DAGBLAD WOOKSCHIEDAM
46ȟtr Jaargang.
Zaterdag 3 Maart 1923
13580.
Bureau KOEMARKT 4. Telefoon Intercommunaal 85. Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden ƒ2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
nummer bestaat uit twee bladen
TWEEDE BLAD
Univer
De Katholieke
site i t.
Geruimen tijd is het nu reeds geleden, dat het
subsidie-voorstel ad. ÏOO.GOO voor de oprichting
en instandhouding der R.K.Keizer-KarelUniver-
siteit in den Nijmeegschen raad Werd aangeno
men en nog steeds wordt daartegen door de
undersdenkenden van bijna alle richtingen ge
schetterd en de uiterste moeite aangewend, om
ecn dergelijk, in hun oogen schandelijk voorstel
n°S van de baan te krijgen
Dezer dagen hebben weer eenige C.H. dómi-
uee's hun gal tegen deze Roomsche „verwaten
heid" uitgespuwd en ook de socialisten hebben
hun „vurig" hart nog eens gelucht.
A.B.K., die nu eenmaal de oproer-makende
r°l in zijn partij vervult, Was Woensdagavond
naar Nijmegen gekomen, om zijn broeder- en
zuster-afdeeling aldaar nog wat meer volhar
ding bij haar oppositie tegen onze Universiteit
m te pompen.
Spr.
wees er met nadruk op, dat de S.D.A.P.
het raadsbesluit niet bestreed uit antipathie,
maar op zuiver zakclijken grond.
Spr. noemde het onwaarschijnlijk, dat de
katholieke bevolking van Nederland naar een
D-K. Universiteit heeft verlangd en de ver
gelijking met het bijzonder lager onderwijs is
v°lkomen valsch.
Spr. betoogde voorts, dat er sinds Dinsdag
avond in deze kwestie een nieuw gezichtspunt
Is ontstaan door de instelling van een Staats
commissie on te onderzoeken de verhouding
Ussehen openbaar en bijzonder hooger onder»
W|JS, opdat het bijzonder hooger onderwijs zich
uaar zijn aard beter zal kunnen ontwikkelen
c'an op het oogenblik het geval is. Practisch
zal het dus hierop neerkomen, dat wij krijgen
de subsidieering van Staatswege van bijzondere
Universiteiten.
Waar thans de gemeentekas van Nijmegen
tot in lengte van dagen een som zal schenken
aan de R.K. Universiteit, meent spr., dat de
^'jmegenaars, die tegenstanders zijn van ge
noemde subsidie, kunnen eischen, dat de uit
voering van het desbetreffend raadsbesluit
vmrdt opgeschort tot de wettelijke regeling van
e subsidieering van het bijzonder hooger on
derwijs zal zijn tot stand gekomen.
Na als zijn meening te hebben te kennen ge
geven, dat de stichting van een R.K. Univer
siteit, zal bijdragen aan de versnippering van
krachten en het van elkaar vervreemden van
zonen van één land en één volk, riep spr. ten-
j.otte alle aanwezigen op, om eendrachtig stel-
iriS te nemen tegenover het besluit, dat de
Raad van een gemeente met een gemengde
bevolking met één stem meerderheid genomen
eeft in een tijd als deze, waarin allerwegen
H'oet bezuinigd worden.
We vragen ons af, hoe A.B.K. het durft te
oweren, dat hem het subsidie-voorstel en hier-
ee de geheele Universiteit niet antipathiek is.
't geheel zijn betoog blijkt ten duidelijkste het
cgendeel, want anders zou hij toch nooit de
pugen hebben kunnen verkondigen, dat Katho-
Nederland nooit naar een eigen Universiteit
eeft verlangd. Wij hebben nu reeds zoo lang
Hos bijzonder lager *en middelbaar onderwijs en
at is er nu logischer, dan dat wij ook naar bij-
°nder hooger onderwijs streven we weten juist
eel goed, dat van het openbaar hooger onderwijs
a grootste gevaar voor ons geloof uitgaat. Hier-
ee is ook het goed bestaansrecht eener R.K.
Hiversiteit bewezen.
de tegenstanders en met hen A.B.K. zeggen
i dat gemeentelijke subsidie uit den booze
I 'J Kijk is daarvoor aangewezen en hiermee
Jdfen wij A.B.K. in zijn betoog over de nieuwe
•p ^ui-scommissie voor liet .Hooger Onderwijs.
°e8egeven dat een flinke Rijkssubsidie ons
c aangenamer zou zijn, zien wij echter hierin
*en redcn, om de gemeentel, subsidie, die reeds
1 dikwijls als rechtvaardig is bewezen, nu f''
en vallen. Want zoo gauw' als 't maar mogelijk
de R.K. Universiteit ei komen en wie
R? ^oe lang die Rijkssubsidie nog op zich zal
aten wachten. Wordt ze later dan toegekend
raan A.B.K. tot zijn spijt ook niets zal
Waa
kunnen doen, dan is altijd nog verder te praten.
G >i 7°Pen We daarom, dat de Ged. Staten van
c c erland een verstandige, d.i. voor ons gun
net beslissing in de subsidie-kwestie mogen
UnesifiBd.
Het belang der Staten-verkiezingen.
m candidaatstelling voor de Provinciale Sta-
leeft plaats gehad. De verkiezingen zullen
er ®P0cdig volgen en voor de propaganda blijit
|S echts enkele weken tijd.
pr Inrners de data voor de stemming voor de
QVlnciale Staten zijn vastgesteld als volgt
P y April in Limburg.
Zeel'5 ^pril in Zuid-Holland, Noord-Holland,
pr; 1c'Gelderland, Drente, Groningen en
Mesland
Advertentiëni 15 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per reg*l.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Op 12 April in Utrecht en Overijsel.
Op 13 April in Noord-Brabant.
Van 11 tot 13 April spant het er dus voor alle
katholieke mannen en vrouwen.
Ook voor de verkiezing van de Provinciale
Staten is er stemplicht. Doch afgezien van den
wettelijken plicht, moeten alle katholieken op
post zijn. Want het gaat bij deze verkiezingen
om groote belangen.
Van de bestuurslichamen onzer elf gewesten
hangt de regeling der provinciale huishouding
af, door hen Worden de provinciale verordeningen
gemaakt, de waterstaats- en wegenpolitiek be
rust voor een niet gering deel in hunne handen,
bedrijven worden in de laatste jaren door hen op
gericht en beheerd, allerlei belangen dienen zij in
onze dagen, door het geven van subsidie uit de
provinciale kas, tot welker vulling zij ook provin
ciale belastingen heffen.
Reeds hierom moeten de katholieken er prijs
op stellen, in de Statencolleges zoo sterk moge
lijk vertegenwoordigd te zijn.
Maar er is meer. De Provinciale Staten kiezen
de leden van het college van Gedeputeerde Sta
ten, het dagelijksch bestuur der provincie. Op
die samenstelling, alsmede op de samenstelling
van het ambtenaren- en beambtenkorps van het
provinciaal bestuur hebben de katholieken te
meer invloed, naarmate er voor een sterker
fractie van hun kleur in de Provinciale Staten
hebben gezorgd.
Bovendien kiezen de Provinciale Staten de
léden der Eerste Kamer. En bij de verkiezing
voor onzen Senaat zal dit jaar voor t eerst het
stelsel der evenredige vertegenwoordiging wor
den toegepast. Dat wil zeggen de linksche par
tijen, die nu door hun verdeeldheid een kleine
minderheid vormen in de Eerste Kamer, krijgen
bij de eerstvolgende verkiezing het volle pond.
En van de goede opkomst der rechtsche kiezers
bij de stembus voor de Provinciale Staten zal het
afhangen of cr in onze Senaat een rechtsche
meerderheid blijft.
Een rechtsche meerderheid in de Tweede
Kamer is voor een Christelijke Regeering eene
„conditio sine qua non", een absolute eisch
maar wat voor haar het gemis van een rechtsche
meerderheid in de Eerste beteekent, leert de ge
schiedenis van de.christelijke ministerics-Mackay
en -Kuyper, wat haai bezit ons waarborgt, die
van de vrijzinnige kabinetten-De Meester en
-Gort van der Linden.
Laten alle katholieke mannen en vrouwen er
om denken Over de samenstelling der Eerste
Kamer wordt in de eerste helft van April, bij
de verkiezingen voor de Provinciale Staten be
slist. „Tijd."
Zoo schrijft men geschiedenis.
