Eet oude Kasteel.
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
FEUILLETON.
Socialisme en Communisme
één pot nat.
46ste Jaargang.
Zaterdag 13 Januari 1923,
No. 13538.
BureauKOEMARKT 4. Telefoon Intercommunaal 85. Postbus39.
Abonnementen per 3 maanden 2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Advertentiëm 15 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
en een Geïllustreerd Zondagsblad.
TWEEDE BLAD
Als men het optreden gadeslaat en de on
derlinge bestrijding van Communisten en Socia
listen in de Tweede Kamer, als men in de ver
slagen van den gemeenteraad te Rotterdam leest,
hoe van Ravensteijn de socialisten Heykoop en
de Zeeuw afkamt en deze weer den communist
bestrijden als men in de begrooting van onzen
Schiedamschen gemeenteraad Collé den socialis-
tischen Dinkelaar en wethouder de Bruin hoort
afbreken en deze socialistische hceren den com
munist Collé ziet te lijf gaan, dan zou men al
heel licht tot de conclusie kunnen komen, dat
het communisme met het socialisme niets
gemeen heeft en dat hun verschillende aanhan
gers hemelsbreed met elkander in doel en streven
verschillen, en toch moet men zich door de ver
schillende haarkloverijen, waarmede de heeren
elkander bestrijden, niet laten misleiden, en
hunne verontwaardiging niet au sérieux nemen,
wanneer zij in krasse termen en scherpe woorden
elkander's opinie laken, want in den grond der
zaak is communisme en socialisme juist the same.
Men herinnert zich ongetwijfeld nog wel het
congres van het I.V.V., op het einde van het
afgeloopen jaar in Den Haag gehouden.
In het „Weekblad van den A. N. D. B."
maakt de heer H. Polak enkele opmerkingen over
de aanwezigheid der Russen op dit roode con
gres en wel naar aanleiding van een vraag
van „Het Volk", waarom zij eigenlijk in den
Haag waren gekomen. De heer Polak stelt
daartegenover de vraag, waarom het I.V.V.
hen eigenlijk had uitgenoodigd om te komen
„Op het congres zelf, aldus de heer Po
lak werd door Dumoulen, door Jouhaux, door
Vandervelde, door Abrahamowitsch de doop
ceel van het Russische gezelschap gelicht.
Daar werden beschuldigingen tegen Russi
sche communisten geuit, van zoo ontzettenden
aard, dat vanzelf de vraag rijsthoe kon men er
toe komen, een groep, die dit alles op haar ge-
Weten heeft, tot kameraadschappelijken b -
raadslagingen uit te noodigen
Waarom beschouwt men deze lieden nog altijd
als te behooren tot de arbeidersbeweging
Wat hebben de politieke arbeiderspartijen,
wat heeft onze vakbeweging met deze avon
turiers, met deze onderdrukkers der vrijheid,
met deze gewelddadige usurpators der door
andere bewerkstelligde revolutie, met deze
in verzegelde wagens door de Duitsche keizer
lijke regeering naar het van het czarisme be-
vrijdeRusland vervoerden, met deze moordenaars
onzer partij, met deze overweldigers van Geor
gië, met deze petroleumbegeerigen, met deze
goud-propagandisten tegen onze arbeidersbe
weging, met deze volbloed militairisten, met deze
smeders van internationaal :politieke intriges te
maken
Laat men zich toch ontdoen van den waan,
dat men hier te maken heeft met een deel van
de arbeidersbeweging, dat recht zou hebben aan
hare beraadslagingen deel te nemen."
Als de heer Polak de spreekbuis is van het
socialisme, dan zou men uit zijn krachtig op
treden tegen de Russische Communisten al
heel licht afleiden, dat het systeem of de leer,
Welke de Amsterdamsche socialist aanhangt,
niets gemeen heeft met het communisme, het
welk hij zoo hevig hekelt en geheel en al schijnt
te veroordeelen.
12
Met een kreet van schrik begroette zij Aurora
en Grootvader, toen die des namiddags zonder
kloppen binnentraden. Hun haast, hun ernstig
gelaat, hun door bloed en kruiddamp bezoedelde
kleederen waren niet geschikt om de Burcht
vrouw te kalmer te stemmen.
„Mijn kind," gilde zij, toeloopende op de min,
terwijl zij poogde de kleine in haar armen te
nemen.
Doch de lichte last bleek voor de kranke
vrouw te zwaar. Een duizeling overviel haar en
zij ware gevallen zonder Moeder's hulp.
„Draag de Burchtvrouw, houtvester," ge
lastte Aurora, terwijl zij Moeder een doek over
het hoofd wierp en haar stevig bij den arm greep.
„Wij hebben geen tijd te verspillen. Min, blijf
hier, sluit de deur achter ons en doe niet open
voordat wij teiugkomen om u en den kleine te
halen."
„Eerst mijn kind of allen tegelijk," riep
de Burchtvrouw, Grootvader afwerende.
„De trap is te nauw en wij mogen het geheim
niet prijsgeven," zeide Aurora kortaf, met een
wenk aan Grootvader om de tegenstribbelende
Doch de heer Polak, schrijft de „Tijd" moet
niet zoo'n drukte maken. De sociaal-democraten
vinden het Wel een beetje onprettig, dat hun
vrienden, n.l. de ietwat „gematigde" revolu
tionairen door de bolsjewiki te Moskou worden
ter dood veroordeeld en dat het socialistisch
bewind in Georgië door de Russen werd omver-
getrapt, doch in den grond der zaak zijn Troel
stra, Van der Velde c.s. het met de Russische
„avonturiers, met deze onderdrukkers der vrij
heid, met deze geweldige usurpators" volkomen
eens.
Datzelfde „Het Volk" waarin H. Polak thans
zoo sputtert tegen het beestachtig revolutionair
bedrijf van Rusland's bevrijders, oordeelde
vroeger wel eens anders.
„Het recht op geweldige revoluties houden
wij hoog. Zoodra de arbeidersklasse de bourgeoi
sie van haar machtspositie kan afkegelen."
Zoo schreef Vliegen 6 April 1904 in Het Volk"
Reeds enkele maanden te voren had het roode
orgaan het wezen van de sociaal-democratie
beschreven in deze woorden
„De sociaal-democratie is niet een gewoon
burgerlijk partijtje, dat alles binnen de wanden
van parlement en gemeenteraad wil uitmaken.
Wie weet, dat de sociaal-democratie de arbei
derspartij zelve is, dat zij in haar wezen revolu-
tionnair is, begrijpt, dat de partij niet anders kon..
Nu begrijpt men ook hoe Mr. Troelstra op
1 Mei 1919 kon zeggen
„Wij zijn er grootsch op, dat er in Europa
een sociale revolutie is, en als zij aan de poorten
van ons land komt, zullen we haar begroeten
als het groote historische werk der arbeiders
klasse."
In hetzelfde jaar waarschuwde mr. Bonger
op het Paaschcongrés S.D.A.P. Denk nieteen
klein beetje revolutie. Zoo'n pietsie dictatuur
kan geen kwaad. Maar zóó loopen de zaken niet.
De uitersten nemen de leiding. Troelstra wil
niet met de communisten in zee, maar zij zullen
met ons in zee gaan en wij zuilen mee verzuipen 1
Wij achter Wijnkoop en Wijnkoop achter
Domela." En na al de ervaring, die met de com-
ministen werd opgedaan, verklaarde de voorzit
ter der sociaal-democratische Internationale,
de heer Van der Velde op het congres van het
I.V.V. in Den Haag „tegen het eenheidsfront
met de bolsjewiki heb ik geen enkel principieel
•bezwaar."
Niemand protesteerde. Integende J Van der
Velde werd hartstochtelijk toegejuicht. Ziedaar
de feiten, die luide en duidelijk spreken.
Nu kunnen de heeren de Zeeuw en Heykoop
in den „Rotterdamschen gemeenteraad weigeren
een eenheidsfront te vormen met de communis
tische partij nu mag de heer Dinkelaar uitpak
ken tegen den heer Collé, nu kan weth. de Bruin
de verwantschap constateeren tusschen de S.P.
en de G.P. en die verwantschap ontkennen tus
schen de S.Pen de S.A.D.P. Uit het bovenstaan
de blijkt genoegzaam, dat Socialisme en Commu
nisme één pot nat is. En al de verontwaardiging
van den heer Polak en van de andere socialisten
over de Russische revolutionairen kan aan dit
door de oilicieele leiders van het socialisme erken
de feit niets veranderen.
W.
Gemengd Nieuws.
Amerikaanse he zakendoen. De
onlangs overleden Amerikaansche philanthroop
John. Wanamaker, die door eigen arbeid en
ondernemingsgeest tot grooten rijkdom was ge
komen, bezat in verschillende steden van de
Vereenigde Staten warenhuizen, die de Amerika
nen met trots „de grootste der wereld" noemen.
op te nemen, ..Onderwerp je, Margaretha elke
vertraging is gevaarlijk voor je kind," voegde
zij er bij.
Voort gingen zij, de duistere smalle trappen af,
altijd lager en dieper, totdat alles stil was om
hen heen. Eerst in den kleinen kelder ontknoopte
Aurora Moeder's doek.
„Nu den kleine en zijn min," zeide zij, ter
wijl zij de zware deur achter zich en Grootvader
toetrok.
De Burchtvrouw plaatste er zich voor.
XV.
Waren het minuten of uren die verloopen
waren Geen der beide vrouwen wist het.
Nog altijd was de deur dicht.
Geen geluid, geen voetstap daarachter.
De Burchtvrouw had er zich tegen aangedron
gen met ingehouden adem en voorover gebogen
hoofd. Haar wijd geopende strakke oogen sche
nen al grooter en grooter te worden. Zij was
niet langer bij machte om het heftig bonzen van
haar hart, het versnelde ademhalen te bedwin
gen. Haar ooren suisden zij kon niet meer luis
teren vruchteloos rukte zij aan den ijzeren ring
en poogde zij de deur te openen. Zij hoorde niet
meer naar troostwoorden en smeekingen om toch
bedaard te blijven.
Alsof Moeder zelve dat was, nu de deur
niet openging en dan naast deze kreunende
Hoe groot die magazijnen wel zijn moge hieruit
blijken, dat in het magazijn te New-York eens
op één enkelen dag 209, zegge tweehonderd negen
vleugelpiano's werden verkocht.
Handig. Inbrekers hadden uit een herb rg
in North Shields, Northumberland, de brandkast
meegenomen, waarin ruim 100 pond was. Om
ontdekking zoo lang mogelijk uit te stellen, zet
ten ze er een imitatie voor in de plaats van groen
geverfd bordpapier. De kast stond namelijk op
zoo'n in het oog vallende plaats, dat de agenten
die op hun ronde, door het raam konden zien.
De echte brandkast werd den volgenden och
tend opengebroken in een achterkamer gevonden
Geheimzinnig schip. Uit Kopen-
haven wordt aan de Fransche bladen gemeld,
dat op de kust van het eiland Saltholm een Rus
sische ijsbreker gestrand is. Het merkwaardige
hierbij is, dat de kapitein en de bemanning van
34 leden categoriek alle aanbiedingen afwijzen om
het schip weer vlot te brengen.
Wat de nieuwsgierigheid der Denen nog
meer prikkelt, is het feit, dat eiken avond
de midden-hut schitterend verlicht is. Voort
durend ziet men schimmen langs de patrijs
poorten glijden. Deze zonderlinge drukte heeft
sommige bladen te Kopenhagen het vermoeden
doen uiten, dat vooraanstaande bolschewistische
leiders zich aan boord van dit stoomschip, de
„Malegijn" geheeten, moeten bevinden. Overi
gens voert het schip de roode vlag.
De 34 bolschewiki schijnen ruim van voor
raad voorzien te zijn en over groote voorraden
te kunnen beschikken. Over het algemeen komt
de scheepsdokter de inkoopen aan land doen en
overal betaalt hij met dollars en ponden ster
ling.
Wonderbare redding. Uit Blacqaru
bij Bridgend in Glamorgan (Wales) wordt het
volgende verhaal over de redding van een mijn
werker aan de Britsche bladen gemeld. Dinsdag
j.l. viel het dak van een mijngang in, en begroef
Stanley Maddocks, een vervoerder met paard
en kar onder 50 ton steenen. Het paard werd
onmiddellijk gedood en de kar verbrijzeld. Won
der boven wonder bleef de man ongedeerd. Drie
groote stukken steenen waren zoo om en op
hem gevallen, dat zij als 't ware een dak boven
zijn hoofd vormden, en de rest van de neerstor
tende brokken konden tegenhouden. Na 5 uur
hard werken wisten zijn kameraden verbinding
met hem te krijgen en een zoo groote opening
te maken, dat hij drinken en eten kon worden toe
gereikt. Zeer verdienstelijk maakte zich daarbij
de plaatselijke geneesheer, die met groot gevaar
voor eigen leven, eenige malen door degemaakte
opening kroop, en den bedolven man, die geheel
verbijsterd was door den schrik, stimuleerende
middelen toediende.
,,G e z e 11 i g' - c o n c e r t. Paderewski, de
beroemde Poolsche pianist, heeft te Cleveland
in de Vereenigde Staten een concert onder bui
tengewone omstansigheden gegeven. Hij werd
aan alle kanten duchtig bewaakt door politie
agenten, die in groot aantal op het podium en in
de zaal verspreid zaten. Alles het gevolg van
een dreigbrief dien de kunstnaar kort vóór zijn
concert gekregen had en waarin hem Werd aan
gezegd, dat zijn leven op 't spel stond, als hij
het waagde in de concertzaal te komen. Of de
piano-virtuoos zich dien avond ten volle aan
zijn kunst heeft kunnen geven wordt betwijfeld.
een
Geheugen verloren. Ongeveer
jaar geleden verdween een kok te Oxford op ge-
kermende kranke, die de bijna handen aan bloed
sloeg op het harde hout, die honderdmaal was
neergezegen en weer was opgevlogen.
De avond viel.
Nu kon Moeder het zich niet langer diets
maken, dat slechts het wachten haar den tijd
zoo ondragelijk lang had gemaakt. Er waren
uren verloopen, sedert Aurora's heengaan.
Een rilling overviel haar. Er was iets gebeurd
iet" ontzettends. Was de vijand in het slot, waren
Freule Aurora en haar vader in hun handen ge
vallen Waren zij daarom vergeten en
moest de onbekende kelder hun graf wor
den
Zij stiet het kleine, achter klimplanten ver
borgen venster open en trachtte te luisteren.
De wind voerde doffe verwarde klanken tot haar.
De strijd duurde voort. Binnen of buiten het
slot was haar niet duidelijk.
De nachtlucht had haar verfrischt. Zij keerde
terug tot de stil jammerende, wier bleeke lippen
niet aflieten te stamelen
„Mijn kind, mijn kind
XVI.
Zoosnel zij vermocht was Aurora naar het
zooeven verlaten vertrek der Burchtvrouw terug
gekeerd.
De deur van het portaal stond aan hetver-
trek was ledig.
heimzinnige wijze en alle nasporingen om hem
te vinden bleven vruchteioos. Zondag jl. zaten
twee landloopers bij Witney, een dorpje 30 K.M.
ten Wessen van Oxford gelegen aan den kant
van een weg en spraken over hun wederwaardig
heden. Een van hen zag een stuk krant op den
grond liggen. Hij raapte het op en toen hij het
doorkeek, slaakte hij plotseling een kreet van
verbazing. Hij had het volgende bericht gelezen
„Men heeft eindelijk nieuws omtrent den kok
Frank Eltonne, die ongeveer een jaar geleden de
echtelijke woning verliet.
Men heeft zijn lijk uit het water opgehaald
in de nabijheid van Witney.
Frank Eltonne Maar dat was hij zelf en het
blad gaf toch zijn foto en signalement. Wat
was er dan gebeurd
Een jaar geleden vernam de kok, die niet
volkomen in het bezit scheen te zijn van al zijn
vijf zintuigen, dat zijn vader en moeder ge
storven waren en hem een erfenis hadden na
gelaten van ongeveer 15000 gulden. Hij moést
het bedrag gaan halen in de stad waar het was
gedeponeerd. Hij verliet zijn woning in allerijl
maar de boodschap over de erfenis had zijn
hoofd totaal op hol gebracht en hij vergat den
trein te nemen. Onderweg verloor hij geheel
en al zijn geheugen en daar hij zich niet meer
het doel zijner reis te binnen kon brengen, liep
hij maar steeds door, dwaalde van de eene
boerderij naar de andere, nam werk aan, dat
men hem gaf, en leefde zoo twaalf maanden
lang. Hij had overigens ook heldere oogen-
blikken en het was bij zulk een gelegenheid,
dat hij zichzelf had herkend uit het bericht in de
krant.
De politie werd onmiddellijk gewaarschuwd
en zijn vrouw die men geroepen had herkende
hem terstond. Zijn geheugen was zoodanig ver
zwakt, dat hij niet eens de namen kon opgeven
der plaatsen waar hij langs gekomen was.
Er zullen maatregelen genomen worden om
hem in het bezit te stellen van het vermogen,
Waarvan hij zich zelfs niets meer kon herin
neren.
Een verloren vloot. De bolsche
wistische bladen te Moskou brengen het bericht,
dat het allen schijn heeft, dat de Russische vloot
in het Verre Oosten voor sovjet-Rusland verloren
is. De vloot heeft onder bevelhebberschap van
admiraal Stark in November Wladiwostok ver
laten, toen deze stad door de roode troepen werd
bezet.
Door de bolschewisten wordt verklaard, dat
de vloot naar de kust van Kamschatka is ge
zeild met het doel aldaar een anti-bolschewis-
tische vlootbasis te vestigen.
Admiraal Stark is vurig imperialist evenals
alle officieren en manschappen van deze vloot.
De schepen hebben voldoende voedsel en mu
nitie aan boord. Volgens te Moskou ontvan
gen berichten heeft de admiraal zijn positie
Kamschatka zoodanig versterkt, dat het
op
hem de-
voor de rooden moeilijk zal zijn om
zen winter aan te vallen.
De verloren vloot bestaat waarschijnlijk uit
twee kruisers, een zestal kanonneerbootenen
verscheidene vrachtbooten, waarop de vrou
wen en kinderen der manschappen, levens
middelen en munitievoorraden zijn ondeige
bracht.
Van Wladiwostok uit is draadloos aan den
admiraal geseind, dat wanneer hij zich voo»
1 Januari zou overgeven hem en zijn officie
ren amnestie zou verleend worden, teiwijl zij
anders vogelvrij zouden worden verklaard.
Zij bekwam geen antwoord op haar roepen,
maar begreep spoedig waarom de min zich,
ondanks haar verbod, met het kind had ver
wijderd.
Brandlucht stroomde haar toe langs het por
taal een roode gloed was zichtbaar achter
de gesloten luiken ;een geknetter daarachter
was hoorbaar.
Schrik had de min een veiliger chuilplaats
doen opzoeken.
Waar zou later blijken. Eerst moest het vuur
bedwongen worden.
Aurora ijlde naar beneden om den slotvoogd
de noodige bevelen te geven.
De brand had niet veel te beteekenen een
der kortelings opgeslagen houten loodsen op
het binnenplein had vlam gevat. Grootvader
had de brandende planken reeds uit elkaar la
ten halen. De vlam kon de hechte muren niet
deren. Met hem keerde Aurora naar boven terug
gaf last dat men de min zou zoeken, zocht
zelve
Zij werd gevonden in de zaal, waar de vrouwen
en kinderen der landlieden bijeen waren, ker
mend, handenwringend, badend in tranen en
zonder kind
Bij Aurora's komst zonk zij voor haar op de
knieën en herhaald snikkend wat zij aan de
verschrikte vrouwen had gezegd
„De vijand is doorgedrongen en heeft mijhet
kind ontrukt." (Wordt vervolgd)
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
