Het geheimzinnige raadsel
EN OmSTKEK
DAGBLAD IfOOR
F E UI L L ET O W
46ste Jaargang.
Donderdag 30 Augustus 1923.
No. 13731.
Bureau KOEMARKT 4. Telefoon Intercommunaal 85. Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden 2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Advert entiëni 15 regel» 1.75 t elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden medadeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
EERSTE BLAD.
Buitenlandsch Nieuws.
HET HERSTEL.
Het onderzoek der Fransche en Belgische
nota's te Londen door de deskundigen van het-
departement van financiën aangaande de dec-
len, die betrekking hebben op het vraagstuk der
schadevergoeding, is geëindigd.
De conclusie, waartoe zij kwamen, is dat deze
beide nota's in geen enkel opzicht beantwoorden
aan de verwachtingen, die men te Londen koes
terde, dat n.l. de beide regeeringen zich toe
gankelijk zouden toon en voor de Engelsche
argumenten en voorstellen. Blijkbaar staat men
nog even ver van elkander als in Januari. De
gezamenlijke cischen der bondgenooten beloopen
nog ongeveer a 3 milliard of circa 60 milliard
mark goud, terwijl Bonar Law in Januari als
maximum draagkracht van Duitschland zelf in
totaal van 30 40 milliard aannam, hetwelk
thans Wel belangrijk lager zal zijn.
In welingelichte kringen blijft men beweren,
dat Parijs en Brussel op den verkeerden Weg zijn
door hun eischen op te tellen en daaruit te be
rekenen, wat men van Duitschland wil hebben,
in plaats van na tc gaan wat Duitschland kan
opbrengen en dan een schema van verdeeling
vast te stellen, wat ieder krijgen kon. Ook schijnt
het, dat Engeland niet bereid is te erkennen, dat
België nog steeds aanspraak op de volle preferen
tie van 2.5 milliard blijft behouden, hetgeen een
nieuw struikelblok in de onderhandelingen zou
kunnen worden.
Het gerucht uit Parijs, dat op 10 September
tc Parijs een ontmoeting tusschèn Poincaré en
Baldwin zal plaats hebben, wordt tot dusverre
le Londen niet bevestigd. Men gelooft niet, dat
Baldwin een verzoek dienaangaande aan zijn
Franschcn collega heeft gericht, hetgeen toch
volgens protocol noodzakelijk zou zijn.
IN HET BEZETTE GEBIEI).
In verband met het mislukken van onder
handelingen, welke de vorige week te I. on den
plaats hadden tusschèn Duitsche en Engelsche
groot-industrieelen zou er een volkomen om
mekeer hebben plaats gevonden in de politieke
stemming onder de vooraanstaande Duitsche
industrieelen, die thans directe onderhandelin
gen zouden trachten aan te knoopen met de
Fransche grootindustrie. Naar verluidt zouden
er besprekingen tusschèn Loueheür en het Stin-
nes-concern te Baden-Baden te verwachten zijn.
Alleen gisteren is te Dusseldorp een bedrag
van 431 milliard Mark in beslag genomen. De
spaarbank te Dusseldorp Werd gisteren bezet,
daar verdenking gerezen was, dat deze als filiaal
van dc Rijksbank dienst deed voor de betaling
der loonen aan de stakende spoorwegarbeiders.
DE MOORD OP DE ITALIAANSCHE
MISSIE.
De Italiaansche pers schrijft den moord op de
leden der Italiaansche militaire commissie voor
de vaststelling der grenzen Van Albanië openlijk
toe aan een directe inspiratie van cle Grieksche
regeeriug en vraagt onmiddellijke genoegdoe
ning voor hetgeen beschouwd Wordt als een
openlijke daad van vijandigheid tegen Italië.
In een officieele communiqué van het agent
schap „Stefani" wordt- verklaard, dat de ge
beurtenissen, die aan den moord vooraf gingen
alsmede de voortdurende lastercampagne, welke
jn den laatsten tijd tegen de Italiaansche re-
47
De jonge Evan kon er zich absoluut niet
mee vereenigen, dat de uitvinding op die wijze
geëxploiteerd zou worden.
Frits Werner en Antoon van Gielen hadden
tot zoover aandachtig geluisterd zonder een
vraag te stellen of eenige opmerking te maken.
Maar nu riep Antoon
Hij had daaraan groot gelijk, vader. Het was
ook in het geheel niet verdedigbaar, dat u zoo'n
uitvinding zoudt verkoopen aan de een of an
dere regeering, die het onploffingsmiddel zou
gebruiken om haar oorlogsmiddelen tc perfec-
tionneeren. Men is waarachtig al ver genoeg
gevorderd in de kunst om elkander tc doo-
den.
De bankier haalde de schouders op.
Laten we daarover niet discussieeren, zeide
Hijwe zouden het vermoedelijk met elkander
Uiet spoedig eens worden.
En in ieder geval was de zoon van den pro
fessor er niet tegen uit menschlievende over
wegingen.
Wat wilde hij dan vroeg Antoon van Gie
len.
Dat zal ik u zeggen. De jonge Evan heeft,
Zooals ge weet, ook aan de Luitenlandsche uni
versiteiten gestudeerd. Daar heeft hij kennis
geering en de militaire commissie in de Griek
sche pers gevoerd is, aan de Italiaansche re-
geering de overtuiging hebben geschonken, dat-
de moreele en materieele verantwoordelijkheid
voor deze misdaad op de Grieksche regeering
rust.
De Italiaansche regecring heeft door bemid
deling van haar gezant te Athene aan de Griek
sehe regeering een nota doen overhandigen,
waarin zij zeer scherpe eischen stelt. Deze eischen
zijn als volgt geformuleerd
le. Er moet een officieel excuus aan de Ita
liaansche regeering door de hoogste Grieksche
militaire autoriteiten worden aangeboden.
2e. Er moet een plechtige begrafenis voor de
slachtoffers gecelebreerd worden met een mis in
de Katholieke cathedraal te Athene. Daarbij
moeten alle leden der Grieksche regeering aan
wezig zijn.
3e. De Grieksche vloot te Piarens zal eere-
bewijzen aan de Italiaansche vlag moeten bren
gen. Daartoe zal een Italiaansch vlooteskader
naar Piraeus vertrekken.
4e. Dc Grieksche negeering moet een uitge
breid onderzoek instellen met behulp van den
Italiaansohen militairen attaché, en zich Ver
antwoordelijk stellen voor de veiligheid van
dezen officier. Met. dit onderzoek moet binnen
vijf dagen na ontvangst der nota een aanvang
worden gemaakt.
5e. De Italiaansche regeering eischt cle dood
straf voor allen, die schuld aan de misdaad heb
ben.
6o. De Italiaansche regeering eischt een scha
deloosstelling van 50 millioen lire, welke binnen
vijf dagen na ontvangst dei nota moet worden
betaald.
De Italiaansche regeering wenscht een spoe
dig antwoord op deze nota.
Naar uit Athene wordt gemeld heeft een Griek
sche torpedojager den Piraeus verlaten met aan
boord een commissie bestaande uil den chef van
dc gendarmerie, verschillende militaire rechters,
eenige officieren van gezondheid alsmede crimi
neele experts. Deze commissie heeft opdracht
den commandant van het vijfde leger bij te staan
bij zijn onderzoek en de vervolging van de be
drijvers van den moord op de Italiaansche mili
taire commissie. Een telegram uit Milaan deelt
mede, dat men gelooft, dat de moordenaars zijn
ontsnapt, over de Albaneesche grens, welke
slechts drie mijlen afstands verwijderd is van de
plaats van de misdaad. Een telegram uit Athene
betoogt, dat de misdaad is gepleegd door Alba
neesche bandieten, welke den laatsten tijd' in
deze streek zeer actief zijn geweest. Generaal
Tellini was in Albanië niet populair, daar hij
openlijk vóór de versterking van den Italiaan-
schen invloed in Albanië heeft gesproken.
IERLAND.
De algemeene verkiezingen in den Iersc-hen
Vrijstaat blijken een groote overwinning voor
president Cosgrave en de voorstanders van het
met Engeland gesloten verdrag te zullen op
leveren. Ofschoon het tellen der stemmen nog
enkele dagen zal duren en pas, zooals gemeld, dc
uitslagen van een dertigtal kiesdistricten bekend
zijn, in het geheel 150, staat het succes der re
geering reeds vast.
President Cosgrave is met groote meerderheid
herkozen. Hij behaalde 15.000 stemmen.
Men verwacht, dat de nieuwe Dail representa
tiever zal zijn dan de vorige, en meer nuttigen
arbeid zal verrichten.
gemaakt met lieden van zeer reyolutionnairen
aanleg. En hij heeft hun dwaze theorieën tot
de zijne gemaakt. Llij is een volslagen anarchist,
die meent, dat deze maatschappij gewelddadig
omver geworpen moet worden. Ilij had niets
tegen de uitvinding van zijn vader. Maar wat hij
wilde was dit, de vreeselijke ontplofbare stof
wilde hij dienstbaar maken aan de verwezen
lijking van zijn waanzinnige denkbeelden om
trent vernietiging. En als zijn vader naar zijn
zin gehandeld had, zouden de bommen van ni
hilisten en anarchisten met het nieuwe ontplof
bare middel gevoeld zijn. Zijn vader had daar
geen ooren naar. En dit is een der reden van
verwijdering geweest tusschèn vader en zoon.
Nu, zeide Antoon van Gielen, wat hij wilde
was waanzin. Maar ik blijf er bij, dat het ook
misdadig is een uitvinding voor millioenen te
verkoopen, wetend, dat daardoor een groote
mogendheid in staat gesteld zal wordenduizenden
menschen naar de andere wereld te helpen.
Ik heb dit alles niet verteld om een onder
werp voor een dispuut Le hebben, antwoordde
de bankier jij bent meer idealistisch aange-
'cgd dan ik. Laten we daar dus maar over zwij
gen. Ik vertel jullie beiden dit om u eenig denk
beeld te geven, in deze zaak, waaraan zooveel
nog vast .zit.
Vertel u verder, mijnheer van Gielen, zei
Werner nu, wat u mededeelt, is hoogst belang
wekkend.
Goed luister dan. De professor had de sa
menstelling van het door hem ontdekte ontplof-
Het regelmatig verloop der verkiezingen
bewijst, dat Ierland eindelijk een rustige ont
wikkeling mogelijk wordt.
Half-ambtelijk wordt medegedeeld, dat de
Valera en professor Mac Neil, minister van on
derwijs, gekozen zijn voor het graafschap Glare.
De Valera is aan het hoofd van de lijst met
driemaal het vereischte aantal stemmen.
GRIEKENLAND.
De eerste minister, Gonatas, heeft aan jour
nalisten het volgende verklaard, betreffende den
binnenlandschen toestand van Griekenland. De
rcvolutionnaire regeering acht het niet juist het
bestuur neder te leggen, voordat haar taak is
volbracht. Zij zal de macht overgeven aan die
partij, Welke bij de verkiezingen de overwinning-
behaalt.
Wat de republikeinsche strooming betreft, wij
zullen ons, zoolang wij de macht in handen heb
ben, houden aan de verklaring, afgelegd op den
dag der revolutie, dat wij als de wettige erf
genamen van koning Constantijn de tegenwoor
dige grondwet zullen erkennen. Ten aanzien
hiérvan zijn, behalve de republikeinen, alle
partijen het volkomen eens. De constituante,
Welke uit de verkiezingen le voorschijn zal ko
men, zal een beslissing moeten nemen ten aan
zien van den besten regeeringsvorm voor Grie
kenland.
DE ONTRUIMING VAN
CON STANTINO PEL.
De geallieerde generaals en de Turksche com
missie hebben een bijeenkomst gehad in Verband
met de ontruiming van Constantinopel.
Onder de Engelsche troepen heerscht groote
activiteit. Zeven transportschepen beladen met
materiaal en troepen, die aan den Azialischen
kant gelegerd waren, hebben Constantinopel
reeds verlaten.
Uit Angora wordt gemeld, dat de Nationale
Vergadering een speciale wet zal uitvaardigen in
zake de demobilisatie en de reorganisatie van het
leger op vredessterkte.
DE EIU ME-KW ESTIE
In den loop van de gister gehouden vergade
ring van de commissie voor de Fiume-kwestie,
zou, naar wordt vernomen, in beginsel algeheele
overeenstemming zijn bereikl. Officieel wordt
hieromtrent echter niets gemeld.
In ieder geval zullen de onderhandelingen op
31 Augustus a.s. beëindigd worden.
BRITSCH-IND1E.
De jongste berichten uit Saharanpoer melden,
dat het oproer bij de Mohammedaansche feeste
lijkheden, driehonderd slachtoffers heelt ge-
eischt.
AMERIKA EN MEXICO.
Een draadbericht uit Washington meldt, dat
de autoriteiten meedeelen, dat de erkenning van
de Mexicaansche regeering binnen weinige dagen
waarschijnlijk is.
JAPAN.
Graaf Yamamoto heeft de opdracht, tot vor
ming van een kabinet aanvaard.
Binnenl an d.
Het jubileum vau cle Koningin.
Hei huldeblijk, dat de bijzondere vrijwillige
landstorm aan de Koningin zal aanbieden, bc-
bare mengsel steeds meer verbeterd. En ik had
intusschen de onderhandelingen, over den ver
koop van het geheim voortgezet. Nu is professor
Evan helaas zelf het slachtoffer geworden
men heeft hem vermoord en ik heb al meer de
overtuiging gekregen, dat die moord: met dc
uitvinding, welke hij deed, wel degelijk in ver
band staat.
En de verdwijning van die kist
De verdwijning van de kist ook. Maar ik
geloof niét, dat het dezelfde menschen zijn,
die den dood van den professor op hun geweten
hebben.
Maar wat meent u dan, dat het geval is
Hoor eens hier. Ik weet het natuurlijk ook
niet. Maar ik dénk, dat de revolutionnairen
getracht hebben achter het geheim te komen.
De jonge Evan staat in hun dienst. Daarvoor
heeft hij dien nacht de papieren enz. onder
zocht, maar hij heeft niet kunnen vinden, wat
hij zocht, Hij zou er dus geen belang bij hebben,
die kist te ontvreemden, daargelaten nog, dat
hij er volkomen het recht toe had en deze al.s
behoorende tot de nalatenschap van zijn va
der, kon doen opeischen.
Maar wie anders zou dan de kist hebben doen
verdwijnen
Ge vergeet, dat er nog andere belanghebben
zijn. Ik vermoed, dat de spionnen van de een
of andere groote mogendheid beproeven zoo
achter het geheim te komen. Dat zij gemeend
hebben door zich in het bezit te stellen van die
staal uit een in vijf doelen gebonden album, waar"
'n voorkomen 34.000 handteckeri'ngen van Vrij"
willigere en van leden der landstorm-comm BB'eff
liet. eerste deel bevat
De opdracht van den bijzónderen vrijwil'gen
landstorm, de oorkonde van aanb'ed'ng, de
handteek en'ngen van de nationale landstorm-
conmrssie, een historisch overzicht van het ont
staan cn de ontwikkeling van het instituut-, een
kaartje,aangevende dc grenzen van de landstorm-
verbanden, de handlcekeningen van de korpsen
raotordunst, vaartuigendienst en spoorwegdienst
en de handteekeningn van de vrijwilligrs uit de
verbanden Friesland, Groningen, Drenthe,
Vollenhove Twente en Dc IJssel. De overige
verbanden zijn verdeeld over het tweede, derde
en vierde deel deze bevatten eveneens de hand-
teekeningen van de vrijwilligrs. Voor de hand
leekeningen van de vrijwilligers van elk verband
zijn die van de leden der gewestelijke commissie
in het verhand geplaatst, waa.boven het wapen
van de provincie, c.q. de wapens van drie be-
landrijkc plaatsen in het verband.
