Het geheimzinnige raadsel
DAGBLADVOOR SCHIEDAM
«O. „Jiï^ïïïZ'iZi
FEUILLETON.
46ste Jaargang.
Donderdag 23 Augustus 1923.
No. 13725
Abonnementen per 3 maanden f 2. per week 15 cent, franco per Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent. toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Buitenlandsch Nieuws,
LIET HERSTEL.
De Fransche nota.
Gister is Frankrijk's antwoord op de laatste
Engelsche nota in zake de herstelkwestie te
Londen ontvangen, 't Is een lijvig boek, dat o.m.
't volgende inhoudt
De Fransche nota begint met een algemeen,
synthetisch overzicht van de Fransche positie en
bevat de gegevens voor een practische oplossing.
De nota verklaart, dat de regeering der repu
bliek er nooit aan gedacht heeft een politiek van
egoisme in de kwestie van herstel te volgen, welke
kwestie niet kan opgelost worden met veronacht
zaming van het geheel der Europeesehe belangen.
De Fransche regeering heeft steeds zeer ernstig
rekening gehouden met de malaise, waaronder
sommige geallieerden lijden, speciaal Enge
land door de schrikbarende werkloosheid.
Het antwoord zet stap voor stap de lange
serie concessies uiteen, welke aan Duitschland
vóór en sinds de vaststelling van het herstel
verdrag door de commissie van herstel verleend
zijn, concessies, waar nooit iets tegenover gesteld
werd en die slechts nieuwe in gebreke blijvingen
tengevolge hadden.
Bovendien ging Duitschland in alles zijn eigen
gang en dit bracht Frankrijk er toe den Roer te
bezetten, welke actie geheel in overeenstemming
met Frankrijks rechten wordt geacht. Het lij de-
lijk verzet in het bezette gebied komt volgens
de nota van de industrieelen en van de rijks-
regeering, maar zal eerst moeten eindigen, voor
aleer Frankrijk genegen zal zijn met Duitschland
nieuwe besprekingen te beginnen. Is deze tegen
stand stopgezet, dan zal de bezetting worden
gewijzigd en verminderd, naarmate er wordt
betaald. Het Roergebied annexeeren wil Frank
rijk niet, het blijft er slechts, zoolang dit nood
zakelijk wordt geacht. Reeds lang stelde Frank
rijk aan zijn geallieerden onophoudelijk voor het
eenvoudige program vallend binnen den be-
talingsstaat, nl. 't in de oblig. A en B te doen
behouden de 26 milliard gouden marken, voort
spruitende uit het percentage van Spa en het in
de obligatiën C te reserveeren het bedrag, dat
Frankrijk voor intergeallieerde schulden zou
worden gevorderd. Beide rechten werden Frank
rijk door den betalingsstaat gewaarborgd. Boven
dien schoot het voor rekening van Duitschland
enorme sommen voor en het kan evenmin zijn
herstellingswerken onderbreken als die in het on
eindige op eigen kosten voortzetten.
Aan den anderen kant heeft Frankrijk nooit
de schulden genegeerd, die het gedurende den
oorlog in het belang der gemeenschappelijke
overwinning aanging, maar ook heeft Frank
rijk zelf 5 of 6 milliard gouden marken van ge
allieerden wegens gedane voorschotten te vor
deren, en, betoogt de nota, de geallieerden kun
nen van Frankrijk toch moeilijk bedragen vor
deren, welker betaling zij zelf achterstellen bij die
der schadevergoeding, alvorens Duitschland
betaald heeft.
Het systeem dat Frankrijk voorstaat en dat in
beginsel gehandhaafd moet blijven, biedt 't voor
deel aan dat het herziening van het verdrag
geheel overbodig maakt. Het totaal van Duitsch-
'and's verplichtingen is door de Commissie van
Herstel op regelmatige wijze vastgesteld en
daarop kan niet worden teruggekomen. Herzie
ning daarvan zou slechts kunnen geschieden na
eenparige machtiging der geallieerden maar wel
«loet Duitschland's betalingscapaciteit periodiek
borden geschat, opdat de vervaltijden al naar
gelang der omstandigheden kunnen worden
gewijzigd, wanneer daartoe bij meerderheid van
stenimen besloten is.
En meent u dat anderen dezelfde verdenking
koesteren
Wie bedoelt u ipet anderen
He politic bijvoorbeeld.
Neen, dat doen zij niet. Maar ik vermoed, dat
o het Wel doet.
Oh, zuchtte Alice, en wilt u dan niet begrijpen
tut ik verlang, dat nooit de Wereld dit gewaar
Wordt. O, mijnheer Werner als u niet spreekt,
u die den dader op het spoor zijt, dan zal hij
u°oit ontdekt worden.
Oij eischt dus dat ik zwijg en geen verdere
moeite doe de bewijzen te verzamelen.
Pi .llek niets te eischen, maar vraag u, of
1 mijn hartewensch is, dan zeg ik u ja.
Na verder in denbreede betoogd te hebben dat
de betalingscapaciteit op onvoldoende wijze is.
vastgesteld, komt cle nota tot de conclusie, dat
België en Frankrijk 60 pet. bezitten van de
schuldvorderingen der goallieerden op Duitsch
land.
Over al deze kwesties blijft Frankrijk bereid
met Engeland en de andere geallieerden te
praten. Het zou gemakkelijk zijn zich te ver
staan over zoo spoedig mogelijke betaling van
de Duitsche schuld naar gelang van 't herstel
der verwoeste streken, en tot een bepaalden
datum het bestudeeren door de Commissie van
Herstel van het tweede gedeelte der schulden uit
te stellen, en het bestudeeren der betaling der
oorlogsschulden bij gemeenschappelijk overleg op
denzelfden datum te bepalen. Wij gelooven niet,
dat Engeland betaling der intergeallieerde schul
den wil eischen voor en aleer, de schadevergoeding
betaald is. Het zal zeker beter dan wie ook be
grijpen, dat om zich van zijn schulden te kwijten,
Frankrijk eerst zijn betalingskracht moet hebben
herwonnen, zijn rampen hebben goedgemaakt,
en zich in staat gesteld om met gelijke wapens de
Duitsche concurrentie te bekampen.
Zonder twijfel is het Engeland's belang, dat
Duitschland zich weer opheft, maar het is
Engeland's belang zeker niet, dat Frankrijk
zakt.
Een bijlage van het Fransche antwoord geeft
de paragrafen der Engelsche nota met in de
marge de Fransche antwoorden daarop.
De Engelsche avondbladen publiceeren op een
in het oogvallende plaats de lange uittreksels uit
de Fransche nota, die door Reuter zijn verspreid,
maar behouden zich een definitief commentaar
voor. In het. algemeen koestert men echter de
meening, dat de Fransche nota uiterst hoffelijk
van toon is, hoewel krachtig, gesteld. Hoewel zij
niet de juistheid van de Engelsche argumenten
erkent, schijnt de Fransche nota het vooruit
zicht te openen, dat de Engelsche vordering van
14.2 milliard goudmark, die overeenkomt met de
schuld van Engeland aan de Ver. Staten, zal
worden erkend. De Fransche toespeling op de
ontruiming van de Roer opent de mogelijkheid
van verdere besprekingen.
De nota is een geweldig lang document Van 69
bladzijden en zal daarom lang en zorgvuldig door
het kabinet moeten worden overwogen. Naar
verluidt komt Baldwin vandaag te Londen terug
en zal hij waarschijnlijk officieuss besprekingen
met alle ministers, die thans te Londen zijn,
voeren, In officieele kringen wordt de grootste
omzichtigheid betracht, en geen enkel commen
taar op de nota gegeven.
RUSLAND.
olgens een telegram uit Moskou worden
de Kathoieke geestelijken, die gelijk met den
terechtgestelden mgr. Budkiewiez voor de
rechtbank, werden gedaagd nog steeds gevangen
gehouden. Zij zouden ernstige ontberingen on
dergaan, terwijl een van hen aan verstandsver
bijstering lijdt.
Te Uman is weer een katholiek priester ge
arresteerd, te Jitornar zijn er twee gevangen ge
nomen.
In de buurt van Iwanoff Woznessensk nabij
Petersburg kwam het bij een nabootsing door
den communistischen jeugdbond van kerkelij
ke ceremoniën tijdens een processie tot
stige botsingen. Verscheidene
beide kanten werden gewond.
Goed, juffrouw Alice, dan zal ik zwijgen en
'T' vermoedens aan niemand meedeelen.
J, riep zij, hoe zal ik u danken, gij zijt een
Plecht vriend. Ik blijf u eeuwig dankbaar.
Alice scheen zeer verlicht.
°maan ze^e zib de politie is op een dwaal-
°or en zal niets ontdekken. Ik ben nu veel
geruster.
j' ®Qer stond op. Zij stak hem de hand toe,
warm drukte.
personen
ern-
aan
IN HET BEZETTE GEBIED.
De mijndirecties gaan voort met stopzetting
Ik zal mij aan mijn Woord houden, natuurlijk,
zeide hij, maar vóór ik de geheele zaak laat voor
wat ze is, moet ik Van Gielen nog meedeelen,
dat de kist van uw vader ontvreemd is.
Die kist met vaders instrumenten en papieren.
Ja, die is opeens spoorloos verdwenen.
Welnu, gaat dat vertellen, zij zullen er zich
niet te veel van aantrekken, hoop ik. Was met
het verdwijnen van die kist die heele ongelukkige
uitvinding van mijn vader slechts van de baan.
Ik geloof dat het een zegen zoude zijn voor
allen.
Zij gaf Werner nogmaals de hand en snel nam
hij afscheid.
Buiten gekomen liep hij eenige oogenblikken.
voort zonder eigenlijk te Weten Waar hij liep.
Zijn gedachten hielden zich bezig met hetgeen
hij Vernomen had. Iédere twijfel omtrent de
schuld Van den bankier was nu bij hem verdwe
nen. Immers ook de dochter van den professor
zelf, dat hadhij duidelijk gevoeld geloofde dit,
ja wist het misschien wel zeker. Trouwens haar
houding ware anders geheel onverklaarbaar.
Maar, dacht hij verder, zij moest Antoon van
Gielen wel zeer liefhebben, dat zij aldus alles
deed om zijn vader te sparen.
Werner balde onwillekeurig de vuisten. Wat
een ellendige wereld was dit toch. En dan ver
zonk hij weer in gepeins. De bankier wilde gaarne
dat zijn zoon met Alice trouwde. Waarom
Meende hij zoo zijn geweten* gerust te stellen,
door op die wijze als het ware te zorgen voor de
der bedrijven als verweer tegen communistische
daden van sabotage. Tot
stopgezet.
dusver zijn 25 mijnen
DE CRISIS IN DUITSCHLAND.
Van alle bedrijven in Duitschland maakt
momenteel het boekdrukkersbedrijf wel de
grootste crisis door. Sinds gister bedraagt het
indexcijfer voor de prijzen van den Duitschen.
boekhandel één millioen, met welk cijfer de
grondprijzen moeten Worden vermenigvuldigd.
Hierdoor komen de prijzen van de meeste,
boeken boven het twee- tot drievoudige van
Voor den oorlog. Het goedkoopste boek zal thans
21/s ad 3 millioen Mark kosten. Als oorzaak
hiervan Wordt, naast de enoim gestegen papier-
prijzen, Welke eveneens boven het wereldmarkt
niveau zijn gekomen, de stijging der lo.onen aan
gegeven, welke voor deze week 361/2 millioen
Mark per arbeider bedragen.
Uit Leipzig worden berichten ontvangen, dat
in deze grootste boekenstad van het continent, de
drukkerijen voor de noodzakelijkheid zijn ge
plaatst, de bedrijven te sluiten, hetgeen de w'erk-
loosheid bedenkelijk zou doen toenemen, daar in
Leipzig tienduizenden hun bestaan vinden in de
drukkerij- en uitgeverswereld. Dit geldt wel
voornamelijk voor de wetenschappelijke werken.
De vereeniging van Beiersche dagbladuit
gevers besloot de bedrijven reëels in de eerst
volgende dagen stop te zetten, daar verkorting
van den arbeidstijd in het dagbladbedrijf niet
mogelijk is.
Onder de zestien Münchener tijdschriften
welker verschijning wordt opgeheven, bevindt
zich ook het ïecds tientallen jaren bekende
humoristische weekblad ,,Fliegende Blatter."
Te Berlijn besloot men eveneens het drukken
van Doeken en tijdschriften voorloopig stop te
zetten.
