DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN
45ste Jaargang.
Vrijdag È2 September 1922,
No. 13446.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
TWEEDE BLAD
Binnenland.
Kunst en Letteren.
Gemengd Nieuws.
Kerknieuws.
Fin. en Econ. Mededeelingen.
430e Staatsloterij.
66 69 105 164 144 191.244 249 320 457 484 645
603 662 672 704 714 750 827 870 893 910 864
1083 1139 1169 1195 1257 1282 1298 13131354
1597 1674 1675 1716 1715 1753 1995 2048 2084
2221 2254 2315 2535 2576 2671 2787 2748 2769
2817 2845 2938 2951 3117 3324 3349 3385 3394
3416 3454 3492 3576 3588 3737 3824 3830 3893
3903 4023 4095 4189 4323 4351 4361 4390 4415
4510 4530 4551 4610 4648 4737 4908 49594975
5155 5122 5162 5198 5245 5310 5351 5381 5386
5466 5545 5532 5601 5609 5892 5938 5948 6005
6013 6093 6216 6267 6287 6460 6545 6532 6833
6828 6972 7018 7059 7126 7195 7366 7390 7480
7493 7569 7665 7702'7721 7822 7835 7915 7982
7983 7987 8042 8066 8068 8075 8107 8139 8143
8151 8214 8266 8263 8282 8289 8313 84098572
8638 8695 8756 8841 8822 8832 9084 9120 8113
9159 9198 9223 9365 9369 9371 9479 9503 9506
9610 9612 9658 9687 9716 9717 9718 9760 9784
9804 9810 9844 9850 9880 9872 9906 9979 9978
10010 10053 10254 10219 10170 10232 10278
10306 10335 10388 10337 10352 10402 10411
10416 10441 10467 10472 10647 10587 10649
10671 10740 10835 10852 10862 10934 10944
10936 11010 11022 11128 11181 11194 11256
11230 11276 11428 11467 11470 11546 11516
11552 11671 '11881 11921 11966 11989 12034
12045 12166 12178 12185 12254 12283 12342
12343 12383 12452 12485 12575 12621 12721
12753 12769 12767 12787 12827 12886 12834
12847 12878 12885 12892 12951 12958 12952
12980 12984 12994 13003 13004 13044 13220
13229 13316 13380 13356 13394 13406 13517
13532 13595 13614 13627 13629 13686 13726
13654 13793 13784 13861 13950 14016 14090
14202 14234 14239 14277 14308 14314 14404
14407 14426 14596 14600 14720 14835 14844
14854 14909 15029 15035 15107 15189 15196
15291 15306 15364 15385 15421 15466 15468
15470 15573 15612 15683 15692 15717 15728
15752 15811 15837 15869 15097 16167 16176
16316 16321 16417 16428 17467 16527 16547
16584 17694 17699 16659 16688 16716 16711
16736 16748 16786 16872' 16886 16920 16942
17002 17069 17088 17127 17165 17206 17208
17216 17250 17366 17441 17457 17643 17650
17690 17746 17995 18018 18037 18077 18147
18211 18276 18343 18353 18409 18452 18481
18495 19513 19547 19627 19658 18654 18661
18728 18874 18889 18963 18969 19011 19035
19072 19072 19090 19170 19243 19235 19266
19335 19392 19488 19449 19494 19533 19555
19606 19608 10683 19730 19725 19783 19807
19847 19906 20000 20011 20031 20075 20121
20151 20167 20223 20254 20314 20356 20383
20488 20498 20459 20523 20598 20588 20631
20714 20781 20918 20930 21051 21082 21120
21152 21178 21211 21363 21404 21450 21464
21524 21609 21733 21743 21789 21850 21853
21923 21953 22001 22105 22142 22176 22178
22182 22187 22201 22261 22219 22300 22359
22353 22369 22398 22403 22480 22618 22713,
22786 22790 22836 22842 22889 2889
Bureau KOEMARKT 4.1 Telefoon Intercommunaal 85. Postbus09.
Abonnementen per 3 maanden ƒ2.per week 15 cent, franco per
post ƒ2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Advertentiën: 15 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
De Katholieke Universiteit.
In de „Tijd" schrijft pater van Ginneken een
schitterend verweer tegen het door Colijn ge
opperde plan, om, ter verlichting der kosten van
de bijzondere Universiteiten, in de z.g. differen
te (onzijdige) vakken met de Rijks- en Gemeente-
universiteiten amen te werken..Uit dat artikel
halen wij het volgende aan
„Wilt gij de Roomsche Universiteitskwestie
in haar hart begrijpen, ga dan met een gewoon
doorsnee-katholiek advocaat of medicus praten
over koetjes en kalfjes, en hij spreekt Roomsch,
hij voelt sappig Roomsch,hij denkt pittig kleurig
Roomsch, maar laat nu ook gaandeweg het ge
sprek verloopen naar hoogere cultuurdingen,
speciaal uit zijn studie of wetenschap over den
grondslag van het recht, over een of ander biolo
gisch vraagstuk, over de psychologie, over ge
nezingswonderen, over kerk en staat en
in vijf yan de tien gevallen zoowaar, onze
Roomsche meester in de rechten, of arts begint
in eens liberaal te praten (immers hij heeft dat
allemaal alleen en uitsluitend van liberale pro
fessoren geleerd), liberaal gaat het dus honderd
uit, liberaal praat hij al wat de klok slaattot-
zoolang dat universitaire chapiter van de baan is,
om dan in eens weer in Roomsche taal door te
gaan over koetjes en kalfjes.
Zie, dat bedoelen wij, als wij zeggen
„Arm katholiek Nederland, er bestaat nog
geen nationaal Nederlandsche Katholieke cul
tuur Er is wel hoogere beschaving en wetenschap
in katholieke Universitaire kringen maar die
beschaving is bijna nog heelemaal liberaal. En
dus arm katholiek Nederland om de vloek der
tweeslachtigheid
Om dit tegen te gaan willen wij voor onze leer
lingen geen professoren in de biologie een
indifferent vak volgens Colijn als Barge's
voorganger in Leiden. Barge's leerlingen consta-
teeren, dat het onderwijs daar heel anders is
geworden.
Wij willen in dat andere indifferente vak
van Colijn de pure wiskunde heusch hij
is ontoerekenbaar te dezer zake geen volbloed
scepticus als Mannoury tot professor, die naar
het zeggen van prof. de Groot zaliger een ge
vaar was voor al zijn geloovige studenten wat
Mannoury mij zef toegaf heel goed te begrijpen.
Wij willen geen Bolkenstein voor Oude Geschie
denis ook niet haast onze prineipieelen professor,
die door zoo'n collega gedwongen zou worden
voortdurend diens eenzijdige hatelijkheden te
moeten weerleggen.
Wij willen geen Verrijn Stuart bij of naast ons,
met zijn propaganda voor het Neo-Malthusianis-
me.
Wij willen ten minste op ééne plaats eens vrij
kunnen adem halen, zonder giftmasker.
Wij willen althans op ééne plaats in het
katholieke land, een haard van katholieke weten
schap, met een katholieke wetenschappelijke
bibliotheek, en katholieke wetenschappelijke
instellingen.
Voor zulk een katholieke Universiteit is de
liefde van ons heele volk."
Rijksmiddelen.
Het is voor de zooveelste maal het geval, dat
bij den eersten blik op den vergelijkenden staat
van inkomsten der rijksschatkist, de indruk
daarvan niet ongunstig is. De schatkist in onze
dagen is niet beter te vergelijken,dan met een zie
ke, die lijdt aan een ernstige kwaal, door alle toe
reikende middelen der medici wordt gesterkt,
maar wiens toestand in werkelijkheid zorg
wekkend en ernstig is.
Niettegenstaande de luid klinkende kreet
naar redding en uitkomst van het zakenleven,
wijst het eindresultaat der verschillende hef
fingen der laaste maanden meestentijds op een
vermeerdering en kwam in de afgeloopen maand
een l1/i millioen grooter bedrag binnen dan in
dezelfde periode van 1921. Aan gewone midde
len n.l. ontving ditmaal de schatkist 34.451.208
tegen 32.948.624 in Augustus van het vorig
jaar.
Alhoewel er gedurende dit jaar maanden
geweest zijn, die met de overeenkomstige tijd
perken in 1921 ten achter bleven is het resultaat
der actpt-maandelijksche periode nog 31/2 mil
lioen grooter dan gedurende het vorig jaar:
ƒ290.906.885 tegen ƒ287.200.49. Hierbij is
echter de tabaksbelasting buiten beschouwing
gebleven waarvan in dit tijdperk ƒ2.610.194
binnenkwam. Het accijns op tabak bracht
in de afgeloopen maand 699.913 op, waarmede
het totaal der gewone inkomsten verhoogd werd.
Gelijk in vorige beschouwingen werd te
kennen gegeven is het telkens weder verblijdend
resultaat aan slechts enkele bestaansbronnen
te danken, terwijl wanneer het heffingspercen
tage daarvan niet zoo hoog gesteld ware, de
schatkist onverwijld maand op maand een treu
rig beeld te aanschouwen zou geven. Het is op
de eerste plaats n.l. weder de inkomstenbelasting
welke den doorslag geeft en waardoor alle
nadeelige resultaten der andere belastingen
gecompenseerd werden. Aan inkomstenbelasting
kwam ditmaal een bijna 3 millioen grooter be
drag binnen dan in Augustus van het vorig
jaar ƒ7.955 millioen tegen 5.158 millioen. Niet
zonder vrees vraagt men zich af,of deze toestand
langer zal blijven bestaan, wanneer door de be
staande malaise grooter offers gevraagd worden
dan tot dusverre het geval is geweest. Voor
een groot deel komen de ingekomen belasting
penningen der laatste maanden op rekening van
het vorig jaar, waaruit derhalve kan worden
afgeleid dat de vette maanden als achter den
rug beschouwd móeten worden.
Geeft derhalve de inkomstenbelasting in
zekeren zin slechts den bestaanden toestand
weer, hetzelfde is van toepassing op andere
bestaansbronnen, waarvan het heffingspercen
tage tot een aanzienlijk hoogtepunt is opgevoerd.
Zoo o.a. kwam de afgeloopen maand het accijns
op het gedistilleerd niettegenstaande minder ver
bruik van jenever, wegens de werkloosheid en
de zorgen voor'de a.s. wintermaanden, ruim 5
ton meer binnen dan gedurende demaandAugus-
tus van het vorig jaar 4.9 millioen tegen 4.37
millioen.
Ook de hoogere belastingdruk der successie
rechten heeft tot resultaat, dat de afgeloopen
maand uit dat middel 1.2 millioen meer binnen
kwam: 3.77 millioen tegen 2.49 millioen in
Augustus 1921.
Het resultaat van het accijns op suiker sluit
zich bij dit gunstig beeld aan.
Uit dit middel ontving de schatkist f l1/2
ton meer dan verleden jaar Augustus hetgeen
verband houdt met het ruimer inslaan van
suiker door de conservenfabrieken, vooral nu
de oogst aanzienlijk gunstiger is uitgevallen
dan verleden jaar.
De belasting op den invoer wijst niettegen
staande den beperkten oyerzeeschen handel nog
een kleine vermeerdering aan, waarbij rekening
dient gehouden te worden, dat de rechten én
ad valorem én naar het gewicht geheven worden.
Het was te verwachten dat de belastingen,
die met het zakenleven verband houden, een
minder gunstig beeld zouden schenken. Aange
zien de malaise reeds bijna twee jaar duurt, is
uit de desbetreffende belastingen op te maken
dat de toestand gedurende het loopende jaar
nog ongunstiger is dan in 1921. De registratie
rechten en zegelrecht kwamen andermaal met
ongunstiger resultaten voor den dag.
Respectievelijk brachten deze op 1.46 mil
lioen en 1.2 millioen tegen 2.06 millioen en
1.29 millioen in Augustus 1921.
Het dividend- en tantiémebelasting leveren
eveneens het bewijs, dat de zaken achteruitgaan.
1.3 millioen bracht dit middel deze maand min
der op, 2.08 millioen tegen 3.32 millioen.
De andere belastingen wijzen bijna alle de
ongunstige resultaten. Zoo o.a. bracht de perso-
neele belasting 1.8 millioen op tegen 2.2 mil
lioen Augustus 1921, de Vermogensbelasting
339.854 tegen 474.272; het accijns op wijn
46.681 tegen 64.655, het zout 127.937 tegen
113.087 het geslacht 928.683 tegen f 951.148
de Domeinen 74.348 tegen 264.792 de rech
ten op mijnen ƒ71.432 tegen 128.155.J Het
accijns op bier vorderde .van ƒ459.495 tot
497,843. De opbrengst der loodsgeldën van
205.819 tot ƒ233.003, hetgeen indirect verband
houdt met, de invoerrechten.
De belastingen in verband met de buitenge
wone omstandigheden waartoe alleen nog de
O.W.-belasting in aanmerking komt brachten
1.08millioen op; het totaal brachten der laatste
acht maanden is 28.79 millioen groot.
Uit de opcenten ten bate van het leenings-
fonds kwam 8.4 millioen binnen het in dit
jaar tot dusverre totaal bedraagt 84 millioen.
1 („Tijd.").
Alkmaar Packet was reeds naar Amsterdam ge
varen om het gezelschap af te halen, en er was
voor den boottocht velerlei aangeschaft de
burgemeester had een ontvangst ten stadhuize
toegezegd en zijn gloedrijke welkotnstrede stond
al op papier de stadsklokkenist had het Itali-
aansche volkslied ingestudeerd de Katholieke
Jongenskapel St. Louis had het lied geleerd; er
waren Italiaansche vlaggen uit den Helder ge
komen de burgemeester had een beschrijving
van de stad in het Ilaliaansch laten drukken
en voor ongeveer 100 adelborsten een eenvoudig
koffiemaal bekreld er waren automobielen en
een extratrein besproken, en nog meer. En daar
wordt het bezoek, dat Zaterdag zou plaats
hebben Vrijdagavond om het slechte weer af
gezegd. (Zaterdag was het toevallig mooi weer).
Men was in Alkmaar algemeen verbolgen, en
zoo boos was de heer Govers, voorzitter van de
afdeeling Alkmaar van de Maatschappij van
Landbouw, op de tentoonstelling waarvan hij
de Italianen zou ontvangen, dat hij, naar de
„A. Ct." vernam, Zaterdagmiddag den comman
dant van het Italiaansche eskader telegrafisch
aanried, bij het uitvaren naar de Noordzee de
parapluie niet te vergeten, wat de „A. Ct." te
recht over de schreef vindt gegaan. Maar het
blad hoopte, dat de burgemeester hoffelüker,
doch niet minder krachtig te bevoegder plaatse
zou protesteeren tegen den Alkmaar aangedanen
smaad.
De trouwplannen van den ex-
keizer. In verband met zijn verloving ontT
Vangt de ex-keizer voortdurend Duitsche be
zoekers. Het huwelijk zal in intiemen kring plaats
hebben in November a.s. De inzegening zal ge
sollieden in een kapel, die in het park te Doorn
zal opgericht worden. Prinses Hermine Schonaich
Carolith heeft acht dagen op het kasteel te Doorn
doorgebracht. De huwelijksplannen zijn onge
veer zes maanden geleden ontstaan.
De oude kous. Dezer dagen is te Vianen
een bejaarde weduwe overleden. Een dochter,
die met haar samenwoonde, geraakte bij die
'gelegenheid buiten kennis, zoodat overbrenging
naar het ziekenhuis noodzakelijk was. Een an
dere, elders wonende gehuwde dochter, die het
alles behalve breed had, kwam tot de verrassen
de ontdekking, dat de betrekkelijke armoede,
waarin haar moeder ta haar zuster geleetd
hadden, comediespel was geweest, want terwijl
zij in laden en kasten zocht, vond zij in ver
borgen hoekjes schatten van geld en kostbare
dingen. Achteraf bleek, dat het tweetal er waar
schijnlijk een clandestiene bank van leening
hadden op nagehouden.
Dochter no. 2 en de fiscus zullen nu wel als
kapers op de kust verschijnen.
Schriftelijke vragen.
De heer Deckers heeft de volgende vragen ge
richt aan den minister van buitenlandsche zaken.
Is de minister bereid inlichtingen 'te geven
omtrent den stand der werkzaamheden ter vast
stelling van de schade, veroorzaakt door de
torpedeering van het s.s. „Tubantia"
Kan de schaderegeling spoedig worden ver
wacht
De heer Albarda heeft aan den minister van
binnenlandsche zaken gevraagd
Is de minister bereid mede te deelen, of de
de heer dr. P. C. Tack, die door den gemeente
raad van Enschedé met algemeene stemmen is
benoemd tot leeraar aan het gemeentelijk ly
ceum, voorzien is van de door de wet geëischte
bevoegdheid tot het geven van onderwijs, aan
een H.B.S., een gymnasium of een lyceum
Zoo ja, welke akten bezit hij
Alkmaar teleurgesteld. Het af
wimpelen van de reis van dé Italianen naar
Alkmaar heeft daar, naar de „Alkrriaarsche
Courant" meldt, klaad bloed gezet.Allerlei toe
bereidselen waren er getroffen. Een boot van de
D e m p s e y heeft een kaakslag gekregen,
maar hij heeft niet teruggeslagen. Men zij niet
al te zeer verbaasd de Dempsey in quaestie
was niet de zwaargewicht bokskampioen van de
wereld maar het lid van het Huis van Afgevaar
digden S. Wallece Dempsey uit New York. Hij
had een ietwat heftige woordenwisseling met
senator J.T. Heflin uit Alabama. De twist ging
over de credieten voor 't op diepte houden van
de Oost-Rivier te New York. Plotseling gaf
He'lin een klap aan Dempsey en wandelde weg.
De vrienden van Dempsey kwamen tusschen
beide en belette hem, te vechten.
Gelijkheidlll Van wege het gebrek aan
goede krachten in de Russische bedrijven en,
vanwege de geringe waarde van den roebel
waren de salarissen van chemische ingenieurs
enz. tot sommen als 2 en 3 milliard roebel per
maand gestegen. Dit heeO, ontstemming in de
arbeiderswereld gewekt. De sowjet-regeering
heeft nu de maximum-salarissen voor specialisten
op 600 millioen roevel per maand bepaald.
Nieuwe vorm van liefdadig
heid. Lord Desborough heeft een nieuwen
vorm van liefdadigheid bedacht, door zijn leven
te verzekeren Voor 10,000 ten behoeve van
St. Dustan's groote Britsche tehuis voor blinden.
Priesterinstituut voor het buitenland.
Bisschop Geiger, apostolisch-vicaris te Kar-
toem, die 40 jaar in de missie is geweest, heeft
besloten zijn ambt neer te leggen en te Bonn
in Duitschland een buitenlandsch priesterinsti
tuut te openen.De te Fulda vergaderde bischop-
pen hebben zijn plannen goedgekeurd.
Het priekterinstituut heeft ten doel, voor de
15 millioen Duitsche katholieken buiten het rijk
en vooral voor die, welke temidden van anders
denkende volken leven, de noódige priesters uit
te zenden, ten einde hen in hun geloof te ver
sterken. Tot nog toe bezat Duitschland een
dergelijkp instelling niet.
Het instituut zal worden ingericht volgens de
regelen, welke bestaan voor het in Italië bestaan
de instituut.
Felix Timmermans.
De correspondent van de „N. Roti te Brus
sel schrijft
Een aantal ingezetenen van het door den oor
log zoo zwaar geteisterde maar thans reeds groo-
tendeels wederopgebouwde Lier hebben, als
gemeld, het plan opgevat hun stadgenoot Felix
Timmermans op 22 en 23 October a.s. te huldi
gen. Den eersten dag zal een plechtige feestver-
gadering worden gehouden, waar Mr. Muls,
Herman Teirlinck en Prof. August Vermeylen het
woord zullen voeren. Men spreekt ook van een
kunstavond, een tocht met de genoodigde Hol-
landsche en Vlaamsche kunstenaars door het
Nethedal, een vertooning van Mijnheer Pirroen,
een tentoonstelling van teekeningen, etsen en
schilderijen van Timmermans enz.
Nieuwe Spoorweg-obligaties.
De heeren Hope en Go. te Amsterdam berich
ten, dat zij. op 27 September a.s. ten kantore
van de heeren van Loon en Co., te Amsterdam,
de gelegenheid openstellen Lot inschrijving op
ƒ25,000,000 nominaal kapitaal 572 pd. °bb-
gatiën, ten laste der Maatschappij tot exploita
tie van Staatsspoorwegen, en van 25,000,000
nominaal kapitaal ö1^ pet. obligatiën ten laste
der Hallandsche IJzeren Spoorweg-Maatschap
pij tot den koers van 95 pet.
Aan houders van de niet-uitgeloote per 1 No
vember 1922 aflosbaar gestelde 7 pet. obligatiën
der Maatschappij tot Exploitatie van Staats
spoorwegen en der Ilollandsche IJzeren Spoorweg
Maatschappij wordt een recht \an inwisseling
in 5V2 pet. obligatiën der zelfde maatschappij
toegekend, terwijl aan houders van aandeden
aan toonder en aan oprichters der Maatschappij
tot Exploitatie van Staatsspoorwegen eeli recht
van voorkeur bij inschrijving wordt verleend.
Trekking van Donderdag, 21 September.
NIETEN
