Het oude Kasteel.
DAGBLAD VOOR SCHIJEDAM EN OMSTREKEN.
FEUILLETON.
Onze Universiteit.
46ste Jaargang.
Zaterdag 30 Juni 1923.
No. 13680.
BureauKOEMARKT 4. Telefoon Intercommunaal 85. Postbus39.
Abonnementen per 3 maanden 2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Advertentieci 15 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 mael
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
en een Geïllustreerd Zondagsblad.
EERSTE BLAD.
Met-groote vreugde hebben Neerlands Katho
lieken het dezer dagen vernomen besluit be
groet van de benoemingen der hoogleeraren en
verdere docenten van onze nieuw te stiehtenR.K.
Keizer-Karel-U n iversit eil
Reeds vele voorbereidingen waren in den loop
der laatste maanden getroffen, als de subsidie-
kwestie, de aankoop van gebouwen enz. maar
deze allen wegen toch niet op tegen het thans
bekend geworden resultaat van velerlei en diep
grondige besprekingen over het corps leerkrach
ten, dat als hoofddeel der geheele inrichting, de
komende schare jongelieden zal leiden cn leeren
in den waren katholieken geest.
Schitterend is de rij van het 32-tal mannen, die
uitverkoren Werden tot deze zware, maar groot-
sche taak.Met aan hun hoofd de geniale priester
Prof. Dr. Jos. Schrijnen, die als eenigste van de
Staahs-universiteit naar de katholieke Werd ge
roepen, stralen allen in een glans van Weten
schap en ki nnis, Welke aan meerdere van hen
reeds zelfs een Europeeschen naam heeft geschon
ken. In niets en voor niemand behoeven zij in
verstandelijk doorzicht en vruchtbaren geeste
lijken arbeid onder te doen.
Voorloopig begint onze Hoogeschool in October
zooals men weet, met drie faculteiten Godge
leerdheid, Letteren en Wijsbegeerte en Rechts
geleerdheid, voor welke laatste twee o.m. zes-
li en keken Werden benoemd, 't Spreekt vanzelf,
dat voor de theologische faculteit allereerst
priesters in aanmerking komen.
Niet minder dan zeven buitenlandsche geleer
den, allen mannen van grooten naam zullen met
de Nederlandsche hun beste krachten geven, om
van hun studenten Weer mannen en vrouwen te
maken, even waardig in geloof en wetenschap als
zij zelf zijn.
,,Uit de samenstelling der colleges, zegt de
„Tijd", blijkt,dat door de organisatoren bijzonder
rekening is gehouden met den geest die uit het
Nieuw Academisch Statuut spreekt. Zoo bekleedt
het Romeinseh Recht niet meer de zoo buitenge
woon voorname plaats van vroeger. Het
Wordt meer beschouwd als een der fazen in de
ontwikkeling van het recht. De bijzondere betee-
kenis van deze faze is erkend door de instelling
van een afzonderlijk lectoraat voor hetRomeinscli
Recht, buiten het college der Rechtsgeschiedenis
om, waarin het reeds naar waarde Wordt behan
deld, Misschien zal dit nog wel de beste methode
blijken om de vormende kracht van het Romein-
sche Recht voor het jur-disch denken tot zijn
volle recht te laten komen.
Zooals van zelf spreekt, zal ook het Ganonnk
Recht in de juridische faculteit te Nijmegen wor
den gedoceerd. Belangrijk daarin is insgelijks het
college over algemeene sociologie, dat door een
der professoren van de Theologische Faculteit
zal worden gegeven. Uit den aard der benaming
„sociale economie" blijkt verder ook dat de
staathuishoudkunde aan onze Katholieke Uni
versiteit Wel als een zelfstandige Wetenschap zal
worden behandeld, echter niet als eene die ook
van de moraal onafhankelijk is.
