oude lasted
DAGBLAD WOBM SCHIEDAM
Oodsdienstcomiié voor de Oekraïne.
FEU ILLETON.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Advertenties! 15 regek .1.75 elka regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven werden ep aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Uit Washington In verhand met de sluiting
van liet Amerikaansche consulaat teWladiwostok
Korean KOEMARKT 4. Telefoon intercommunaal 85. Postbus39.
Abonnementen per 3 maanden f 2.per week lo cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
EERSTE BLAD.
Het volk van Zuid-Rusland, de Oekraine, dat
meer dan veertig millioen zielen telt, voert in
onze dagen een zwaren strijd om zijn cultureele
en godsdienstige vrijheid. Drie honderd vijftig
jaar geleden verheugden zich de inwoners van
dit land over onafhankelijkheid en welvaart.
De geestelijke ontwikkeling van het volk stond
zeer hoog. In ieder dorp waren scholen. De gods
dienstzin was zeer ontwikkeld. Het heele volks
bestaan stond veel dichter bij het Europeesche
Westen dan bij Moskou.
Toen de Oekraine door een personeele Unie
met het Tsarenrijk werd verbonden, bepaalde
het verdrag, dat de zelfstandigheid van de Oe-.
kraine niet in het minst zou worden aangetast.
Toch werd dit land langzamerhand geheel en
al afhankelijk van Midden Rusland. Dit Rusland
oefende eindelijk een volslagen tirannie uit, die
zich vooral uitte door het verbieden van de
Oekrainsche taal in de kerken en in de scholen.
Na de revolutie van 1917 is de Oekraine be
gonnen haar vrijheid op politiek, sociaal en cul
tureel gebied terug te winnen. Een der voor
naamste punten was dat de Kerk van de Oe
kraine zich onafhankelijk verklaarde vanMoskou.
De Oekrainsche taal werd in de kerken en in
de scholen hersteld de godsdienstige gebruiken,
die de Russische Regeering had afgeschaft wer
den weer ingevoerd en men verklaarde, dat men
geheel en al onafhankelijk wilde zijn van den
Patriarch te Moskou. Ja, een Kerkelijk Congres
in Cherson nam het besluit, zich te plaatsen onder
den Metropoliet van Hemberg, den Aartsbisschop
SHEPTYTSKY.
Niet alleen de herinnering aan de vroegere
vervolgingen van de Russische Kerk wekten
Opnieüw den godsdienstzin in het volk der
Oekraine, maar ook de krachtige aansporing
der Oekrainsche intellectueelen. Om de stemming
van deze groep te illustreeren citeeren v/ij hier
de woorden van den beroemden Oekrainschen
schrijver Dontzow, die thans nog tot de
Grieksch-Orthodoxe Kerk behoort
,,Het volk der Oekraine kan niet leven zonder
Godsdienst maar de Moskousche Orthodoxie
kan deze behoefte niet bevredigen. Er is maar
één uitweg uit dezen abnormalen toestand „niet
blijven staan halfweegs totvreugdeder demagogen
maar den weg, dien ons volk in 1917 heeft inge
slagen, ten einde toe volgen zonder zich van de
v ijs te laten brengen door de inblazingen van
Moskou, die ons nationale denken vergiftigen.
Ouder politiek en godsdienstig opzicht moeten
wij terug naar de beginselen van het Westen,
welke de Oekraine nooit heeft verloochend en
Waaraan zij niet alleen haar kracht dankt, maar
0('k haar kracht van tegenstand tegen deMoskou-
sche cultuur."
Vele kenners van de Oekraine achten het geen
overdrijving, te zeggen, dat de groote meerder
heid der Oekrainers deze woorden onderschrijft.
Maar dat wil natuurlijk niet zeggen, dat de Unie
m.et de Katholieke Kerk reeds is voorbereid of
öabij is. Er moet nu van den kant van het Westen
steun komen, en daarom besloot de Kardinaal-
Aartsbisschop van Weenen Fr. G. PIFFL
m Weenen op te richten een Seminarie, waar de
°pleiding van priesters voor de Oekraine zal
kunnen plaats vinden. Reeds werd een groot
aantul Oekrainsche jongelieden in dit Seminarie
94
Andermaal gingen de deuren der zaal open.
te wijden kring week het gezelschap uiteen om
'Jen binnentredenden ruimte laten een schit
terende stoet van officieren, voorafgegaan dooi
cen statig man die sierlijk voor de Vrijvrouw©
k°og, terwijl zij, en allen met haar lang en diep
neigde.
Rut gaf een ootenblik van golving en schitte
ring van licht en goud en kleuren in de van licht
v°lgevloeide zaal
«Prins Wilhelm 1" gonsde het om mij heen, en
het gedrang werd nog sterker. Iedereen wilde een
k'jkje naar binnen hebben.
De Heer Merlé ik had te midden van al die
'Rukte zijn terugkomst niet opgemerkt, kwam
°P mij toe. f •-
j,Wilt gij het voorloopig met een oud cavalier
v°or lief nemen vroeg hij.
Gretig nam ik de mij aangeboden arm. De
Proponent naderde ook, en met dezelfde bedoe-
lug, naar ik giste,
nis Wolfram met u teruggekomen?"
nRij zal spoedig hier zijn. Ik houd een oog op
v Poortgang zoodra ik hem zie, zal ik hem hier
heen wenken."
V eder ontstond er beweging onder de groepen
iu 4c zaal. In de gang werd het levendig.
Re proponent wisselde een blik met den school-
opgenomen. Het getal zou echter nog veel grooter
kunnen zijn en daarom beslootKardinaal PIFFL
met volle instemming van Rome, in verschillen
de landen de oprichting van Godsdienstcomité's
te bevorderen, die dan met het Hoofdcomité
in Oostenrijk zullen gaan samenwerken. Reeds
kwamen zulke comité's tot stand in Frankrijk
onder het Eere-Voorzitterschap van Kardinaal
Dubois, Aartsbisschop van Parijs, en in Engeland
onder het Eere-Voorzitterschap van Kardinaal
Bourne, Aartsbisschop van Westminster. In
Spanje is zulk een comité in voorbereiding, ter
wijl ondergeteekenden het Nederlandsche comité
hebben gevormd. Onze bedoeling is, ons aanslui
tende bij het hier te lande met zooveel sympathie
begroete actie van Mgr. SHEPTYTSKY, hier
gelden in te zamelen, waardoor het mogelijkwordt
steeds meer jongelieden, die roeping voor het
priesterschap voelen, een plaats op het Priester
seminarie te Weenen te verschaffen.
Maar niet alleen voor dit doel werden de ver
schillende godsdienstcomité's voor de Oekraine
en ook het Nederlandsch Comité opgericht. Het
Oekrainsche volk, dat voor het overgroote ge
deelte goed lezen en schrijven kan, heeft in
hooge mate gebrek aan godsdienstige en goede
profane lectuur. Daarbij mag niet worden ver
geten, dat de Methodisten, die over groote kapi
talen beschikken, reeds krachtige pogingen doen
om hun geschriften in massa in de Oekraine te
verspreiden. De Katholieken mogen dus geen
tijd verliezen en derhalve zal de finantiëele
steun, die in de verschillende landen wordt ver
kregen, ook ten nutte komen aan de Uitgevers
maatschappij, die in Weenen gevestigd is, met
de bedoeling om boeken en geschriften, vooreerst
dan den catechismus, de Heilige Schrift en an
dere godsdienstige boeken in de Oekrainsche taal
in de Oekraine te verspreiden.
Wij richten derhalve tot onze Katholieke land-
genooten de dringende uitnoodiging om het werk
van ons comité ten behoeve van deze twee doel
einden zoo krachtig mogelijk te steunen, en wij
noodigen hen uit gelden te willen storten, onder
het hoofd „Godsdienstcomité voor de Oekraine".
bij de H'aagsche Bankvereeniging vjh Capel
Toenbreker, Anna Paulownastraat 93, den Haag,'
Giro's Gravenhage 63100, of bij den secretaris^
penningmeester, J. J. J. Noordman, Aalmoeze
nier der le Militaire Afdeeling, Noorderbeek-
dwarsstraat 202, Den Iiaag, Giro 29342, kantoor
's-Oravenhage. Moge op die wijze het groote werk
der katholiseering der Oekraine door de mild
dadigheid onzer katholieke landgenooten in be
langrijke mate worden geholpen
Het Godsdienstcomité voor de Oekraine,
Mgr. H. van de'Wetering, Aartsbisschop van
Utrecht, Eere-Voorzitter
Graaf, A. De Marchand et d'Ansembourg,
Voorzitter.
Mgr. Dr. H. A. Poei.s, onder-Voorzitter.
J. J. J. Noordman, Secretaris-penningmeester
Mgr. Dr. Alph. Ariens.
Prol'. Dr. J. A. Veraart.
Buhenlantisch Nieuws.
DE CONFERENTIE TE LAUSANNE.
Het politiek comité heeft zich gister onder
voorzitterschap van sir Horace Rumbold bezig
gehouden met de kwestie der afschaffing van
de capitulaties, vervat in art. 26, en met de
kwestie van het afstaan der kerkhoven op Galli-
poli aan Engeland, neergelegd in art. 144 van
't ontwerp-verdrag.
Beide aangelegenheden zijn niet definitief
meester Daar hieven de kinderen aan on
zeker en holder-de-bolder, alsof de frissche, hel
dere stemmen van ver kwamen en zich repten
om in denzelfden draf te geraken, eindelijk vaster
en voller, flink uit de borst.
Bodo stond op den drempel.
Achter hem de Vrijvrouwe, aan den arm van
haar vorsteiijken cavalier, en weer daarachter
de stoet der aanzienlijke gasten, die de breede,
diepe gang vulden met eene warreling van tinten,
kleuren en lijnen, vroolijke gezichten en stralende
oogen.
Bodo trad terzijde om voor deVrijvrouwe plaats
te maken. De dicht opeengedrongen menigte
Week om den stoet door te laten. Alles neeg,
wuifde en groette, en onderwijl jubelde het ge
zang der kinderen door de klare, zonnige na
jaarslucht.
De Vrijvrouwe ging voorbij. Bodo volgde. Hij
knikte Vader en Moeder toe. „Waar is Wolfram,
Margreet Zorg dat hij komt."
Hij was al verder, verder, het binnen
plein over, onder de poortgang, in Welker
diepe schaduwen de schitterende stoet nu lang
zaam doofde en wegslonk.
„Wolfram zal ons in de kerk opwachten,"
zeide de Heer Merlé, naar de poortgang opwande
lend, voortgestuwd en gedrongen door de nieuws
gierige menigte rond ons, die den stoet niet uit
het oog wilde verliezen.
De kerk te Sturmfels Was te klein voor zoove-
len. Honderden moesten buiten blijven.
Vader en Moeder waren een anderen kant op
gedrongen; Wolfram zag ik nergens.Ik rekte mij
geregeld, maar naar de commissie van deskun
digen verwezen.
In art. 26 van het ontwerp-verdrag wordt
gezegd, dat de geallieerden er mede accoord
gaan, de capitulaties af te schaffen.
Daarentegen verlangen de Turken opneming
der besliste formuleering, dat de capitulaties
afgeschaft zijn.
De tweede gedelegeerde der vroegere Russi
sche delegatie op de conferentie van Lausanne,
Worowski, is uit Rome te Lausanne aangekomen
Plij zal aan de Sovjet-regeering verslag uitbren-
r/en over den loop der besprekingen en eventueel
den leider der vroegere Russische delegatie,
Tsjitsjerin, verzoeken naar Lausanne tc ko
men, indien hij een inmenging van Rusland in
de Turksche kwestie noodzakelijk acht of
onderteekening van de overeenkomst in zake
de zeestraten ook door Rusland gewenscht acht.
HET NIEUWE DUITSCHE VOORSTEL.
Naar het „Berliner Tagcblatt" schrijft, zijn de
beraadslagingen der Duitsche regeering over de
nieuwe voorstellen thans zoover gevorderd, dat
zij morgen, uiterlijk overmorgen, geëindigd
zullen zijn. Nadat dan de tekst van het Duit
sche antwoord zal zijn vastgesteld, zal het ver
moedelijk a.s. Dinsdag overhandigd kunnen wor
den. Men verwacht, dat Duitschland tot een
schadevergoeding van 30 milliard bereid zou zijn
en tevens tot zekere waarborgen ter opzichte van
Frankrijk.
IERLAND.
Naar den vrede.
Het hoofdkwartier der rebelen heeft een pro
clamatie uitgevaardigd, waarin de bereidwillig
heid tot onderhandelen over een onmiddellijke
beëindiging van de vijandelijkheden op basis
van zekere voorwaarden, wordt te kennen gege
ven. Aan de rebellen is order gegeven, de Vijan
delijkheden te staken totMaandagmiddag 12 uur
en tijdens dezen wapenstilstand slechts te zor
gen voor hun eigen veiligheid en voor de be
scherming van hun wapenen en munitie.
-De Valera heeft een aparte proclamatie uitge
vaardigd, waarin hij zich bereid verklaard tot
vredesonderhandelingen op deze basis, dat beide
partijen zich zullen onderwerpen aan de uit
spraak van 't volk. (Reuter.)
ALLERLEI.
Uit Brussel aan de „Msb." Er is, als niet
spoedig een regeling getroffen wordt een groote
staking op til in de diensten van de telefoon en
de telegraaf, die, als zoo doorgaat, zich ook tot
de spoorwegen en de post zal kunnen uitbreiden.
Het betreft een loonkWestie van het technisch
telefoon-personeel, welk conflict te Antwerpen
is losgebroken. De betrokken minister houdt zich
met deze zaak onledig.
Uit Madrid. Uit Bilbao wordt gemeld, dat
't paleis van Uribarren te Lemueitio bij openbare
inschrijving is aangekocht en ter beschikking
gesteld van de ex-keizerin van Oostenrijk Zita
- zal Wenschen
voor den tijd dat zij in tepanje
te blijven. Mocht zij Spanje verlaten, dan zullen
de koopers van het gebouw, die een maatschap
pij hebben gevormd, zich 't recht voorbehouden
er over te beschikken.
Uit Munchen. Gisteren is het te Munchen
tot een botsing gekomen tusschen jong-socia lis
ten en nationaal-soc. tijdens een vergadering
welke door eerstgenoemden was belegt
beide zijden werden schoten gelost, zoodat
personen vrij ernstig werden gewond.
vier
uit en beproefde over de hoofden heen te kijken
4e Heer Merlé tuurde naar alle kanten te
vergeefs.
Buiten was Wolfram ook met. Ik keek naar
alle zijden bij het oversteken van den weg.Ook
niet op het voorplein, niet in de poortgang en,
zooverre mijne oogen reikten, ook niet op het
binnenplein.
Het hooge gezelschap was het Heerenhuis ge
naderd de voorsten hadden de stoep beklom
men. Dr. Kerner trad vooruit cn sprak den jon
gen Vrijheer toe
Bodo luisterde aandachtig.
Een oogenblik poosde hij, perste de lippen op
elkaar en kampte met zijne ontroering. Ik wist
dat hij dacht aan hem, wiens plaats hij zou in
nemen. De blik, dien hij over de verzamelde
menigte liet gaan, was zoo ernstig, getuigde van
zooveel diep gevoel cn van zulk een groot beset
van de verantwoordelijkheid, die hem wachtte,
dat de Heer Merlé ontroerde en het gelaat al-
Wendde.
„Ik ben baron Siegfried's zoon mocht ik hem
waardig worden zeide hij eenvoudig, en zijne
stein beefde.
Toen daverde het oude Sturmfels van storm
achtige bijvalskreten hoog en onstuimig gölfuen
en stegen ze op in de lucht het grijze slot scheen
mede te klappen, alle echo's in hoeken en torens
werden wakker en de buitenstaanden herhaal
den den jubel.
De kinderen hieven weder aan oud en jong
stemden mede
Waar bleef Wolfram
blijkt, dat de Sovjetregeering voornemens was,
de aanstelling van den consul niet te erkennen.
Mocht de Sovjetregeering op dit besluit terug
komen, dan zal den Amrikaanschen consul wel
licht worden toegestaan, te Wladiwostok te Wij
ven.
Staten-Generaal.
EERSTE KAMER.
Vergadering nan Vrijdag27 April.
Aan de agenda wordt o.m. toegevoegd het
Schoenenwetje.
Aan de orde is de oorlogsbegrooting.
Mevrouw Pothui s-S m i t (S. D.) oefent
critiek uit op de wijze, waarop te Zeist kleeding
en uitrustingstukken zijn opgeborgen. Zij dringt
aan op een spoedige afdoening van liet dienst-
weigeringsontwerp. Zij meent, dat herhalings
oefeningen tot 1928 volkomen overbodig zijn.
Zonder hoofdelijke stemming worden aange
nomen de wetsontwerpen tot bijvoeging van
Loosduinen bij 's-Gravenhagc en de vereeniging
van de gemeenten Stad en Ambt Ommen.
Bij de voortgezette behandeling van de oor
logsbegrooting zegt de heer Beelaerts van
Blokland (A. R.), dat beperking van be
wapening alleen internationaal kan plaats hebben
De heer Slotemaker de Bruine
(0. H.) ontkent, dat het stemmen voor een oor
logsbegrooting aankweeken van een militaris-
tischen geest beteekent. Natuurlijk gaat arbitra
ge huizenhoog boven oorlog, doch bij arbitrage is
een leger noodig om gehoorzaamheid af te dwin
gen aan het recht.
De heer Blomjous (R. K.) herinnert er
aan, dat de Oostenrijksclie sociaal-democratische
partij zich met kracht heeft verzet tegen in
krimping van het Oostenrijksclie leger. Hij vraagt
of de zienswijze van hun Nederlandsche geest
verwanten niet al te idealistisch is.
De heer Mendels (S. D.) wijst op een be
richt in de pers omtrent den ondeugdelijken aan
maak van munitie, waardoor reusachtige som
men zijn verspild. Hij vraagt, wat hiervan waar
is.
Nadat de Minister van Oorlog de verschillende
sprekers heeft beantwoord wordt de begrooting
zonder hoofdelijke stemming aangenomen.
De vergadering wordt verdaagd tol Dinsdag
2 uur.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Vrijdag, 27 April,
De motie-Van Ravesteyn tegen belemmerende
bepalingen inzake den toegang tot de duinen bij
Noordwijk Wordt verworpen mot 66 stemmen te
gen 1 stem.
Aan de orde is het wetsontwerp tot machtiging
tot het aangaan van een overeenkomst met de
spoorwegmaatschappij AkenMaastricht be
treffende de dominiale mijnen.
De heer Bongaarts (R. K.) is tegen het
ontwerp, dat z.i. niet voldoenden waarborg biedt
voor een juist exploiteeren door de spoorweg
maatschappij.
De heer Vliegen (S. D.) gelooft, dat deze
nieuwe regeling' in de praktijk tot groote moei
lijkheden aanleiding zal geven. Hij zal tegen hel
ontwerp steromen.
De heer Dresselhuys (V. B.) is van ge
heel andere meening. Hij betoogt, dat deze mijn
alleen goed kan worden geëxploiteerd door de
regeling van den minister.
Merlé's oogen warén niet van de poortgang af
geweest in de kerk had hij de Vrijvrouwe nu en
dan scherp gefixeerd hij had herhaaldelijk de
wenkbrauwen gefronstWolframs wegblijven
hinderde hem geweldighij was verstrooid,
ongeduldig
Ik keerde mij naar Moeder, die wat verder
stond.
Zij stikte haast in hare tranen 1
En het waren geen vreugdetranen
Laat ons naar huis gaan," hoorde ik haar tot
Vader zeggen „ik kan het niet langer aanzien.
Liet "is of mijn hart verscheurd wordt."
Er was niets met Wolfram voorgevallen
Moeder wist niets, niets van Wolfram.
Wat was er dan toch gebeurd
Ik nam Moeder's handen in dc mijne en deed
haar neerzitten. Vader sprak zacht en bemoedi
gend tot haar maar ik geloof niet. dat zij luis
terde. Al haar aandacht was voor Bodo, die nu
langzaam onder de groepen voortging, vroolijk
en gul, alleiwege een groet,, een glimlach, een
handdruk wisselend en die juist dc portgang in
ging om zich ook op het buitenplein te verloonen
en een paar vriendelijke woorden te spreken.
Op zijn terugweg passeerde hij ons.
„Wolfram is er niet," fluisterde hij haastig
„ik heb hem nergens gezien. W us hij van ochtend
Wel
Dg Heer Merlé voorkwam mijn antwoord.
„Uwe moeder heeft hem laten ontbieden.
Vermoedelijk is, hij binnen.'
Meer kon hij niet zeggen. Bodo dankte met een
hartelijken knik. Wordl vervolgd.)
■■■—■■mMiiin '«maiinm hiUiimmi iiiiiipiiiiw—