DE DEBACLE VAN DE MARK.
De rijkskanselier voerde gister besprekingen
met vertegenwoordigers der Duitsche industrie
over de heden te publiceeren nood-verordening,
tot vorming van een deviezen-fonds. Deze be
sprekingen werden eveneens bijgewoond door
den rijksminister van Financiën, Hilferding, en
den rijksminister voor Economische Zaken, Von
Raurner.
Industrie, Handel en Landbouw moeten vol
gens deze verordening buitenlandsc.be deviezen
tot een bedrag van verscheidene 100 inillioenen
goudmark leveren, Welke gebruikt zullen Worden
tot invoer van levensmiddelen uit het buiten
land en tot steun van de Duitsche valuta. De
Rijksregeering rekent allereerst op vrijwillige
levering dezer deviezen, doch mochten hare
verwachtingen worden teleurgesteld, dan zal zij
voor bet nemen van scherpe dwangmaatregelen
niet terugdeinzen. Stresemann verklaarde na
drukkelijk, dat de deviezen zoo snel mogelijk
moeten worden opgebracht en nadat ook de
minister van Financiën met nadruk op de nood
zakelijkheid daarvan had gewezen, verklaarden
de vertegenwoordigers der industrie zich accoord
met het regeeringsplan, zoo spoedig mogelijk een
wet in het leven te roepen, waarbij met scherpe
straffen al degenen bedreigd worden, welke tegen
de bepalingen handelen of trachten zich aan de
opgelegde verplichtingen te onttrekken. Ook
verklaarden de vertegenwoordigers der industrie
zich accoord met het regeeringsvoorstel, om door
een verhooging der productie, den export te
bevorderen. Waarschijnlijk zullen de uitvoer
rechten gedeeltelijk worden verlaagd, daar de
prijzen van vele Duitsche artikelen reeds boven
het wereld-markt niveau zijn gestegen.
toekomst van de dochter van zijn slachtoffer
Maar dan bekroop Werner weder de twijfel
Was Van Gielen Wel Werkelijk schuldig. Zijn ge
drag was vreemd en onverklaarbaar, het stukje
wollen goed in den tuin getuigde zeer tegen hem.
Maar dat waren geen bewijzen.
Ook Alice Evan geloofde aan zijn schuld,
anders had zij niet gesproken gelijk zij gedaan
had. Maar had Alice andere en betere bewijzen
of koesterde zij ook alleen nog maar een zekere
verdenking en wilde zij juist daarom voorkomen
dat er meer ontdekt werd.
Als zij zeker wist dat de bankier schuldig stond
aan den dood van haar vader, dan zou zij immers
toch niet kunnen trouwen met Antoon, trouwen
met den zoon van baars vaders moordenaar.
Als echter niemand vaste bewijzen tegen den
bankier had, dan kon deze onschuldig zijn.
Aan de overpeinzingen van Werner werd een
minder aangenaam einde gemaakt, doordat hij
plotseling tegen iemand aanbotste. Maar het was
zijn schuld alleen niet, want ook die ander bad
niet uitgekeken, hij las loopend oVer het trot
toir de courant.
Pardon, zeide hij beleefd, ik zag u niet aankomen
Ik las net in het ochtendblad iets over de zaak
van Evan.
In eens was Frits Werner vol belangstelling.
Hij zag welk blad do andere in handen had, het
was niet „Liet Eerste Nieuws."
Nieuws, zeide hij, belangrijk nieuws.
Och, zooals men het noemen wil. Er wordt
IERLAND.
waar reeds zooveel werkloosheid
sedert eenige weken de haven-
Te Cork,
heerscht en
arbeiders in staking zijn, is nu de dreigende
algemcene staking geproclameerd. Meer dan
150 zaken, waaronder de grootste instellingen,
zijn door deze staking getroffen. De employe's
weigeren wegens een loonsverlaging van 20%
hun arbeid voort te zetten. In sommige win
kels, door politie bewaakt, werken alleen de
chefs der verschillende afdeelingcn. De levens
middelenvoorziening loopt gevaar. Het ver
keer ligt geheel stil.
Men vreest, dat ook de groote Fordfabriek
stopgezet zal worden vooral tengevolge van
de havenarbeidersstaking. Vele kleinere be
drijven moeten eveneens sluiten daar de grond-
stoffenvoorraad is uitgeput en de afgewerkte
producten niet worden vervoerd.
De pogingen der autoriteiten om een over
eenstemming in de conflicten te bereiken, zijn
tot nog toe mislukt.
DE STAKING IN GRIEKENLAND.
De toestand in Griekenland liet zich gister
iets beter aanzien, dank zij het doortastend op
treden der Grieksche regeering. In de meeste
belangrijke openbare diensten zijn de stakers
door ongeorganiseerden vervangen. In het geheel
hebben 42 vakbonden zich bij de stakingsbe
weging aangesloten. Het mcerendeel van het
spoorwegpersoneel was echter door de mobilisa
tie-order van de regeering verhinderd het werk
neer te leggen.
De havenautoriteiten van Piraeus hebben
Verklaard, dat in de haven bijna evenveel als
onder normale omstandigheden is gewerkt. Ge-
duiende de 'laatste 24 uur konden 32 schepen
vertrekken, met nieuwe equipages, aangevuld
met matrozen van de vloot.
Het publiek keurt over" het algemeen de dras
tische maatregelen van de regeering goed.
SPANJE EN MAROKKO.
Generaal Marzo is benoemd tot algemeen
opperbevelhebber te Melilla.
Gister om 5 uur Werd het vertreksein gegeven
aan de troepen, die heden in samenwerking met
een eskader zullen deelnemen aan een operatie,
welke ten doel beeft de belegeraars van Tifaran
te verstrooien.
AMERIKA EN EUROPA.
President Coolidge heeft na zijn onderhoud
met den Amerikaanschen minister van Finan
ciën, Mellon, met senator Smoot en met ver
schillende andere aanzienlijke Amerikanen, die
van hun bezoek aan Europa terugkeerden, te
kennen gegeven, dat, naar zijn meening, Amerika
niet kan afwijken van zijn tot dusver gevolgde
politiek in zake den toestand van Europa en dat
hij geen practische methode voor het verleenen
van medewerking door de Vereenigde Staten kan
vinden.
Hoe goed Amerika Europa ook gezind is, het
kan niets anders doen dan zich buiten de
Europeesehe aangelegenheden houden.
ALLERLEI.
Uit Bordeaux In het Zuidwesten van Frank
rijk wordt veel gesproken over een mogelijke
schending van het Fransch-Spaansche handels
verdrag, doordat bijna* alle Fransche handels
waren, voor Spanje bestemd, worden opgehou
den adn het grensstation te Irum, waar sinds
bijna een maand wel 1000 groote en kleine colli
vrachtgoed verzameld werden.
Uit Dublin Gister is bier op klaarlichten
dag door een gewapende bende een gevangen-
meegedeeld, dat de zoon van den vermoorden
professor in Europa teruggekomen is. En naar
aanleiding daarvan wordt een en ander nog eens
weer opgehaald.
De zoon van den professor terug, de broer van
Alice Maar als dat van morgen in de courant
stond, dat zou zij zeker dat weten. Vreemd dat
zij hem niet gesproken had daarvan. Vreemd
dat zij juist nu haar broer terug was, vreesde
dat de waarheid bekend worden zou omtrent
den vermoedelijken dader. Zou hef zijn omdat
zij de wraakzucht van haar broeder vreesde,
als hij achter de waarheid kwam.
Wat dunkt u van dat bericht, zei de ander,
die op Werners gelaat de grootste Verrassing
had zien afteeken en.
Frits was den man geheel vergeten. Nu haalde
hij de schouders op en zéide
Och, het was vaststaande, dat die mijnheer
Evan vroeger of later zou komen opduiken. Daar
is niets bijzonders aan.
Neen maar hij komt toch nog spoedig en on
verwacht.
Hoezoo, vroeg Frits kortaf, want hij voelde
volstrekt geen, lust met een wildevreemde deze
d.ngen te gaan bespreken. Maar de man scheen
dat juist wél heel graag te doen.
Kom zeide hij, als het mag loop ik een eindje
met u op ik wil dat gaarne bespreken.
Dat was Werner toch al te kras.
(Wordt vervolgd)
NIEUWE SCHI EDAMS CU E COURANT