Miozim Miiiale Staten.
Ij®! lil
ir.M.J.<iJ.KOlKMM.
let oude lasted.
1
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN
~^FEU I LLETOftl.
Statenverkiezing.
46ste Jaargang.
Zaterdag 7 April 1923.
No. 13609
w vara w 5 regels 1.75elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
Bureau KOEMARKT 4 Telefoon Intercommunaal 85. Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden f 2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Advertentiën
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelmgen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
en een Geïllustreerd Zondagsblad.
EERSTE BLAD.
De stemming ter verkiezing van leden der
Provinciale Staten heeft plaats op WOENSDAG
11 APBIL.
bevat de candidaten der Roomsch-Katholieke
Staatspartij.
-Men stemme den bovensten naam op deze
lijst, n.l.
Woensdag a.s. zal de stemming plaats hebben
ter verkiezing van de leden der Provinciale Sta
ten.
De belangrijkheid dezer verkiezing houdt ten
nauwste verband, met de toekomstige samen
stelling der Eerste Kamer.
liet is dus van het hoogste gewicht, dat de
katholieke kiesgerechtigden zorgdragen in zoo
groot mogelijk aantal aan de stemming voor de
Staten deel te nemen.
Ongetwijfeld is de nieuwe stemmethode niet
zoo interessant meer als voorheen, maar wie
meent, dat het bij de Evenr. Vertegenwoordi
ging niet op een stem meer of minder kan aan
komen, vergist zich.
De waarde van iedere stem dient ook thans niet
te worden onderschat.
Wij, katholieken, hebben zorg te dragen, dat
wij onzen stemplicht naar bebooren vervullen,
teneinde invloed uit te oefenen op de samenstel
ling der onderscheidene regeeringscolleges.
De Prov. Staten in dit gewest krijgen tal van
keeren zaken te beslissen, waarbij de belangen
van de katholieken ten nauwste zijn betrokken.
Wij dienen er dus op bedacht te zijn, dat on
ze invloed in de Statenzaal zoo groot mogelijk
zij.
Vooral van de deelneming van onze Roomsche
vrouwen aan dezen stembusstrijd hangt veel af
van het eindresultaat dezer verkiezing.
Wij vertrouwen, dat zij ook ditmaal niet zul
len nalaten in deze hun plicht te vervullen.
Dat bij deze verkiezing de waarde van één
stem van beslissende beteekenis is, blijkt wel
afdoende uit de volgende beschouwing ontleend
aan een blad van de linkerzijde, n.l.,,de N.R.Crt."
,,De Staten van Zuid-Holland tellen op het
oogenblik 17 Roomsch-Katholieken, 17 anti
revolutionairen, 8 christel ij k-historischen, 21
sociaal-democraten, 14 leden van den Vrij -
heidbond, 3 vrijzinnig-democraten, 2 com
munisten. Brengt nu de aanstaande Staten
verkiezing hierin geen verandering, ,dan zal,
indien er in de Staten geen „stembuscoalities"
worden gesloten volgens het ontwerp der
regeering, Zuid-Holland naar de Eerste Kamer
afvaardigen 3 Roomsch-Katholieken, 3 anti
revolutionairen, 1 chr.- historische, 3 sociaal
democraten en 2 leden van den Vrijheidsbond.
„Doch thans enkele verrassende uitkom
sten, indien de Staten-verkiezing een paar
kleine veranderingen aanbrengt in de getal-
78
„Merlé, eenige omstanders en ik brachten
hem naar Martha's tuinkamer. Onder die helpers
was een geneeskundige. Wolfram had een wonde
aan het achterhoofd, verloor veel bloed en was
bewusteloos.
Wij spreidden hem in der haast een leger. Na
dat hij verbonden was, maakten wij zijne klee
deren los om te onderzoeken of hij nog verdere
kneuzingen had gekregen.
Martha lichtte bij.
Op eens beefde het licht in hare hand. Zij boog
zich over den ontblooten arm, tuurde op twee
lange donkerblauwe striemen, die op den boven
arm als met een penseel waren getrokken, mom
pelde onzamenhangende woorden en liet in
verbijstering het licht vallen.
„Die vrouwen Zij ontstellen bij een spclde-
prik," zeide de chirurgijn knorrig, „Wie uwer wil
helpen, Mijnhecren
„Ik volgde Martha op de gang. De schrik van
den brand was haar in het hoofd geslagen. Zij
beefde als een riet.
Zoo waar als ik leef, Dr. Gellert.riep zij mij
toe, „ik Weet het zeker 1 Mijn oogen hebben
öhj niet bedrogen 1"
sterkten der Statengroepen. Het eenvoudig
ste is het geval dat onder de protestantsch
christelijke groepen er een kleine verschuiving
plaats grijpt, in dezen zin nemen wij eens aan,
dat de anti-revolutionairen één zetel verliezen en
dus op 16 komen, en de christel ij ke-historisch en
1 zetel winnen en op 9 komen. Het gevolg daar
van zal zijn, dat, de antirevolutionnairen 1 Eerste
Kamerzetel verliezen en de. .vrijzinnig-demo
craten er een verkrijgen.
„Een tweede geval, dat ook volstrekt niet
tot de onmogelijkheden behoort. Indien bij
de Statenverkiezing de sociaal-democraten
één zetel verliezen en de vrijzinnig-democraten
er één winnen,de eersten dus op 20 zetels komen,
de laatsten op 4, dan krijgen de vrijzinnig-demo
craten voor Zuid-Holland een vertegenwoordiger
hunner partij in de Eerste Kamer, en verliezen.
hetzij de Roomsch-Katholieken, hetzij de anti
revolutionairen er één
„Dit zijn merkwaardige uitkomsten gevolg
van verplaatsing van slechts één stem in de
Staten. Er zijn er meer te berekenen, ook
zelfs indien in de Staten in het geheel geen
verandering komt, doch er wel stembus-Coalities
worden gevormd. Het boven vermelde staatje
van Eerste Kamerleden n.l. hebben wij, gelijk
gezegd, verkregen door uit> te gaan van de ver
onderstelling, dat alle partijen op zich zelve
zouden stemmen, zonder met andere in pour
parlers te vervallen. Geschiedt dit laatste wel,
en verbinden b.v. de sociaal-democraten en de
vrijzinnig-democraten hunne lijsten, dan wordt
er 1 vrijzinnig democraat tot Eerste Kamerlid
gekozen en valt één R.K. of A.R. al. Ver
binden de vrijzinnig-democraten en de Vrij
heidsbond hun lijsten, dan moet er over één
Eerste Kamerzetel worden geloot tusschen een
R.K., en A.R., en een V.D. (Bij al deze bere
keningen wordt verondersteld, dat alle Staten
leden bij de Eerste Kamer-verkiezing present
zijn). Doch die loting zal weer worden voorko
men, indien ook de A.R. en de G. H. hun lijsten
verbinden, gelijk ook in het zooeven eerstgenoem
de geval, waarin de sociaal-democraten met de
vrijzinnig-democraten zouden samengaan, de A.
R. en C. H. door verbinding van hunne lijsten de
Roomsch-Katholieken de verliezende partij
kunnen doen zijn. Krijgen in de Staten de chris-
telijk-historiscben 1 zetel minder en de Wj
heidsbond 1 zetel meer, dan kunnen weer de
vrijzinnig-democraten en de Vrijheidsbond door
hun lijsten te verbinden aan de R.K. en A.R. een
Eerste Kamerzetel afhandig maken. Enz."
Laat deze beschouwing voor ons Roomsch
kiezerskorps een waarschuwing zijn, om niet te
verslappen in den verkiezingsstrijd. Moge men
er een aansporing in vinden om een zeer krach
tige actie in alle geledingen te ontplooien.
V Tegen Rome blijft troef.
In de vergadering der Evangelische Maat
schappij heeft, de heer Van Hoogenhuyze, pre
dikant te Amsterdam, gewezen op de verroom-
sching van Noord-Holland, de stichting der
R.K. Universiteit en andere verschijnselen van
verroomsching. Hij wenschte, dat de vergadering
zich door een motie over en tegen dat alles zou
uitspreken. De zaak was blijkbaar slecht voor
bereid, want de motie is niet aangenomen, doch
het bestuur zou een motie formuleeren en dan
zoo deze worden gezonden aan predikanten-ver
gaderingen en kerkelijke kringen, met name aan
de classicale vergaderingen der Hervormde Kerk.
Met ziet het. Tegen Rome blijft troef.
Vroeger zouden wij ernstig tegen dergelijk
anti-roomsche beweging zijn ingegaan.Doch sinds
het Protestantisme meer en meer afbrokkelt en m
Onnoodig hier verder uit te Weiden over dat,
wat haar geschokte verbeelding haar ingaf.
Ik wil u enkel zeggen, dat zij met moederlijk
belangstelling voor Wolfram zorgt, die van och
tend uit zijn bedwelmingis ontwaakt en in wiens
toestand, zooals ik u in den aanvang van mijn
schrijven verzekerde, de dokter geen bezwaar
ziet.
Merlé en ik, wij wisselden Martha bij hem af.
Rust en versterkende middelen zullen hem spoe
dig Weer ophelpen. Ik laat dezen brief open,
totdat de post vertrekt, m de laatste berichten
daarbij te voegen. Een volgenden keer hoop ik
u te kunnen melden dat hij geheel op kracht is.
De belangstelling is zijn toestand is algemeen.
Mocht wat niet te vreezen is zijn herstel
lang uitblijven, zoo zal het hem aan hulp noch
gezelschap ontbreken. Jonge medici hebben
zich voor zijn verpleging aangemeld de jonge
lui hier aan huis hebben zich aangeboden.
De heer Merlé had het genoegen u het Gottin-
ger Week blad met.het bericht over Wolfram's
promotie te zenden. Hij hoopt, dat het u ge
worden is, en verzoekt zijn beleefde groeten
aan u en uwe feëerde familie"
E nu Bodo's brief, volgens het postmerk acht
dagen later verzonden. De heer Gellert heeft
hem begonnen en Bodo vervolgd en geëindigd.
Volgens belofte houd ik u op de hoogte.
De berichten zijn niet zoo bevredigend als ik
gehoopt had- Door overspanning en bloedver
lies heeft Wolfram's gestel meer geleden dan zich
zijn machteloosheid zijn kracht zoekt de meer
en meer veldwinning van het Katholicisme te
bestrijden, behoeven wij ons geen moeite meer
te geven om ons goed recht te verdedigen, te meer
daar onze andersdenkende broeders zelf stelling-
gaan nemen tegen dergelijke onwaardige be
strijding, welke alleen uit afgunst en haat voort
spruit.
Het is het Christelijk-Historisch hoofdorgaan
„De Nederlander" zelf, die tegen bovengenoem
de actie zich meent te moeten verzetten.
„Er is inderdaad, schrijft het blad, sinds den
oorlog een wereldbeweging gaande, die op de
verroomsching. der Wereld doelt. Maar dit ver
schijnsel is zóó grootsch en tegelijk zóó ernstig,
dat men zich daar in geen geval tegen keeren mag
met kleine middelen motie's, slecht- gepre
pareerde uitingen, improvisaties en dergelijke.
Het schijnt ons noodig om vierkant en open
uit te spreken, dat deze middelen alleen kunnen
dienen om Rome te helpen. Die waarachtig
vreezen voor den invloed van een wereldbewe
ging, moeten met kleingoedbewegingen niet te
maken willen hebben. Machtelooze pogingen
van het Protestantisme verzwakken het Protes
tantisme, en wij moeten dat niet laten verzwak
ken.
Bovendien Nu zullen Weder allerlei vergade
ringen in een waardelooze opwinding worden ge
bracht door een discussie Vóór en tegen de motie.
Een onwaardig schouwspel. Wij hopen, dat de
motie Wegblijft, en dat, als zij komt, zij zonder
meer voor kennisgeving zal worden aangeno
men.
Voorts wij zullen nu vernemen, op welke
gronden in Nederland aan Roomschen het recht
wordt ontzegd om een eigen Universiteit te
stichten. Zoodra deze bekend gemaakt zijn,
zullen Wij er nog iets over zeggen. Voor het oogen
blik alleen ditwij zijn besliste tegenstanders van
bijzondereUniversiteiten en niet alleen vanRoom-
sche. Maar de gronden daarvoor reiken iets die
per, dan men in een nota even kan neerleggen.
Éindelijk er moet blijkbaar ook tegen de ver
roomsching van Noord-Holland geprotesteerd
worden. Het is ons niet duidelijk, waarom de
Evangelische Maatschappij en de Kerkelijke ver
gaderingen daartegen moeten optreden. Want
de oorzaak ligt gelijk men weet in de
luiheid en stofvergoding der Noord-Hollandsche
boeren, die via het Neomalthusianisme zich den
„last" van kinderbezit sparen en daardoor
regelmatig aan de Roomschen met hun kinder*
rijkdom een numerieken voorsprong geven.
Moeten de classieke vergaderingen daartegen
protesteeren Maardan protesteeren zij
niet tegen Rome.
Waarachtig de zaak in haar geheel is te
ernstig, dan dat zij op zulk een wijze mag. wor
den opgezet, aangevat, doorgevoerd."
Zou het niet beter zijn, dat de mannen dei-
Evangelische Maatschappij het bederf in eigen
kring eens gingen aantasten in plaats van door
een kleinzielige bestrijding hun kop tegen room
sche kerk te pletter te loopen W
Buitenlandse!* Nieuws.
DE A.S. CONFERENTIE TE LAUSANNE.
Naar Reuter verneemt, is het secretariaat dei-
conferentie te Lausanne druk bezig met zijn toe
bereidselen voor de hervatting der conferentie
op 15 Maart a.s. In welingelichte kringen te
Londen is men echter van meening, dat. er ver
moedelijk een iets latere datum definitief zal
v orden gekozen, in verband met de op handen
zijnde Turksche verkiezingen en zekere religieuze
feesten, welke omstreeks dezen datum plaats
hebben.
in den beginne liet verwachten. De wonde aan
het hoofd is diep en pijnlijk. Wondkoorts is
niet uitgebleven en hij heeft van nacht veel
geijld. Zijn zwakke is groot. Dientengevolge
verkeert hij buiten de koorts in een doffen toe
stand. De energie is er voorloopig uit.
„Hij helpt niet mede hij kan niethij is er
te uitgeput toe," zegt de dokter. „Zoodra de
koorts ophoudt en Martha kan hem versterken,
zal dit spoedig anders worden."
Ik schreef het bovenstaande drie dagen ge
leden. De toestand blijft dezelfde. Aanvallen
van koorts, afgewisseld door uren van uit
putting en dofheid, uren waarin hij blind en dom
en gevoelloos is. Toch brengt die afmat mg
rust. Nadat hij uit zijn bezwijming is ontwaakt,
heeft geen slaap zijn oogen weer geslote!
Er moet afwisseling komen. Alles is te ver
kiezen boven deze hopelooze aPathl®"
De naam van uw vroegeren leerling, Bodo
van Sturmfels, wordt dikwijls door
zjjn iilen uitgesproken. Wellicht zou
zien van den vriend, waaraan hij zoo gehecht is,
zien van ueu Merlé Weet waar
wonderen uitwerken. De heen Mem
hij in garnizoen is en is juist bezig hem te schrij
^Zoover was ik met mijn brief, toen paarden
getrappel en rumoer aan de vooiteui mij i
STSïïU Tweemaal b.ef
geduldige hand den klopper op
m m
weer-
TROTSKY.
Beri liten, dat Trotsky vergiftigd zou zijn en
ernstig ziek is, worden door de Sovjetdelegatie
te Riga ontkend noch bevestigd. Het kan zijn,
dat Trotsky ziek is, doch dat hij ver iftigd zou
wordt onwaarschijnlijk geacht
POLEN.
De antisemietsche uitspattingen te War
schau, welke gisteren aldaar hebben plaats
gehad en welke reeds in 't kort werdén gemeld,
blijken ernstiger te zijn geweest dan oorspron
kelijk werd gedacht. De stad was inderdaad t
tooneel van een ernstige progrom.