De Kameroverzichtsch'rijver van het „Han
delsblad" schrijft onder meer naar aanleiding
van de vraag van het Kamerlid van Rappard
over de burgemeestersbenoeming te Wadenoyen
en II edel.
„Wij hoorden beweren, dat de christelijk-
historische burgemeester van Hedel naar Wade
noyen moest worden overgepracht om in het
Roomsche Hedel plaats te maken voor een Room
sche. Maar daar kreeg men heden niet over te
hooren.
Minister Ruys hield zich leukjes van den
domme en antwoordde op de aanvullende vra
gen van den heer van Rappard
„Ik weet niets meer dan dat ik gezegd heb,"
I-Iet mooiste is nu, teekent de „Maasbode"
hierbij aan, dat tot burgemeester van Hedel
benoemd is de burgemeester van Kerkwijk, een
ehrentfest christelijk-historisch man
Inderdaadzoo schrijft men geschiede-
Samen uit, samen thuis.
„In „De Nederlandsche Hanze" maakt Chris
Jansen gewag van een voorbeeldig staaltje van
solidariteit. Een lid der R.K. Manufacturiers-
vereeniging, vader van een groot gezin was in
vergelegenheid geraakt. Om hem te redden was
een bedrag van 2000 noodig. Het bestuur had
binnen enkele dagen 1200 bijeengezameld en
de overige 800 kwamen er ook, deels van perso
nen, die niet eens weten wien zij hielpen redden
uit den nood.
En als permanent vrucht van deze spontane
actie, besloot dezelfde vereeniging een speciale
commissie van bijstand en advies te stichten
voor leden, die in bcdrijfsmoeilijkheden ver-
keeren.
Vroeger zou dat niet gebeurd zijn en men
zou zich verheugd de handen hebben gewreven
over den ondergang van weer een concurrent
minder.
Vrucht van de vereenigingsgedachte
Qeenkagd Mmjws.
Een leeuw op straat. Dezer dagen
werden de talrijke voorbijgangers in een drukke
straat te Barcelona niet weinig van streek ge
bracht door het verschijnen van een grooten
leeuw, die, zonder aandacht te schenken aan
den schrik en ontstelLenis welke hij overal te
weeg bracht, kalm en, waardig zijn weg in het
midden van de straat vervolgde. In een oogenblik
was er, behalve de leeuw zelf, geen levend wezen
meer in dit anders zoo drukke stadsgedeelte te
bekennen.
De meesten hadden een goed heenkomen ge-
zoch in de winkels en de café's, terwijl ande
ren boven op een tram waren geklommen. Dit
scheen de toorn van den koning der dieren te
hebben opgewekt. Hij stiet een huiveringwek
kend gebrul uit en begon de tram, die met
een flink vaarte uit zijn gevaarlijke nabijheid
trachtte te komen, op een drafje te vervolgen.
Even daarna ontdekte het dier een klein
kind, dat voor de deur van een woning zat te
spelen. Dit wekte blijkbaar zijn nieuwsgierig
heid op. Hij bleef plotseling staan en liep dan
op het kind toe. Blijkbaar viel het kind hem bij
nadere beschouwing niet mee, want na het wicht
enkele malen bekeken te hebben maakte het
dier rechtsomkeert en ging liggen op de stoep
van een particuliere woning.
Men behoeft niet te raden, van waar het
dier zoo plotseling was gekomen. In de stad had
n.l. juist een circusgezelschap een tent opge
slagen en het was duidelijk dat het dier aan
zijn bezwakers had weten te ontsnappen.
Ijlings werd dan ook de leeuwentemmer van
het gezelschap gewaarschuwd en deze vond het
dier nog steeds op de stoep der woning liggen.
Gedwee volgde de leeuw daarop zijn meester
naar het circus, na twee uur lang de bevolking
in angst en vreeze te hebben gelaten.
Het oudste vliegtuig ter we
reld? Kolonel Lockwood Marsh secretaris van
de Royale Aeronautical Society doet in de voor
rede van zijn, dezer dagen verschenen „Bi-
biiotheca Aeronaatica" mededeeling van een
pas ontdekt oud manuscript waarin wordt
gezegd dat koning Salomon aan de koningin van
Sheba gaf
,Een vaartuig waarin men de lucht (de
winden) kon doorklieven, dat Salomon had ge
maakt door de wijsheid die God hem had ge
geven."
De tekst is ontleend aan het oude Abyssi-
nische document. „De glorie der Koningin."
Dit document werd reeds verscheidene ma
len vertaald, maar op de passage omtrent de
vliegmachine van Salomon is tot nu toe nim
mer .de aandacht gevestigd.
Salomon leefde in de 10de eeuw voor Chris
tus, zoodat dit het eerste bericht is overeen
vliegend voorwerp.
Ook in andere heilige Abyssinische geschrü-
ten zou melding van vliegtuigen zijn gemaakt.
Nieuw geneesmiddel. Naar de En-
gelsche draadlooze dienst meldt, zijn er groote
vorderingen gemaakt om Insuline, het nieuwe
middel tegen suikerziekte, aan de patiënten
ten goede te laten komen. Men neemt proeven
met de toepassing in de groote algemeene zieken
huizen te Londen en de koninklijke inrichtingen
te Sheffield en Edinburg. Tevens tracht men de
Productie tot een behoorlijke bcdrijfshoogte
uit te breiden. De Raad voor Medische Onder
zoekingen heeft maatregelen getroffen met de
chemische fabrieken over de uitoefening van
toezicht op de bereiding en de sterkte van het
product en op den verkoop tegen redelijken prijs.
Er zullen echter nog enkele weken voorbij moe
ten gaan, voordat laboratoriumproeven en
klinisch gebruik onder bijzondere voorzorgen
het geschikt zullen hebben gemaakt voor al
gemeen toepassing in de praktijk.
Hoteldief gearresteerd. Twee
Hongaarsche kooplieden bemerkten Woensdag
nacht, naar de Berlijnsche bladen melden een
gedaante in hun hotelkamer in de nabijheid van
het station Friedrichstrasse te Berlijn. Zij draai
den het licht op en zagen, dat het een man was,
gekleed in donker tricot met een zwart masker
voor. Zij maakten alarm en joegen den indringer
op de vlucht. De politie doorzocht liet hotel en
vond den ongewenschten gast. Hij had gestolen
papieren bij zich. De politie stelde vast, dat zij
hier te doen had met een der meest beruchte
hoteldieven, den sedert lang gezochten inbreker
Emil Lux, die in de laatste maanden te Essen en
Coblenz zijn handwerk heeft uitgeoefend.
Radicale opruiming. Aftredende le
den van eenig publiek college hebben altijd een
streepje voor en behooren dat ook te hebben.
Zoolang er op hun beleid niets of niet valt aan
te merken, mogen we hun dankbaar zijn, dat zij
zich met het veelal ondankbare baantje blijven
belasten.
Intusschen kan men de dankbaarheid ook
te ver drijven en te angstvallig opzien naar
zulke aftredenden, ook als het gewensclm
is dat ze plaats maken voor anderen.
In dit opzicht heeft Maastricht.dezer dagen
iets te zien gegeveh waarop de aandacht mag
worden gevestigd. Daar heeft de katholieke
Kiesverecniging eenige debatavonden gehouden,
waarna men ongeveer de helft der Raadsleden
weggestemd heeft onder wie drie Wethouders
Dat trekt de aandacht men is daar in
Maastricht niet tevreden over de duurte in
het gemeentelijk huishouden en onder leiding
van de „Limb. Koerier" heeft er zich een be
zuinigingsbeweging gevormd, welke den geheelen
Raad zoo ongeveer onderstboven heeft gezet.
De groote meerderheid der burgerij was het
oude regiem moe en wilde nu eens radicale ver
andering.
We kunnen van uit de verte moeilijk be-
oordeelen, in hoever de felle campagne ginds
noodzakelijk was Maar we wijzen op het voor
beeld om te doen. zien, dat men in het Zuiden
niet voor forsche maatregelen terugschrikt, als
men dat noodig acht.
In 't algemeen belang dat altijd boven per
soonlijke dingen moet staan.
Onge'ooflijk. Toen dr. G. F. Bariwin
van Pitklochry, dezer dagen in zijn autodoor
Glenfincastle in Perthshire reed, zag de chauffeur
bij het schijnsel der auto-lantaarns een hert van
den heuvel aan den rand van den weg afkomen.
