He Wereld-tragedie.
DAGBLAD MOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
46ste Jaargang.
Zaterdag 12 Mei 1923.
No. 13638.
Bureau KOEMARKT 4. Telefoon Intercommunaal 85. Postbus39.
Abonnementen per 3 maanden ƒ2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
jpjj^'A dvertentiëni 15 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Bit nummer bestaat uit twee bladen
TWEEDE BLAD
Binnenland.
Kracht uit de bron te Rome.
Dr. Alph. Ariëns schrijft volgende „Her
innering" in het „Centrum"
25 jaar geleden trokken twee Enschedesche
wevers, Engels en Winkels, met een nationalen
pelgrimstocht naar Rome.
De kern, de besturenvergadering der Ar
beidersvereniging had hen gekozen. Op de
vraag „van wie het meest voor de arbeiders
beweging te verwachten was," waren beider
namen, bij geheime stemming uit de stembus
gekomen. De een (Engels), Was secretaris van de
Kern, de ander mede-oprichter en leider der
Stands- en Vakorganisatie. f
Weliswaar vertoonden zich enkele lange ge
zichten, toen bekend Werd, waarom die stemming
gehouden was, dat het te doen was om een
reis naar Rome, waarvoor een arbeidersvriend
300.gegeven had.
„Engels kwam pas kijken en anderen hadden
al jarenlang de hitte en den last van den dag
gedragen
Maar alles kwam in de rij, toen de adviseur de
reden van de reis uiteenzette geen belooning
maar geldbelegging. De grootst mogelijke winst
moest gemaakt worden. Men moest dus uitzien
naar mannen, die van God een hoofd en hart
gekregen hadden, waardoor ze in staat waren,
dat mooie van zoo'n reis in zich op te nemen,
maar wier verleden en karakter tevens een waar-
borg was, dat ze hun meerderen rijkdom aan de
arbeidersbeweging zouden teruggeven.
Toen was alles in orde.
Onder gejuich gingen ze heen en in triomf
kwamen ze terug. En de uitkomst heeft bewezen,
dat de arbeiders goed gezien hebben.
De een ging naar den Haag, de ander Werd de
beproefde sociale Wethouder van Enschedé.
Sindsdien zijn 25 jaren verstreken. En trekt
wéér een Nationale Bedevaart naar Rome. Maar
een Bedevaart, waarbij niet enkel een paar Werk
lieden zijn aangesloten, maar die louter uit werk
lieden bestaat, die door de Federatie onzer werk-
hedenvereenigingen op touw is gezet, door haar
voorzitter geleid wordt en bij monde van dezen
straks haar kinderlijke gevoelens van gehoor
zaamheid eerbied en liefde aan de voeten van
ons aller Heiligen Vader zal neerleggen.
Wat zal de man juichen, die Rome en den Paus
en de Roomsche arbeidersbeweging zoo
hartstochtelijk liefhad en eenmaal was het
niet te Sneek het mooie woord sprak „Ik
wenschte aan Nederland te geven een school van
Werklieden met rotsvast geloof en kennis
De school is er, groote Doctor Ze zal, na Sint
Dieter en den Paus, ook u te Rome niet vergeten,
maar dankbaar knielen en bidden bij uw stoffelijk
overschot.
Maar naast dit feit van alles overheerschende
beteekenis het opgaan naar Rome van de
Nederlandsche Werklieden, van de Federatie in
haar geheel, verdient een bijzondere herdenking,
dat er ook Weer twee Enschedesche mannen bij
ZJJn, omdat deze beiden staan op de schouders
van het tweetal, dat vóór 25 jaar naar Rome
Dok, omdat hun heengaan naar Rome aan die
eerste reize te danken is.
„Wij zijn er gelukkig in geslaagd", z.oo
schreef mij de wethouder Winkels „om saam
met den geestelijken adviseur bij eenige arbei
dersvrienden de noodige middelen voor de twee
uitverkorenen (Nijkamp en Mensing) te vinden
en ik heb mij daar bijzonder druk voor gemaakt
omdat ik zelf ondervonden heb, hoe krachtige
nawerking zoo'n reis naar Rome heeft in alle
omstandigheden des levens. Moge de goede God
hun aan de voeten van den H. Vader de kracht
en sterkte geven, om hunne moeilijke taak, voor
al in dezen tijd, met succes te volbrengen."
„Baantjesjagers".
In de „Rijnl. Crt." (A.R.) lezen we
„Van „baantjesjagers" gesproken. In Utrecht
is een socialistische wethouder van onderwijs
n.l. de heer Van der Hoeven vroeger predikant.
Onder zijn wethouderschap js een nieuwe func
tie geschapen n.l. Gemeentelijk inspecteur voor
het onderwijs, 't Salaris voor dien functionaris
is „prachtig". Vooral de periodieke verhoogingen
zijn reusachtig. En wie is nu de sollicitant naar
deze functie De wethouder van onderwijs zelf.
Dezer dagen trad hij als wethouder af, oin geen
invloed meer te hebben. Laat Utrechts gemeente
raad nu sterk zijn. Alleen ter wille van den schijn
is het gewenscht een ander te benoemen.
Of heeft de heer Van der Hoeven zijn eigen
bedje gespreid
Als dit alles juist is, dan is 't kras.
Maar 't kwaad der baantjes-jagerij is al ver
doorgevreten.
Omgevallen socialisten.
Te Leiden is onlangs op aandrang van de Soc.-
Dem. Raadsfractie van den Gemeenteraad een
tapverbod ingevoerd.
Met 14 tegen 12 stemmen werd tot de invoe
ring van eentapverbod besloten en onder de
voorstanders waren alle aanwezige sociaal-demo
craten.
Maar nu zijn de vergunhinghouders in be
weging gekomen, en hebben aan alle candidaten
een schrijven gericht met de mededeeling, dat
alleen zij, die verklaren de intrekking van het
tapverbod te willen bevorderen, op hun steun
kunnen rekenen.
Blijven ijveren voor het tapverbod kan dus
beteekenen verlies van tappersgunst.
Een kwaad ding voor inenschen, die altijd'de
tribune in het oog houden.
En van de door de S.D.A.P. gestelde candida
ten hebben er nu reeds zes verklaard als Raadslid
te zullen ijveren of medewerken voor opheffing
van het tapvérbod En onder die zes zijn er,
volgens de „Leidsche Courant," die het verleden
jaar mee hebben ingevoerd.
Geaseiigd Nieuws,
Wanneer men yan de wereldgeschiedenis een
graphische voorstelling zou geven, dan zou de
golvende lijninregelmatigengang,,ups en downs"
vertoonen, als even zoovele perioden van bloei
en verval, die ieder land, zoolang het blijft
bestaan in telkens-keerende omwisseling ten
deel vallen. Tot in de vroegste tijden, al duizen
den jaren voor Christus, kan men die wisseling
oonstateeren. Egypte, geleidelijk ontstaan uit
steeds meer geannexeerde landen, heeft onder
Zljn talrijke dynastieën zeer dikwijls varieerende
'■'jdvakken gekend, van welke de regeeringsjaren
Choefoe en Ramses II het hoogte-punt van
glorie vormen. Minder roemrijke, als die van
loetankhamen, zelfs diep-verwordende, waarin
j^'ijg en opstanden den aangeblazen haat tracht
en te bevredigen, sluiten zich hierbij aan en
'ggen er om heen, totdat eindelijk de laatste
Periode van beteekenis kwam en Egypte zijn
onafhankelijkheid verloor, welke het tot den
1 ag van heden nog niet geheel heeft terugver-
^orven.
Zoo ging het ook elders met Babyloniërs,
ssyrigrs, Grieken, Macedoniërs en Romeinen.
ar,ge tijden van hoogen bloei en dan weer
ornedering en inzinking hebben al deze beleefd
-n aan hun eigen lusten en overspannen plannen
- Jn ze tenslotte ten onder gedaan.
Dan volgden de Westersche Rijken der Fran-
en cn R00msche Duitsche keizers. Schitteren-
o bladzijden zijn in de geschiedenis aan hen
q, W.'ld en terecht, want het goede, door deze
is »nU ri\keizërs en koningen de wereld bewezen,
•*Uer blijvende achting waardig. Doch ook deze
Auto-ongeluk. Auto-ongelukken zijn
aan de orde van den dag, zegt de „Msb."
Woensdagnacht is de reeks aangevuld door een
bijzonder eigenaardig voorval. Toen om 1 uur
de industrieel Nijs uit Leuven in gezelschap
van twee dames huiswaarts reed, is zijn auto
met de inzittenden ter hoogte van den tunnel
van den spoorweg aan de Clovislaan te Brus
sel plotseling in den grond gezakt, doordat,
waarschijnlijk tengevolge van de stortregens
der laatste dagen, eensklaps een kuil was
ontstaan van 6 a 8 meter diep De auto werd
gewoonweg met het zand mee in de diepte
gezogen en wel in zoodanige mate, dat hij
toen hedenmorgen het reddingswerk begon, ge
heel verdwenen was.
Twee der inzittenden, de heer Nijs en een der
dames, werden gered, doch het andere meisje
verdween met de auto in den modder. Tot over
maat van ramp sprong een gioote buis der water
leiding en daar tot nog toe het lijk van het ver
ongelukte meisje nog niet gevonden is, veronder
stelt men, dat het met het water langs de buis
js meegevoed. Het is ongeveer op deze zelfde
plaats, dat zich het vorige jaar eveneens een
verzakking heeft voorgedaan en een groot deel
van een huis in den grond verdwenen is. Uit het
onderzoek zou gebleken zijn, dat behalve de re
gen ook de in de nabijheid- lggende spoorweg-
tunnel chu'd heeft aan de instorting. De kuil
waarin de auto begraven ligt, heeft een opper
vlakte van 25 M. middellijn.
Nieuwe trans atlantische ka
bel. De „Chicago Tribune" deelt mee, dat er
door de „Postal Telegraph Company" een
nieuwe Transatlantische kabel zal worden ge
legd van New York naar Londen, welke deel
zal uitmaken van het commercieele kabelsy
steem en 10 millioen dollar zal kosten. De ka
bel zal de langste zijn, die ooit in den Atlan-
tischen Oceaan is gelegd, en men zal er 600
woorden per minuut in beide richtingen tege
lijk langs kunnen verseinen Hij zal komen te
liggen van de kust van Nieuw-Schotland over
de Azoren naar Londen. Binnen een paar
maanden beginnen de voorbereidende werk
zaamheden voor het leggen van den kabel.
Liturgie.
rijken zijn als weggevaagd en leven alleen nog
in herinnering. De. onderlinge naijver, aange
wakkerd tot oorlogshaat, verdelgde ook hen,
om nooit Weer terug te keeren.
In lateren tijd was het vooral Duitschland,
dat al zijn krachten gaf, om eens als Wereld-ver-
Winnaar voor den dag te treden. Inderdaad bracht
het t in 1871 zoover, dat het in zijn eenheid,
die bijna alle Duitsch-sprekende landen omvatte,
reeds een der machtigste rijken der wereld Werd,
dat sindsdien geheel zijn krachtige energie en
ondernemingsdurf aanwendde, om maar altijd
hooger in invloed en rijkdom te stijgen.
Dal. „grosze Vaterland" werd overal genoemd
begelijk geducht, naar alle zijden bracht het
zijn handel met zijn ideale wereldmarkt-produc
ten, t „made in Germany" had aftrek en over
vloeide de markten van beide halfronden. Leger
en vloot bleven hierbij niet achter, ze dienden
immers, zoo gaf men voor, tot bescherming van
industrie en welvaart.
Maar zoolang een rijk op dezelfde fundamenten
van verwaten eigendunk en materialistische
lusten is gebouwd,zal het, zoo leert de beste mees
teres de geschiedenis, om zich zelf tenonder gaan
Haat, feilen haat kweekte Duitschland in zijn
onbevredigbare grootheid bij al zijn mededingen-
de buren, die met leede oogen zich zelf zagen
terugdringen en evenals Duitschland geen hoo-
gere roeping kenden dan zuiver baatzuchtig
eigenbelang, in hun diplomatie de eerste begin
selen van recht en moraal totaal vergetend,
hranknjk siste van spijt en woede om den fel-
vernederenden slag, in 1870 in eigen land ont
vangen, en zocht sindsdien m et Argus-oogen en
datectiven-speurzin, om, eenmaal weer op krach
ten, den Duitschen aartsvijand te vernietigen.
Engeland had geen betere plannen, beangst als
het was voor den wereldvlucfy, van den Duitschen
ZONDAG ONDER HET OCTAAF VAN
HEMELVAARTSDAG.
„En ook gij zult voor Mij getuigenis afleg
gen" dat woord aan 't adres de Apostelen
moeten We ook tot ons gesproken rekenen.
En juist voor deze dagen is het zoo geëigend
ter overwegingDe Apostelen stonden den
Zaligmaker na te staren bij Zijn Hemelvaart
nog lang nadat Hij door de wolk aan hunne
oogen onttrokken was. Maar de Engelen waar
schuwden ze „Mannen van Galilea, wat staat
gij den Hemel te bestaren, deze zelfde Jezus
zal terug komen om te oordeelen de leven
den en dooden alsof zij zeggen wilden staat
nu niet te genieten van dit heerlijk goddelijk
schouwspel maar gaat aan uwe levenstaak en
laat de indruk van dezen dag zich omzetten
in de daad. Zoo moeten ook wij doen. Genie
tend van des Heeren Hemelvaart moeten we
„gaan getuigenis afleggen voor Hem" door ons
leven terwijl de hemelglorie die ons wacht
(„Ik ga U een plaats bereiden") en die we in
den Zaligmaker eenigermate hebben mogen
vooruitzien, ons de kracht geeft om te kunnen
getuigen. Het getuigenis dat Christus van ons
vraagt, moet volledig zijn.
„Men zal u uit de synagogen bannen ja
het uur komt, dat, al wie u het leven be
handel, die den Britschen op ieder gebied met
succes begon te overvleugelen. Italië, Rusland
en Oostenrijk en eveneens Amerika en Japan
toonden ook steeds bijzondere belangstelling
in het dagelijksch verloop der diplomatieke en
linantieele handelingen, zij allen beleefden den
vrede, maar gewapend, zoo zich gereed houdend
voor de gevreesde uitbarsting.
Duitschland zelf dacht er niet anders over en
werkte met man en macht, om de eenmaal on
feilbaar komende crisis te kunnen Weerstaan.
Aldus was de situatie der onderlinge betrek
kingen als met kruit geladen en 't wachten was
alleen op dengene, die de lont zou aansteken.
Meer dan acht jaar is het nu reeds geleden,
dat de naaste aanleiding tot de ontbranding,
Welke vier volle jaren in de felste kracht voort
duurde, werd gegeven. Europa waggelde toen
aan den rand van den afgrond, en diep, bijna on
herstelbaar waren de wonden, in dien vierjarigen
krijg geslagen, zoodat het niet te verwonderen
valt, dat men thans nog Worstelt, om den bijna
tot den ondergang doorgeslagen toestand weer
in evenwicht te brengen. Alle pogingen bleven'
echter tot nu toe vruchteloos, alleen, omdat men
een verkeerde methode gebruikt. Met geweld
wil Frankrijk, dat nog steeds, nu Duitschland
zelfs een bankroet nabij is, dat land vreest (wel
licht met recht), zijn verslagen vijand dwingen,
om alle schuld tot den laatsten cent te betalen.
Misschen verdwijnt het dan wel geheel of valt
tenminste uiteen. En deze angst leidde ook tot
do Roerbezetting, 't Kan niet ontkend worden,
dat Duitschland voor zijn vernielzucht, waar-
door het onherstelbare schade in België en
Frankrijk heeft aangericht, moet boeten en
betalen, maar de hoofdkwestie is, dat men op
redelijke voordeelige wijze die schuld' invordert.
En daar blijkt de hatelijke Roerbezetting niet
neemt, een dienst zal meenen te bewijzen aan
God." 't ls dus niet voldoende alleen inwendig
Christus aan te hangen, ook niet voldoende te
zeggen dat We christen zijn als 't moet zullen
Wij ook offers te brengen hebben, desnoods zelfs
van ons leven. En hier Weten We alleen waar
het om gaatde scheiding, die Christus hier
aan geeft tusschen de wereld en zijn volgelin
gen teekent zich hoe langer zoo scherper af
de tusschensoorten verdwijnen en op den duur
blijft alleen over geloof én vormelijk-uitge-
sproken ongeloof. En al heeft Christus ons
gerustgesteld omtrent de eindoverwinning, die
Hem is, Hij vraagt van ons getuigenis vóór
Hem. Naar mate in onze omgeving de tegen
stelling meer naar voren treedt, zal ons getui
genis een vaster en geprononceerder karakter
moeten dragen. De H. Petrus raadt ons in het
Epistel aan voorzichtigheid, gebed en bovenal
die liefde tot den naaste, die ook Christus
stelde tot het teeken van Zijn volgelingen. „Zoo,
zegt hij, wordt in alles God verheerlijkt door
Jezus Christus." Zouden wij ook daar niet
vooral getuigenis af moeten leggen
Geloof en ongeloof noemden we straks de
twee strijdkampen die tegenover elkander staan.
Zouden We ze ook niet mogen noemen naar hun
gevolgen liefde en haat En waar liefdeloos
heid, ontevredenheid en haat hoe langer zoo
meer zich uitbreiden, is 't dan geen dure plicht
tevredenheid en liefde te prediken door woord
en voorbeeld Zeker dat zal in ons leven niet
zonder moeite gaan, maar Christus heeft ons
niet als weezen achtergelaten Wat Zijn god
delijk woord en voorbeeld deden tijdens Zijn
aardsche omwandeling, dat heeft Hij den Geest
der waarheid ten taak opgelegd bij Zijne in
woning in onze harten. En dat is de tweede
reden waarom deze woorden van „getuigenis af
leggen" zoo bijzonder geëigend zijn voor deze
week We zijn in voorbereiding op het Pink
sterfeest, en de kracht des H. Geestes zal ons
mogelijk maken, wat we in eigen zwakheid niet
vermogen. Dat de leerlingen van Christus,
hun reuzentaak zouden volvoeren heeft niemand
gedachtEn als we ze beschouwen vóór de
Pinkstergave des H. Geestes moeten we vol
mondig toegeven dat is dwaasheid, dat van die
mannen de omvorming der Wereld te wachten
zou zijn
We zien ook hoe in den beginne de Joodsche
raad het Werk der leerlingen onmogelijk maakt.
Maar de Geest Gods werkte door hen en de
wereld Werd van gedaante veranderd, ook in
onze dagen wordt gesproken van nieuwe tijden,
van een nieuwe maatschappij. Maar we zul
len geen vernieuwing vinden, noch in den tijd,
noch in het maatschappelijk leven als we daar
God wenschen buiten te houden. Laten we
daarom overtuigd zijn dat vooral in onze da
gen het getuigenis geven van Christus meer
dan ooit noodzakelijk is. Zorgen We eerst ons
eigen leven te vernieuwen, willen we medewer
ken aan de vernieuwing der menschheid. Bid
den we daarom vurig dat de Geest der wijs
heid over ons kome, Die ons verstand verlich
te om in te zien wat gedaan moet worden.
Dat over ons kome vooral de Geest der liefde
die onze harten verwarmt om, desnoods met
grooter offers, ook te doen wat we weten dat
gedaan moet worden.
de methode voor. Ontzettend zware verdrukking
lijdt het gansche Duitsche volk door de ondraag
lijke lasten,die men het oplegt en thans zyn voor
de Roer-bewoners die lasten nog weer verti endub
beid; honger en armoede grijnzen hen aan met
Wreede blikken. Lijdelijk verzet pleegt men daar
en dat brengt den Franschen alle nadeel,in plaats
van het verwachte voordeel, maar 't brengt den
Duitschers zelf gruwelijk lijden en vernedering,
Heinrich Heine begint een zijner gedichten
met de aanvangswoorden van den klaagpsalm
der Joden in de Babylonische ballingschap
An den Flüssen Babylons
Saszen wir und weinten.
En hij laat hierop dadelijk volgen
Kennst. du noch das alte Lied
Ja, zegt Fritz von Unruli thans dat lied ken
nen We nog en wij zelf kunnen thans niet anders
klagen
An den Wassern des Rhein
Hör ich dich heulen
Germania,
Du Schwester Hiobs.
Bittere waarheid houdt deze klacht in en alles
is het gevolg van de verblinde zucht der ver
dwaasde wereld., die het geloof en vertrouwen
in den waren God heeft verloren. God kent de
wereld-ellende en houdt zich medelijdend niet
in het verborgene hoe dikwijls immers klonk
reeds de vermanende stem van Zijn plaatsbe-
kleeder op aarde
Niet door den dwazen haat, maar door de
onderlinge redelijke liefde zal de Wereld zich weer
herstellen.
Doof blijft men echter voor Gods waarschu
wing, liever wil men den grimmigen oorlog, dan
den weldadigen vrede.
Het wereldgebeuren is de droevigste tragedie,
die men zich kan uitdenken.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