Eenzelfde frissche geest als in de faculteit
der rechtswetenschappen waait oolc in die van
de letteren. De professoraten in de Oude lalcn
worden niet meer verdeeld in: Grieksch cn Lalijn:
dat wil zeggen Grieksch e taal- cn letterkunde,
en Latijnsche taal- en letterkunde,Maarmr-n heeft
een meer moderne indeeling gevolgd, en de ver
deeling gemaakt Grieksch én Latijnsche taal
kunde en Grieksch én Latijnsche letterkunde. Die
laatste is Weer gesplitst, maar hierdoor is* het
mogelijk geworden de Grieksclie en Romeinsche
politieke geschiedenis en staatsinstellngen over
de verschillende titularissen te verdoelen. De
godsdienstgeschiedenis van Griekenland en Rome
zal intusschen gedoceerd worden door den Gods
diensthistoricus van de Theologische Faculteit.
Al even merkwaardig als gelukkig is verder, dat
de geschiedenis der middeleeuwen opgedragen
wordt aan den Kerkhistoricus.
De Wijsbegeerte vormt geene afzonderlijke
faculteit. Formeel is ze ingelijfd bij die der let
teren. Maar het ligt natuurlijk voor de hand, dat
zij te Nijmegen zooveel mogelijk voor al de stu
denten toegankelijk Wordt gesteld, en ook, in de
mate als dit noodzakelijk is, verplichtend.
Nieuw voor een Nederlandsche Universiteit
zijn de colleges betreffende de geschiedenis der
mystiek in de literarische faculteit, met name van
de Nederlandsche mystiek,en de algemeene mys
tiek in de theologische faculteit. Als nieuwe cur
sussen zijn verder ook nog aan te merken die
in de Vondelkunde, het Humanisme, de Volks
kunde, de Keltische talen en de vergelijkende
liturgie-geschiedenis."
Nu 't dan met onze katholieke Alma Mater
reeds zoover gevorderd is en de opening zeker
in October zal plaats hebben, hopen en vertrou
wen we daarom van ganscher harte, dat God ook
nadien altijd ons katholieken waardig keure,
Zijn onmisbaren Steun de Hoogeschool te blijven
verléehen, opdat zij groeie en bloeie in steeds
hooger opgang tot heil van Kerk en van de gehee
le maatschappij.
Buitenlandseh Nieuws.
HET HERSTEL.
Nu het kabinet-Theunis hervormd is, zal de
gedachtenwisseling tusschen Parijs en Brussel
ten einde een gemeenschappelijk antwoord op
de Engelsche vragenlijst nopens het herstel op
te stellen, onmiddellijk worden hervat.
IN IIET BEZEFTE GEBIED.
Uit Berlijn De Franschen hebben de bevol
king van Buer verboden deel te nemen aan de
begrafenis van hun drie stadgenooten, die dooi
de Belgen gedood zijn.
De levensmiddelenvoorzienig van Essen is
ernstig in gevaar gebracht. Tengevolge van de
bezetting van het slation moeten de levensmid
delen per aulo van een afstand van 15 K.M. aan
gevoerd worden. De melkvoorziening. bedraagt
slechts een vijfde van hetgeen per dag noodig is-
De Rijnlandcommissie heeft, onder een be
roep op het tekort in de Duitsche houtlevering
50.000 kub. M. hout uit de domaniale wouden
bij Trier opgevorderd.
Te Gustavsburg bij Mainz zijn 4 milliard
mark in beslag genomen, bestemd voor uitbe
taling aan stakend Duitsch spoorwegpersoneel.
FRANKRIJK.
Uit Parijs verneemt de „Msb."
De ochtendpers van gister vertoonde bij de be
spreking van het jongste Pauselijk schrijven aan
kardinaal Gasparri over de herstelkwestie de
zelfde sehakeeringen als wij lieden reeds aan
gaven.
De linksche bladen en de anti-clericale mid
denpers trachten hel Pauselijk schrijven als
een onhandigheid te brandmerken. De Petit
Parisien", de „Echo Nationaal" en de „Victoiife"
yeroordeelen het om zijn inopportuniteit.
Vooral Joïlnart .wordt over do geheele linie
lievig aangevallen en de „Éclair" vraagt zich
af, of hij steeds weerhouden wordt door de
academie daar te Rome niets van hem bemerkt
wordt. De Fransche diplomatie schijnt, volkomen
verrast.
De „Echo de Paris", de Libre Parole", de
„Ganlois" en vooral George Goyau in de „Fi
garo" spreken eerbiedig van een verheven ac
tie.
Van links grijpt men de gelegenheid aan om
stemming te maken tegen het gezantschap bij
het Vaticaan en tevens tegen de Roeractie. De
radicalen cn socialisten hebben interpellaties
ingediend over de relaties met 't, Vaticaan, ter
wijl Sangnier interpelleert over de repercussie
der Fransche politiek op internationaal gebied.
Poinearé heeft verklaard, dat bij liet debat
spoedig zal aanvaarden.
Reeds gisteravond sprak Poinearé over de
Róeractie.
„Wij zullen de Duitsche voorstellen niet
onderzoeken zeide hij, voordat bet lijdelijk verzet
gestaakt is. (Instemming) Wij zullen de Roer
alleen ontruimen, naar gelang van de betalingen
door Duilsehland gedaan. Duitsehland heeft
dezelfde methode tegenover ons toegepast na
1870. Wij wenschen het Roergebied niet te
annexeeren, doch vast te houden,totdat Duitseh
land zijn schulden zal hebben voldaan. (Toejui
chingen). De Duitsche voorstellen kunnen niet,
ernstig genomen worden en verdienen geen
antwoord. „Als Duitsehland dit niet begrijpt,
des te erger dan voor Duitsehland' zelf, eindigde
Poinearé.
De Fransche Senaat heeft hierop met algemee
ne stemmen de Roercredieten goedgekeurd.
FRANKRIJK EN MAROKKO.
Bij de behandeling der begrooting in deKamer
verklaarde de minister van Oorlog, Maginot, dat
hij het gerucht, dat de Fransche troepen in
Marokko duizenden dooden zouden hebben ver
loren, kan tegenspreken. Hij voegde er aan toe,
dat de verliezen, zoowel aan Inlandsche als aan
Europeesche troepen niet meer bedragen dan
400 man.
I1ELGIE.
In een onderhoud met een vertegenwoordiger
van de „Derniere Heure" verklaarde Theunis,
dat hij zich Dinsdag met al zijn vroegere mede
werkers in het kabinet- aan het parlement zal
voorstellen.
DE AANSLAG OP PASITSJ.
De dader van den aanslag op minister-presi
dent Pasitsj, Raik, verklaarde bij zijn verhoor,
dat hij tot zijn daad gekomen was wegens de
houding van de regeering tegenover de Croateri
en de scherpe maatregelen, die tegen de Radistj-
partij getroffen zijn.
Het onderzoek is nog in vollen gang om uit
te maken, of hij medeschuldigen heeft.
DE TANGER -KWESTIE.
Gister heeft er in het Foreign Office te Londen
ter voorbereiding van de aldaar te houden confe
rentie over den status van Tanger, een prelimi
naire bijeenkomst van deskundigen plaats ge
had.
ALLERLEI.
Uit Parijs. Bij de begrootingsdébatlon in de
kanier vroeg gister een socialistisch afgevaar
digde, waarom de luchtvaart credieten op ver
zoek der regeering met 30 millioen verhoogd
waren.
Maginot verklaarde met nadruk, dat de ver
sterking der luchtvloot alleen tegen Duitseh
land gericht is.
De credieten werden aangenomen.
Uit Londen. Het congres der Labourpartij
heeft met overgroots meerderheid een voorstel
verworpen, om aan de Labour-éfgevaardigden
in liet Lagerhuis instructie te geven tegen allo
leger en vloot-begrootingen te stommen.
Uit Moskou. De Oekraine en de Transkau-
kasische republieken hebben zich aangesloten
bij den boycot der Moskousche regeering tegen
Zwitserland, omdat dit land heeft geweigerd,
voldoening te geven voor den moord op den Sov-
jct.-gedelegeerde Worobki.
-Uit Madrid. De Senaat heeft het verzoek
om opheffing van generaal Berenguer's parlemen
taire immuniteit, aangenomen.
Uit Berlijn Het „Acht-Uhr-Abendblatt"
meldt Nadat de bestuursvergadering van den
Bond van Metaalarbeiders kennis had genomen
van de uitspraak van het ministerie van Arbeid,
Werd een stemming over deze uitspraak voorge
steld. Hoewel de uitslag dezer stemming nog
niet ekend is, staat Wel vast, dat het grootste
deel der metaalarbeiders, onder wie t egenwoordig
een sterke gisting heerselit-, zich voor de staking
zal uitspreken. Deze staking, die in het begin
van de volgende week zou worden ingezet, zal
dan ongeveer 250.000 arbeiders van 450 metaal
bedrijven Omvatten. Het bestuur zal Zondag
zijn houding bepalen en de noodige maatregelen
treffen.
