Het geheimzinnige raadsel
DAGBLAD 1 fOORSCHIEDAM V
FEUILLETON.
46ste Jaargang.
Maandag 20 Augustus 1923.
No. 13722
Bureau KOEMARKT 4 Telefoon Intercommunaal 85. Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden 2.—, per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Advertentiën 15 regels f 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Buitenlandseh Nieuws.
HET HERSTEL.
Naar wordt gemeld heeft Herbette,deFransche
gezant te Brussel, Zaterdag den tekst van het
antwoord van Frankrijk op de Engelsche nota
aan Jaspar meegedeeld. Deze tekst zal Woensdag
aan den Belgischen kabinetsraad worden voor
gelegd, tegelijk met het ontwerp van het Bel
gische antwoord.
Het Fransche stuk bestaat uit twee voorname
deelen. Het eerste is een soort van weerlegging,
punt voor punt, van de Engelsche nota, het
tweede een volledige uiteenzetting van de Fran
sche politiek in het vergoedingsvraagstuk. Poin-
caré legt den nadruk op de achtereenvolgende
verzuimen van Duitschland in de uitvoering van
het verdrag en verdedigt de 'wettigheid van de
Roerbezetting. De nota geeft een uiteenzetting
van de maatregelen welke Frankrijk zou nemen
als het lijdelijk Verzet mocht ophouden. Zij Iaat
aan de Belgische regeering over zich uit te spre
ken over het vraagstuk van het Belgische voor
keurrecht.
Indien het lijdelijk verzet ophoudt, zal de
bezetting onmiddellijk worden gewijzigdZoodra
het onnoodig wordt de kolen-stations, de spoor
wegen, enz. te bewaken, kan het getal der be
zettingstroepen aanmerkelijk worden vermin
derd. De ingenieurs-commissie te Essen wordt
dan uitsluitend een contröle commissie, in plaats
van de exploitatie van de mijnen en de fabrieken
zelf in handen te nemen. Ook de verbannen
mijnwerkers zouden dan mogen terugkeeren.
terwijl de handel met onbezet Duitschland vrij
zal worden gegeven.
Het Belgische antwoord zal in groote lijnen
gelijk zijn aan het Fransche terzake van het
voorkeurrecht zal het de Belgische aanspraken
handhaven en het nakomen eischen van de ver
plichtingen, welke zoowel de geallieerden in het
algemeen, als Engeland in het bijzonder op zich
hebben genomen. Het zal vooral den nadruk
leggen op de noodzakelijkheid van een samen
werking der geallieerden tot. regeling van het
vraagstuk van herstel.
Nadat het antwoord verzonden zal zijn, zal de
Belgische regeering een grijsboek uitgeven. Alle
stukken liggen gereed, doch men wacht voor het
openbaar maken van enkele ervan nog de in
williging af van de betrokken regeeringen.
Naar de „Berliner Montagspost" verneemt,
zal de Duitsche Rijkskanselier Weldra zijn hou
ding ten aanzien van de kwestie van herstel
bepalen. In zijn maidenspeech als Rijkskanseliei
heeft dr. Stresemann dit vraagstuk slechts met
een enkel woord aangeroerd. In een gister ge
houden redevoering heeft Poincaré intusschen
geen nieuwe punten te berde gebracht. De pers
commentaren der Parijsche bladen bevatten
evenwel een aantal tegen Duitschland gerichte
verwijten.
Stresemann zal zijn verklaring onmiddellijk na
het bekend worden van den inhoud van het
Fransche antwoord aan Groot-Brittannië af
teggen.
Bevestigd Wordt, dat het Fransche antwoord
op de Engelsche nota, waarschijnlijk Dinsdag a.s.
aan den Britschen gezant te Parijs zal worden
overhandigd, die het onmiddellijk aan het
Foreign Office en zonder twijfel ook aan Lord
Curzon zal doorzenden. De Belgische regeering
heeft van haar kant doen weten, dat zij geheel
instemt met den vorm en den inhoud van het
Fransche antwoord.
IN HET BEZETTE GEBIED.
Generaal Degoutte heeft een verordening
uitgevaardigd, krachtens welke op straffe van
een boete van ten hoogste 500.000 goudmark of
een gevangenisstraf Van ten hoogste 20 jaar, elke
Vernieling, wegvoering of wijziging van de in
stallatie in de fabrieken, die voor -feveringen in
natura in,;aanmerking komen en waardoor het
productievermogen Verminderd of de kwaliteit
der producten veranderd zou worden, verboden
wordt.
De verordening bepaalt ook straffen voor
degenen, die aan het bezoek van controleurs der
geallieerde missie voor het toezicht op de mijnen
en fabrieken moeilijkheden in den weg zouden
leggen.
IERLAND.
Welke verwarring de verkiezingen in Ierland
waarschijnlijk te zien zullen geven blijkt o.a. uit
het feit dat in het district Longford in het Graaf
schap West Meath voor een enkelen zetel 15
candidaten zijn gesteld, te weten 3 aanhangers
van den vrijstaat, 2 van de arbeiderspartij, 4 van
de boerenpartij, 1 van het centrum, 1 onafhanke
lijke en 4 republikeinen.
39
Zie eens, ik heb vernomen, uit welke bron dat
doet nu niets ter zake, dat die uitvinding van
professor Evan betrekking moet hebben op de
samenstelling van een geheel nieuwe ontplofbare
stof. Die nieuwe ontplofbare stof moet, als zoo
danig, schitterende eigenschappen hebben, in zoo
erge mate, dat alle te voren bekende explosie
middelen daarbij vergeleken, weinig beduiden.
Nu is die uitvinding te gebruiken voor industri
ële doeleinden. Maar je begrijpt, dat ze van veel
meer belang is voor een of andere groote mogend
heid, die er voor haar oorlogstuig gebruik van
2ou willen maken.
Aha, zei Frits Werner, daarom heeft de ban
kier zich allicht voorgesteld er millioenen aan te
vcrdienen.
Precies. En dat zal hij ook ongetwijfeld doen,
cis hij het geheim van de uitvinding aan een
groote mogendheid verkoopt.
Als hij kan. Ik heb de overtuiging, dat die
kist
Re hoofdredacteur haalde de schouders op.
Kom, zei hij, mijnheer van Gielen is zoo on
doorzichtig niet, dat hij de gegevens voor een
hitvinding, die millioenen waard is, niet ergens
ITALIË.
Men meldt uit Reggio d'Emilio den overgang
van de socialisten aldaar tot het fascisme, wat
van groote bet eekenis is, zoowel voor de kracht en
de vastheid der regeering als voor de binnenland-
sche rust.
SPANJE EN MAROKKO.
Volgens een officieele meedeeling, meldt men
uit Melilla, dat er op het heele front een geweldi
ge bedrijvigheid bij de tegenstanders wordt
waargenomen. De meeste voorposten zijn aange
vallen.
BULGARIJE.
De rechtbank te PleWna heeft 85 zaken be
handeld van opstand tegen de regeering na den
val van het kabinet-Stamboelinski en 4 beklaag
den ter dood veroordeeld, 2 tot levenslange op
sluiting, 70 tot gevangenisstraffen van 2 tot
P2 jaar en 9 vrijgesproken. De veroordeelden
kunnen in hooger beroep gaan.
TURKIJE.
Sinds de stichting van het nieuwe Turkije is er
oneenigheid tusschen Constantinopel en Angora
over de vraag, welk van deze beide steden hoofd
stad zal zijn. Die kwestie is nu eens voor goed
opgelost. Ali Foead Pasja, de vice-president van
de nieuwe Nationale Vergadering, heeft nl. ver
klaard, dat er geen sprake van is, Constantinopel
zijn ouden rang van hoofdstad terug te geven.
Angora zal de hoofdstad blijven, worden her
bouwd, en bij het spoorwegnet Worden aan
gesloten
Een aantal mogendheden hebben reeds des
kundige personen naar Angora gezonden om uit
te kijken naar geschikte gelegenheid voor het
zetten van een gezantschapsgebouw. Gemakke
lijk is dat op het oogenblik althans nog niet.
Angora is geen stad van het Westen, en evenmin
een Wereldstad als Constantinopel. Het bestaat
uit kleine, lage huizen en modderige laantjes en
straatjes, terwijl het klimaat er in den winter
buitengewoon ruw is. Van Verre gelijkt het een
versterkte plaats uit de middeleeuwen, met een
citadel op een rots er boven uitstekend. In dit
stadsbeeld moet natuurlijk verandering gebracht
worden. In de kringen der Turksche regeering
heeft men nu het plan opgevat, om de stad fee
laten optrekken naar den trant van Washington.
Een illuster voorbeeld, voorwaar, maar eer het
met het provincienest Angora zoover is, zal er
nog heel wat water door den Rijn moeten loopen
AMERIKA EN MEXICO.
Te Washington en in de stad Mexico is gelijk
tijdig een verklaring van den Mexicaanschcn
president Obregon gepubliceerd, welke te kennen
gaf, dat de onderhandelingen met de Amerikaan-
sche commissie gevoerd, geenerlei wijziging-
hebben gebracht in de Mexicaansche wetten of in
Mexico's positie nopens de rechten van vreemde
lingen in Mexico. Men Weet in regeeringskringen
te Washington niet goed, wat men van deze ver
klaring moet denken, maar zij deed het jongste
optimisme met betrekking tot het geteekende
protocol der onderhandelingen tusschen Amerika
en Mexico in pessimisme verkceren. De Ameri-
kaansche regeering weigert zich over deze aan
gelegenheid uit te spreken, alvoiens zij het pro
tocol heeft kunnen bestudeeren.
In Amerikaansche financieele kringen verkeert
men in twijfel, of de Mexicaansche concessies wel
een verdere belegging, van Amerikaansch kapi
taal in Mexico rechtvaardigen.
ALLERLEI.
Uit Rusland wordt gemeld In de provincies
Bokhara en Ferghana is een boerenopstand tegen
de Sovjets uitgebroken. De leider van den op
stand is een voormalig Turksch officier, Selim
Pasja, die een oproep heeft gericht tot de geheele
Mohammedaansche bevolking van Rusland,
waarin hij haar opwekt onder de banieren van
den Islam te strijden om „Bokhara, Khiwa,
Turkestan en Transkaukasië te bevrijden van het
juk der Russische communisten en den heiligen
oorlog tegen de communisten uit te roepen."
Uit Coblenz De Intergeallieerde Hooge
Commissie voor het Rijnland heeft besloten, de
circulatie van biljetten van 1 millioen mark in het
Rijnland te verbieden.
De Valera is naar Dublin overgebracht.
Uit Londen De stakende bootwerkers
alhier hebben Zaterdag in een massameeting
besloten heden het werk te hervatten.
Uit Gelsenkirclien De mijn Rhein-Elbe
loopt geheel onder water, daar alle mijnarbeiders
het werk hebben neergelegd. De Franschcn
trachten tevergeefs de mijngangen leeg te pom
pen.
Uit Warschau De centrale raad der vak-
vereenigingen heeft besloten tot een algemeene
sympathie-staking oij heden ter moreele onder
steuning van de stakende cn uitgesloten arbeiders
in de houtbewerking- en bouwbedrijven.
Te New-York verluidt, dat het ministerie
van arbeid de verplaatsing van het immigratie
station van het Ellis-eiland overweegt. Het
medische onderzoek van de immigranten zou dan
aan boord plaats hebben. De verantwoordelijk
heid voor de geschiktheid van de immigranten
zou grootendeels op de reederijen komen te
rusten.
Uit BrusselDe koning en de koningin zijn
gistermorgen, vergezeld van prins Leopold en
prinses Marie José naar Italië vertrokken, waar
zij drie weken zullen vertoeven. Voor zijn vertrek
had de koning een lang onderhoud met Theunis
en Jaspar over de kwestie der schadeloosstelling.
Uit Riga Volgens mcdedeeling van den
Sovjet-commissaris van Openbare Gezondheid is
de gezondheidstoestand van Lenin iets verbeterd.
Zijn zenuwstelsel en zijn spraak blijven echter
nog zorgwekkend.
elders veilig geborgen zou hebben. Ik ben over
tuigd, dat hij die in een of andere kluis bewaart,
waar de kans dat dieven erbij zouden komen zeer
gering is.
Ja, antwoordde Werner, dat zou ik ook ver
onderstellen. Maar de inhoud van die kist schijnt
toch niet zoo waardeloos te zijn.
Waardeloos, dat is iets anders. Ze zou bevatten
studiemateriaal van den professor. Nu dat zal
wel zijn en misschien vond. een handig chemicus
er genoeg aanwijzingen in om er zijn voordeel
mee te doen.
U meent, dat in deze zaak dus menschen de
hand hebben, die het geheim van den professor of
liever van de samenstelling van zijn nieuwe ont
plofbare stof willen kennen.
Ongetwijfeld.
Maar daarvoor behoefden ze hem toch niet te
vermoorden.
Precies, mijnheer Werner, maar dat is nu juist
de onverk'aarbare tegenstrijdigheid in dit alles.
Zie eens, als men getracht had den professor te
bestelen cn desnoods daarvoor den professor
vermoordt, dan was de zaak betrekkelijk een
voudig. Dan konden we wel concludeeren, dat de
een of andere schurk, die van de uitvinding wist,
zijn kans had willen wagen. Maar het onverklaar
bare is, dat men den professor beslist heeft willen
dooden, hem vooraf den dreigbrief gestuurd
heeft. En dat gooit onze heele theorie onderste
boven. En nu Evan dood is, beproeft men even
eens den bankier van het leven te berooven, Ik
Binnenland.
Het regeeringsjubileum.
Naar wij vernemen zal op 21 Sept. den dag,
dat het nationaal huldeblijk aan de Koningin
in de Nieuwe kerk te Delft wordt overgedragen,
het werk slechts voor een deel voltooid zijn.
zie waarlijk geen licht in deze duistere zaak. Maar
dit herhaal ik u, de uitvinding van die ontplof
bare stof speelt in dit alles een groote rol, daarvan
ben ik overtuigd. En daarom ook wilde ik u dit
vertellen.
O, zeide Werner, dat is zeer belangrijk. Zie
eens, als een spionnagebureau van een of andere
groote mogendheid, die uitvinding persé wilde
hebben, dan beschikt het ook over vele middelen
om z'n doel te bereiken, die een gewoon misda
diger niet zou kunnen bezigen. Maar alles lijkt
me meer verward dan ooit.
Doe je best om de oplossing te vinden, m'n
waarde, er zit achter deze zaak misschien meer
nog dan wij nu vermoeden. Het kan nog een
reuzensensatie worden. En ons blad heeft tot
heden zoo in deze geschitterd, dat het publiek
eigenlijk niet anders verwacht of wij zullen eerst
daags de noodige onthullingen doen. Want men
voelt, na wat er al gebeurd is, moet er nog meer
komen. Spaar geen kosten.
Ik zal mijn best doen, zeide Werner.
Daar vertrouw ik ook op. En daarmede zult
ge trouwens ook uw eigen positie maken. Er zijn
bekwame menschen jaren en jaren in de journa
listiek werkzaam, die nooit zoo'n kans gekregen
hebben als jij, Werner. Tot heden heb je die
uitnemend gebruikt. Maar ga zoo door. Ik zegje,
er zit nog meer achter dien moord en alles wat er
om- en bijhangt, dan nog vermoedt wordt.
Nu, antwoordde Werner vast besloten, we
zullen er van maken wat er van te maken is.
Alleen het bovenste gedeelte van het koor zal
tegen dien tijd gerestaureerd zijn'.
Het tekort op de Staatsbogrooliiig.
De „Res. bode" merkt naar aanleiding van
het bericht van Het Vaderland, dat het tekort op
de begrooting voor het volgende dienstjaar
182.799.447.95 gulden bedraagt en het tekort
op de ouderdomsverzekering 12 millioen, op,
dat dit een vergissing is en vermoedelijk een
cijfer dat wel eens heeft bestaan, maar allang
is weggewerkt.
De thans afgetreden minister van financiën
noemde enkele dagen voor zijn aftreden het
tekort 140 millioen, niet ten volle meer. En toen
was men, zoo verzekerde hij het blad, nog aan
't besnoeien, zoodat ook het cijfer 140 millioen
nog te hoog was.
Is het blad goed ingelicht,cfan zijn na dien tijd
nog verschillende subsidies geschrapt, waaronder
dat van de drankbestrijding, dat vorig jaar
reeds belangrijk verminderd was.
Het behoud van natuurmonumenten.
Naar de „Msb." uit vertrouwbare bron ver
neemt zullen de van velerlei zijden tot de Regee
ring gerichte verzoeken, tot het nemen van wet
telijke maatregelen tot behoud van natuurmo
numenten (St. Pietersberg e.a.) niet vruchteloos
blijven. Wettelijke maatregelen in dezen zin
zouden in gevorderden staat van voorbereiding
wezen.
Vrije dag voor rijkspersoneel.
Naar met zekerheid kan worden gemeld, zal
het rijkspersoneel Donderdag 6 September den
herdenkingsdag der huldiging der koningin, in
het genot van een vrijen dag worden gesteld.
Kolenuilvoer uit België.
De afdeeling Handel en Nijverheid van het
departement van Arbeid, Handel cn Nijverheid
deelt mede, dat, blijkens telegrafisch bericht van
Hr. Ms. gezantschap te Brussel, met ingang van
20 dezer de uitvoer van steenkolen en steenkool
briketten uit België onderworpen is aan een
vergunning van den minister van Nijverheid en
Arbeid.
Minister Colijn en de ambtenaren.
Bij het optieden van minister Colijn zijn
allerlei geruchten in de pers verschenen over
plannen tot verlaging der salarissen van amb
tenaren. De „Nieuwe Arnh. Courant" meent
echter te weten, dat er eerder een streven be
staat tot handhaving van de bestaande bezol
digingsbesluiten voor het thans in dienst zijnde
personeel. Voor de nieuwe ambtenaren zou een
nieuwe bezoldigingsregeling worden vastgesteld
en waar het verloop der ambtenaren per jaar
ongeveer 10 pCt. bedraagt, zou globaal gere
kend na 10 jaar de nieuwe regeling over de ge
heele linie van kracht zijn.
Naar het blad verder met zekerheid ver
nam, zou de Minister zoo spoedig de omstan
digheden het toelieden, willen komen tot een
belangrijke verlaging der directe belastingen.
Nederlandselic spoorwegen.
Naar de „Msb." verneemt, wordt bij de
directie der Ned. Spoorwegen overwogen den
dienst van het seinwezen op te heffen en van
dezen dienst een onderdeel te maken van den
dienst van weg en werken. Zou een dergelijke
maatregel getroffen worden, dan zullen wederom
een aantal ambtenaren overcompleet komen.
De hoofdinspecteur-generaal van het toe
zicht op de spoorwegen heeft zich vereenigd
met de opvatting der spoorwegdirectie, dat van
IX.
Den volgenden dag wilde Werner zich naar het
huis van den bankier begeven. Maar op zijn ont
bijttafel trof hij een stadstelegram. En tot zijn
grootste verbazing las hij, na het opengebroken
te hebben, de onderteekening. Het telegram was
onderteekend door Alice Evan en de korte inhoud
luidde: „Indien het u eenigszins mogelijk is, kom
mij dan bezoeken vóór ge verdere stappen doet.
Mijn adres is Parkweg 19."
Zooals gezegd, Frits Werner was over dit
telegram ten zeerste verbaasd. Hij kon in de
verste verte niet bevroeden, wat dit te beteeke-
nen had. Wat kon de dochter van professor Evan
hem te zeggen hebben hoe wist zij, dat hij in de
stad terug was en welke verdere stappen meende
zij, die hij zou willen doen
Al deze vragen drongen zich aan hem op. Het
adres dat zij hem opgaf, was hem onbekend. Hij
kende den Parkweg, die in een voorname buurt
lag, maar wist niet hoe Alice Evan daar kwam.
Zij woonde dus niet in het huis van haar overle
den vader en had toch de ziekeninrichting ver
aten. Maar, waar zij ook was, hij zou natuurlijk
aan haar verzoek voldoen. En hij was zeer be
nieuwd wat zij hem zou te zeggen hebben.
Wordl vervolgd)
NIEUWE SCH EDA
COURANT
BS»
