Het geheimzinnige raadsel
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN
De Troonrede.
FEUILLET
De Troonrede.
46ste Jaargang.
Dinsdag 18 September 1923.
No. 13746
Bureau: KOEMARKT 4 Telefoou Intercommunaal 85. Postbus: 39. A d v e r t e n t i Sn 1—5 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maa1
Abonnementen per 3 maanden 2—, per week 15 cent, franco per WW plaatsen wordt 2 maal berekend Ingezonden mededeeiingen 75 ct. per regel.
I--, o 35% Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent. ^Sg§|gP toegezonden. - Incassokosten worden berekend.
Nog nauwelijks is de feestjubel om het ju
bileum van H. M..de Koningin verklonken, of de
gewone gang van het. leven dringt allen reeds
weer tot hun dagelijksch doen en laten. Zoo ook
de Staten-Generaal, waarvoor onze Koningin
in de hedenmiddag gehouden openingszitting
van het komende werkjaar de troonrede uit
sprak.
Na alle van te voren gelanceerde berichten over
den slechten stand van 's lands finantiën, waar
door het zoo zwaar wordt, de begrooting sluitend
te maken, kon men verwachten, dat de troonrede
van dit jaar in pessimistischen trant zou zijn
gesteld. En niet anders is het uitgekomen. Reeds
in de eerste alinea spreekt H.M. van „de veels
zins duistere toekomst", die zoo donker is, om
dat in den toestand van het heden bijna geen
enkel lichtplekje meer over is. „Handel, nijver
heid, landbouw en scheepvaart kwijnen, werk
loosheid heerscht in ernstige mate. Tengevolge
van een en ander blijft de finantieëlc en oecono-
mische toestand des Lands zorgwekkend. Onder
deze omstandigheden zullen ingrijpende maat
regelen getroffen moeten Wordenom binnen kor
ten tijd het bedrag der uitgaven met dat dor
inkomsten overeen te brengen".
Op dezen treurig klinkenden toon gaat H.M.
voort en niemand behoeft er daarom aan te
twijfelen, dat de toestand ook inderdaad hache
lijk is. De groote moeilijkheid ligt nu natuurlijk
in het vinden van de middelen, om aan die hache
lijke situatie te ontkomen. Veel is reeds in deze
richting beproefd, ook reeds zijn verschillende
maatregelen daartoe getroffen, maar thans
spreekt de troonrede van ingrijpende'maatrege-
len, waarmee, zonder twijfel, ook salarisverlagin
gen bedoeld zijn. Wat is hierover den laatsten
tijd al niet geschreven. Alleronaangenaamst
klinkt het vanzelfsprekend de betrokken rijks
ambtenaren-in de ooren, maar nu we vernemen,
dat H.M. de Koningin en tl. M. Koningin-Moeder
Zelf in dezen het vóorbeeld geven door uit eigen
beweging een deel van hun inkomen te laten
vallen, nu lijkt het toch wel onweersprekelijk,
dat men tot dezen onaangenamen maatregel zijn
toevlucht zal moeten nemen, op gevaar af
anders het land in wanorde en discrcdiet te
brengen.
Dezelfde ernstige toon als voor het binnen
land, klinkt ook bij deze troonrede voor den in
ternationalen staatkundigen en oeconomischen
toestand, al wordt dan vooraf ietwat geruststel
lend verklaard, dat onze politieke betrekkingen
met de overige wereld van vriendschappelijke!!
aard zijn en aanleiding tot voldoening geven.
De buitenlandsche diplomaten-leiders gaan maar
door met praten en onderhandelen en al pratend,
zonder tot daden te komen, snelt de wereld een
ontreddering tegemoet, waaraan niet anders dan
met de uiterste krachtsinspanning en welbe
grepen algemeen belangen in zicht zal t.e ontkomen
zijn.
Op deze meer algemeene beschouwingen volgt
dan het globaal overzicht van de dit jaar te
verwachten nieuwe Wetten, herzieningen en wij
zigingen, w.o. het voorstel om meer eenheid en
Vereenvoudiging in de sociale verzekerings-wet-
geving te brengen, het meest op den voorgrond
treedt.
„Moge Gods zegen op Uwen arbeid rusten'
besluit LI.M. en ook met God was Zij haar troon
rede begonnen, wel wetend, dat zonder Hem al
les ijdel en nutteloos is, en geen uitkomst uit den
Verwarden wcreldtoestand kan Worden verwacht.
Buitenlandsch Nieuws.
61
Dat zult u niet, dat kunt u niet, zeide zij scherp
Uw eergevoel moet u zoo iets al beletten.
Ik zal het Wel, antwoordde hij', voor het,uiter
lijk heel kalm.
Dan zijt gij niet den man-voor wien ik u
gehouden heb, mijnheer van Gielen.
Later zult ge mij dankbaar zijn, w'ijl ik tegen
UW wil doorgezet heb, sprak de bankier.
Al zou ik door dat huwelijk gelukkig worden,
Weersprak zij, dan zou ik u nog niet dankbahr
Wezen, als gij mij daartoe gedwongen liadt. Maar
al wilt ge het dan, gij zult niet kunnen, omdat
er iemand is op wien ik met meer recht mijn
Vertrouwen stel.
Zoo, wien meent ge.
Uw eigen zoon. Antoon zal mij niet tot zijn
Vrouw willen, als hij wist, dat gij mij dwingen
wilt hem het jawoord te geven.
Antoon Ja, hij heeft ook van die boeken-
ideeën over liefde, zooals gij. Maar hij zal dit
looit weten.
Zeker. Als hij mijn hand vraagt, zal ik hem
Zeggen, wat hier dezen avond is voorgeval
len.
Dat zult ge niet, siste de bankier. Luister eens,
zal nu geheel open kaart met u spelen, want
DE CRISIS IN DUITSCHLAND.
Uit Berlijn wordt gemeld Zoowel de beurs als
de pers hebben op een rede door Poincaré Zondag
gehouden en waarin hij zich nogal onverzoenlijk
heeft uitgelaten, buitengewoon slecht gerea
geerd, de beurs met een nieuwen val van de
Mark, die alles te boven gaat, wat op dit gebied
nog is beleefd. De groote val kwam eerst na de
officieele definitieve noteering. Terwijl deze nog
met een stand van 131 millioen voor den dollar
sloot, vlogen de koersen in den loop van den
middag waanzinnig naar boven. Tegen den
avond noemde men 210 millioen voor den dollar,
d.i. meer dan het dubbele van de laatste notee
ring van de vorige week. Engelsehe penden
werden verhandeld met 1 milliard.
De rijkskanselier Stresemann had gistermid
dag de buitenlandsche persvertegenwoordigers
tot een thee genoodigd in den tuin van de rijks
kanselarij. Toen hij de koersen van hét nabeurs-
verkeer vernam, verliet hij terstond de bijeen
komst.
Het schijnt, dat in het algemeen de toestand
weer veel ongunstiger wordt ingezien. Een bij
zonder slecht symptoom liet de Berlijnsche
graanbeurs van gister zien, waar bijna geen
aanbod was. Het schijnt hoe langer hoe meer
alsof de landbouwers in de provincie hun voor
raden niet tegen papiergeld willen afleveren.
Natuurlijk gooit de nieuwe mark-catastrofe
alle berekeningen omver. De nieuwe aanvul-
lingsbegrooting voor de rijksfinanciën, de derdë
van clit jaar, die den Rijksdag terstond na zijn
bijeenkomst zal worden voorgelegd, heeft een
post van 10.000 biljoen mark aan schatkist
papier. Dit cijfer was nog gebaseerd op een
dollarstand van 100 milhoen en heden zal het
wellicht dus verdubbeld zijn en het rijk zal weer
groote stroomen papiergeld moeten uitgeven.
De-politiek komt bij dit alles tot de conclus'e,
dat de voortzetting van de betalingen iri het
Roergebied, zooals dat tot nu toe geschiedt,
eenvoudig niet meer mogelijk is. Men acht echter
door Poincaré's laatste rede de mogelijkheid tot
onderhandelen met Frankrijk belangrijk kleiner
geworden.
11ET LIJDELIJK VERZET.
In een interview met het „Berl. Tagebl."
heeft Fuchs, de minister voor het bezette gebied,
verklaard, dat het Rijnland en het Roergebied
het lijdelijk verzet volstrekt niet geboden hadden
om stelling te nemen in de kwesDe van het her
stel zelf, maar om z;ch tegen de verbrokkeling te
verzetten. Het bezette zoowel als het onbezette
Du'tschland is bereid de zwaarste materieele
lasten op zich te nemen.
Naar de bladen uit Essen vernemen, hebben
de vakvereenigingen der spoorwegmannen ver
klaard, dat zij aan het lijdelijk verzet vasthou
den, tot door onderhandelingen de vrijheid en
het bestaan van het Duitsche rijk verzekerd zijn.
TS J ECHO-SLOWAKIJE.
De „Chron. relig. en Tchiecoslovaquie" scl
„Het nieuwe schooljaar is begounen, waar
mede tevens het onlangs door het parlement
aangenomen schoolprogram wordt ingevoerd.
Dit program geeft aan, dat het godsdienstonder
wijs verplichtend blijft. Doch wanneer ouders
daartoe een verzoek indienen kunnen de kinde
ren van dit onderwijs worden vrijgesteld.
De socialistische bladen in samenwerking met
de anti-clericale en roode onderwijzers wenden al
hun invloed aan, om de ouders tot indiening van
dergelijke verzoekschriften'te bewegen.
ge noet eens en .voor altijd weten, hoe wij iri
dit geval tegenover elkaar staan. Antoon vraagt
u ten huwelijk en gij zult zijn aanzoek niet Wei
geren, of indien gij hem inlicht, Welnu dan
zal niets mij weerhouden om uw broer in het
ongeluk te storten.
Mijn broer. Wat heeft hij met dit alles te
maken. Laat hem er buiten.
Neen, ik laat hem er niet buiten. Luister
goed, juffrouw Evan, dan weet u meteen pre
cies wat er voor u en voor hem op het spel staat.
En wat ik u nu ga zeggen is geen looze bedrei
ging. Ik ben waarlijk de man niet om als het
noodig is terug te schrikken voor de meest harde
maatregelen U Weet, dat uw broer niet met zijn
vader overweg kon. U weet, dat hij, toen uW
vader vermoord Werd, zich hier bevond al meen
de ieder, dat hij in het. buitenland vertoefde.
Hij bleef zich schuil houden en heet nu pas te
zijn teruggekeerd. Maar als dat bedrog uitkomt,
wat meent u dan dat ieder gelooven zal. Niets
anders dan dat de zoon van professor Evan
zelf de hand gehad heeft in den moord op zijn
vader.
Mijn broer zal andere reden gehad hebben
voor zijn vreemd gedrag. Hij zal de verdenking
van zich af kunnen gooien.
Da bankier lachtte spottend.
Dat zal hij niet, integendeel. Eens op dat
spoor gebracht, zal de justitie spoedig meer
ontdekken. Welnu juffrouw Evan, als gij Wei
gert, dan zal ik degene zijn, die de justitie op
dat spoor brengt. Zooals ik tot heden alles ge-
De (Duitsche) katholieke volksbond van zijn
kant heeft bij den minister van onderzoek ge
protesteerd, en vrijheid van geweten en eerbied
voor de wet gevraagd, daar, indien deze campag
ne zou aanhouden, confessioneele scholen voor
katholieke kinderen zouden worden opgeëischt.
De minister antwoordde echter, dat hij liever
den staat zag omkomen, dan confessioneele
scholen toe te laten.„De minister vergat daarbij"
merkt de „Chron." op, dat hij hier niet sprak als
sociaal-democratisch partijman, maar als offi
cieel lid der regeering.
De katholieken zullen in ieder geval deze uit
lating onthouden en met alle kracht aan de
eischen van hun program vasthouden voor hun
kinderen katholieke onderwijzers en confessio
neele scholen."
NA LAUSANNE.
De Grieksche autoriteiten te Karagatsj heb
ben de stad aan de Turken overgedragen.
BALDWIN EN POINCARE.
De Engelsehe eerste minister en_ mevrouw
Baldwin vertrokken heden uit Aix Les Bains naar
Parijs, waar zij vermoedelijk een of twee dagen
zullen verblijven alvorens naar Londen terug
te keeren. Baldwin zal in het Engelsehe gezant
schap te Parijs afstappen en beschouwt het zoo
goed als zeker, dat hij den Franschen bodem
niet zal verlaten zonder in ieder geval een be
leefdheidsbezoek aan Poincaré te hebben ge
bracht. De twee premiers hebben elkander nog
nooit ontmoet.
ITALIË EN GRIEKENLAND.
Het Grieksch-Italiaansche conflict kan thans
als definitief geëindigd worden beschouwd. Dit
blijkt niet alleen uit 't antwoord van don Volken-
bondsraad aan den Gezantenraad, waarin de
voldoening woidL uitgesproken over de beëindi
ging van den toestand, die 'n groote ongerust
heid had veroorzaakt, doch ook uit verklaringen
van Salandra en Politis. Beiden spraken uit
drukkelijk uit, dat het conflict thans geheel uit
de Wereld was en dat beide partijen zich strikt
aan de beslissing van den Gezantenraad zouden
houden.
ALLERLEI.
Uit Brussel Een Duitsch vliegtuig, met post
stukken onderweg van Duitschland naar Enge
land, moest ten gevolge van motorpanne in de
nabijheid van Knocke aan de Belgische kust
dalen. Volgens de „Nation Beige" waren er drie
pakken aan boord, te zamen bevattende 5500
milliard marken, naar men meent, bestemd tot
stijving van het lijdelijk verzet in het Roergebied.
De drie Duitschers, die aan boord waren, zeiden
te goedei*trouw te hebben geloofd, dat de pakken
de post en kranten bevatten. De gelden werden
in beslag genomen en een onderzoek werd in
gesteld.
Uit Rome De ministerraad heeft gister
in hoofdzaak het decreet goedgekeurd, waarbij
algeheele uitvoering Wordt gegeven aan het
verdrag van St. Germain-emLaye van 1 Sep
tember 1919 tusschen de voornaamste geallieer
de en geassocieerde mogendheden en den staat
der Serven, Kroaten en SloWenen.
Uit Jeruzalem Een revolutie is uitge
broken.tegen het bestuur van Emir Abdullah,
die in zijn kamp Werd aangevallen door de Ad-
war- en Belka-stammen, die naar gemeld Wordt,
zware verliezenleden, waaruit mag worden
afgeleid, dat hun aanval werd afgeslagen. Aan
de samenzwering namen niet alleen Trans-Jor-
daau heb om het gerecht een rad voor de oogen
te draaien, terWille van uw broer, zoo zal ik dan
uw broer laten vervolgen. Dat kunt u voorko
men, u alleen. En ik weet zeker, waar ik u voor
deze keuze stel, zult ge Weten wat ge te kiezen
hebt, zult ge niet weigerachtig blijven.
Van Gielen sprak op een toon van volle
zekerheid, doch indien hij Werkelijk gemeend
had reeds te hebben overwonnen, dan vergistte
hij zich toch, want Alice antwoordde
Mijn broer wil niet, dat ik mij voor hem zou
opofferen. Hij zal liever onder verdenking ge
bukt gaan dan aldus zich daarvan te redden.
Hij is onschuldig en ten slotte zal zijn onschuld
blijken.
Een oogenblik scheen van Gielen uit 't
veld geslagen. Vreesde hij dat zijn slimme
berekening zou mislukken Maar zijn. aar
zeling duurde slechts een enkel oogenblik.
Zoo, riep hij toen hoonend, heeft uw broer
er met u over gesproken. Ja dan begrijp ik uw
verzet. En hij wil niet, dat gij u opoffert, hij zal
liever onder de verdenking gebukt gaan. Ach,
hoe edel van hem. Maar er is geen sprake van
verdenking alleen, zooals gij schijnt te meenen.
Uw broer is de moordenaar, juffrouw Alice, en
hij zal als zoodanig veroordeeld worden.
Dat liegt ge, riep Alice heftig.
Zoo, lieg ik dat. Welnu, en hier haalde de
bankier een brief te voorschijn. Lees dit en her
haal het dan.
Hij hield het meisje den brief voor en zij
las. Toen zij het briefje gelezen had, wankel-
danische stamhoofden deel, dnch ook een aantal
ambtenaren.
Uit Berlijn Volgens een bericht uit Dussel-
dorp is Krupp von Bolden met zijn medegevan
genen uit de gevangenis naar de woning van den
gevangenisdirecteur overgebracht. De algemeen
geldende bepalingen voor politieke gevangenen
in Frankrijk zijn dus thans ook tegen hen toe
gepast.
Uit Madrid wordt gemeld, dat de burge
meester zijn ontslag heeft genomen. Men gelooft,
dat cle heele gemeenteraad heden zal aftreden.
De gemeenteraad bestond voor het meerendeel
uit vrienden van graaf Romanones.
Uit Warschau De Oostenrijksche bonds
kanselier Seipel is, vergezeld van den minister
van Buitenlandsche Zaken Grunberger, te War
schau aangekomen.
-Uit Raccionigi De toestand van prinses
Mafalda is plotseling verergerd.
Volgens een bericht uit Serajewo heeft er
in Prijedor een bloedige botsing plaats gehad
tusschen Serviërs en Mohammedanen die eenige
uren duurde. De plaatselijke politie was machte
loos en een extra-trein met soldaten uit Ban-
jakula kwam te laat. 9 personen zijn zwaar en
meer dan 50 licht gewond. 15 Mohammedanen,
onder wie de voorzitter van de plaatselijke or
ganisatie, zijn in hechtenis genomen.
Eergisteren zijn in Duitschlandb ankbiljetten
van 500 millioen mark in het verkeer gebracht,
in den loop van deze week zullen die van één
milliard volgen.
Binnenland.
IT. M. de Koningin hield in de hedenmiddag
gehouden eerste vergadering van het nieuwe
zittingsjaar der Staten Generaal de volgende
troonrede
Te midden van U, Leden dér Staten-Generaal,
is het Mij een behoefte God te dankén voor
den zegen ons Volk beschoren. Moge Hij ons de
kracht schenken om niet zonder hoop de veels
zins duistere toekomst tegemoet te gaan.
Zwaar is de druk der tijden. Handel, nijver
heid, landbouw en scheepvaart kwijnen tenge
volge van omstandigheden, die veerkracht nocli
vlijt Vermogen te dwingen.Werkloosheid heerscht
in ernstige mate.
Tengevolge van een en ander blijft dé finan-
cieele en economische toestand des Lands zorg
wekkend. De uitgaven gaan ver boven het be
drag der inkomsten uit. Zij 'hebben een peil
bereikt, dat ligt boven de draagkracht van het
Volk, terwijl het doorwerken van verschil
lende der geldende regelingen verdere stijging
zal veroorzaken.
Een blijvend herstel van het economische
leven Wordt ook door sommige al te drukkende
heffingen belemmerd. 1
Onder deze omstandigheden zullen ingrijpen
de maatregelen getroffen moeten worden om
binnen korten tijd het bedrag der uitgaven met
dat der inkomsten overeen te brengen en zal
met betrekking tot de uitoefening van de Staats
zorg naar beperking zijn te streven.
Onze betrekkingen ntfet de andere Mogend
heden zijn van vrièndschappelijken aard en geven
aanleiding tot voldoening. Intusschen blijft de
internationale toestand onzeker en schrijdt de
staatkundige en economische ontreddering, die
de wereldoorlog heeft achtergelaten, voort. Het
belang der geheele nienschhéid vordert, dat daar-
de zij en dreigde in zwijm te vallen. Met bo-
venmcnschelijke inspanning slechts hield zij
zich staande.
Die brief, hijgde ze, geef mij dien.
Op den dag van uw huwelijk met Antoon,
zal ik 't papier verbranden. En anders zend ik
het de justitie.
Alice zonk hi een stoel en sloeg de han
den voor het gelaat. Zij scheen gebroken.
Het is goed, fluisterde zij, ik stem toe.
Dadelijk, nadat Alice dit gezegd had, ver
anderde weer heel de houding van den bankier.
Hij beroemde zich niet op de zege, die hij be
haald had, Zijn toon Was hartelijk en er klonk
medelijden in.
Het spijt me, zei hij, dat ik tot dit middel
mijn toevlucht heb moeten nemen, het spijt
me wezenlijk. Maar van uw besluit hangt te
veel af.
Het meisje gaf hierop geen antwoord. Zij
'haalde diép adem en v roeg
En niemand zal ooit van dien brief iets ver
nemen, niemand daarvan inzage krijgen, niet
waar, dat belooft u me.
Daar kunt ge zeker van zijn. Als gij met
Antoon trouwt zullen we dit geschrift) verbran
den.
Doe het nu, vroeg zij smeëkend, ik beloof u,
ik zal hem het jawoord geven. Mijn belofte moet
u genoeg zijn.
Maar van Gielen schudde het hoofd.
(Wordt vervolgd)