Uit Washington. Van bevoegde zijde wordt
medegedeeld dat de verwerping van de twaalf
mijls-grens door Engeland, aan de regeering geen
andere keus liet, dan den wil van het congres af
te'wachten, ten aanzien van een wets-herziening.
1 )e rcgcering besloot echter inmiddels de toela
ting van voorraden scheepsdrank t e weigeren op
straffe van inbeslagneming.
Uit Londen. De anti-monarchistische motie
die gister ter zitting van de conferentie der La
bour Partij werd voorgesteld, vond heel weinig
steun. De conferentie weigerde zelfs met een
overweldigende meerderheid van stemmen de
motie tij behandelen.
Uit Constantinopel. Medegedeeld wordt, dat
de Grieksche patriarch terugkeert naar het kloos
ter Countathos. De kwestie van zijn aftreden is
evenwel nog niet beslist.
Binnenland.
Luchtvaart.
Vandaag wordt te Soesterberg het 10-jarig be
staan van de luchtvaartafdecling te Soesterberg
herdacht.
De minister van oorlog zal zich daarbij doen
vertegenwoordigen door luitenant-generaal M. D.
A. Forbes Wels, chef van den generalcn staf.
Initiatief-voorstel Bakker-Nort.
De Eerste Kamer heeft gister met 17 tegen 10
stemmen verworpen het initiatief-voorstel van
mevr. Bakker Nort tot aanvulling van de Pen
sioenwet 1922 (zuster-pensioen).
Een geschenk voor het Vredespaleis.
Op de Binnenplaats v*n het Vredespaleis is
143 -
Wat kwam het er eigenlijk op aan of de aarde
schoon was, terwijl er zooveel Werd geleden, de
Dood daarboven zijn sikkel zwaaide en booze
mensehen de hand uitstrekten naar het geluk
van hunne medemenschen
Langzaam liep ik voort en liet mijn gedach
ten gaan. Allen, die heen waren, stonden plot
seling voor mij en staarden mij aan langzaam
doemde het verleden op.
Ik was zelf weer kind,en naast mij gingen Groot
vadpr en Baron Siegfried ik keek Moeder in
het zachte vriendelijke gelaat Bodo rende
op ons af uit de verte zijn gulle lach stroomde
ons toe, zijn oogen lachten mede, en alles rond
om wérd tot een laeh, tot een gemurmel van
lichte, heldere stemmen. .En even plotseling
als zij waren verrezen, traden de dooden terug
hunne oogen Werden star, hunne leden Werden
slap, de vroolijke stemmen doffen weg tot kil
cn hopeloos zwijgen
„Mismoedig, kind vroeg vader, nadat hij
ïuij had aangehoord. „Niet alleen de Dood, niet
alleen de booze menschen zijn onze vijanden,
wij, wijzelf zijn dat evenzeer. Er blijft nog zoo-
veel geluk over, als wij werkelijk het goede
wenschten en daartoe wilden samenwerken.
Getuige Wolfram, die niet moedeloos is neer
gevallen bij zijn verbrijzeld geluk, maar die alle
brokken zorgvuldig heeft verzameld en dienstig
gemaakt voor een groot en edel doel het geluk
van anderen. Het middel tot samenwerkng is
ook eenvoudig eigen wil te buigen naar den
wil des Hoogsten, te luisteren naar de stem in
ons, die spreekt van hét goede en schoonc en
reine. Maar steeds van kindsbeen af trachten
wij eigen zin en lust door te drijven, zonder ons
om de belangen van anderen te bekommeren.
Zooveel individuen, zooveel stroomingen van
wil. De bende trekt er op los milliarden en
milliarden eischen ruien baan, een ieder voor zijn
genoegens, zijn inzichten, zijn wil, zijn belangen
cn grillen hortend, duwend, stootend, dringt
en elleboogt en slaat de een den ander, niemand
hoeft oog dan voor zichzelf en zijn kleineren
kring. Zoodra iets hindert of niet aanstaat,
grijpen wij moedwillig in eigen of anderer lot
in en verspelen blindelings onze kans op geluk.
En is die verspeeld, dan Werpen wij de schuM
op anderen of op den Schepper. Zelden zijn
wij hoofdschuldigen in eigen oog. Toch zijn Wij
dat. Als wij rustig en eerlijk onderzoeken, ko
men wij tot dat besluit.
„De erkenning geeft weinig troost," hervatte
ik. ,,ITet blijft moeilijk om blijmoedig en berus
tend voort te gaan."
Over Vader's gelaat speelde de fijne, weemoe
dige glimlach van vroeger.
„Ook de besten onder ons zijn ondankbaai.
Wij krijgen, wij ontvangen en keeren zelf ten
kwade Wat God ten goede zendt, omdat wij het
geluk willen zooals wij dat verstaan, en het goede
eischen alsof ons dat toekomt, en het kwade niet
willen dragen. Alsof wij zonder „het kwade"
zouden leeren begrijpen wat ons hindert en
mismaakt en wat ons in den weg staat om waar
lijk gelukkig te worden Zelfs als ons leven
tot deze aarde was beperkt, zouden wij nog
geen recht tot klagen hebben het leven hier
is wat wijer van maken een jammerdal of
een louteringsweg.
Kort daarop kwam Wolfram bij ons.
„Gij zijt oud en ik ben niet sterk, zeide hij,
toen Vader en hij alleen waren. „Ik zou gaarne
weten of gij Voor Margreet's toekomst
hebt kunnen zorgen. Gij hebt u zoovele geldelijke
opofferingen opgelegd na Merlé's dood om mijn
aanspraken te bewijzen, en het kon zijn.
„Dat er niet heel veel meer is overgebleven,
voltooide Vader, die zijn bedoeling ried.
„Ik ben bezig mijn testament te maken. Met
mij sterft het geslacht der Yrijheercn van Stui m-
fels uit en vervallen (Je goederen aan de Kroon.
Ik zou, krachtens een bepaling van den stichter,
in -overleg met den Koning een opvolger uil een
mij bevriende familie kunnen aanwijzen, maai
dan werd het Majoraat behouden. En dit wensch
ik niet. Er zijn weinige handen, krachtig genoeg,
om over ons zoo groote Weelde van voorrechten,
macht en rijkdom in volle vrijheid te besi hikk. n.
Macht verhardt of sust in beide ge\allen maakt
bet ongevoelig voor liet leed \an anderen. Het
Majoraat vervalle met al zijn voorrechten en
misbruiken."
Hij braak af en keek een poos voor zich.
„Ik wil alles vooraf regelen. Is daar een wensch
van u of uwe dochter, dien ik door mijn testa
ment kan vervullen of bevorderen
„Zorg voor Margreet zorg, dat zij een plekje
op 'sturmfels vindt, waar zij zich later kan terug
trekken. Ik ken haar zij is dapper en veerkrach
tig cn zal haar werkkring overal vinden maar
als wij allen weg zijn, zal het haar goed doen te
rusten, waar zij met ons heeft geleefd."
22 Dcc. 1808'
Wederom heeft de dood op Sturmfels aange
klopt. Wolfram hoeft zich in den laatster, tijd
veel vermoeid eii is telkens, ondanks het barre
Weder, naar Hohenlinde gereden. Een bezet
ting op de borst noodzaaïde hem eindelijk te
bed te blijven. Drie dagen gehelen weiden wij
's morgens vroeg geroepen en drukte hij ons voor
het laatst dc hand.
„Zorg voor hen, die ik achterlaatgij zult
veel te doen vinden, Margreet.
Zijn blik dwaalde af naar vader, 'die er op dit
oogenblik zoo oud uitzag, geschokt cn overwel
digd door cle smart, dat dit jong, warme léven
bom nog in den dood moest voorgaan.
„Ik heb gezorgd," fluisterde bij tot hem met
innigen blik.
Zooeven zijn wij uil de kerk geköSnm.
Oude Marlijn strompelde snikkend uit den
f am il iè-gva fkelder
„Ik héb hem zoo lang dc plaids van mijn
Jonker misgund," zeide hij met trillende lippen.
(Wordt vervolgd)
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURAN
