Het geheimzinnige raadsel
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
FEUILLETO Al.
46ste Jaargang.
Zaterdag 8 September 1923.
No. 13738.
Bureau KOEMARKT 4. Telefoon Intercommunaal 85. Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden 2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Advertsntiënt 15 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
en een Geïllustreerd Zondagsblad.
EERSTE BLAD.
Buitenlandseh Nieuws.
DE VOLKENBOND EN IIET
GHIEKSCH-ITALIAANSCH GESCHIL.
Het resultaat der gister gehouden zitting van
den Volkenbondsraad, welke niet minder be
langrijk was dan de vorige, kan aldus worden
geformuleerd
He compromisformule, opgesteld door de
leden van den Raad, met uitzondering van
balandra, heeft niet de instemming gevonden
ven den Italiaanschen vertegenwoordiger, die
°p dit punt de reserves herhaalde, eerder ge
maakt in zake de competentie van den Volken
bond. Hij streefde er naar, zelfs den schijn te
vermijden alsof Italië zijn standpunt zou hebben
°Pgegeven. Ondanks de onthouding van Salan-
dra, besloot de Volkenbondsraad aan den Ge-
zantenraad het eerste deel van deze formule te
doen toekomen, waarin gezegd wordt dat de
Bondsraad acte neemt van de jongste nota van
den Gezantenraad te Parijs.
Het tweede gedeelte, waartegen Salandra
krachtig protesteerde is aangehouden voor
nadere bespreking.
Hoor de verklaringen van Lord Robert Cecil,
Haul Hijmans, Branting en Guanv, gaf de Raad
te kennen, dat hij zich bevoegd achtte in het
geschil.
GRIEKENLAND EN ITALIË.
He voltooiing van de bezetting van Paxos
en Anti-Paxos en de verdere bezetting van Samos
Samothraki en Merlera zijn gisteren volbracht.
He Italiaansche bezettingstroepen zijn thans in
het bezit van den geheelen Kori'oe-archipel, De
bezetting geschiedde door den torpedojager „Pe
te" en de torpedoboot „Carenie."
Na de landing op de eilanden stelde de Ita
liaansche commandant zich in verbinding met
de burgemeesters en deelde dezen de besliss
ing van de Italiaansche regeering mede. Hij
verzekerde evenwel, dat de bezetting van tij-
delijken aard was.
De distributie van meel en water, waaraan
deze eilanden gebrek hebben, werd door de
Italiaansche autoriteiten overgenomen.
De correspondent van het agentschap Stefani
t Korfoe seint, dat tengevolge van de geschillen
°nder de plaatselijke Grieksche politie, deze
baar medewerking niet zal vcrleenen.Dit besluit
18 genomen in verband met de houding der gen
darmes tegenover de Italianen.
De Italianen zullen zelf een homogeen poli
tiecorps oprichten, dat zal gehoorzamen aan de
oi'ders van de regeering, en de absolute orde
Zal handhaven op de bezette eilanden.
De Gezantenraad te Parijs heeft gisteren
morgen - kennis genomen van de mededeeling,
^elke de Raad van den Volkenbond hem heeft
doen toekomen in zake het Grieksch-Italiaan
sche conflict en is voortgegaan met bestudeering
der te volgen methode bij de opsporing der
Schuldigen in verband met den moord op de
Italiaansche missie.
De kwestie der van Griekenland te eischen
schadeloosstelling heeft eveneens onderwerp
llitgemaakt van de besprekingen van den Ge-
zantenraad, die naar men hoopt, in staat zal
Zljn van avond een beslissing te nemen.
Pc gezantenraad heeft in den namiddag den
tekst van de nota in zake den nioord op de
Italiaansche Missie, en de van Griekenland te
eischen genoegdoening opgesteld. Onmiddellijk
daarop is de inhoud der nota getelegrafeerd aan
den diplomatieken vertegenwoordiger in Athene,
die de nota aan de Grieksche regeering zullen
overhandigen. Een afschrift van de nota is aan
den Volkenbondsraad toegezonden.