Hij minderde de vaart van den wagen om het
dier voorbij te lagen gaan. Het hert sprong
echter, blijkbaar verblind door het 1 cht van
den auto, in den wagen, waarbij het een der
spatborden vernielde en een der carbidlampen
op zijn horens medenam. Vervolgens sprong
het uit den auto en verdween in de bosschen
de lamp meevoerende, die vast tusschen zijn
horens was beklemd geraakt.
Fraude. Te Parijs heeft een jeugdige Noor,
Westei'gaard Christen, in dienst bij de Lloyds
Bank aldaar, van zijn functie aan die bank ge
bruik gemaakt om'malversaties te plegen tot een
beloop van een kwart millioen francs.
In November en December jl. maakte hij de
handteekening van den directeur eener New
Yorksche bank na 'op brieven, waarbij de
Lloyds Bank order werd gegeven om vier be
dragen, in totaal 250.000 francs, aan het Party-
sche filiaal der Guaranty Trust, Company uit
te betalen ten behoeve van mr. Abrahamson,
een Amerikaan, die te Genève woonde.
Hij zelf nam, onder den naam Abrahamson,
het geld bij laatstgenoemde bank op en trad
daarna op als promotor van de Minerva Film
Company. Hij bracht eenige weken aan de
Rivièra door, en werd bij zijn terugkeer te
Lyon gearresteerd. De politie heeft op 190.000
franc, in depot bij verschillende banken, beslag
gelegd.
De duurste stad- „Berlijn is op weg,
van. de goedkoopste stad van het vasteland de
duurste stad te worden", zoo schrijft de „Lokal
Anzeiger". Hef blad wijst er op, dat er geen vreem
delingen meer naar Berlijn komen, dat de hotel
kamers leeg staan, en dat honderdduizenden
Berlijncrs, die met het vreemdelingenverkeer
hun brood verdienden, thans in kommervolle
omstandigheden verkeeren, „We hebben de
kip geslacht, die de gouden eieren gaf," zucht
het blad, dat tot dusver nota bene over de vreem
delingen schreef als waren ze een besmettelijke
ziekte. Het zegt nu, dat er met die 80 belas
ting op hotelkamers en met de extra-hooge prij
zen een gevaar bestaat, dat Berlijn, dat er prat op
gaat een internatiolane stad te zijn, heek maal
zonder vreemdelingen komt te ziften.
De jaarbeurs te Koningsbergen is voor de
Duitschers een teleurstelling geworden, en geen
wonder. Ook hier heeft de voor vreemde inzen
ders bezwarende politiek der regeering en de
hebzucht der Duitsche exposanten een succes
in den weg gestaan.
Het „Berliner Tageblatt" betreurt de afwe
zigheid van kooplieden uit Polen, en schrijft
dit in de eerste plaats toe aan de dwaas-hooge
visumkostcn, die de Duitsche consuls den Pool-
schen handelslieden in rekening brengen, en
anderzijds aan het plotselinge omhoogdrijven
der mark. Poolsche kooplieden die te Warschau
een visum kwamen vragen, hoorden dat ze er
100.000 mark voor moesten neerleggen, waarop
ze hun reisplan maar opgaven en hun inkoo-
pen in hun eigen hoofdstad deden.
Vondsten in U r. De „Daily Mail
publiceert in verband met de jongste opgravin
gen in het Ur der Chaldeeën nog het volgende te
legram uit Bagdad.
De onlangs ontdekte tempel dateert van de
vroegst historische tijden. Hij is herhaalde malen
hersteld, maar het oorspronkelijke plan is be
houden. Hij werd gebouwd doorNabuchodonosor.
De universiteit van Philadelphia is bereid,
om de uitgravingen te subsidieeren. De resul
taten hebben tot nog toe de verwachtingen
overtroffen. Reeds is een aanvang gemaakt
met het verpakken der gevonden voorwerpen,
welke in Engeland ontcijferd en geclassifi
ceerd zullen worden. Honderden beschreven
steen en van oude dynastieën zijn rondom Ur
gevonden. Een groote schets dor tempein uren
en andere gebouwen is eveneens ontdekt
Volgens liet telegram zou het waarschijn
lijk zijn, dat de voorwerpen in Tutankhamen's
graf te Luxor gevonden uit Ur afkomstig zijn.
BSKS
