1922 voor
al de inwoners oen jaar van rijken zegen zijn.
Dat wij al onze wenschen vervuld mogen zien
en ons werken bevredigende resultaten ople
veren.
Wij zullen' hopen dat in allen nood en inzon
derheid de werkloosheid en woningnood een
groote verandering ten goede komt.
Laten wij niet alleen hopen op de toekomst,
doch steeds krachtig medewerken den nood der
tijden zooveel in ons Vermogen is te verzachten.
Wij willen allen eendrachtelijk samenwerken
tot instandhouding onzer gemeente en moge
Gods zegen rusten op onzen arbeid. (Applaus).
De voorzitter dankt den heer Schreuder
Voor zijn goede wenschen en den Raad voor zijn
instemming daarmee.
(De zitting duurt voort).
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
ROTTERDAM EN SCHIEDAM.
De regeling der wederzijdsche
belangen tusschen Schiedam en
Rotterdam in den Rotterdam
se hen Gemeenteraad.
Op de agenda der vergadering v.an gister van
den Gemeenteraad van Rotterdam stond het
voorstel van B. en W. tot goedkeuring der Rege
ling van de wederzijdsche belangen tusschen
Rotterdam en Schiedam.
Dit punt kon, wegens de langdurige debatten in
de middagzitting niet behandeld worden en kwam
des middags eerst in de avondzitting en wel di
rect na opening dier vergadering aan de orde.
Aan het debat over dit voorstel, hetwelk onge-
veel l1/2 uur duurde, hebben deelgenomen de
Raadsleden Terlaan (S. D. A. P.), Stuhlemeijer
(R. K.), de wethouders van Aalten (V. D.), de
Jong (A. R.) en burgemeester Zimmerman.
De heer TerLa an opende de discussie met
een rede, waarin hij zeidc, dat door aanneming
van dit voorstel z.i. „Rotterdam Schiedam ge
heel gaat behcerschen." Hij wenschte de ziens
wijze te vernemen van B. en W. over de vraag of
deze zaak niet breeder bad kunnen worden
opgezet door Schiedam bij Rotterdam te annex-
eeren. Het bedrag, hetwelk Rotterdam aan Schie
dam zal uitkceren, ƒ.2.600.000 is voor die ge
meente een aardig appeltje voor den dorst.
Hij bracht alle hulde aan het gemeentebestuur
van Schiedam wegens de groote voordeelen spe
ciaal ten opzichte der waterleiding, welke zij voor
Schiedam heeft weten te bedingen.
De ambitie van de Schiedammers om bij Rot
terdam te worden ingelijfd zal door deze over
eenkomst wel wat verminderen en de kans dat
Schiedam bij Rotterdam komt, zal er even
eens door achteruit gaan.
Ook met betrekking tot de electriciteits-
levering worden de voordeelen voor Schiedam
beduidend.
Hij wil weten of reeds stappen tot annexatie
van de gemeente Schiedam zijn gedaan.
Verder verklaart hij zich niet tegen de overeen
komst te zullen Verzetten, doch zou gaarne willen
weten wanneer er met het graven der havens zal
worden begonnen.
De heer Stuhlemeijer had niets dan
lof voor het gemeentebestuur van Schiedam,
dat zulke groote voordeelen heeft weten te ver
krijgen. Hij uitte zijn bevreemding er over, dat
van de zijde van Schiedam nu nog de houding
wordt aangenomen alsof aan Schiedam een
„strop" bezorgd wordt. Z.i. waren de Schiedam-
sche stadsbestuurders als bekwame kooplui
Rotterdam te glad af geweest. In Schiedam zal
men moeten erkennen in Rotterdam een royalen
koopman te hebben gehad.
Burgemeester Zimmerman, alsnu het
woord nemend, zeide, dat de onderhandelingen
die hij voor het grootste deel zelf heeft geleid,
pver een tijdvak van meer dan 5 jaren loopen.
De eischen van Schiedam zijn aanvankelijk heel
wat zwaarder geweest, zoodat Rotterdam toch
nog belangrijke concessies heeft weten te bedin
gen.
De overeenkomsten met Schiedam moeten als
een geheel worden beschouwd en zoo bekeken
zijn de voordeelen, welke Rotterdam verkrijgt,
aanzienlijk. Vooral met het oog op het verkrijgen
Van veel havenruimte met gelegenheid voor het
aanleggen van vaste lijn- en passagiersbooten is
het havenplan zeer gunstig. Het havencomplex
zal een zeer nuttige schakel zijn ten opzichte van
bestaande havens.
Het zou, wanneer die terreineit aan de gemeen
te Schiedam blijven behooren, aan die gemeente
vrij staan deze dienstbaar te maken voor inrich
tingen van handel en nijverheid. Dit zou zeer
strijdig zijn ten aanzien van de ontwikkeling der
Rottcrdamsche havens.
Op de vraag of het gemeentebestuur van Rot
terdam het grootsche denkbeeld van de annexa
tie van Schiedam niet voor verwezelijking vat
baar acht, wijst burgemeester Zimmerman er op,
dat het zeer de vraag is of die wel ooit te ver
krijgen zal zijn. Schiedam is een oude stad, met
een belangrijke geschiedenis, met gewichtige
scheepvaart- en industrieele belangen.
Aan medewerking om die stad te annexeeren
valt niet te denken. Ik wanhoop aan de medewer
king der hoogere regeeringscolleges.
Wanner^Rotterdam de hand met legt op de
betrokken gronden zouder er ter plaatse wel eens
plannen tot mtvoering kunnen komen d;e met
passen »n onze belangen.
Verder wijst burgemeester Z'mmerman er op
dat de gemeente Rotterdam in het administree-
ren van zulk 'n groote stad als Rotterdam al
vele moeilijkheden ondervindt. Er is nu al een
achterstand.
Het zou ten nadeele zijn van de Rotterdam -
sche belangen wanneer het driehaVenplan niet
tot uitvoering zou kunnen komen.
Het is mogelijk dat er nog eenige wijziging zal
komen in de ontworpen lijnen, maar het kan
ook niet 't geval zijn.
Een bepaalde toezegging dat terstond met de
uitvoering van het volledige driehavenplan zal
zal worden begonnen, kon spr. niet doen.
De Raad zal nog een nader besluit, na rijpe
overweging, kunnen nemen. Alleen de uitdieping
der (Ooster) haven zal spoedig ter hand worden
genomen.
Weth. van Aalten stelde voorop, dat hij
met tegenzin met de plannen mee zou gaan. Voor
al had hij bezwaar tegen den lagen prijs waarom
Rotterdam aan Schiedam water zal leveren,
zoomede tegen den onbeperkten duur der over
eenkomst in zake waterlevering.
Dc voorzitter constateerde nog, dat
door het straks te nemen besluit de Raad zich
allerminst bindt aan een tijdstip waarop uitvoe
ring aan het driehavenplan zal worden gegeven.
De heer Ter Laan meende uit de woorden
van den burgemeester te kunnen afleiden, dat er
nooit pogingen zijn gedaan om Schiedam bij
Rotterdam te annexeerenDat er nu een achter
stand zou zijn in de administratie van Rotter
dam begrijpt hij niet. Bij hem zijn eenige jaren
geleden al verschillende Schiedammers geweest,
die hem gevraagd hebben om zijn medewerking
te verleenen, tenemde Sch'edam bij Rotterdam
te laten annexeeren.
Spr. zal niet tegen het voorstel van B. en W.
stemmen, maar vmdt de oplossing toch verre van
gelukkig.
Weth. de Jong herinnerde er aan, dat do
grondaankoopen ;n N. Mathenesse door Rotter
dam product;ef d;enen te worden gemaakt. Hij
wdde zekerheid, dat er met de uitvoering van het
dnehavenplan zoo spoedig mogelijk een begin zal
worden gemaakt. Er kan daarmee geen 10 k 15
jaren worden gewacht. Schiedam zelf zal er geen
haven graven, maar wel kan Schiedam ons ha
venplan onmogelijk maken.Wanneer niet onmid
dellijk uitvoering aan het plan gegeven wordt,zal
zulks een funeste uitwerking kunnen hebben.
In de laatste jaren is er geklaagd over gebrek
aan haverruimte aan den Rechter Maasoever.
Waar de daar aanwezige terreinen zoo bijzonder
gunstig gelegen zijn in verband met de spoorweg
aansluiting en de in de onmiddellijke nabijheid
gelegen arbeiderswoningen, is het van groot be-
lang, dat Rotterdam zijn plannen uitvoert.
Dan drukte weth. zijn spijt er over uit, dat de
burgemeester in zijn Nieuwjaarsrede zoo pessi
mistisch is geweest. Hij hoopte, dat de burge
meester ten aauzien van de toekomst van Rot
terdam optimistischer is. Hij vond het jammer,
dat de burgemeester deze rede niet gehouden
heeft bij de begrootingsdebatten want dan had er
over deze rede gediscusseerd kunnen worden.
Als men spreekt van het „annexeeren" van een
gemeente, dan kan daarmee slechts bedoeld zijn
het annexeeren van een kleine, plattelandsge
meente. Waar men ten aanz-en van Sch'edam,
een oude gevest'gde stad, d:t woord „annexeeren'
gebru'kt, zou men beter kunnen gewagen van
de wenschelijkhe'd „van de vereemging van twee
groote gemeenten."
Reeds 8 Jan. 1913 heeft de d'recteur van ge
meentewerken van Rotterdam in een rapport de
noodzakelijkhe'd van de vereemgmg van Sch'e
dam met Rotterdam bepleit en 10 Jan. d.a.v.
heeft de Comm. voor Plaatselijke werken die
vereenigmg aanbevolen.
Weth. las daarna een gedrukt stuk voor (Volgn
25 van 1913), waarin bij het voorstel van B. en
Wtot goedkeuring van den aankoop van grond
in N. Mathenesse een en ander over de wensche-
lijkheid der annexatie werd besproken.
Op 27 April 1917 heeft de Comm. van PI. Wer
ken medegedeeld, dat zij tot haar leedwezen met
een voorstel tot een beperkte grensregeling moest
komen.
Weth. vraagt thans hoe de gemeente Amster
dam met haar honderden H.A. land en tal van
geannexeerden gemeenten het wel met haar ad
ministratie moet maken.
Als dat kan, dan zal men zeker wel niet buiten
do scheef gaan als twee groote gemeenten, die
gemeenschappelijke belangen hebben, met el
kaar worden vereenigd.
Schiedam is* Rotterdam niet te glad af geweest
Schiedam heeft er uit gehaald wat er uit te halen
viel. Vijftien gulden voor den Schiedamschen
grond is een zeer hooge prijs. Bovendien krijgt
Schiedam jaarlijks nog een mooie winst op de
waterleiding.
Weth. wil vóór de overeenkomst stemmen on
der dit beding, dat een spoedige vereeniging van
beide gemeenten ter hand genomen wordt. Ge
schiedt die vereeniging niet, dan zal zulks Rotter
dam op reusachtige offers komen te staan.
Als Schiedam het stukje grond aan de Oosterha
ven zou verkoopen, zou spr. dit zoo onereus vin
den dat hij zijn stem niet aan het voorstel kan ge
ven.
Maar waar toch ten slotte de samensmelting
der twee gemeenten zal moeten totstand konum,
wil hij met het voorstel meegaan.
Weth. moet voorts beslist weten wanneer
het werk zal worden uitgevoerd en dat onverwijld
tot vereeniging van de gemeenten Schiedam en
Rotterdam stappen zullen worden gedaan.
Na er nogmaals op gewezen te hebben,datPlaat-
selijke Werken in 1913 reeds stappen tot vereeni
ging heeft gedaan, sprak hij als zijn meening uit,
dat de vereeniging dier twee gemeenten een
eisch van den nieuwen tijd moet worden geDoemd
Nadat burgemeester Zimmerman met
betrekking tot het tijdstip van aanvang der uit
voering van de havenwerken en de kwestie der
annexatie van Schiedam verwezen had, naar zijn
zooeven gegeven antwoord, werd het voorstel
z. h. st. aangenomen.
