DE AMERIKAAN.
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
FEUILLETON.
45ste Jaargang.
Woensdag 30 Augustus 1922.
No. 13427.
Dit nummer bestaat uit tivce bladen
TWEEDE BLAD
Binnenl and.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Gemengd Nieuws.
Kerknieuws.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
Bureau K O EJM ARKT 4. Teleloon lulercommunaaJ 85. Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden ƒ2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Advertentiën: 15 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maa! berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
De crisis.
Het staat thans vrijwel vast, dat de par
tijen der Rechterzijde tot overeenstemming
zullen komen.
Het nieuwe Kabinet zal. in alle gevallen
den heer Ruys de Beerenbrouck tot minister
president hebben. Alle pogingen van de anti
revolutionairen, om te komen tot een Kabinet-
Colijn, waarin deze Minister van Financiën
zou hebben moeten wezen, zijn van meet at
aan mislukt, door de besliste weigering van de
Katholieken en Christelijk-Historischen.
Ook in verband me de uitstedigheid van
enkele ministers verwachten wij de definitieve
oplo sing van de crisis niet vóór de volgende
week.
(„Vad."j
De Koninklijke familie.
De Koningin, de Koningin-Moeder Prins
Hendrik en Prinses Juliana zijn eergisteravond
met groot gevolg per extra-trein om 10.10 op
het Loo van hun reis naar Groningen terugge
keerd. Een talrijk publiek, dat de Koninklijke
familie bij aankomst van den trein toejuichte,
wachtte haar op het paleis-perron op. De Ko
ningin-Moeder begaf zich per auto, de Ko
ningin, de Prins en de Prinses te voet naar het
paleis.
Onderscheiding.
De gezant van Venezuela alhier heeft van
zijn regeering telegrafisch bericht ontvangen,
dat de president der Republiek aan onzen Mi
nister van Buitenlandsche Zaken bij bevor
dering de versierselen heeft verleend van de
le klasse van de Orde van den Bevrijder.
Kamer van Koophandel en Fabrieken.
Verschenen is het jaarverslag over 1921 van
de Kamer van Koophandel en Fabrieken te
Schiedam.
Het volgende is er aan ontleend
Voor de distillateurs, die voor de binnenland-
sche consumptie werken, was in het afgeloopen
jaar de toestand minder gunstig doordien de
verhooging van den accijns haren invloed zeer
sterk deed gevoelen en zij het dan misschien
in verband met andere factoren het verbruik
mot ongeveer 40 procent deed dalen.
De totaal-export van jenever werd door be
lemmering of verbod van invoer of gebruik in
verschillende landen tot zeer kleine cijfers terug
gebracht, zoodat er in den uitvoerhandel in
dat artikel een ongekende slapte heerschte.
Aan de daaruit voortvloeiende geringere vraag
naar moutwijn zal het wel zijn toe te schrijven,
dat de toestand van het brandersbedrijf in 1921
zeer slecht is geweest, zooals kan blijken uit
het feit, dat het aantal in werking zijnde brande
rijen, dat bij den aanvang des jaars.uit 10 bran
derijen der 1ste soort, 1ste klasse en 4 der 1ste
soort, 5de klasse bestond, aan het einde daarvan
wederom met 4 branderijen der 1ste soort, 1ste
klasse was verminderd en dat de door de Schie-
damsche branderij-industrie geproduceerde hoe
veelheid gedistilleerd ad. 109.463.12,8 H.L. van
50 ruim 32.000 H.L. beneden die van 1920
bleef.
Door de veldwinnende droogleggingsbeweging
in het buitenland en de sluiting van de West
kust voor den invoer van Ilollandsche jenever
„Wat moet ik dus doen, om hem te missen
vroeg de luitenant.
„Houdt recht op hem aan en hij zal even vei
lig zijn, alsof gij in het geheel niet schoot," ant
woord de Barnes. Gedurende deze verhandeling
over de vuurwapenen, had de Engelsche officier
de oogen zeewaarts gewend en bemerkt, dat op
zijn schip aanstalten werden gemaakt tot het
vertrek.
„Indien mijn tegenstander niet spoedig komt
zal hij mij niet meer hier vinden," zeide hij.
„Ik kan nog slechts eenige oogenblikken
wachten. De Gier, zal spoedig het anker lich
ten."
„Ha Daar komt uw man aan," riep de ge
tuige, de beide officieren op den weg van Ajaccio
ziende naderen. „Hij is 't immers, niet waar
Ja," antwoordde de ander.
En zich tot Barnes wendende, hervatte
hij
„Ik ben u zeer verplicht, mijnheer Barnes
van New York. Gij moet het mij ten goede dui
den, dat ik u onze namen niet mededeel en u ver
zoek onze gelaatstrekken te verge'ten want indien
deze zaak, - wat er ook de uitslag van moge zijn
heeft de flesschenindustrie in Nederland, in
zonderheid in Schiedam, uiteraard een gevoeli-
gen knak gekregen. De vraag naar flesschen in
het binnenland is zeer sterk afgenomen en be
stond op verschillende tijdstippen in het geheel
niet. In die geringere behoefte werd dan nog
grootendeels voorzien door import uit Duitsch
land en Tsjecho-Slowakië, welke landen door
valuta, lagere loonen en gunstiger werktijden
aanzienlijk lagere prijzen konden noteeren. De
successievelijke daling van de prijzen der grond
stoffen woog tegen genoemde factoren niet op.
Aan het cmde van het verslagjaar was van de
6 flesschenfabrieken in Schiedam dan ook alleen
„De Sc.liie" in werking, de cenige fabriek, welke
het geheele jaar 'door met beperkte productie
het bedrijf gaande gehouden heeft.
Wegens de geringe bedrijvigheid in de dis
tilleerderijen hadden ook de lijstenmakerijen
zeer weinig werk.
Bij de scheepswerven had het groote surplus
aan wereldtonnage tengevolge, dat de orders
voor nieuwbouw slecht in zeer geringen getale
binnen kwamen. Dit neemt niet weg, dat, dank
zij het aantal geheel of ten deele nog onuitge
voerde bestellingen, waarmede het jaar 1921
begon, een vrij groot getal schepen en andere
vaartuigen werd te water gelaten of aan het
einde van het jaar nog in aanbouw was. Ook
waren, vanwege het reparatiewei k, de werk
zaamheden natuurlijk niet tot de uitvoering van
orders voor nieuwbouw beperkt. De vooruit
zichten voor den scheepsbouw waren echter be
paald slecht te noemen. De höoge bouwkosten
zijn oorzaak, dat men alleen in hoognoodige
gevallen tot plaatsing van een order overgaat.
De prijzen der grondstoffen zijn weliswaar
gedaald, doch de loonen blijven nog steeds ab
normaal hoog, terwijl tengevolge van de invoe
ring van den achturigen werkdag, de vrijwel
constant blijvende algemeene, kosten over een
geringere productie moeten worden omgeslagen,
waardoor dus de kostprijs niet onbelangrijk ver
hoogd wordt.
Verschillende industrieelen en handelaren
leden schade door waardevermindering van in
voorraad zijnde goederen of ondervonden de
nadeelige gevolgen van de concurrentie van het
buitenland, vooral van Duitschland. De depre
ciatie van buitenlandsche valuta speelde hierbij
een belangrijke rol.
Een vrij groot aantal zaken hield in het afge
loopen jaar dan ook op te bestaan ol' haar be
drijf uit te oefenen. Hier staat weliswaar tegen
over, dat verschalende nieuwe zaken werden
opgericht, maar voor een deel war.n dit naara-
looze vennootschappen, door welke een bestaan
de industrie- of handelsonderneming werd voort
gezet, en voor het overige deel waren zij in het
algemeen niet van groote beteekenis.
Uit het bovenstaande kan reeds worden af
geleid, dat er in onze gemeente een werkloos
heid van niet geringe afmetingen moet hebben
geheerscht. Inderdaad nam deze zoodanige
verhoudingen aan, dat het aantal bij dfe Arbeids
beurs als werkloos ingeschreven personen, dat
op 1 Januari 1921 458 bedroeg, op 31 December
van dat jaar tot 1650 was geklommen en dat
aan uitgetrokken, dubbel uitgetrokken en verde
re in de op 16 April 1921 hier in werking getre
den regeling van den Minister van Binnenland-
sche Zaken begrepen arbeiders vanaf zooevcn
genoemden dag tot en met 31 December werd
uitgekeerd 130.410.39, waarvan 1/3 ten laste
der Gemeente, terwijl natuurlijk ook de uit-
keeringen van liet Burgerlijk Armbestuur toe
namen er en bovendien van gemeentewege
werkverschaffing ten bate der werkloozen plaats
bekend werd, zouden mijn kameraad en ik
voor een krijgsraad moeten verschijnen."
„Wees verzekerd, dat ik morgen vergeten zal
zijn, u ooit gezien te hebben. Dat is misschien
niet zeer beleefd, maar zoo wenscht gij het
immers zeide de Amerikaan lachende.
„Ik zal mij mijne belofte herinneren. Gij hebt
mijn woord."
Daarna gingen beide Engelschen de trap op,
terwijl de adelborst zijn kameraad in het oor
fluisterde
„Wat een rare snuiter is die Barnes van New-
York. Een echte zonderling."
Onderwijl waren de Fransche officieren in de
herberg gekomen doch de stofwolk op den
weg van Bastia was nog minstens twee mijlen
verwijderd.
Met zijn verrekijker kon Barnes er cenige men-
schelijke vormen in onderscheiden, die van eene
vrouw voorop. Het was Marina zonder eenigen
twijfel.
Indien hij het duel van Raar broeder tot hare
aankomst kon verschuiven Welk man, die een
hart bezat, zou weerstand kunnen bieden aan
hare smeekingen en zoude er niet van afzien te
vechten Op het oogenblik, dat Barnes haastig
een der officieren, in wien hij Paoli herkende, te
gemoet, ging, hoorde hij dezen op gedempten
toon tot zijn kameraad zeggen
„We hebben elkander goed begrepen, niet
waar André. Het is tot den dood
Hij tot wien deze verschrikkelijke woorden ge
had bestaande in afgraving en normaliseering van
het opgehoogd terrein in West-Frankeland en
Kortland, wegenaanleg en ophooging van bouw
terreinen. Gedurende den tijd van 31 October
1921 tot en met 7 Januari 1922 werd het aantal
werkloozen, dat er reeds was, aanmerkelijk ver
droot door de staking, welke toen heerschte in de
metaalindustrie.
De toestand van de vetmesterij is in het af
geloopen jaar zeer slecht geweest. Voor het vette
vee konden in het najaar ternauwernood de
prijzen worden bedongen, welke in het voorjaar
voor het magere vee gegeven waren. Hetzelfde
geldt van den schapenhandel. Ook op de varkens
werd verlies geleden door sterfte en lage verkoops
prijzen. Alleen de melkerij, voor zoover die hier
nog voorkomt, was loonend.
Voor den winkelstand waren de eerste 8 maan
den van het jaar over het algemeen bevredigend,
maar de 4 laatste wegens de toenmalige malaise
slecht.
Het aantal zeeschepen, de visschersschepen
niet medegerekend, dat in 1921 hier aankwam,
was grooter, doch dat der zee-vischschepen ge
ringer dan in 1920, terwijl het aantal buitenland
sche riviervaartuigen en binnenschepen, waar
voor havengeld betaald werd, eveneens geringer
was. D.e havensluis- en bruggelden brachten te
zamen 93.342.34v/2 op, dus ƒ6026.minder
~dan in laatstgenoemd jaar, toen de opbrengst
99.368.341/ss was.
Zooals uit het voorafgaande blijkt, hebben
handel en nijverheid in onze gemeente ten volle
haar deel gehad in de malaise, welke in 1921
heeischte. Van de bouwbedrijven zal dit echter
wel niet gelden, zoodat deze een uitzondering
vormen, zij het dan misschien niet de eenige.
In het-afgeloopen jaar werden n.l. 269 woningen
voltooid, waarvan 119 in Oud-Mathenesse en
59 in de z.g. Gorzen van de Bouwvereenigifig
„Volkshuisvesting", 25 aan de Anthonie Muys-
straat van de Bouwvereeniging „St. Jozef",
18 aan de Nieuwe Maasstraat van de Bouwver
eeniging „Eendracht" en 48 van particuliere
bouwers, terwijl aan het einde van het jaar nog
356 woningen in uitvoering waren. Nog afge
zien van den bouw van sommige panden, die
niet voor woning bestemd waren, en van de
verbouwingen, was er in 1921 reeds wegens den
woningbouw voor de bedoelde bedrijven dus
veel werk. Hoewel de zooeven bedoelde wonin
gen enz. zeker niet alle werden gebouwd op
grond, welke de Gemeente in 1921 in erfpacht
uitgaf of verkocht, vermelden wij in verband
hiermede, dat zij iii dat jaar heeft verkocht 5776
M2. voor te zamen ƒ95.295.en in erfpacht heeft
uitgegeven 4862 M2„ waarvan 2051 M2jaan
de N.V. Eerste Nederlandsche Fabriek van
Asbest-Cementplaten „Martinit" en 2811 M2.
aan de Bouwvereeniging „Volkshuisvesting",
vertegenwoordigende een grondwaarde van resp.
ƒ41.020,en ƒ46.381.50, dus te zamen van
87.401.-50.
Communisme in Engeland. Po
litiemannen van de afdeeling van Scotland Yard
die speciaal belasL is met den strijd tegen hut
communisme hebben te Bradford en in Oost-
Londen invallen gedaan in fabrieken, waar on-
dcrdeelen van kanonnen en van vliegtuigen zijn
in beslag genomen.
Het onderzoek naar herkomst en bestemming
van deze onderdeden duurt voort.
W o n d e r 1 ij k. Dezer dagen speelde te Pen-
tonville een kindje van twee jaar in een kamer op
de derde verdieping toen zij uitliet venster viel
van een hoogte van 40 voet. Toen het meisje
richt waren, was een officier Le Ajaccio in gar
nizoen. Hij antwoordde slechts met een kouden,
glimlach
„Ik zoude u niet als getuige hebben willen
vergezellen, Paoli, indien ik had gemeend, dat
gij er anders over dacht. De schande van zulk
eene beleediging kan slechts op één wijze worden
uitgewischt. (Hier zag hij den jongen Corsikaan
in het gelaat met veelbeteekenden blik). Geloof
mij ik heb te veel ondervinding van dergelijke za
ken om u niet met eere door deze heen te hel
pen."
Kapitein André de Belloc was sedert kort
uit Algiers teruggekomen, waar zijne duels,
welker uitslag steeds noodlottig was geweest
voor zijne tegenstanders, hem eene treurige
vermaardheid hadden verworven. Hij was echter
gelijk velen, die met de wapens in de handen
gevreesd worden en zich bewust zijn van hunne
kracht zachtaardig van karakter en, wanneer
men hem niet tot het uiterste dreef vredelievend
van inborst.
„Begrijp mij wel, hernam hij „gij vertrouwt
mij geheel en al, zonder eenig voorbehoud, uwe
belangen toe. In deze zaak Paoli, ben ik uw
commandant."
„Wij zijn het eens. „O, het eenige, dat ik
verlang, is mij van aangezicht tot aangezicht
tegenover den man te bevinden, die mij zoo
gruwelijk beleedigd heeftDan.
De jonge Corsikaan maakte een veelbeteekend
gebaar en zijn gezicht, door wind en weer ge-
naar het ziekenhuis werd overgebracht, was
het buiten bewustzijn, maar al spoedig kwam
het bij. Bij onderzoek bleek, dal hef kind niets
gebroken had en men verwacht, dat hel spoe
dig geheel is hersteld zal zijn.
Een trouw r o o k s i e r. Te Sheffield
vierde een 103-jarige vrouw Vrijdag haar ge
boortefeest. Bij die gelegenheid maakte de krasse
vrouw voor het eerst een auto-tochtje.
Een eigenaardigheid is, dat de nog kern
gezonde „dame" sinds 76 jaren dagelijks haar
pijp trotsch rookt. Ze <-ookt thans nog maar liefst
twee onzen tabak in de week op en assistee t ove
rigens hakr dochter nog trouw in de huishouding.
M ij n e n. Aan de „Neptune" wordt uit Os-
Lende gemeld Een ontzaglijk groote drijvende
mijn met twee antennes werd gezien op 2 mijl
ten noorden van het lichtschip „Kruytingcn".
De kapitein van de mailboot „Stad Antwerpen"
signaleert de aanwezigheid van een andere drij
vende mijn ten hoogte van Ravesyde op onge
veer 500 M. van de kust.
Geloof, kennis en verdieping.
Het is thans eenige weken geleden, dat er
in het portaal der SL. Martinuskerk te Arnhem
een boekenstalletje is aangebracht, waarop
boekjes en vlugschriften voorkomen, die betrek
king hebben op ons heerlijk schoon R. K. Geloof.
Om de Geloofskennis onder Andersdenkenden te
verbreiden en de meerdere Geloofsverdieping
onder Katholieken ts bevorderen,kan een ieder
vrij zoo'n boekje of vlugschriftje meenemen, mits
hij de kosten daarvoor vermeld in den rechter
bovenhoek van ieder werkje in het daarvoor
bestemde offerblok stort. Met duidelijke letters
staat dit te lezen op een kaart, boven het stal
letje aangebracht.
Daar deze actie ondernomen is door de Derde
Orde van St. Franciscus afdeeling St. Martinus,
is het boekenstalletje, gecombineerd met een
glazen kastje,waarin de mededeelingen aangaan
de de Derde Orde worden gepubliceerd, zoedat
ieder Tertiaris in de gelegenheid wordt gesteld
zich van alle handelingen der Derde Orde op de
hoogte te houden. Naast het boekenstalletje
hangt nog een zevendeelige z.g.n. courantenhan
ger, waarin de grootere vlugschriften gerang
schikt zijn.
Het resultaat dezer eerste poging is kortweg
schitterend. Zoowel het stalletje als de hanger
werden vrijwel geheel leeggehaald en de gelden
in het offerblok wezen een voordeelig saldo van
meerdere guldens aan. Durfden we uit den aard
der zaak slechts beginnen met boekjes van 10
cent en vlugschriften van 2 cn 3 cent, thans
prijken er weer nieuwe boekjes op van 25 30,
50 en 75 cent. De vlugschriftjes zijn in hoofd
zaak betrokken bij G. G. G. te Culcmborg, bij
het Secretariaat der Derde Orde te Weert, de
boekjes en vlugschriftjes bij het Apologetisch
Bureau Houvast, Breedstraat, Alkmaar. Vooral
de werkjes van Pastoor Max zijn eenig mooi,
pittig en leerzaam, terwijl de schrijftrant zoo
aangenaam en vroolijk is, dat een ieder ze met
graagte leest, wat hef debuut aanwijst. Daar het
succes der eerste weken ons de overtuiging heeft
geschonken, dat onze actie de sympathie van
Arnhem's Roomsch Katholieken bezit, zoo wil
len wij gaarne andere vereenigingen vooral af
delingen der Derde Orde in ernstige overweging
geven ons voorbeeld te volgen. Pastoor Suys had
groot gelijk, toen hij schreef, dat het succes ver-,
zekerd was.Moge Gods beste zegen op ons werk
blijven rusten
Het bestuur der Derde Orde van
Franciscus Aid. St. Martinus.
bruind werd afgrijzelijk bleek. Zijn gelaat had
die bijzondere tint, eigen aan de blonden van
het Lafijnsche ras en vooral aan de lieden uit
den hoogeren stand in Gastilië of Italië wier
schitterende blankheid een zoo sprekende tegen
stelling vormt met de donkere kleur hunner oo
gen die tint, welke een zoo groote-schoonheid
aan de vrouwen en aan de mannen zulk eene
beweeglijkheid van uitdrukking verleent. Zijne
stem zou aan die van Ma.ina herinnerd hebben
indien zij niet ruw had geklonken onder den
invloed van kwalijkbedwongen gramschap. Hij
droeg de uniform der Fransche marine en scheen
Barnes grooter toe, dan de heer, dien hij den
voiigen avond gezien had. Maar niemand ver
toont zich op zijn voordeeligsf, wanneer hij juist
een slag heeft gekregen en op den grond is
geworpen. De Amerikaan, die eer geraden dan
gehoord had, wat beide officieren tot elkander
spraken, begreep, dat zijne taak bij dien jongen
Corsikaan moeilijker zoude zijn, dat hij zich
voorgesteld had en dat de kans, zijn doel te
bereiken, zeer zwak, misschien wel hopeloos
stond. Hij trad evenwel met vastberadenheid
nader en verzocht, mijnheer Antonio Paoli
te mogen spreken.
„Gij moet mij verontschuldigen, mijnheer,"
zeide de jongeling na eenige aarzeling „maar
ik heb iets te behandelen met de heeren daar
ginds. Daarna ben ik tot uw dienst. Op het
Oogenblik echter hebben zij mij noodig."
(Wordt vervolgd)
