Het oude HasteeL
DMGBLMDVOOR SCHiEDAM EN
FEU ILLETON.
46ste Jaargang.
Vrijdag 1 Juni 1923.
No. 13654
Bureau KOEMARKT 4 Telefoon Intercommunaal 85. Postbus 39.
Abonnem enten per 3 maanden f 2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Advertentiën 15 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
EERSTE BLAD.
Buitenlandsch Nieuws.
IN IIET BEZETTE GEBIED.
I e Bochum heeft, een groote districtsvergade
ring van het Bergarbeiterverband plaats gevon
den. Besloten Werd om redenen van practischen
sard en op voorwaarde van het onmiddellijk
Weer aanknoopen van nieuwe onderhandelingen,
de te Berlijn gesloten loonovereenkomst te
aanvaarden. Aan de looncommissie van het ver
hond Werd instructie gegeven zonder verwijl
nieuwe looneischen op te stellen. Hierbij moet re
kening worden gehouden met de Maandag jl.
mgetreden drievoudige verhooging van den
broodprijs.
Gister dan ook is het Werk in alle kolenbekkens
hervat, behalve te Recklinghausen, waar nog
eenig verzet, heerscht en in Dortmund, waar nog
m acht mijnen gestaakt Wordt. liet werk is
eveneens hervat in alle metaalfabrieken.
Het wordt van offieieele zijde ontkend, dat de
hransche troepen zich in het conflict zouden
hebben gemengd.
DE STAKINGEN IN BELGIE.
Te Brussel zegt de „Tel." wordt thans over
n,ets anders gesproken, dan over de ontdekking
een cheque van 150.000 Francs bij een groote
'ar|k daar ter stede, Welke cheque is afgegeven
'/'or een Berlijnsche bank ten gunste van het.
oyndicat National, dat de tegenwoordige staking
e*dt. Het blijkt, dat het feit niet onder de be
ladingen van het wetboek van strafwet valt, doch
et-parket stelt een onderzoek in, daar het hierin
t;i;n aanwijzing meent te zien voor een werkelijk
""mplot, dat de desorganisatie der staatsspoor-
Wegen ten doel heeft. De dezer dagen bij een door
'et parket in de bureaux van het S. N. ingesteld
onderzoek in handen der justitie gevallen do-
enrnenten bewijzen, dat er inderdaad een or
ganisatie bestaat ter ontwrichting der spoor
wegen. Het geheele plan viel de justitie in handen
en de procureur-generaal heeft zoo juist bij den
President van den senaat de opheffing der parle
mentaire immuniteit gevraagd, waardoor de
wide hoofdbestuui'ders van het Syndicaat, Re-
n'er en Fraiture, die tevens socialistische Se
naatsleden zijn, worden beschermd. De Senaat
?*al .dit Verzoek Dinsdag a.s. in behandeling
nemen.
He stand der staking is gister nog Weer ver-
s'echterd.
He staking der spoorwegmachinisten heeft
Zlch Verder uitgebreid. Gistermorgen verlieten
machinisten te Aerschot, Berchem, Termonde
c'n Leuven het Werk ingevolge bevel der vak-
^ereehiging. In verband met de staking te
"'fchem zijn de meeste passagierstremen tus-
schen Brussel en Antwerpen uitgevallen.
He regeering heeft een mobilisatiehevel af
gekondigd voor drie nieuwe militielichtingen
sP°°rwegpersoneel.
ITALIË.
j Hit Home wordt gemeld, dat de Italiaanschc
amer de debatten over de voo.rloopige twaalf-
n heeft besloten, met de aanneming van een
m°tie van vertrouwen in de regeering, met 238
°gfin 84 stemmen.
CHINA.
He troepen van Soen Jat Sen aan het front
ei' Oosten van Kwangtoeng hebben een ernsti-
van Kwangtoeng hebben een ernsti-
i-ucriaag geleden. Generaal Hau Soeng Tsji,
le troepen aanvoerde,|werd|ernstig gewond.
119
„Eén is voldoende geweest voor het gruWel-
^"k," stokte ik ,,wie zal op een enkelen heb-
en gelet en de verschijning van den spion
den tuin te Göttingen en van den muzikant
1,1 den onzen stond mij levendig voor den
geest.
En Wolfram's aanspraken En Wilbrant's
getuigenjs jjoe zou (Jaarmede af'loopen
Vader talmde niet. Hij zocht Dr. Friedrich
0T en verzocht hem verlof voor eenige dagen.
huiskomende vond hij een schrijven van
He'p mij Kwaadwilligen schromen niet het
'gblijven van den heer Merlé een vlucht te
I 0en*en. De Vrijheer heeft een aanklacht tegen
li'lf1 'n^ediend "n hem beschuldigd van laster-
J e geruchten tegen hem en zijn moeder te
In', j'n.VersPreid. Driemaal ben ik op het stad
houderlijke paleis, ontboden en heeft men mij
vd{lr 'dies, den heer Merlé betreffende, onder-
j raagd. Sedert het vertrek van den heer Merlé
nict meer tot den Stadhouder zelf toe-
,l' a''('n. Ware het niet onzinnig te beweren,
'°°ggeplaatste zich mei mij bezighielden,
z°u zeggen, dat de belangstelling van Zijne
Volgens te Cénlon ontvangen berichten is een
der meest actieve aanhangers van Soen Jat Sen
naar de tegenpartij overgeloopen, terwijl ge
meld wordt, dat een ander nog aarzelt. Soen
Jat. Sen zelf is naar het Oostelijk front, vertrok
ken, vanwaar een aanval op Canton wordt ver
wacht.
AMERIKA»
De „Times"-correspondent te New-York meldt
aan zijn blad
Henry Ford's campagne voor het president
schap der Vereenigdc Staten, welke overal een
zekere bezorgdheid en angst bij de gevestigde
politieke partijen heeft gewekt, is thans tot
een formidabele aangelegenheid uitgegroeid,
daar Hearst in een rede te New-Orleans beloofd
heeft Ford's candidatuur te ondersteunen, mits
hij deze wil aanvaarden op een onafhankelijk
program. Ford's verkiezingsagenten zijn voor
nemens deze gedachte door te voeren.
De bezorgdheid voor de candidatuur van Ford,
vervolgt de correspondent, vloeit vooral voort
uit zijn economische theorieën. In zijn weinige
publicaties heeft de automobiel-koning inzake de
credietverleening stellingen verdedigd, waarvan
elke college-student Weet, dat zij valsch zijn,
maar voor den „man in the street" is Ford de
held als self-made man zonder besmetting van
Wall-street. Hij is de eenige zeer rijke man sinds
Washington, wiens rijkdom hem niet automatisch
van het presidentschap heeft uitgesloten.
ALLERLEI.
Uit Berlijn. De „Vossische Zeitung" verneemt
uit Dusseldorp Naar verluidt, zijn zoowel dr.
Krupp von Bolden und Hallbach als-de drie
andere veroordeelde directeuren Brunz, Hart-
wig en Oosterlen van de strafgevangenis te
Dusseldorp naar Zweibrücken overgebracht,
waar ze voorloopig in de Fransche gevangenis
zijn ondergebracht. Een bevestiging van dit
bericht was te officieeier plaatse niet te krijgen,
maar men neemt aan, dat het gerucht, dat over
het overbrengen der veroordeelden reeds twee
dagen de ronde doet, op waarheid berust.
Uit Parijs De Temps" meldt, dat de
Turksche autoriteiten toegestemd hebben in de
heropening van de Bank van Athene te Constan-
tinopel op voorwaarde, dat de bank geheel onder
Turksche controle zal werken.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Kamer van Koophandel en Fabriek <11 veer
de Beneden-Maas.
(Slot.)
Langs de Maas en bij den mond der Wilhel-
minahaven liggen de tanks en opslagterreinen
van het groote Veembedrijf „Schieveem," welke
zich bezig houdt met den opslag, de bewaring de
bewaking, de aflevering, het ontvangen, bewer
ken, het controleeren, wegen en meten en expe
ditie van oliën en vetten en andere goederen, het
lossen en laden van schepen en het afgev n van
cedulen aan toonder van in kaar bergplaatsen op
geslagen goederen.
Westelijk van Schiedam treft men de Scheeps-
bouw-Maatschappij „Nieuwe Waterweg", aar,
in de wandeling meer bekend, als „De Furness".
De Werf dezer maatschappij, zeer gunstig ge
legen aan den Nieuwen Waterweg, in de onmid
dellijke nabijheid van de haven van Rotterdam,
beslaat eene oppervlakte van bijna 23 H.A. Zij
is toegerust o.a. met 7 hellingen, waarop passa
giers en vrachtschepen van de meest uiteen-
loopende typen gebouwd kunnen .worden tot een
lengte van 950 voet. Hare machinefabriek is
voorzien van de modernste machines voor de
Excellentie voor mij is verflauwd, ja, in wan
trouwen is veranderd, sedert het verblijf van
den Erfprins van Pruisen hier ter stede.
Kom over, als gij kunt. Getuig voor den ede
len man, wiens wegblijven voor mij een geheel
andere beteekenis heeft. Komt hij niet terug,
laat hij niets van zich hooren, dan is er een onge
luk, wellicht een misdaad gebeurd. En te
denken, dat mij de middelen ontbreken 0111 hem
te laten opsporen Ik kan hem alleen roemen als
den ontbaatzuchtigsten en edelmoedigsten vriend
en beschermer.
Ik heb sedert gisteren mijn voorkamer met
een zolderkamertje verwisseld. Van mijn po
gingen om schrijfwerk te krijgen is niets gelukt.
Aan terugkeeren naar Wisburg is niet te den
ken. Ik heb een gevoel alsof ik overal bespied
wordt en men mij niet zou laten gaan.
Hedenochtend heb ik andermaal een 'oproe
ping gekregen om mij ten paleize te vervoe
gen."
Vader is zoocven naar Munster vertrokken.
12 Februari.
„Een brief van Vader 1"
Moeder Weerde mij| af.
„Straks, Margreet," en de deur van Vader's
kamer viel achter haar en den brief dicht.
Vreesde moeder voor slecht nieuws
Haar vrees bleek, helaas, juist.
Op Wolfram's kamertje gekomen, had Vader
constructie van stoommachines tot 10.000 I.P.K.
en alle benoodigde hulpwefktuigen. Verder treft
men onder de gebouwen op baar terrein aan de
ketelmakerij, waar de grootste typen Schotsche
ketels gebouwd kunnen worden. De gieterij, in
gericht voor het gieten van stukken tot en met
35 ton. Smederij, waar de grootste stukken, zoo
als schroef ramen, schroefassen, enz:, gesmeed
Worden. Platenloods, timmerloods, electrischc
laschinrichtingen, enz.
De werf is verder voorzien van 3 drijvende
dokken, respect. 10.300, 4200 en 4200 ton hefver
mogen. Alle voorkomende reparaties kunnen dan
ook mot den grootsten spoed worden uitgevoerd.
Naast deze onderneming zijn „Wilton's Machi
nefabriek en Scheepswerven" gelegen, aan een
zeei* uitgestrekte, door de Mij. zelf gegraven
haven. In deze is o.a. een droogdok van 46.000
ton gelegen, het grootste drijvende dok der
Wereld, waarin gemakkelijk schepen als de
„Rotterdam" kunnen opgenomen worden. Een
buitengewoon interessant schouwspel is het van
uit den verren omtrek dergelijke schepen hoog
boven alles te zien uitrijzen. Voorts bezit deze
Mij. aldaar een vast scheepsbouwdok, Waarin
tegelijkertijd drie schepen, type „Rotterdam",
gebouwd kunnen Worden.
Schiedam achter ons latend en verder naar zee
toegaande, passeert men het havenbedrijf Vlaar-
dingenOost, met de zoo hoogst belang) ijke
Vulcaanhaven, waarin dag en nacht een steeds
toenemend aantal kolen- en ertsbooten met
kolossale drijvende tips gelost worden. Aan dit
particuliere havenbedrijf dankt Vlaardingen het,
de derde zeehaven (gerekend naar de tonnenmaat
der binnenkomende schepen) van Nederland te
zijn geworden.
Ook ten Westen van Vlaardingen kan men
geregeld zeeschepen van respectabele afmetingen
zien liggen, n.l. aan het langs den Waterweg ge
legen terrein der „Matex" (Mij. tot exploitatie
van Handelsterreinen te Vlaardingen), welke
N.V. oliën, petroleum, traan, benzine en derge
lijke artikelen opslaat in groore ijzeren tanks. De
vloeistof wordt hier direct vanuit het schip ge
pompt in de tanks, en dan per vaartuig of per
wagon verder vervoerd.
Allen industrieterreinen in Vlaardingen toch
hebben directe spooraansluitmg.
Dè beide buren van de „Matex" zijn indus-
triën, die er wezen mogen, de „Lever's Zeep-Mij."
en de „Eerste Nederlandsche Coöperatieve
Kimstmesf,fabriek."
Eerstgenoemde is de fabriek der wereld
beroemde Sunlight Zeep. In een groot complex
liggen haar fabrieken en inrichringen, waarin de
zeep langzamerhand van grondstof tot eindpro
duct verwerkt wordt, langs de Nieuwe Maas,
welke omvatten de overdekte opslagplaatsen
voor oliën en vetten, het ketelhuis, een installatie
voor het zuiveren van Maaswater, de vetsmelterij
drie groote, cylindrische olietanks en tal van
kleinere tanks, waarin de oliën en vetten, na uit
de vaten te zijn gesmolten, geborgen kunnen
worden, de bleekinstallatie, de zeepziedêrijen, de
glycerineafdeeling, de kistenfabriek, snijinrich
ting en pakkerijen, Hare voornaamste artikelen
zijn in de eerste plaats de overbekende Sunlight
Zeep, die sedert 30 jaar in Holland verkocht
WordtLux, Waarmede alle fijne weefsels, kant-
soorten en teere kleuren, welke vroeger alleen
konden gestoomd, rustig gewasschen kunnen
Worden. Twinkzeep, die in 24 kleuren geleverd
wordt, en verschoten kleuren Weer nieuw maakt.
Lifebuoyzeep, degezondheidszeep bij uitnemend
heid. Rinso en Vim, zelfwerkende zeeppoeders
voor vaatwerk en waschgoed. Zoo zorgt deze
fabriek voor kleurige kleeren, een zuivere, gezon
de huid, blinkend vaatwerk, en helder Waschgoed
He grootste industrie te Vlaardingen is de N.V.
gehoord, dat Wolfram daar sedert vier dagen
niet meer was teruggekomen, dat het weinige
Wat bij bezat was doorzocht en medegenomen,
en dat bij in hechtenis was.
Vader liad zich daarop naar het paleis ge
spoed om te hooren waarheen Wolfram was
gebracht, wat hem ten laste Werd gelegd en
wanneer Zijne Excellentie audiëntie verleende.
Hij had zich daarop laten inschrijven, zich ver
volgens aan de gevangenis aangemeld, was
niet bij Wolfram toegelaten en had eindelijk,
moe naar lichaam en geest, een onderkomen
voor den naderenden nacht gezocht.
Hen volgenden middag was hij bij den Stad
houder toegelaten. Eerbiedig en vast had hij
zijn bede en bezwaren voorgedragen maar hij
het noemen van Merlé en Wolfram was het uit
geweest met de kalmte van den Stadhou
der.
„Twee schurken, die het hebben gewaagd
mij onder het mom van eerlijkheid en oprecht
heid te naderen en te winnen voor hun lage
plannen en bedoelingen," was hij losgebarsten.
„Weken lang ben ik doof geweest voor allen,
die mij op dat mom opmerkzaam hebben ge
maakt. Die Merlé had een gezicht om ver
trouwen te wekken Lang nadat hij zich uit
de voeten had gemaakt, hen ik in hem blijven
gelooven en heb nasporingen en oproepingen om
hem bevolen. Daar zijn rnij nu staaltjes uit zijn
verleden in Frankrijk ter oore gekomen, die mij
'dè schellen van de oogen hebben doen vallen
„Hollandia." Hollandsehe fabriek voor melk
producten en voedingsmiddelen. Deze werd in
1882 opgericht als de eerste Nederlandsche
fabriek van gecondenseerde en geconserveerde
melk.
Ook de Vere.enigde Glasfabrieken bezitten te
Vlaardingen een hut, zooals deze glasfabriek
door het werkvolk gemeenlijk genoemd wordt, in
navolging der Duitsche arbeiders, die van IJiitte
spreken. Voorts vermelden wij
De N.V. Magnesit-fabrieken. Ze fabriceert en
levert naar alle Werelddeelen magnesit, chloor,
magnesium, houtmeel, amaril, vuursteen, kwarts
enz. Het is de grootste loonmalerij in Nederland,
speciaal ingericht voor het malen van ertsen,
mineralen verfstoffen enz.
Het voornaamste bedrijf te Vlaardingen
evenals te Maassluis is en blijft echter de Vissche-
rij en zoo vinden wij hier buitendien tal van
bedrijven, die hieraan haar ontstaan danken
zooals scheepswerven en machinefabrieken, waar
van de grootste zijn De Scheepsbouwwerl en
Machinefabriek ,,'s Lands Welvaren", sedert
1600 te Vlaardingen gevestigd, een inrichting
voor nieuwbouW en reparatie de scheepswerf en
machinefabriek van A. de Jong met electrise he
sleephelling de scheepswerven van Gebr. van
der Windt en Kreber's machinefabriek.
Touwslagerijen, een fabriek der Vereenigdc
Touwfabrieken en een fabriek der N. V. „De
Oude Lijnbaan."
Kuiperijen, vroeger alles handwerk en nu bijna
uitsluitend machinale grootbedrijven, zooals de
elcctrische kuiperij N. V. „Electra" en de sloom-
kuiperijen van de firma's C. van der Burg en.Zn.
en C. van Toor.
Taanderijen, de N.V. „Dc Broekspolder welke
inrichting aan diep vaarwater gelegen, de netten
met haar eigen schepen in heele vleet.cn tegelijk
kan vervoeren en de N. V. „Taanderij en Netlen-
drogerij."
Vermelden wij tenslotte dat er te Vlaardingen
niet, minder dan drie aanzienlijke bankeljabrieken
zijn, wier product, wijd en zijd verkocht wordt.
In Maassluis is van het grootste belang
De Eerste Nederlandsche Vensterglasi'abriek, die
een van de belangrijkste bestaansbronnen voor
deze gemeente vormt. Het is de eenige Neder
landsche vensterglas fabriek, die voornamelijk
voor tuinbedrijven arbeidt.
Dirkzwager's Scheepsagentuur en Dirkzwa-
ger's Nieuwe Berging-Maatschappij, waarvan de
eerste zich bezighoudt met het in- en uitklaren
en rapporteeren van schepen, het bezorgen van
laden en lossen, assurantiën, expeditie- en agen
tuurzaken de laatste met. het bergen en hulp-
verleenen aan in nood verkeerende schepen, het
lichten van gezonken vaartuigen en het opruimen
van wrakken, door welke werkzaamheden zij
groote vermaardheid heeft verkregen.
De N. V. Maassluische Beton-Maatschappij
een bedrijf ingericht voor dc massa-productie
van klein betonwerk, zooals kabelplaten, blokken
schuttingen, rioolbuizen, putten, enz.
Ook in deze visschersplaats bevinden zich
verschillende bedrijven, Welke op visscherij en
vaart betrekking hebben zooals de scheepsbouw
bedrijven van Gebrs. de Haas en 's Lands Wel
varen" de Eerste Maassluische Autogenisclie
Lasch- en Snij inrichting Van Raait's Machine
fabriek de groote touw- en staaldraadfabrielc
der N.V. Vereenigde Touwfabrieken en voorts
zes kuiperijen.
Aan de overzijde van den Nieuwen Waterweg
op de eilanden Rozenburg Voorne en Putten
waar de landbouw en veeteelt overwegend zijn
is de fabrieksnijverheid slechts van onderge
schikt belang. Toch zijn ook hier nog verscheide
ne industrieën.
En wat dien Wolfram betreft, die, God betere 't,
voor den zoon van mijn nicht wilde doorgaan,
en zich vermeten heeft, het gezag van zijn wet
tigen Heer aan te randen, ja, zichzelf in diens
plaats te stellen, wij zullen hem den lust tot
verdere rebellie doen vergaan
Het had niet gehaat, wat Vader had aange
voerd zijn smeekën om geduld te oefenen,
totdat het gebleken zou zijn, dat Merlé niet ge
vlucht, maar vermoord was op zijn tocht om
Wilbrant t.e vangen, was niet. aangehoord ge-
Worden. Het eenige, wat hem de audiëntie
had opgeleverd, was de kennis, dat de Stad
houder Wolfram in handen van het Gerecht
gesteld en zijn veroordeeling als oplichter had
geëischt.
Eén middel bleef vader echter nog over
aan Bodo t.e schrijven, hem kennis te geven
van het gevaar, waarin Wolfram verkeerde,
en zijn voorspraak voor den onschuldige in te
roepen.
28 Februari.
Bode heeft niet geantwoord.
24 Mei.
Veroordeeld
Wolfram veroordeeld, wegens moedwillige
misleiding en oplichterij, tot vijf jaar dwang
arbeid.
(Wordt vervolgd)
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT