Hei oude Kasteel.
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
FEUILLETON.
46ste Jaargang.
Vrijdag 29 Juni 1923.
No. 13679
Bureau KOEMARKT 4 Telefoon Intercommunaal 85. Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden 2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
A d v e r t e njt i Sn 15 regels f 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt ,2 maal .berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Buitealandsch Nieuws.
HET SCHRIJVEN VAN DEN PAUS.
Teneinde een onjuiste interpretatie te voor
komen, publiceerde de „Osservatore Romano"
van gisteravond een nota, Welke de beteekenis
van het pauselijk schrijven nader toelicht.
Gasparri stelde er prijs op aan het persbureau
Havas een afschrift van de nota te doen toeko
men, Waarin de verschillende punten in het
schrijven vermeld, nogmaals worden opgesomd
en als volgt worden gepreciseerd
De schuldenaar moet zijn plicht erkennen tot
herstel, binnen de grenzen van het mogelijke, van
de schade aan de verwoeste gebieden de bevol
king berokkend. De schuldeischers, in liet bij
zonder Frankrijk en België, hebben volkomen
het recht herstel der schade te eischen, zonder
nochtans meer te mogen eischen dan Duitsch-
land kan betalen. De schuldeischers stellen ech
ter geenszins een dergelijken eisch. Zij loochenen
de oprechtheid van Duitschland en zijn van
meening, dat het thans gevraagde bedrag der
schadeloosstelling niet de Duitsche betalings
capaciteit te boven gaat.
Men moet hopen, dat bij de a.s. diplomatieke,
onderhandelingen, waarin de H. Stoel zich geens
zins wil mengen, de mogendheden er in zullen
slagen, het bedrag der Duitsche schuld vast te
stellen.
Kardinaal Gasparri liet de nota aan Havas
vergezeld gaan van toelichtingen, waaruit blijkt,
dat het schrijven van den Paus is gebaseerd op de
hypothese, dat de schuldenaar den goeden wil
toont om aan zijn verplichtingen te voldoen. De
strekking van het schrijven zou geheel verande
ren, indien deze hypothese niet vervuld werd.
De Fransche bladen leveren een commentaar
op het schrijven van den Paus aan Kardinaal
Gasparri.
De „Echo de Paris" constateert een gelijkenis
meL de Fransche verklaringen.De Paus beschouwt,
het verdrag van Versailles voor bindend doch
wenscht faciliteiten voor de betalingen onder
de voorwaarden die de Fransche opinie eischt.
Het „Petit Journal" schrijft dat uitgezonderd
op eenigc punten, de meening van den Paus niet
indruischt tegen het Fransche gemoed.
De „Temps" is niet zoo vriendelijk.
IN IIET BEZETTE GEBIED.
De „Vossische Zeitung" meldt uit Gelsenkir-
chen Een spoorwegongeluk in de nabijheid van
het station heeft den dood van drie Fransche
spoorwegmannen ten gevolge gehad. Het aantal
gewonden staat nog niet vast De plaats van het
ongeluk biedt een troosteloozen aanblik. De
1 ocomotief ligt ondersteboven en is. zwaar be
schadigd. Het terrein is afgezet. Volgens het
oordeel van deskundigen, zal het opruimings-
Werk nog geruimen tijd in beslag nemen.
DE CONFERENTIE TE LAUSANNE.
Volgens de „Petit Parisieiï" is de secretaris
der Lausanner conferentie te Parijs aangekomen
met het ontwerp van de collectieve geallieerde
verklaring, welke een einde moet maken aan de
Turksche obstructie op die conferentie. Het ont
werp is aan Poincaré voorgelegd.
De geallieerde gevolmachtigden constateerden,
dat er volkomen overeenstemming bestond,
behalve wat de procedure betreftZij besloten
geen verklaring te publiceeren, voordat aan de
Turken een officieele mededeeling zou zijn ge
daan.
142
28 Juni.
Den volgenden dag was Wolfram op weg naar
Hoogheim. Ik had hem geschreven.
Stralend van geluk kwam hij dicnzelfden avond
terug. Tegen het najaar zullen zij een paar zijn.
Vader en Moeder zijn te Birkenhof alles is
daar op orde en ik vertrek naar Bermen. Ik heb
behoefte aan arbeid. Ik kan niet denken. Ik wil
geen dag vooruit zien.
Vijf jaren liggen achter mij, jaren die te be-
teekenen hebben voor mijn zieleleven.
Ik arbeidde en werkte voort of daar geen geluk
meer voor mij mogelijk was
Maar het geluk wordt ons niet in éen enkelen
goudklomp gegeven in kleine penningen Wordt
het ons zoo dikwerf in den schoot geworpen. Heil
mij die daarvoor oogen heb.
Ik heb vele penningen vergaard. En Wolfram
en Georgiana waren gelukkig die gedachte sterk
te mij.
It Nu ben ik Weer op Sturmfels terug. Om een
Zeer treurige reden. Typheuse koortsen heersch-
IIET HERSTEL.
In antwoord op een in het Lagerhuis gestelde
vraag, of er een antwoord was ontvangen van de
Fransche regeering op de jongste Britsche nota
in zake de schadeloosstelling en de bezetting
van het Roergebied, verklaarde Baldwin, dat hij
niet kon zeggen, wanneer het verwacht kan wor
den. Hij voegde hieraan toe „Het zou mij zeer
aangenaam zijn, zoo spoedig mogelijk een ant
woord te ontvangen."
kende omstandigheden ondergaan, heeft erkend,
stellen wij er prijs op te verklann, dal. een spoe
dige en definitieve verlossing van de vreemde
overheersching een zedelijke plicht is.
DUITSCHLAND.
In de gister te Bannen gehouden slotzitting
van den provincialen landdag van het Rijnland,
welke bijgewoond werd door den rijkskanselier dr
Cuno en den rijksminister voor Economische
Aangelegenheden, dr. Becker, Werd een gemeen
schappelijke verklaring van het Centrum, de
arbeidersgemeenschap en de sociaal-democraten
van het Rijnland omtrent den politieken toestand
aangenomen. In deze verklaring wordt o.a.
gezegd: „Hetlijdelijk verzet, dat uit 's volk gebo
ren is, leeft in de massa's en het Rijnland zal dit
eenige wapen dat het bezit, niet neerleggen
voordat het recht en de vrijheid in het Duit
sche Rijnland verzekerd zijn. Een Rijnland
kwestie bestaat voor het Rijnlandsche volk niet.
De wereld zal eerst tot vrede komen en vrede en
vrijheid zullen eerst aan den Duitschen Rijn te-
rugkeeren, wanneer het Rijnland en het Roerge
bied door de onderdrukkers ontruimd zijn."
EEN REDE VAN DR. CUNO.
Het „Achf-Uhr-Abendblatt" meldt uit Bar
men In de rede, die Guno gister te Barmen heeft
gehouden, zeide Idj o.a.
„Ik kan slechts nerhalen, hetgeen ik bij iedere
gelegenheid zeg en wat ik hier nogeens officieel
en openlijk zal verklaren, daar men het niet vaak
genoeg kan zeggen, nl. dat het Rijnland en de
Rijn onaangetast moeten blijven en dat geen
enkele vorm van annexatie, mag zij internatio
nale gendarmerie of internationale controle
genoemd worden, door ons kan worden in over
weging genomen.
Alles zal geschieden wat een Duitscher met
zijn geweten kan overeenbrengen, ten einde aan
zijn volk en vaderland de vrijheid te verzekeren.
Wij behoeven ons om de Rijn landkwestie nieb
bezorgd te maken, daar het volk thans reeds vier
jaren het lijdelijk verzet tegen de bezetting hand
haaft en daarmee ook wel zal voortgaan. Wij zijn
het volk grooten dank verschuldigd, dat dit zoo
is en het geeft ons hoop, dat ons eenige wapen,
het wapen van het lijdelijk verzet, tot een op
lossing van het probleem zal voeren. Doch wij
moeten geen onbezonnenheden begaan.
Evenmin als het tot onbezonnenheden mag
komen, zoomin is er aanleiding tot vrees en
versaagdheid,want niets zou moeilijker te dragen
zijn dan hetgeen zou gebeuren, als wij het wapen
van het lijdelijk verzet uit de hand gaven. Men is
doende deze groote vraag tot opheldering te
brengen Wat wil Frankrijk Wil Frankrijk
economische onderhandelingen Wil Frankrijk
schadevergoeding of wil Frankrijk annexaties
Door den Heiligen Vader is een oproep ge*
publiceerd, die ten doel heeft, de vrede te sluiten
en de geneigdheid tot onderhandelen te verhoogen
ten einde op basis hiervan- en op basis van de er
kenning onzer verplichtingen, Welke erkenning
ook wij reeds hebben uitgesproken,het hangende
conflict tot een gunstig einde te brengen. Wij ho
pen, dat de woorden van een zoo neutrale zijde,
bij de tegenpartij een gewillig oor zullen vinden
Voor het oog van den Heiligen Vadei, wiens
ruime en al-omvattende blik, de kwellingen en
het lijden, die wij onder den last der op ons druk-
FRANKRIJK EN SOVJET-RUSLAND.
Uit Parijs meldt Havas Bij de begrootings-
debatten in de Kamer hield gister de communis
tische afgevaardigde Barthou een pleidooi voor
de erkenning van Sovjet-Rusland. Poincaré
antwoordde, dat de toestand ongewijzigd was ge
bleven en dat hij er niets van had vernomen, dat
de Sovjet-regeering aangeboden heeft, de Fran
sche houders van obligaties der Russische Staats
leningen te betalen. Daar Barthou bleef aan
dringen op erkenning, voegde Poincaré er aan
toe, dat ook bij de onderhandelingen te Genéve
en Den Haag het. resultaat nihil was. De eerste
voorwaarde voor een hervatting der diplomatie
ke betrekkingen, is de erkenning der schulden.
Ik zeg niet de betaling, doch de erkenning, daar
wij steeds rekening houden met den huidigen
toestand van het land, waarmede wij onder
handelen.
PATRIARCH TICHON.
De Sovjet-regeering heeft aangekondigd, dat
de patriarch Tichon uit de gevangenschap is
ontslagen, doch dal, het tegen h< m aanhangig
gemaakte proces zal doorgaan.
DE AANSLAG OP PASITSJ.
De „Vossische Zeitung" verneemt uil, B -lgrado
dat Milan Rajitsj een zeer zenuwachtig man is,
die uit een erfelijk belaste familie komt. E- n zij
ner broers is kort geleden in het krankzinnigen
gesticht gestorven.
Het betreft hier geen politieke aanslag, maar
een Wraakneming. Rajitsj was vroeger ambte
naar aan het ministerie van Buitenlandsche
Zaken. Hij was bij de Commissie van Herstel
Werkzaam, maar word later teruggeroepen.
Toen hij te Belgrado was teruggekeerd, werd hij
ontslagen en hij moet zijn daad uitsluitend be
gaan hebben uit ergernis om zijn verloren be
trekking.
ten in den omtrek. Georingiana was daar door
aangetast.
„Gij hier," en Wolfram greep mijne beide
handen „zoo iemand dan zult gij Georgiana
redden."
Daar viel niet meer te redden. Vier dagen later
Werd de familiegrafkelder ontsloten voor de
jonge Vrijvrouwe van Sturmfels.
Bij mij zocht Wolfram troost. Hij gevoelde,
dat niemand zijn leed zoo ten volle zou begrijpen.
Kort daarop eischte Moeder mijne hulp. Voor
kort, helaas
„Nu blijf ik bij u, Vader," zei ik, toen wij haar
naar hare laatste rustplaats hadden gebracht.
September 1807.
Jaren zijn voorbijgegaan. Zij hebben storm
gebracht.
Wat zich bij Wolfram in zijne kinderjaren al in
kiem had geopenbaard opstand tegen onrecht,
afkeuring van alles wat naar heerschzucht of
willekeur zweemt is tot volle ontwikkeling ge
komen en heeft schoone vruchten afgeworpen.
Maar dezelfde drang is ook opgestaan in andere
gemoederen. Wat voor Wolfram's edel gemoed
een spoorslag is geweest tot daden van zelf
verloochening, heeft minder hooggestemde na
turen op een dwaalweg gedreven, een weg ten
verderve. De leuze van vrijheid, gelijkheid en
broederschap is cene leuze, een dekmantel voor
baatzucht, ontucht, teugellooze woede en on-
BELGIE.
Eindelijk is Theunis.er in geslaagd de minister
crisis op te lossen.
Gisteravond heeft hij zich naar het koninklijk
paleis begeven en den koning medegedeeld, dat
hij zich met de kabinetsformatie belast. Het
nieuwe ministerie zou heden samengesteld wor
den.
Omtrent de besprekingen der fracties, waarvan
het resultaat Theunis aanleiding heeft gegeven
zich met de kabinetsformatie te belasten, kan het
volgende worden gemeld
De liberale linkerzijde van Kamer en Senaat
heeft, gister in haar vergadering een motie aan
genomen, waarin hulde Wordt gebracht aan de
oprechte en vaderlandslievende pogingen van
Theunis. Zij verklaarde zich bereid, de voorstel
len van den premier te onderzoeken zonder ver
bintenis, doch op stiikt onpartijdige wijze en
bezield van het verlangen om de eenheid van het
land te verzekeren. Met betrekking tot den mili
tairen diensttijd en de kwestie der Gentsche
IToogeschool, herhaalde zij vertrouwen te stellen
in den premier en sprak zij den wcnsch uit, dat
de liberale ministers hem ook verder hunne mede
werking zullen verleenen.
Na een langdurige zitting heeft ook de rechter
zijde haar vertrouwen in Theunis uitgesproken.
Deze zal dus zijn nieuw ministerie vormen, waar
in alle vroegere ministers zitting zullen
hebben. Dinsdag a.s. zal Theunis in de Kamer
menschelijke wreedheid geworden» In Frankrijk
is de storm opgestoken ook over ons gaat die
heen.
Ja, als eene stormzee hebben zij zich de laatste
jaren over land en leven uitgestort, eene zee van
ellende. Tegen alles slaan de golven aan, tegen
hoog en laag. Het land is verdeeld, overstroomd
door indringers de velden van Jena en Auerstadt
hebben bloed gedronken; Napoleon is in Duitsch-
land, te Berlijn de koning gevlucht, Jerome
Napoleon te Kassei, Waar hij hof of liever feesl
En om ons heen eene even Wilde zee van liaris-
tochten. Alles drijft, alles eischt
Kalm, te midden van die stormen, uiterlijk
kalm althans, staat Wolfram Siegfried. Geen
Vrijheer vóór hem, zelfs Baron Siegfried met, die
zijne taak zoo nauwgezet, zoo hoog heeft opgevat,
Hij heeft zich geheel aan Sturmfels gewijd.
Arbeiderswoningen, scholen en bewaarscholen
heeft hij laten bouwen, eene spaarbank opgericht
te Hohenlinde, een doorgangshuis voor ontslagen
gevangenen gesticht en zoo ruim begiftigd, dat
zij, die werk verlangen, daar maanden kunnen
doorbrengen. De grauwe vlakte verschaft Werk
tegen billijk loon en Wordt langzamerhand ont
gonnen en in bouwland herschapen.
Kalm en onvermoeid gaat Wolfram voort op
den eenmaal ingeslagen Weg. Zijne hulp en zijn
raad Worden menigmaal ook buiten Sturmfels
ingeroepen hij heeft die nooit geweigerd, al is
zijn tred langzamer en zijn glimlach stiller
aanwezig zijn en zijn program uiteenzetten.
Hierop zal een discussie volgonwelke zal eindigen
hetzij in een motie van vertrouwen of in een
motie van Wantrouwen. Het is niet twijfelachtig,
dat Theunis een meerderheid zal verkrijgen.
AMERIKA.
De beweging ten gunste van Ford's candida-
tuur voor het presidentschap, heeft een nieuwe
aanmoediging gekregen door de verklaring van
zijn secretaris in antwoord op de vragen van de
Ford-bewonderaars, n.I. dat Ford er ernstig over
zou denken, om een oandidatuur te aanvaarden.
De „Ford-president-clubs", Welke overal in
de Vereenigde Staten worden opgericht, zijn van
plan om te Dearborn (Michigan) een vergadering
te beleggen, teneinde tot de stichting van een
derde partij te komen. Duizenden brieven
moeten reeds de vorming van zulk een partij
met Ford aan het hoofd, bepleit hebben.
ALLERLEI.
De Britsche hooge commissaris sir Herbert
S rmuel is, naar de „Morning Post" meldt,
Dinsdagavond jl. vergezeld van lady Samuel te
Londen aangekomen. De reis van Palestina heeft
betrekkelijk korf geduurd. De vorige week
Woensdag was hij uit Jeruzalem vertrokken,
Sir Herbert weigerde eenigcrlei mededeeling
aangaande zijn bezoek tc doen.
Uit Coblenz De. Hooge Intergeallieerde
Commissie voor het Rijnland heeft besloten, dat
de bepalingen van de Duitsche Rijksregeering
betreffende den handel in buitenlanasche valuta
niet van kracht zullen zijn in het bezette gebied.
Uit New-York Een „Exchange" tele
gram meklt, dat de Canadeesche premier heeft
medegedeeld, dat Canada binnen veertien dagen
in onderhandeling zal treden met Amerika om
den uitvoer van drank ever de grens uit Canada
tegen te gaan.
Uit Breslau wordt aan de „Vossische
Zeitung" gemeld De landarbeidersstaking in
Neder-Silezië is gistermiddag door een overeen
komst tusschen de partijen beëindigd. De ar
beiders zullen heden weer aan het werk gaan.
Naar de „Vossische Zeitung" uit Hamburg
verneemt, heeft de arbitrage-commissie voor
het conflict in hetHamburgsche havenbedrijf
thans overeenstemming tusschen de partijen wete
te bewerkstelligen De havenarbeiders zullen een
dagelijkschen bijslag ontvangen met ingang
van 1 Juli ten bedrage van 46.000 mark waardoor
het gemiddelde dagloon op 100.000 mark wordt
gebracht.
Te Wilna is een bende van 27 lieden aange
houden wegens spiönnage ten gunste van sowjet-
Rusland.
Uit Londen. Het door de „Temps" opge
worpen plan tot het houden eener conferentie ter
bespreking van de luchtvloten is in Engelandgun-
stig opgenomen vooral omdat men de Temps be
schouwt. als de spreekbuis van de Fransche re
geering.
Staten-Generaal.
EERSTE KAMER.
Vergadering van Donderdag, 28 Juni.
Zonder discussie of stemming worden aange
nomen de wetsontwerpen.
Aanvulling van art. 8 der Wet, houdende
eenige maatregelen van bezuiniging betreffende
de militair-rechterlijke macht
Wijziging van de Wet van 9 Juni 1902, tot
regeling van de bevordering, het ontslag, het
op non-activiteit, en het op pensioen stellen der
militaire officieren bij de landmacht.
geworden na Georgiana's dood.
Wat is het geheim van uw Werklust en uwe
blijmoedigheid vroeg ik hem dezer dagen, toen
hij zeer moe van Hohenlinde was teruggekomen.
Zijne logeergasten daar bezorgen hem zoo dik
wijls moeilijke uren
Behoeft Margreet dat te vragen, Margreet,
die zooveel doet voor anderen antwoordde hij.
,.Tk zal jc met Kerstmis het antwoord zenden",
eindigde hij glimlachend.
„Wat is alles schoon en heerlijk hier op aarde
voor ons toebereid," dacht ik onder het naar huis
wandelen, „en toch wordt er zooveel geleden en
gaat er zooveel geluk te loor
Het was een zachte, heldere najaarsmiddag
de zon ging onder het bosch hief roerloos zijne
gelende kruinen tegen den roodgouden hemel
beneden lag de vlakte in bleekrooden weerschijn.
Alles was stil en vreedzaam, uren en uren in het
rond hemel en aarde keken elkaar voor een
oogenblik innig en ongestoord aan.
Die vrede, die schoonheid hinderde mij. Ik was
Wrevelig gestemd na mijne ontmoeting met,
Wolfram. Alles wat hij had ontbeerd,alles wat hij
nu moest missen, stond mij levendiger dan ooit
voor den geest ai het geluk, dat hij had kunnen
hebben en dat was weggenomen, stapelde zich op
tot een wolk, die zich langzamerhand uitbreidde
over alles, zon en hemel uitdoofde en cfc aarde in
vale plooien hulde.
Wordl vervolgd).
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
houdti 4
