DE AMERIKAAN.
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
FEUILLETO Al.
45ste Jaargang.
Zaterdag 4 November 1922.
No. 13482
Bureau KOEMARKT 4 Telefoon Intercommunaal 85. Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden 2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Advertentiën 15 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
en een Geïllustreerd Zondagsblad.
EERSTE BLAD.
Buitenlandsch Nieuws.
HET HERSTEL.
John Bradbury, de Engelsche gedelegeerde
in de commissie van herstel, heeft aan den Ber-
lïjnschen correpondent van de „Chicago Tribune"
verklaard, dat indien de commissie voor herstel
er niet in mocht slagen een middel tot stabili
seering van de mark te vinden en evenwicht
in de begrooting te brengen, hij groote vrees
koestert, dat Duitschland denzelfden weg als
Oostenrijk zal opgaan.
De atmosfeer waarin de besprekingen wor
den gehouden gaat Bradbury voort is
niet ongunstigde rijkskanselier en de mi
nister van financiën hebben zich bereid ver
klaard alles te doen wat in hun vermogen is,
ten einde de leden van de commissie van her
stel in de gelegenheid te stellen van den financi-
eelen toestand van het Duitsche rijk, zoo nauw
keurig als maar eenigszins mogelijk is, kennis te
nemen.
Bradbury geeft toe, dat de kwestie van de
stabiliseering der mark en het in evenwicht
brengen der begrooting buitengewoon moeilijk
is. Vólgens hem is het echter volstrekt nood
zakelijk deze vraagstukken op te lossen alvorens
Duitschland aan een internationale leening kan
denken.
Gisteravond werd aan de Commissie van Her
stel in het rijksministerie van Financiën eennota
van de Duitsche regeering overhandigd, waarin
concrete voorstellen voor de stabiliseering van
de Mark, het herstel van het evenwicht in de
Duitsche rijksbegrooting en een vermindering
van de .vlottende schuld worden gedaan. De de
finitieve formuleering dezer voorstellen is even
wel nog aan een nog te houden kabinetsraad voor
behouden.
De bepreking.en tusschen de Duitsche rijks-
regeering en de Commissie van Herstel zullen
in het begin van de volgende week worden
voortgezet.
DE INTERNAT. ARBEIDSCONFERENTIE
De internationale arbeidsconferentie te Genéve
heeft gister haar werkzaamheden, die op 18
October waren begonnen, beëindigd.
ITALIË.
Mussolini bereidt zooals gemeld een plan
voor tot wijziging van de kieswet. Hij stelt voor,
dat de partij, die bij de verkiezingen het grootst
aantal stemmen krijgt, drie vijfden der zetels
in het Parlement zal krijgen. Wanneer het amen
dement doorde tegenlöNovember bijeengeroepen
Kamer zal zijrf aangenomen, zal het parlement
onmiddellijk worden ontbonden en zullen nieuwe
verkiezingen worden gehouden.
Volgens de bladen heeft Mussolini instructie
gegeven aan den onderstaatssecretaris van Bin-
nenlandsche Zaken, dat tot eiken prijs een einde
moet worden gemaakt aan de gewelddaden, die
nog veel voorkomen.
Alle Italiaansche bladen bespreken het pro
gram van het nieuwe kabinet in gunstigen zin.
PORTUGAL.
Naar verluidt, zou de minister-president
heden het ontslag van het geheele kabinet heb
ben ingediend, en vervolgens belast zijn met de
vorming van een nieuw ministerie.
56
Hij is sedert onheuglijke jaren de zaakge
lastigde onzer familie en ik heb hem geschre
ven, dat ik mijn goedkeuring hecht aan alles,
wat hij in dezen doen zal.
Enid zal met Lady Chartris naar Engeland
terugkeeren, die, geloof ik, over drie weken op
reis gaat.
U alle mogelijke geluk toewenschende en
onder de verzekering, dat gij het hart hebt
gewonnen van het liefste meisje in Engeland,
mijn beste zuster, noem ik mij
OOSTENRIJK.
De bladen melden, dat de Oostenrijksche re
geering, op grond van een overeenkomst met de
Volkenbondsgedelegeerden, heeft besloten, om
tegen het midden van 1924 in totaal 100.000
staats-ambtenaren te ontslaan. Op het oogenblik
zijn in Oostenrijk nog 250.000 ambtenaren in
dienst van de regeering en dat op een bevolking,
die circa 6 millioen zielen telt.
MEXICO.
In regeeringskringen is men optimistisch ge
stemd ten aanzien van de algeheele pacificatie
van Mexico, nu generaal Francisco Murguena, de
hoofdaanvoerder der rebellen, is terechtgesteld.
Uw toegenegen
Edwin G. Anstruther."
Deze brief was Barnes volmaakt naar den
zin. Hij reikte hem aan zijn bruid over, zon
der iets omtrent den inhoud te zeggen.
„Die beste jongen 1" riep Enid uit, toen zij
hem gelezen had.
En na eenig dadenken voegde zij er bij
„Gij ziet, dat hij het voor uitgemaakt houdt,
dat gij mijner waardig zijt. Hij moet u vroeger
ALLERLEI.
Uit LondenIn een rede die Sir Robert
Horne voor een vergadering van vrouwen, te
Glasgow, hield, schreef hij het échec van de
arbeiderspartij bij de gemeenteraadsverkiezin
gen voornamelijk toe aan het vrouwenkiesrecht.
President Harding vierde gister zijn57sten
verjaardag. Uit alle dcelen van de wereld ont
ving hij gelukwenschen.
Graaf Lerchenfeld, de Beiersche eerste
minister heeft gisteren officieel ontslag uit zijn
ambt gevraagd.
Binnenland.
De Algemeene R. K. Landbouw-Bedrijfsraad
en het stelsel-Henri Hermans
(Fabrieksraden).
De Algemeene Vergadering van den Algemee-
nen R. K. Landbouw-Bedrijfsraad heeft 26
Oct. j.l. o.m. besproken de door den Heer Henri
Hermans in zijne brochure,,HetGroote vraagstuk
der Bedrijfsorganisatie" neergelegde denkbeel
den over de organisatie van het bedrijfsleven en
wenscht nu als hare meening kenbaar te maken
lo. dat én principieel én feitelijk onjuist is de
bewering van den heer Hermans, dat de vakver-
eeniging steunt op het scheidingsbeginsel. Het
tegendeel is waar in ieder geval voor de vakver-
eenigingen, die beheerscht worden door de Chris
telijke beginselen, terwijl zelfs de zgn. moderne
arbeiders vakvereenigingen, die zich theore
tisch op het standpunt van den klassenstrijd
hebben geplaatst, in de practijk het scheidings
beginsel verloochenen en eveneens deelnemen aan
bedrijfsorganisatie (b.v. in de typographic).
Immers waar het liberalisme niet alleen tusschen
de zedelijk, maatschappelijk en economisch bij
elkaar behoorende groepen, maar ook tusschen
de individuen scheiding heeft gebracht, daar
heeft de vakvereeniging die scheiding tusschen
de individuen opgeheven en deze weer tot samen
werking gebracht. Nadat nu eerst de individueele
werkgevers en de individueele werknemers zich
afzonderlijk groepsgewijs hebben vereenigd (eer
ste stadium der bedrijfsorganisatie), is nu de tijd
gekomen, dat de beide aldus gevormde groepen
van werkgevers en werknemers zich gaan ver
eenigen (tweede stadium der bedrijfsorganisatie)
Het aldus georganiseerde bedrijf heeft tot orgaan
den Bedrijfsraad, waarin de werknemersgroep
en de werkgeversgrocp gelijkelijk zijn vertegen
woordigd en daar samenwerken in het belang
van het bedrijf en dus van alle bedrijfsgenooten.
De stichting van de vereeniging is derhalve juist
de reactie geweest tegen het individualisme (dat
op het scheidingsprincicp berust) en het begin
van den opbouw der bedrijfsorganisatie (steu
nend op het solidarisme).
2o. dat onjuist is de bewering en onbillijk het
verwijt, dat het Bedrijfsradenstelsel is mislukt.
De Bedrijfsraden zijn in het leven gekomen in
gekend hebben."
Die gedachten was ook juist bij Barnes opge
komen.
„Ik geloof, dat gij gelijk hebt. Gij hebt zeker
wel portretten van hem in Engeland
„Zeg mij, waar ik er een kan vinden, om te
zien, of het zoo is."
„Wat zijt gij ongeduldig Maar zoo gij naar
Beechwood gaat, zie in het groote album op de
tafel in het salon en gij zult er zijn portret vin
den.
Het is de derde photographie, van die er in
staan."
„Zeer goedIk vertrek morgen naar En
geland.
„Morgen?" stotterde juffrouw Anstruther.
„Ja ik heb geen tijd te verliezen. Het is
nog slechts zes weken vóór ons huwelijk."
„Dus is dit de laatste avond, dien wij sa
men doorbrengen,tot over veertien da
gen
„Ja 1 Tenzij gij Lady Chartris kunt over
halen, dadelijk te vertrekken."
„Ik zal het beproeven," zeide Enid.
Zij ging haastig weg, doch kwam eenige OOgen-
i blikken daarna met een pruilend lipje terug.
„O, wat een zelfzuchtig mensch mompel
de zij. „Zij Wil niet naar Engeland terugkee
ren vóór den eersten Juni, want de werklie
den zijn bezig in haar huis."
een uiterst moeilijk tijdsgewricht, toen de abnor
male economische toestanden, ontstaan in en
door den grooten Europeeschen oorlog, ook eene
abnormale mentaliteit had doen ontstaan, terwijl
de geweldige economische crisis, flie op de weer-
galooze hoog conjunctuur is gevolgd, niet bij
zonder geschikt is voor rustige overweging en
overleg. Door al deze bijzondere omstandigheden
is de werking der Bedrijfsraden gehandicapt
men kan zeggen, dat zij nog geen behoorlijke
kans hebben gehad. Daar komt nog bij, dat mee-
ningsverschillen en wrijvingen van persoonlijken
aard onder de leiders van den R. K. Centralen
Raad van Bedrijven de ontwikkeling van het
leven der Bedrijfsraden zeer ongunstig hebben
beinvloed. Dat de bedrijfsraden evenwel volop
levensvatbaarheid bezitten en ook inderdaad
kunnen leven, wordt afdoende bewezen door het
feit, dat zij in den land- en tuinbouw nietalleen
zijn blijven bestaan, maar dat zij zich daar lang
zaam en voorzichtig doch gestadig verder ont
wikkelen, hunne werkingssfeer uitbreiden
herinnerd moge hier worden aan de in voorbe
reiding zijnde samenwerking in zake Bedrijfs
radenstelsel met de Protestantsch-Christelijke
organisaties van boeren en landarbeiders, waar
toe in beginsel reeds besloten is en reeds tot
resultaten hebben geleid, die de toekomst dezer
instellingen schijnen te verzekeren.
3o. dat het stelsel-Hermans (fabrieks- of on
dernemingsraden) niet voeren zal tot den orga-
nischen opbouw der maatschappij. In dit stel
sel toch verliezen de groepen, die zich in het vrije
maatschappelijk leven gevormd hebben, de vak
vereenigingen, die dus niet gemaakt, maar ge
groeid zijn, hare beteekenis en worden ten doode
opgeschreven. Hiermede nu wordt een groote
stap terug gedaan naar het individualisme. Het
stelsel-Hermans wil den natuurlijken groei bre
ken van het bedrijfsleven, dat van het opkomen
der vakvereeniging via het occasioneel overleg
over bepaalde- bedrijfsbelangen (oVerleg bij
sluiten en vernieuwen van collectieve arbeids
overeenkomsten) onmiskenbaar zich beweegt
in de richting van permanent overleg over alle
bedrijfsbelangen in colleges als de Bedrijfsraden
of hoe men ze noemen wil.
4o. dat het stelsel-Hermans reeds daarom al
gemeene maatschappelijke beteekenis mist, om
dat het slechts voor een betrekkelijk zeer klein
gedeelte van het bedrijfsleven n.l. in het groot
bedrijf door te voeren is. Voor geheel het klein
bedrijf in het algemeen en nagenoeg heel het
land- en tuinbouwbedrijf in het bijzonder is het
stelsel ontuitvoerbaar. Dit is voldoende om het te
veroordeelen, omdat een bedrijf van zoo elemen
taire beteekenis als het land- en tuinbouw
bedrijf, dab den grondslag vormt voor de volks
welvaart, niet straffeloos kan worden ter zijde
gesteld bij het ontwerpen van eenig maatschap
pelijk stelsel.
Classificatie der gemeenten.
De voorzitter van de classificatie-commissie
heeft volgens de „Tel." aan de leden dier com
missie het volgende schrijven doen toekomen
onder dagteekening van 19 October
„Bij dezen geef ik mij de eer u toe te zen
den een schema van indeeling der gemeenten
van Nederland in vijf klassen voor de bereke
ning der salarissen van de Rijksambtenaren
opgenomen in het Bezoldigingsbesluit en de
onderwijzers.
Ik heb gemeend niet te moeten afwhehten
de prijsopgaven welke, naar de bekende cir
culaire aan de burgemeesters, deze maand zijn
te wachten, omdat ik vreesde, dat de opzet
van een plan van verdeeling daarna ons niet
tijdig genoeg gereed zal doen zijn met het ge-
„Wat zal ik u zeggen ik kan haar niet hee-
lemaal ongelijk geven," zeide Barnes lachende.
„Laten wij dezen laatsten avond ons zoo aange
naam mogelijk doorbrengen. De gedachte aan
zijn vertrek maakte, dat het jonge meisje zich
nog beminnelijker voordeed dan anders, alsof
zij voor hem het bittere der scheiding had wil
len verminderen.
Hare aandoening werd haar echter allengs
meester. Haar gemoed gaf zich lucht in zuchten
en zij stond op om heen te gaan, daar zij vrees
de in snikken te zullen losbarsten. Deze ont
roering trof mijnheer Barnes van New-York
dermate, dat hij wel vijf minuten lang er niet
aan dacht, een sigaar op te steken.
Nauwelijks had hij zijn gewone bedaard
heid teruggekregen, of hij hoorde een stem
aan zijn oor fluisteren, terwijl twee fonkelende
oogen zich in de duisternis op hem richtten.
„Ha 1 Zijt gij daar, wrecAe man
Hoe_?..0, ik vraag verschooning, juf
frouw Paolizeide hij opspingende. „Ik be
grijp niet
„Neen Gij hebt mijn vriendin ontstolen.
Ik zie Enid thans in het geheel niet meer. Gij
zijt de oorzaak, dat zij mij verwaarloost, mij.
die zoo eenzaam ben en treurig 1"
De beschuldiging was verdiend. De laatste
acht dagen had Barnes met voordacht de da-
gelijksche uitstapjes zijner bruid, zoo geregeld
dat beide jonge meisjes elkander zoo weinig
vraagde advies. De gegevens voor indeeling,
thans voorhanden, maken dat afwachten ook
minder noodig;. De bedoelde opgaven kunnen
strekken tot correctie van het opgestelde schema
De inzage der landelijke collectieve arbeids
contracten hebben bij mij de overtuiging ge
vestigd, dat een indeeling in vijf klassen is aan
te bevelen. Een onderscheiding in vijf of meer
klassen is daar meestal gemaakt. Ik wijs slechts
op het bouwvak, het kleermakersvak, het schil
dersvak, het sigarenmakersvak, vakken overal in
den lande beoefend.
Al dadelijk komt hierbij de vraag op hoe
groot de aftrek van de verschillende klassen
zal dienen te zijn. Beziet men dien van de
collectieve contracten, dan komt men "tot de
conclusie dat hij hooger moet zijn dan de aftrek
met trappen van 4 vastgesteld bij de salaris
regeling van 1918 en 1920. Flet boekbinders-
en het cartonnagevak b.v. komt naar deuurloon
nen berekend, met 7 klassen tot een aftrek van
ten hoogste 22 het bouwvak met 7 klassen
tot 42.97 het houtbedrijf met 8 klassen tot
38.5 het kleermakersvak met 5 klassen tot
34% het schildersvak met 5 klassen tot2Q.31%
Andere vakken met minder klassen komen
veelal tot aftrek van ten minste 5 per klasse.
Ik meen daarom een aftrek met 4 trappen ie
der van 5 te mogen voorstellen. Ik verzoek
u een en ander te willen overdenken, zoodra de
opgaven der burgemeesters zijn ingekomen en
verwerkt, omstreeks het einde dezer maand,
naar ik hoop, zend ik u een gewijzigd schema,
opdat de commissie spoedig in staat zij het ge
vraagde advies uit te brengen."
Het Kon. bezoek.
De Koningin heeft den Burgemeester van
Amsterdam verzocht, haar welgemeenden dank
aan de burgerij van Amsterdam over te brengen
voor de bijzonder hartelijke ontvangst, haar, den
prins en prinsesJuliana bereid.
Om halftwee verliet de koninklijke familie
het Paleis. Er was een reusachtige politiemacht
op den Dam aanwezigbovendien bevonden
zich onder het publiek tientallen rechercheurs.
Het afscheid van de zijde der saamgestroom-
den was vrij koeltjes slechts sporadisch werd
gejuicht en gewuifd.
Aan 't station dankte de Koningin den burge
meester en den hoofdcommissaris en onderhield
zich eenigen tijd met eerstgenoemden. Een
militair muziekkoips speelde het oude Wilhel-
mis. Om kwart voor twee zette de trein zich in
beweging en behoorde dit bezoek weer tot het
verleden.
Betooging van Rijkspersoneel.
Op Zaterdag 11 dezer zal vanwege het zooge
naamde Comité van zeven in den Dierentuin
in Den Haag een betooging worden gehouden
tegen de maatregelen van de regeering tot ver
slechtering van de arbeidsvoorwaarden van het
rijkspersoneel. Na de betooging van 12 tot 4
uur zal een ommegang door Den Haag worden
gehouden, waarvoor de burgemeester toestem
ming heeft gegeven.
Premie-leeningen.
Naar het oordeel van den minister van Justitie
dient tegen de excessen van door particulieren
georganiseerde premie-leeningen met kracht te
worden opgetreden.
Door den minister wordt onderzocht, of wel
licht een nadere wettelijke voorziening in dezen
noodig is.
mogelijk ontmoetten en juffrouw Anstruther
slechts enkele woorden in het voorbijgaan tot
Marina had kunnen spreken.
Hij vreesde, dat haar al te groote gemeen
zaamheid ten gevolge zoude hebben, dat Ma
rina en Edwin Anstruther weder met elkan
der in aanraking kwamen.
„Het is, omdat ik haar niet waardig ben?"
liep zij, zonder hem den tijd te laten te ant
woorden. „Heb ik haar ooit iets kwaads ge
daan Heb ik haar iets anders dan goeds van
u verteld. Of beschouwt gij mij als gevloekt,
wijl ik een een heb gedaan, mij te kunnen wre
ken
De Amerikaan dacht een oogenblik na en
antwoordde toen langzaam.
„Zoolang gij de hartochten koestert eenet
moordenares, zoolang zijt gij niet waardig
vriendschap aan te knoopen met de vrouw, die
mijn echtgenoote zal worden. De laatste ge
dachte uws broeders is geweest, dat zijn dood
uw leven niet mocht vergiftigen. Gij zijt een
wezen om te beminnen en zegen te versprei
den, niet om te haten en gevloekt te worden."
„O, als gij wist, lioe. dikwijls ik getracht heb
te denken, gelijk gij Wat benijd ik u beiden,
die bemint en gelukkig zijtGij zijt bevoor
rechte wezens. Heb medelijden met mij, ver-
worpelinge, en ontneem mij mijn eenige vrien
din niet
(Wordt vervolgd)
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
„Ja."