Het oude Kasteel.
DAGBLAD VOOR SGHSEDAM EN OMSTREKEN
FEUILLETON.
46ste Jaargang.
Donderdag 15 Februari 1923.
No. 13566
Buitenlandseh Nieuws.
36
Staten-Generaal.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
Bureau KOEMARKT 4 Telefoon Intercommunaal 85. Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden f2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Advert entiën 15 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
IN HET BEZETTE GEBIED.
Het „Journal" wijst er in verband met de
uitbreiding van het uitvoerverbod van goederen
naar onbezet Duitschland tot het Rijnland op,
dat Frankrijk niet voornemens is moeilijkheden
te veroorzaken aan de neutralen, die bestellingen
hebben gedaan bij de industrieelen in het Roer
gebied. Deze bestellingen, zegt het Journal,"
kunnen op vertoon van een uitvoervergunning,
verstrekt door het bureau te Ems, dat uit
sluitend is samengesteld uit Fransche agenten,
ook voortaan door Duitschland worden ver
voerd.
Van Fransche zijde wordt medegedeeld, dat
voor het geheele bezette gebied twee centrale
bureaux zullen worden ingericht, waar de in-
en uitvoervergunningen zullen worden verstrekt.
Te Ems komt de centrale voor alle in- en
doorvoervergunningen, terwijl het bureau voor
de uitvoervergunningen te Essen wordt ge
vestigd. Voor den uitvoer van alle fabrikaten
van het Roerdistrict en het Rijnland zullen
uitvoervergunningen worden verstrekt tegen een
nog nader vast te stellen tarief, hetwelk varieert
naar gelang van de soort der fabrikaten.
Van uitvoer uitgesloten zijn steenkool en
cokes.
De invoer van levensmiddelen zal zonder spe
ciale vergunning en zonder betaling van rechten
kunnen geschieden.
Volgens een Duitsche berekening zijn sinds
het begin der bezetting van het Roergebied
49,000 ton kolen en cokes uit het Roergebied
naar Frankrijk en België verzonden. Per spoor
gingen 21,000 ton, waaronder 17,000 ton cokes
naar Frankrijk, te water werden 16,000 ton,
waarbij geen cokes, naar Frankrijk verzonden.
België kreeg 6000 ton, waarvam300 ton cokes,
per spoor en 6000 ton, waarbij geen cokes, per
schip.
Vóór de bezetting werden gemiddeld 16,000
ton per dag aan deze beide landen geleverd.
Gister werd het bericht ontvangen, dat Le
Trocquer, de Fransche minister van openbare
Werken, gisteravond te Lon4en zou komen met
generaal Payot. Er was bepaald, dat deze offi
cier te Londen zou komen om aangelegenheden
nopens het vervoer in het Rijnland te bespre
ken, in het bijzonder met betrekking tot de
Britsche zone. Het plan van Le Trocquer om
hem te vergezellen was vóór gister te Londen
nog niet bekend.
Volgens de Matin" zijn, in verband met de
weigering van den gemeenteraad van Gclsen-
kirchen, om de aan deze stad als sanctie voor
den aanval op twee Fransche gendarmen op
gelegde boete van 100 millioen mark te betalen,
de voornaamste bankiers in deze stad gearres
teerd.
Verder is overal de toestand ongeveer 'L zelfde
gebleven.
DE TURKSCHE ACTIE.
Uit Smyrna wordt gemeld, dat de gouverneur
en de militaire bevelhebber daar een bespreking
hebben gehouden met geallieerde vertegen
woordigers over de kwestie der buitenlandsche
oorlogsschepen. De militaire bevelhebber ver
klaarde, dat deze schepen, indien zij niet ver
trekken, geblokkeerd zullen worden.
De commandanten der schepen blijven ech
ter de instructies hunner regeeringen afwach
ten.
Gistermorgen is te Londen bericht ontvangen
(waarvan de bevestiging echter alsnog ontbreekt)
dat een Fransche torpedojager do#r de forten
van Smyrna in den grond is geschoten.
Bodo wachtte ons met ongeduld. Vader gaf
vrijaf. HeL-Weer was heerlijk en wij deden een
prachtige wandeling. Natuurlijk werd Wolfram's
toekomst besproken. Bodo was opgetogen. Ook
voor hem waren er plannen op het tapijt. Ko
lonel von Hompesch werd bij Graaf Klakau
verwacht. Zijn vader wilde er binnen kort
heenrijden om den Kolonel over te halen ook
°p Sturmfels een paar dagen door te komen
brengen.
Zondag 8 Maart.
Gisteravond gaf de bode twee strookjes pa
pier bij ons af, een voor Wolfram en een voor
mij.
Margaretha Albreclit wordt morgen
ochtend na kerktijd op het slot verwacht.
Aurora von Sturmïels
stond op het mijne. Wolfram werd tegen vier
ontboden. Wat de Vrijvrouwe met mij voor
kon hebben, begreep ik niet. Met Wolfram
AMERIKA EN DE ONTWAPENING.
Senator Borah heeft bij den Amcrikaanschen
Senaat een resolutie ingediend, waarin wordt
voorgesteld, den oorlog als regeling van inter
nationale geschillen onwettig te verklaren.
Hij stelde voor, een internationaal Hof van
Naties te vormen de toetreding tot dit Hof zou
de betreffende naties verplichten, haar eigen
onderdanen, die tot een oorlog zouden aan
sporen en de oorlogswinstmakers te bestraffen.
MEMEL.
In de gisteren te Parijs gehouden zitting van
den Raad van Ambassadeurs werd het rapport
der geallieerde commissie besproken, waaruit
blijkt, dat de eischen der geallieerden met be
trekking tot Memel door Litauen zijn vervuld.
Het bleek, dat de gewapende benden zijn terug
gekeerd en dat er een voorloopige regeering is
ingesteld.
Men verwacht, dat de Raad vermoedelijk
heden een beslissing zal nemen, volgens wel
ke de souvereiniteit over Memel in beginsel
aan Litauen zal worden overgedragen met in
achtneming van eenige voorwaarden, en de
Litausc.he regeering zal worden uitgenoodigd,
dit beginsel te aanvaarden en vertegenwoor
digers naar Parijs te zenden, teneinde de bij
zonderheden eener formeele conventie te vol
tooien.
OOSTENRIJK.
Uit Weenen verluidt Volgens de laatste
hier ontvangen berichten is het voorschot van
31/2 millioen pond sterling voor Oostenrijk vrij
wel definitief verzekerd. Aan dit- voorschot
neemt Engeland deel voor een bedrag van
1.800.000 pond, Frankrijk 80.000 pond, België
400.000 pond, Nederland 150.000 pond. Zwitser
land 200.000 pond en de drie Scandinavische
landen rond 150.000 pond. De leiding van deze
transactie zal waarschijnlijk in alle landen wor
den overgenomen door de verschillende emissie-
banken. Men wijst er hier op, dat dit de eerste
keer zou zijn, dat de groote Europeesche centrale
banken aan zulk een emissie deelnemen.
IERLAND.
Ongeveer duizend man van de Iergche re-
geeringstroepen zijn geconcentreerd in het ge
bergte van Arigne in het graafschap Leitrim,
waar de beruchte rebellenleider Bofin zich met
zijn aanhangers bevindt, en waai de opstande
lingen zich in holen over een groot en schier
ongenaakbaar gebied hebben verdeeld. De re-
geeringstroepen, die van geschut zijn voorzien
en door een aantal vliegtuigen worden bijge
staan, zullen een moeilijke taak hebben met
het aanvallen dezer rebellen. Toen hedenmorgen
de mailboot uit Engeland te Kingstown aan
kwam, legden regeeringstroepen beslag op de
pakken „Daily Mail," die naar Ierland waren
gezonden.
GRIEKENLAND.
Het „Giornale d'Italia" verneemt uit Athene,
dat men zoo goed als zeker kan rekenen op een
spoedige afschaffing van het Grieksche koning
schap. De revolutionnaire regeering neemt maat
regelen voor het houden van een volksstemming
over de afschaffing van het koningschap. Ver
wacht wordt, dat de meerderheid van het volk
zich vóór de republiek zai uitspreken. De positie,
waarin de koning zich op het oogenblik bevindt,
is reeds onhoudbaar geworden. Zijn meening
wordt in de regeeringskwesties niet me.er ge
vraagd. Hij is gedwongen, de decreten, die hem
door het kabinet worden voorgelegd, zonder
meer te teekenen, terwijl hij zelfs niet het iecht
heeft, daarin eenige verandering aan te brengen.
Die is van het haar toebehoorende Wisburg
vandaan. Zij zal hem over zijn gaan naar
de Academie willen spreken. Bodo was al
naar huis. Flij zou het ons hebben kunnen
zeggen.
Ik borstelde mijn haren een kwartier langer
dan gewoonlijk, borstelde ze na kerktijd nog
eens over, vlocht ze in twee onberispelijke staar
ten, bond aan de uiteinden hemelsblauwe lin
ten, streek elk keukje uit mijn japon, sloeg
mijn mantel om en trok heel voorzichtig de
kaper over mijn glanzenden, glassen bol. Zoo
marcheerde ik naar het slot.
Boven," zeide een bediende, die mij in de
gang mantel en kap afnam.
Naar boven kloin ik. Een kamerdienaar open
de de deur der boekerij. Ik stond niet voor
de Vrijvrouwe, maar voor acht jonge meisjes,
kennissen uit Birkenbach en Sturmfels.
In een hoek waren zij met een hoogroode kleur
opeengedrongen
Mijn komst gaf verademing. Zij hadden de
Vrijvrouwe verwacht.
„Weet je waarom wij hier zijn vroeg Anna
Kerner, de oudste van het gezelschap zij
is al drie-en-twintigDe Vrijvrouwe
wil
Wat zij wilde, ging verloren door het open
gaan der deur en de aankondiging van den
kamerdienaar
Hare Genade."
ALLERLEI.
Uit Athene De bewoners van Tenedos heb
ben aan de buitenlandsche missies te Athene
een protestnota overhandigd tegen het plan
om Tenedos van Griekenland af te scheiden.
Volgens bericht uit Constantinopel heb
ben de Turken bepaald dat oorlogsschepen
de golf van Ismidt, aan beide zijden waar
van de Turken landbatterijen opstellen, niet
meer mogen binnenvaren.
Uit Madrid In Marokko is een militaire
patrouille onverhoeds aangevallen. De kapitein
werd gedood twee onderofficieren en drie sol
daten werden ernstig gewond.
- De ministerraad heeft het door den FIoo-
gen Commissaris voor Marokko aangevraagde
ontslag aan dezen verleend. De tegenwoordige
minister van Marine SiWela, werd als zijn op
volger aangewezen.
Uit Rome De groote raad van het fas
cisme, onder voorzitterschap van Mussolini,
bijeengekomen, heeft besloten, dat de fascisten
die lid zijn van de vrijmetselarij, de keuze zul
len hebben, te. bedanken als vrijmetselaar of uit
de fascisten-partij te treden.
Volgens een telegram uit Milaan aan de
„Messagero" heeft de politie aldaar kisten met
bommen en met projectielen voor groot geschut
en mitrailleurs ontdekt, alsmede een onder-
aardsche zaal, waar de communisten iederen
avond bijeenkwamen. De carabinieri arresteer
den 40 personen.
Blijkens de „Messagero" zijn te Viterbe 12,
te Orvieto 20, te Brindisi en te Ferrara enkele
personen in hechtenis genomen.
Uit Warschau wordt gemeld, dat de
Poolsch-orthodoxe kerk den moordenaar van
den metropoliet uit zijn geestelijke waardigheid
heeft ontheven. Binnen acht dagen zal het pro
ces tegen den moordenaar geëindigd zijn en
waarschijnlijk zal hij, naar algemeen verwacht
wordt, ook binnen dien tijd reeds zijn terecht
gesteld.
EERSTE KAMER.
Vergadering van Woensdag 14 Februari.
Na afdoening van enkele zaken van huis-
houdelijken aard en een aantal adressen stelt de
Voorzitter aan de orde het ontwerp tot
wijziging der Lager Onderwijswet 1920.
Eerste spreker is de heer b r a n s s e n, die
uiteenzet, dat het antwoord des? ministers op
zijn nota, ingediend bij het afdeelingsonder-
zoek, hem niet bevredigt. Spr. handhaaft zijn
opvatting, dat de toepassing van art. 100 der
wet door het Dep. van Justitie in strijd met
de wet is. Spr. wenscht echter thans geen nader
antwoord van den minister, maar vraagt nadere
overweging van zijn bezwaren.
De heer Slingenberg is voorstander
van bezuiniging, wat niet wegneemt, dat hij
evenals enkele andere leden bezwaar heeft tegen
het hier voorgestelde, dat z.i. vitale belangen
van het onderwijs raakt.
De heer De V e e r is overtuigd, dat de rijks
financiën baat zullen vinden bij dit ontwerp,
doch met de gemeentefinanciën zal dit wel niet
het geval zijn. Bij het betrachten van zuinig
heid kan men met aanvaarding van het ge
middeld aantal leerlingen het wel een eind
brengen, doch in andere opzichten zal de ge
meente toch op hoogere kosten komen, b.v.
door het behoud van overtollige onderwijskrach
ten. Kan de minister in zijn te verwachten no
velle niet een overgangsbepaling opnemen,
waardaar het mogelijk wordt dat de rijkskas
nog zekeren tijd vergoedt het salaris van door
Wij bogen allen zoo diep en sierlijk als wij
vermochten.
De Vrijvrouwe groette terug en nam plaats.
„Ik ben voornemens," zeide zij, na ons«gen
voor een aangekeken te hebben, „eene naai
school te Birkenbach op te richten en heb daar
toe de hulp noodig van in het naaien bedre-
vene, welopgevoede meisjes. Het voor de school
benoodigde is aangekocht, de modellen zijn ge
kozen de consistoriekamer zal er een dag in
de week voor worden iflgericht. Anna Kerner
als de oudste zal het toezicht over haar mede
helpsters houden. De school zal openstaan voor
elk kind, dat zich goed gedraagt en zindelijk
is. De gemaakte kleederen worden besteed voor
een kerstboom voor behoeftige kinderen. Die
Kerstboom zal, behalve de vervaardigde klee-
dingstukken, ook geschenken dragen voor vlij
tige onderwijzeressen.
„Welken middag =chikt ulieden het best
Men had een speld kunnen hooren vallen
Allen keken ter sluiks naar Anna Kerner, die al
rooder en rooder werd onder de inspanning
om haar moed tot spreken bijeen te krijgen.
„Voor mij Woensdag, met Welnemen van Uwe
Genade," zeide ik, toen het zwijgen bleef aan
houden.
Dat gaf verlichting
Het tweede schaap, dat de brug der bespraakt
heid overging, was Anna Kerner, de nieuwe
„hoofdonderwijzeres."
achteruitang van het aantal leerlingen overtol
lige onderwijzers
De voorz. verdaagt hierna de vergadering tot
heden 31 uur.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Woensdag14 Februari.
Bij de voortzetting van de behandeling van de
Bioscoopwet ontkent de heer Vliegen (S. D.)
dat er verband zou bestaan tusschen bioscoop
en criminaliteit. Hij acht een rijkskeuring voor
het zeer uiteenloopende publiek onmogelijk
en bestrijdt het beginsel van keuring voor vol
wassenen. Als dit uit het ontwerp wordt gelicht,
heeft hij geen bezwaar tegen verhooging van
de leeftijdsgrens tot 25 jaar.
Mej. Van Dorp (Lib.) schetst de pesti-
lentieele werking van de bioscoop. Zij bepleit
een absoluut verbod voor kinderen en beperkt
vergunningsrecht, evenals bij de Drankwet.
De heer S m e e n k (A. R.) acht Wel verband
aanwezig tusschen bioscoop en criminaliteit.
De ontspanningsbioscoop moet voor kinderen
geheel verboden worden. Voorts wenscht hij
gemeentelijke keuring voor volwassenen en een
rijkskeuring voor de in art. 1 bedoelde films.
De heer T i 1 a n u s (C. H.) beschrijft de
bioscoop als oppervlakkig, een haastig en me
chanisch instrument zonder kunstwaarde, lei
dend tot uithuizigheid en oppervlakkigheid
van karakter.
Spreker bepleit absoluut verbod voor kinde
ren beneden 18 jaar, verplichte gemeentelijke
keuiing en rijkskeuring alleen van ontwikke
lingsfilms. Rijkskeuring voor ontspanningsfilms
beteekent z.i. reclame voor dc bioscoop.
De heer Ter Hall (V. B.) aanvaardt de
Wet als een noodzakelijk kwaad, om te ont
komen aan den chaos van plaatselijke keuringen.
De heer Stulemeyer (R. K.) zegt dat
een goede bioscoop beter is dan een kroeg
maar juist daarin is toezicht noodig.
De Minister van Binnenlandsche Zaken, de
heer Ruys de Beerenbrouck zet voor
op dat de bioscoop op zichzelf geen kwaad is en
hij wijst bv. op de film „Nederland in den
vreemde." Echter kan dê bioscoop ook in ver
keerde richting werken en juist daarom is het
gewenscht dat de overheid richting aangeeft. Het
toezicht van de burgemeesters is onvoldoende
gebleken omdat de burgemeesters niet persoon
lijk alles controleeren. De gemeentelijke keu
ringscommissies hebben niet bewezen, dat er
zulke verschillende tegenstellingen bestaan als
men thans vreest bij centrale keuring. Integen
deel hebben zij alle op vreedzame wijze samen
gewerkt, en voor een overdreven censuur valt
niet te vreezen. Centrale keuring acht spr.
beter, omdat gemeentelijke uiteenloopende
besl ssingen geeft. De centrale zal meer eenheid
brengen.
Wanneer de keuringen voor volwassenen ver
vallen,zouden de plaatselijke keuringen blijven
bestaan en dat is niet gewenscht.
De vrijheid zou aangetast worden, meent men.
Als de vrijheid de natuurlijke grenzen van de
orde overschrijdt, dan is zij een gevaar voor de
orde. Dit is geen nieuw standpunt, want ook
Thórbecke nam dat in, toen hij de tooneelen-
censuur inbracht in de Gemeentewet. Voor de
bioscoopen is alleen een eigen regeling noodig.
Spr. betreurt de kwalificatie „domperswet" en
hij wijst op de personen die in de Staatcommis-
sie ad hoe zitting hadden en die tot een com
promis zijn gekomen.
Spr. heeft altijd gehoopt dat hij steun zou
krijgen bij de linkerzijde maar nu dit niet gaat
zal hij alleen moeten steunen op de rechterzijde.
Bezwaar is gemaakt tegen de keur'ng voor
„Wij zullen het op Woensdagmiddag houden,"
hernam de Vrijvrouwe.
„Zoo uwe c^jers bezwaren hebben tegen het
werk of den gekozen dag, verwacht ik die
binnen de twee eerstvolgende dagen te hoo
ren."
Zij schelde.
De kamerdienaar opende de deur. Een voor
een maakten wij onze passen en buigingen en
herademden op ae gang.
Daar werden de tongen losser.
Anna Kerner werd geplaagd met haar voor
zitterschap. De boekerij Werd besproken de
schoonheid en statigheid der Vrijvrouwe, haar
kanten, de oranje satijnen omslagen \an liaar
kleed van violet fluweel, het fichu om haar
hals, de amethysten in de doffen van haar ge
poederd haad, haar geborduurde zakdoek,
alles kreeg een beurt. De stemmen haalden
haar schade in. Men snapte en lachte, wel
fluisterend en gedempt, maar toch liep het
gonzend langs de hooge gang en de brrede wen
teltrap.
Ik was de achterste. Vlug ging het naar
beneden op de met dikke tapijten belegde trap
toen er opeens een stremming, een terugdein
zen merkbaar werd.
Ik keek om den hoek naar de voorhoede.
Die was gestuit op Bodo.
(Wordt vervolgd)