Hot vijfde deel houdt in een verzameling fo
to's, welke op den bijzonderen vrijwilligen land
storm en op de vrijwillige landstormkorpsen
molordienst, vaartuigendienst en spoorwegdienst
betrekking hebben.
De aanbieding zal plaats hebben op 6 Septem
ber ten Paleize tc Amsterdam, waarbij de voor
zitter der nationale landstormcommissie, de
heer L. F. Duymaer van Twist, lid van de Twee
de Kamer, dc gevoelens van de bijzondere vrij
willige landstorm jegens ITare Majesteit en
Haar Huis zal vertolken.
De deputatie, welke hierbij zal tegenwoordig
zijn, wordt gevormd door de leden der nationale
landstorincommssie, 80 leden van gewestelijke
commissies en 20 vrijwilligers van verschillenden
rang.
In den loop van September zal de Koningin
in verband met haar jubileum ook in audiëntie
ontvangen een deputatie van Oostenrijksche
kinderen en dadelijk daarna een deputatie van
Hongaarsche kinderen.
Prinses Juliana zal de Koningin en den Prins
vergezellen bij de feestelijke intochten van de
Koningin te 's-Gravenhage cn tc Amsterdam.
Uit de textielnijverheid.
De katholieke textielarbeidersverecniging te
Hengelo heeft zich ook verklaard tegen het
voorstel van de patroons om 53 uur per week te
werken. Wel is ze genegen 15 weken per jaar
over te werken, als de overuren betaald Worden.
Geen conversie.
Het „Handelsblad" vernam van de meest
bevoegde zijde, dat van een conversie der 6 pCt.
leeningen absoluut geen sprake is.
Artikel 40 van het Bezoldigingsbesluit.
Het bureau van de centrale commissie voor
georganiseerd overleg, aan welke commissie
de regeering, zooals gemeld, advies heeft
gevraagd over een ontwèrp-besluit tot intrekking
van art. 40 van het bezoldigingsbesluit, heeft,
naar de Res. bode meldt, dat advies reeds uitge
bracht..
Het bestuur adviseert, de vraag, door de re
geering gesteld, of in begijisel mag worden over
gegaan tot loonsverlaging van het op 1 Juli
Q922 reeds in dienst zijnde personeel, bevestigend
tc beantwoorden. Het overweegt hierbij, dat het
voornemen, dat de regeering thans koestert, wel
kist, achter het geheim te komen van de samen
stelling.
Zou men voor zoo'n middel niet terugschrik
ken, riep Antoon van Gielen.
De bankier glimlachte.
O, zei bij, ge hebt geen idee van welke midde
len de spionnage-bureaux wel gebruik durven
maken.
En is hun opzet gelukt nu zij die kist hebben,
vroeg Frits. Werner.
Weineen, zoowel de zoon van den professor
als zij zullen teleurgesteld zijn. liét geheim van
de uitvinding is veilig in mijn bezit.
Antoon van Gielen sprong op.
Ik wilde, riep hij, dat die vervloekte uitvinding
nooit gedaan was. U meent bet geheim veilig in
uw bezit te hebben, vader, maar naar hetgeen u
overkomen is lijkt het geheim voor den bezitter
ervan nog al bijzonder gevaailijk.
Frits Werner beaamde deze opmerking van
zijn vriend vólkomen. Inderdaad, als hetgeen de
bankier verteld liad,waar was, en hij kon daaraan
moeilijk twijfelen, dan zouden degenen, die het
geheim achterhalen wilden, voor geen middelen
terugschrikken. Dit was trouwens al voldoende
bewezen-. Maar al geloofde Werner, hetgeen van
Gielen vertelde, hij voelde toch ook wel, dat deze
'niet alies had medegedeeld, dat hij nog hij zon
derheden kende, waarvan hij niet wilde spreken.
Trouwens van Gielen had immers zeil gezegd,
dat hij niet alles vertellen zoude.
(Wordt vervolgd
NIEUWE SCHIEDA
COURANT
it