Na afloop van een volksvergadering, waar
in tegen de executie van den Russischen pre
laat, Mgr. Budkewitsj, werdgeprotesteerd, en
waarin een motie werd aangenomen, waarbij
de regeering wordt uitgenoodigd bij den Land
dag een wetsontwerp in te dienen, om de com
munistische afgevaardigden van dit wetgevend
lichaam uit te sluiten, liepen studenten en
rechLs-radicale elementen te hoop.
Gezamenlijk trokken zij door de Joodsche
en richtten daar groote verwoestingen
Elke Jood, die zich toevallig op straat
bevond, werd aangevallen en afgeranseld.
Toen de avond aanbrak, voegden zich bij de
aanvallers ook nog lichtschuwe elementen en
de uitspattingen namen dientengevolge een nog
ernstiger karakter aan.'alrijke personen dron
gen de huizen van de bewoners der Joodsche
wijk binnen en bedreigden hen velen werden
door de indringers afgeranseld. Ook werden éta
lage-ruiten ingeslagen en winkels geplunderd.
Des nachts moesten troepen worden gere-
quireerd. In den loop van den nacht gelukte
het aan infanterie-soldaten en een eskadron
Uhlanen de orde eënigszins te herstellen.
wijk
aan.
ZWEDEN.
liet Zweedsche kabinet-Branting heeft zijn
ontslaagaanvrage ingediend. Op verzoek van den
kroonprins-regent belast de regeering zich voor
loopig nog verder met de leiding der staatsaan-
gelegenheden.
De koning van Zweden, die op het oogen; lik
te N'zza vertoeft is van de ontslagaanvrage
van het kabinet telegrafisch op de hoogte ge
steld.
Omtrent dit ontslag wordt nog gemeld, dat
de zitting van de Eerste Kamer, waarin het com
promis in zake de werkloozen-ondersteunmg
behandeld werd, zeer opgewonden was en van
2 uur namiddag tot middernacht duur de.
De nieuwe regeering zal waarschijnlijk ge
vormd worden uit de rechtsclie partijen, den
boerenbond en de liberalen. Als opvolger van
Branting komt de voormalige umveisitsits-
rector Schwarz iri aanmerking. Het ministerie
van Buitenlandscbe Zaken zal waarschijnlijk
opgedragen worden aan ju. !i tic-ra ad I rugger.
pleegd Nog eens Was het niet of er
een 'donderbui tegen de onschuldige deur was
losgebroken Al deerde het geraas den zieke
niet, zulk geweld was onbehoorlijk. Ik
sprong op en opende de kamerdeur om dit den
indringer eens op hartige wijze aan het verstand
ik bemerkte dat Martha mij
hem nu niet
Zulk een
geweld in een huis waar een zieke wordt ver- I mij had opengelaten
te brengen, toen
daarin al voor was.
„Al kwam dekoning hier, ik zou
binnenlaten," hoorde *ik haar zeggen. <en
gezond mensch zou ziek worden na ai dat ge
weld en het gerammel van die gereedschappen,
laat staan een zieke."
De slepende sabel werd nog tamelijk hard
handig opgenomen.
Ik wist niet, dat hier een zieke was. Laat
mij' binnen. Ik heb maar een goed half uui.
lk ben de Jonker van Sturmfels.
„Dien ken ik niet," hernam Martha onwillig.
„Al waart gij...."
„Ik wil naar binnen. Talm niet."
De deur werd met geweld opengeduwd.
„Wijs mij de kamer van den onlangs gepromo
veerden jurist." De jonkman lette niet op
Martha's tegenstand en sprak met de vastheid
van iemand, die gewoon is te bevelen.
„Die is juist ziek" z< ide ik, vooruittredend.
„Hot is alleen uit groote bezorgdheid, dat vrouw
Martha u den toegang weigert."
„Wolfram ziek?" herhaalde hij en drong mij
voorbij. Hij ging de kamer in, die ik achter
I
(Wordt vervolgd)
zijn