De tekst van de nota zal spoedig gepubliceerd
Worden.
DUITSCHLAND.
Voor de vervulling van de vacature van devi-
sen-commissaris is genoemd de vroegere rijks
commissaris voor de ontwapening Dr. Peters.
De sedert gisteren gevoerde besprekingen op
het Rijksministerie van Financiën betreffende
de stabiliseering van. de waarden, Worden heden
voortgezet.
Heden vindt een zitting van het Rijkskabinet
plaats, waarin deze aangelegenheid zal worden
behandeld. De mogelijkheid schijnt niet uitge
sloten te zijn, dat het Rijksakabinet deze
reeds heden een besluit zal nemen.
Daarin zou dan behandeld Worden het plan
van Helfferich om den roggeprijs aan te nemen
als maatstaf voor de waarde verbepalingen
HET BEZETTE GEBIED.
Onder voorzitterschap van den rijkskanselier
heeft de door het ministerie voor het bezette
gebied uiLgeschreven bespreking met vertegen
woordigers van dat gebied over den toestand
;plaats gehad. Uit de bespreking, waaraan de
rijkskanselier zelf zoowel als de bij deze kwestie
in het bijzonder betrokken ministers deelnamen,
is de volkomen eensgezindheid tusschen de
rijksregeering en de vertegenwoordigers van het
oude en het nieuwe bezette gebied gebleken. De
vertegenwoordigers van het bezette gebied
verklaarden, dat de bevolking algeheel vertrou
wen in de rijksregeering stelt en haar politiek als
één man steunt.
De Franschen hebben het verkeer op het
baanvak Dortmund-Zuid naar Welver, 't welk
van groot belang was voor den levensmiddelen
toevoer naar het Roergebied, stopgezet, door
het opbreken van de rails.
De Franschen hebben het 'douanekantoor te
Remscheid bezet. De hoofdinspecteur der douane
Werd in hechtenis genomen,
In Essen is de directeur van den telefoon-
dienstj dr. Breitersborn, door de Franschen
gevangen genomen.
Te Lud wigshaf en namen de Franschen een
groote som gelds in beslag die bestemd was voor
uitkeeringen aan wcrkloozen. Het heet, dat het
bedrag 120 milliard mark was.
De filiale van de Rijksbank te Krefeld is op
nieuw door de Belgen bezet, die 306 milliarden
wegnamen. De geheele buurt waarin de bank
staat,, wordt door Belgische politie bewaakt.
Uit het Roergebied wordt gemeld, dat de
bezetting van Aug. Thyssen hoogovenbedrijf in
Hamborn opnieuw is uitgebreid. Thans zijn
bezet het walswerk en de schroeffabriek.
Van stedelijke beambten te Essen, die op weg
waren naar het stadhuis, hebben de Franschen
23,000,000,000 M. afgenomen. Voorts bezetten
de Franschen een drukkerij en namen er
160,000,000,000 M. weg. Te Hamborn werd
30,000,000 M. te Mülheim a. d. Roer 500 millioen
afgenomen.
Naar de „Köln. Ztg." uit Essen verneemt
heeft de Fransche ingenieurseommissie gisteren
de gietstaal fabriek van Krupp in Essen grondig
geïnspecteerd, en ook alle er mee samenhangende
takken van bedrijf. Men houdt het hier niet
voor onmogelijk, dat deze fabiiek van Krupp
zal worden bezet.
53
■daar de schijn was tegen hem en ais werkelijk
bekend werd, dat de zoon van den vermoorde
Zlch tijdens de misdaad reeds in het land be
enden had, dan zou de publieke opinie hem
z°nder twijfel als den moordenaar aanwijzen.
uat moest in de eerste plaats voorkomen wor
den. Dit wenschte immers ook van Gielen, dit
^enschte zonder twijfel Aliée eveneens. Het
eerste werk moest dus zijn dit te bereiken en
daarvoor was noodig, dat de onbekende, dien
UJ 's morgens gesproken had, werd bewogen
daarover zijn mond te houden. Hoe de man
daartoe was over te halen wist Werner volstrekt
b'ct, maar eerste voorwaarde was dat hij hem
°P"ieuw sprak.
Dus peinsde Werner op een middel hem weder
e °ntmoeten en hij meende dit middel al spoe-
'g te hebben gevonden. De man verwachtte
'N'mers, dat hij 't vreemde gedrag van den zoon
an professor Evan in zijn blad „Het Eerste
icuws" zou onthullen. Hij zou dus vast en
cker de eerste dagen dat blad inzien. Welnu,
deze wetenschap kon Werner gebruik ma-
,?n 0I1i den man tot een conferentie uit te noo-
d'gen,
Werner begaf zich daarom dadelijk naar het
bureau van de courant en liet op een zeer in het
oog vallende plaats de volgende regelen op
nemen
„De heer, die hedenmorgen met mij sprak
over de omstandigheden onder welke de moord
op professor Evan gepleegd werd, verzoek ik
dringend zich met mij in verbinding te stellen."
Hij onderteekende dit met zijn vollen naam
en twijfelde niet, of de man zoü zeker spoedig
van zich laten hooren.
In die veronderstelling ontwierp hij verschil
lende manieren om den onbekende te overreden,
althans voorloopig, zich stil te houden. Maar hij
kon natuurlijk onmogelijk weten of hij daarmee
succes' zou hebben. Eigenlijk kon hij nu niets
anders doen dan afwachten.
's Avonds verscheen deze oproep in de courant
en Frits Werner bleef op het bureau, want hij
had de stillen hoop, dat, de man misschien al
heel spoedig zou komen opdagen. Maar hij wacht
te tevergeefs.
Den volgenden morgen was hij alweer bijtijds
aanwezig.
Zijn collega's ondervroegen hem, of hij nog
niets naders omtrent den moord ontdekt had,
doch hij zeide, dat dit niet het geval was.
Terwijl hij wachtte, kwam er van de politie
telephonisch bericht binnen, dat men een lijk
drijvende had gevonden. Een der reporters ging
er natuurlijk op uit en toen hij na een half uur
BULGARIJE.
Naar het blad „Sgovor" meldt, komen in het
proces van het vroeger kabinet van Stamboelins-
ki de namen van alle ministers voor. De aanklacht
houdt in, dat zij zich zouden hebben schuldig ge
maakt aan handelingen,die op het normale staats
leven storend Werken.
Het Openbaar Ministerie is van meenig, dat
alle ministers zwaar gestraft moeten worden.
Men heeft voor de 12 beschuldigden 47 getuigen
opgeroepen.
ALLERLEI.
De arbeiders van de gasfabrieken te Parijs
hebben besloten de staking voort te zetten.
Een Exchange-telegram uit Milaan meldt,
dat twee der moordenaars der Italiaansche mis
sie te Janina zijn geari esteerd. Volgens een be
richt uit Triest is men op het spoor van anderen,
die vermoedelijk ook bij de misdaad waren be
trokken.
Bij de lijkschouwing van de slachtoffers
van den moord op de Italiaansche missie is
vastgesteld, dat alle leden getroffen zijn door
ontplofbare projectielen.
Oberleutnant Ankermann, die den aanslag
op Maximilian Harden heeft gepleegd en eeni-
gen tijd geleden te Weenen werd gearresteerd,
is thans aan de Duitsche crimineele politie uit
geleverd.
Volgens „Der Tag" Worden thans ook in
Oostenrijk bankbiljetten van 5 en 10 millioen
mark voor Duitschland gedrukt.
Binnenland.
Hel jubileum van de Koningin.
U i t H o n g a r ij e.
Bij de opening van de nationale vergadering te
Boedapest heeft de president, SzcitoWsku, herin
nerd aan het jubileum van Koningin Wilhel-
mina en gewaagd van het vele dat Nederland
voor Hongarije heeft gedaan. Hij stelde voor,
der Koningin uit naam van de vergadering en
de geheele natie een groet te zenden, Welk voor
stel met applaus werd aangenomen.
Zondag zal er in de Protestantsche kerk op de
Kalvinplatz teBoedapest een plechtige godsdienst
oefening worden gehouden, waarin dr. Ravarz,
de bisschop de beteekenis van den dag zal uiteen
zetten. In de Kronungskirche zal een Mis worden
opgedragen, en ook in de kerk van de Evangeli
sche Unitariërs en de Israëlieten wordt het ju
bileum van Koningin Wilhelmina op godsdiensti
ge wijze'gevierd.
Dr. Gzernoch, de prins-primaat, heeft namens
de Hongaarsche katholieken een adres van hulde
aan de Koningin gericht.
Het s 1 o t v a n het Amsterda m s o h e
feest.
Vanmorgen hield de Koningin weer van half
tien tot 12 uur een cour van gelukwenschen.
Vertegenwoordigers uit de provincie kwamen
nu hunne gelukwenschen aan de jubileerende
Landsvrouwe aanbieden.
Des middags om 21/, uur werd uitgereden
naar het Stadion.
Het Koninklijk rijtuig werd voorafgegaan en
gevolgd door de Eerewacht Van Burgers te
Paard.
Om 3 uur kwaaien de Koninklijke Personen
in het Stadion aan.
terug kwam, zeide hij
Nou, Werner, je mag van den moord op pro
fessor Evan wel spoedig wat nieuws ontdekken,
als je de belangstelling voor die zaak warm wilt
houden. Anders geraakt het heele geval spoedig
in het vergeetboek.
Frits dacht bij zich zelf, dat hij eigenlijk niets
beters verlangen kon. Hij zeide dit natuurlijk
niet doch vroeg
Waarom zeg je dat zoo
Wel, omdat een nieuwe zaak dan wel eens
meer de aandacht kon trekken. Er schijnt weer
een moord gepleegd te zijn.
Een moord, riepen alles, is er iets bijzonders
met dat lijk
Ja, men heeft dezen morgen een lijk opge-
vischt en veronderstelde, dat de verongelukte
gisterenavond misschien door de duisternis
misleid te water zou zijn geraakt. Maar dat
schijnt toch niet het geval te zijn, want op bel
lijk zijn sporen van geweldpleging ontdekt. De
doktoren zullen straks de lijkschouwing ver
richten. Er zijn redenen, meent de politie, om
I te veronderstellen, dat de man overvallen en
beroofd is en daarna te water geworpen,
Zoo, riep men, en wie is het
Er zijn op het lijk geen papieren gevonden, die
identificatie mogelijk maken.
Te drommel Werner, zei mijnheer Crans, de
chef de bureau nu, dan kon hij wel eens gelijk
hebben. Als hier ten minste van een ongeluk
geen sprake is.
Hel natonale huldeblijk aan de Koningin.
Dank zij den spoed, waarmee de laatste da
gen Werd gewerkt, zijn thans zes kolommen van
liet koor der Nieuwe Kerk te Delft gereed ge
komen. De bovenramen in hef koor. geschilderd
door Jaboc Por, zijn thans nagenoeg alle ge
plaatst. Men is druk bezig, de steigers te verwij
deren, en weldra zal begonnen Wórden met het
wegbreken van de bekisting van het grafmonu
ment van Willem I.
Nederland en de Centrale Rijn vaar tcommissie.
Belga meldt uit Parijs
Uit Berlijn is gemeld, dat wegens de onmoge
lijkheid voor den Nederlandschen gedelegeerde
om op 29 September de beraadslagingen van de
Centrale Rijnvaartcommissie bij te wonen, de
Fransche voorzitter de bijeenkomst tot 15Decem-
ber uitgesteld heeft. Dit bericht is niet juist.
Men heeft niet te doen met een beslissing, ge
troffen door den Franschen voorzitter, maar met
de uitvoering van een besluit door den commissie
genomen onder, de voorwaarden, vastgesteld
door de akte welke de werkzaamheden van dit
internationale lichaam regelt.
Gods wonderlijke wegen.
In het eerste nummer van „De Protestant",
uitgekomen na het plotseling overlijden van
zijn redacteur, den heer D. Klerk, bij het schrik
kelijk auto-ongeluk te St. Sauveur, schrijft de
redactie, die thans uit de heeren dominees W.
Baar, dr. Reeiens en G. Westmijse bestaat
„Wat zijn Gods wegen wonderlijk de ge
harnaste strijder voor het Protestantisme.
plots opgeroepen uit dit leven, en zijn verminkt
lichaam is misschien onder roomsche cere
moniën voorloopig ter aarde besteld, ver van
huis en veld van arbeid. Terwijl van roomsche
zijde zijn strijd miskend werd en niet in het
juiste licht gezien, is thans de Dood als groote
Verzoener gekomen, heeft priestergezang zijn
stoffelijk overschot omruischt met „requiescat
in pace", heeft de wierook gekringeld, het wij-
Water gedruppeld."
Een gulden raad.
De „Nederlander" heeft iets te zeggen tot
hen, die bevreesd zijn voor de verlaging van sa
larissen van de ambtenaren. Vooreerst moeten
zij bedenken, dat het hun niets zou baten, wan
neer zij hun salaris behielden en zij konden er,
door de daling van onze guldenwaarde minder
voor koopen dan nu. Bovendien behooren zij ver
trouwen te hebben in de Commissie van geor
ganiseerd overleg, daar er misschien nog andere
middelen kunnen gevonden worden om de in
komsten én uitgaven van den Staat iq evenvjicht
•te brengen. En ten derde behoort men toch ver
trouwen te hebben in de Regeering, die geen ver-
anderingenzal aanbrengen dan die onafwijs
baar zijn. Tot de Regeering heeft het Chr-
historisch orgaan het volgende te zeggen
Wat gij doet, Ministers, doet het met eeilijk-
heid en met klaarheid. Overweegt een voor
gestelden maatregel in de vergadering van
Uwen Raad vraagt niet te veel adviezen,
waardoor de verantwoordelijkheid gedeeld zou
schijnen en de openbaarmaking van halve plan
nen bevorderd wordtmaar overweegt in
eigen hart en eigen kring en spreekt dan dui
delijk en den ernst der zaak waardig, tot het
Nederlandsche volk. Laat het'geen knabbelen
en kluiven Worden heden 81/2 pet., morgen nog
Frits haalde de schouders op. Zijnentwege
mocht deze nieuwe misdaad de publieke be
langstelling geheel in beslag gaan nemen, het
ware hem volstrekt niet onaangenaam, indien
dit het geval zoude zijn.
Een paar uren later wist men werkelijk dat
hier van een nieuwe misdaad sprake was.
Het deskundig onderzoek had uitgemaakt,
dat het slachtoffer plotseling overvallen moest
zijn. Met een zwaar voorwerp was hij op het
hoofd geslagen en dit kon worden vastgesteld
en pas daarna te water geraakt of in het water
geworpen.
Waarom wist Frits Werner zelf niet, maar
dien middag, nadat hij te vergeefs was blijven
wachten en nadat hij order gegeven had zijn
oproep nog eens te plaatsen, ging hij naar de
pol.ilie en iroeg het lijk te mogen zien. Dit werd
hern gaarne toegestaan. En toen Werner het lijk
zag, deed hij een ontstellende ontdekking de
vermoorde was de man, dien hij zocht, dien hij
te veigeet'sch op zijn bureau verwacht had.
Werner staarde met ontzetting naar het lijk.
Hij zou geen woorden hebben kunnen vinden
om zijn afschuw uit te drukken. Hij sidderde
over heel zijn lichaam.
De inspecteur van politie, die hem vergezeld
had naar het lijkenhuisje, bemerkte dp hevige
ontroering, die zich van den journalist meester
maakte.
(Wordt vervoljd).
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT