DAGBLADWQ&R S&HiEBMM
P 46ste Jaargang.
Vrijdag 21 September 1923.
No. 13749
Bureau KOEMARKT 4 Telefoon Intercommunaal 85. Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden, 2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Biiitenlandsch Nieuws.
HET HERSTEL.
In officieele kringen tc Parijs wordt er op
gewezen, dat de ontmoeting tusschen Poincaré
en Baldwin een diplomatieke gebeurtenis van
het hoogste belang is. Door zijn onderhoud met
Millerand en Poincaré wilde Baldwin laten uit
komen, dat hij tusschen de beide regeeringen de
verti ouwelijke betrekkingen en de samenwerking
weder hersteld wilde zien die momenteel door de
oppositie in officieele Engelse he kringen tegen
de Roerbezetting zijn afgebroken.
Poincaré is bereid de onderhandelingen met
Duitschland te hervatten mits de rijksregee-
ring de verordening intrekt, waarin het lijdelijk
verzet wordt, gelast. Aan deze conditio sine
qua non blijft Poincaré vasthouden.
Wat betreft de bezetting van het Roergebied
zou het mogelijk zijn aan de Engelsche bezorgd
heid tegemoet te komen, waar men' bereid zou
zijn zich er mede te vereenigen, dat de bezetting
met een militair karakter verdwijnt, doch zulks
slechts naar die mate, waarin Duitschland aan
zijn verplichtingen zal voldoen.
Groot-Britlannië zal trouwens geroepen zijn
aan de eventueele onderhandelingen metDuitsch-
land deel te nemen.
In Engelsche en Fransche kringen beschouwt
men den wederzijdschen indruk'als gunstig en-
ziet men in de thans aangevangen besprekingen
de mogelijkheid voor een nader onderhoud.
De Biitsche premier, wordt hedenavond te
Londen terugverwacht. Het stond nog niet vast,
of hij vóór zijn vertrek uit Parijs aldaar nog
een t.wcede samenkomst met Poincaré zou heb
ben. Nu evenwel het ijs gebroken is, kan in
de naaste toekomst gereedelijk een meer for-
meele discussie worden verwacht. Baldwin zal
echter eerst het Britsche kabinet op de hoogte
dienen te stellen van hetgeen hij met Poincaré
heeft besproken te Londen.
Ook in officieele kringen te Londen is men van
meening, dat de ontmoeting tusschen de beide
premiers de atmosfeer heeft opgehelderd en
er toe geleid heeft, dat Groot-Bnttanme en
Frankrijk elkaar thans beter verstaan dan bij
de jongste notawisseling het geval bleek te
zijn. Een bepaalde oplossing der geschilpunten
met betrekking tot de actie in het Roergebied'
cn de schadeloosstellingskwestie kon niet worden
verwacht van de gehouden gedachtenwisseling.
Ook kunnen de Fransche en Britsche pré
miers tezamen geen regeling treffen zonder
overleg le plegen met de andere geallieerde
regeeringen. Indien de tegenwoordige Duitsche
regeering zoo verstandig is de lastgeving van
het vorige Duitsche kabinet nopens het lijde
lijk verzet in het Roergebied naast zich neer
te leggen, zal de kwestie der schadeloosstelling
spoedig genoeg geregeld kunnen worden. De
stoot daartoe moet van Berlijn uitgaan.
REVOLUTIE IN BULGARIJE?
Geruchten loopen er over een revolutie in
Bulgaiije. De Bulgaarsche delegatie bij den
volkenbond spreekt echter tegen, dat in Noorcl-
Bulgarije een boeren- en communisten-revolutie
zou zijn uitgebroken. De toestand is volkomen
ordelijk.
Ondanks de tegenspraken van de Bulgaar
sche gezantschappen houden de geruchten
over een revolutie in Bulgarije aan. Het Pers
bureau Vaz Dias ontving uit Belgrado het vol
gende telegram
Hevige gevechten hebben plaats tusschen
regeeringstroepen en aanhangers van den
overleden premier Stamboelinski. Ernstig Wordt
gevochten ten Zuiden en Zuid-Westen van Sofia.
Er zijn honderden dooden.
De beweging kwam volkomen onverwacht
voor de Zankoff-regeering, die niét op de
hoogte was van dit samengaan van de boeren
en communisten.
De regcering zetelt nog te Sofia en weet
daar haar macht te handhaven, maar te Rado-
Jhir is reeds een revolutionnaire regeering ge
vormd.
Naar uil Sofia wordt, gemeld, hebben de com
munisten gisterochtend' in eenige steden en
dorpen de politiebureaux ,en kazernes aange-
vallen, om de tien dagen geleden gevangen ge
zette „kameraden" te bevrijden. Troepen ver
spreidden de aanvallers te Starazagora werden
h aanvallers gedood en eenige gewond.
DE MOORD BIJ JANINA.
De „Epoca" verneemt uit BariEen dringend
telegram uit Uranye, dat onderteekend is dooi
den chef van de persafdeeling van het Albanee-
Sche ministerie van Binnenlandsche zaken, deelt
mede, dat de commissie van onderzoek de moor
denaars van de- leden der Ilaliaansche militaire
"Ussie heeft uitgevonden. Gistermorgen hebben
eenige houtvesters bij Argyrocastro een jongen
Griek gearresteerd, die de Grieksche uniform
^roeg en gewapend was. De arrestant werd aan
'te politie uitgeleverd en na een langdurig vei hoor
tekende hij eindelijk de namen der moordenaars
en ook van hun helpers. De Albaneesche autori
teiten laten zich zeer gereserveerd uit over zijn
onthullingen, maar men meent thans de perso
nen te kennen, die tot den moord hebben aan
gezet, onder welke Grieksche beroepspolitici
zouden zijn.
DE PRINS VAN WALES.
De „Westminster Gazette" deelt op gezag
van den secretaris des konings mede, dat er tot
laat gisteravond geen enkele bevestiging ten
hove was ontvangen van geruchten omtrent een
ernstig ongeluk, dat den Prins van Wales in
Canada zou zijn overkomen.
ALBANIË.
Men schetst den toestand in Albanië als zeer
ernstig.
Het Kosovo-comité onder leiding van Avdi-
Beg-Toptani, zou een staatsgreep voorbereiden
van denzelfden aard, als onlangs in Bulgarije
plaats had.De Albaneesche regeeting, hiervan op
de hoogte gesteld houdt een aantal troepen
cn gendarmerie bereid tot onderdrukking van
zulk een beweging, doch het schijnt niet zeker
dat zij er in zal slagen den toestand blijvendte
beheerschen.
Er gaan geruchten, dat Italië de actie onder
steunt en als belooning daarvoor toezegging
heeft verkregen dat het Kosovo-comité Yalona
en eenige plaatsen in Zuid-Albanië aan Italië
zal afstaan. De Ilaliaansche hulp zou, naar het
heet, daarin bestaan, dat zoodra het tot onge
regeldheden komt Ttalië troepen aan land zal
zetten, z.g. om de Christelijke inwoners te be
schermen, teneinde zoo met het comité samen te
werken
JAPAN.
Baron Idsjoein, de nieuwe minister van bui-
tenlandsche zaken, zeide ter gelegenheid van
zijn ambtsaanvaarding, dat het het ernstigste
verlangen van Japan is, vastbeslotener dan ooit
te streven naar internationale samenwerking en
wereldvrede.
ALLERLEI.
Uit Brussel. De ltaliaansche bladen hebben
aangekondigd, dat prins Umberto zich met prin
ses Marie-José van België zou verloven, en prins
Leopold met prinses Mafalda van Italië, Dit be
richt is onjuist er is op het oogenhlik geen prin
selijke verloving, wat niet wil zeggen, dat er in
de toekomst geen zal plaats hebben.
Uit Washington. Wiedfeldt, de Duitsche
gezant, zal naar Duitschland vertrekken ten
einde Stresemann te raadplegen over de regeè-
ringspolitiek en over Amerikaansche kwesties.
Uit Essen. Te Duisburg zijn opnieuw 140
spoorwegarbeiders met hun gezin, tezamen on
geveer 300 menschen, uitgezet.
Staten-Generaal.
EERSTE KAMER.
Vergadering van Donderdag, 20 September
De loting voor den tijd van aftreding van de
leden wordt gehouden. De uitslag is, dat de groe
pen 2 en 4, omvattende de provinciën Overijssel,
Drenthe, Groningen, Gelderland, Noord-Holland,
en Friesland, over 3 jaar, en de groepen 1 en 3
omvattende de provinciën Noord-Brabant, Lim
burg, Zeeland, Utrecht en Zuid-Holland, over
6 jaar zullen aftreden.
Het ontwerp-adres van antwoord op de troon
rede wordt goedgekeurd met 35 tegen 10 stemmen
Het adres zal heden op de gebruikelijke wijze
aan de Koningin worden aangeboden.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Donderdag, 20 September.
Mr. Kooien aanvaardt het voorzitterschap
met een rede, waarin hij zijn dank uitspreekt
aan de kamer, Welke hem voor de vierde maal
tot Voorzitter koos. Spr. herinnert voorts aan
de omvangrijke taak, welke de Kamer voor
Kerstmis wacht, als het afdoen van staats- en In
dische begrooting benevens belangrijke wets
ontwerpen.
Verschillende commissies Worden benoemd.
Het wetsontwerp tot herziening van de Gemeen
tewet wordt naar een commissie van voorbe
reiding' verzonden. De leden van de huishoude
lijke en van de commissie voor de stenografie wor
den herkozen. De vragendag wordt bepaald op
Vrijdagmiddag 33/4 uur.
De voorzitter stelt voor Dinsdag 2
October in de afdeelingen te onderzoeken de
Staatsbegrooting voor 1934 en de Indische Be-
grooling met bijbehoorende ontwerpen.
Voorts stelt spr. voor Donderdag 11 October
aan de oide te stellen de Vlootwet en de Indische
productenbelastingen en tariefwet.
De heer D r es s e 1 h u ij s (-V.B.)steltvoor de
Vlootwet niet vóór de Staatsbegrooting te
behandelen.
De heer Troelstra (S. D.) kwam met
een motie in dien geest.
De v o o r z i 11 e r betoogt dat vele geopper
de bezwaren thuis belmoren bij de behandeling-
van de Vlootwet zelf. Al de gestelde vragen
kunnen daarbij behandeld worden. Spr. heeft
zijn voorstel gedaan na het ontvangen van het
Advertentiën i 15 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 cl. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
schrijven van de Regeering, waarin verdere
opschorting der vlootplanncn onverantwoorde
lijk geacht wordt. De Regeering heeft spr, mee
gedeeld dat zij zou prijsstellen op behandeling
vóór de Marinebegrooting. Daarom was het
beter de Vlootwet vóór de Staatsbegrooting te
stellen. Spr. gevoelt het bezwaar dat men eerst
inlichtingen wil hebben over de crisis van Finan
ciën en hij steunt 't denkbeeld Troelstra om de
bespreking daarover te doen voorafgaan aan
de Vlootwet. Spr. acht het het beste dat de lieer
Troelstra een interpellatie aanvraagt over de
crisis en dat deze 11 Oclober wordt gehouden.
De heer Dresselhuys (V. B.) wil zijn
voorstel wel wijzigen zoodat de behandeling
der Vlootwet zal plaats hebben na hoofdstuk
I en als de cijfers van de Indische Begrooting be
kend zijn.
De voorzitter heeft tegen d't voorstel-
Dresselhuys bezwaar omdat hij dit onmogelijk
acht.
De motie-Dresselhuys wordt verworpen met
47 tegen 35 stemmen, rechts tegen links.
De motie-Troelstia wordt verworpen met
47 tegen 35 stemmen, rechts tegen links.
De heer Troelstra (S. D.) vraagt de
Kamer verlof vragen te mogen richten tot de
Regeering betreffende de oorzaak en de op
lossing der crisis mede in verband met den finan-
cieelen toestand van Nederland en Nederlandsch-
Indië.
Het verlof wordt verleend en de dag van de
interpellatie wordt bepaald op Donderdag 11
October.
Het voorstel van den Voorzitter komt thans
in stemming.
De heer J. Ter Laan (S. D.) Wenscht
de stemming aan te houden tot na de interpel
latie-Troelstra.
Het voorstel van den Voorzitter wordt aange
nomen met 47 tegen 35 stemmen, rechts tegen
links.
De vergadering wordt verdaagd tot 11 Oc
tober.
Binnenland.
Nationaal Huldeblijk.
Hedenmiddag, heeft te Delft de plechtige
overdracht plaats gehad, van het Nationaal
Huldeblijk bestaande uit de restauratie der
Nieuwe Kerk aan H. M. de Koningin.
Nadat Ds. v.cl. Voort van Zijp, de feestrede
uitgesproken had, beantwoordde de Koningin
hem met de volgende toespraak
In deze voor mij onvergetelijke ure zij mijn
eerste woord een van diepgevoelden dank aan
mijn geheele volk voor de gansch bijzondere wijze
waarop het zelve mij met zoo groote geestdrift
van zijne toewijding en trouw heeft blijkgegeven
en de thans achter ons liggende weken tot een
nimmer te vergeten hoogtij voor mij en voor de
mijnen heeft gemaakt. Niet minder warm is
mijn dank aan allen, die de van zooveel kunst
zin getuigende restauratie van dit koor hebben
tot stand gebracht als blijvende herinnering aan
mijne vijf en twintig jarige regeering. Ook U,
mijnheer de Voorzitter, betuig ik mijne erkente
lijkheid voor de gevoelvolle, woorden tot mij
gericht.
Mijn volk heeft een zeldzaam fijn besef ge
toond van betgeen mij bindt aan Willem den
Zwijger, wiens geesteskind ik mij in meer dan
één opzicht gevoel. Het ware in strijd met zijn
willen en streven hem te eeren, of lof toe te
zwaaien immers onze historie is Gods werk en
in dit licht zag hij de feiten. Juist dat Gods-
bestier heeft de gedachte die in zijn denken ont-
spioot in ons Vaderland doen wortelschieten,
haar gesteld tot eene waarheid waarop zoowel liet
gebouw van den staat als het rechtsbewustzijn
der natie rusten.
Uit dc treffende hulde, alhier door zoo zeer
verschillende geledingen der bevolking gebracht,
zie ik dat die waarheid begrepen en beaamd wordt
en ik dank allen voor de bevestiging daarvan op
dit oogenhlik. Deze breede en diepe gedachte
bindt Nederland aan Oranje en omgekeerd
Oranje aan Nederland. Ik dank God voor dien
band die ons in staat' stelde menig gevaar te
trotseeren.
Nu wij geschaard staan om de rustplaats van
Willem van Oranje en diens nazaten, die in zeer
onderscheiden tijdperken onzer geschiedenis
hunne krachten mochten geven aan de zaak
des Vaderlands, ontvalle mij een uit het hart
gewelde kinderlijke hulde aan mijn diepbetreur-
den vader die mij vooraf ging en voortging in
het hooghouden der aloude tradities en aan haat-
die zijne voetstappen drukte en wier tegenwoor
digheid mij met dankbaarheid vervult.
Met blijdschap begroet ik de afgevaardigden
van mijn volk, zoowel die uit de elf provinciën
als hen die van de deelen van Nederland van
overzee tot mij kwamen en die mij daarmede
opnieuw blijk gaven van de hechte saamhoorig-
heid des Rijks. Hierbij gaan mijne gedachte
ook uit naar onze landgenooten die niet in het
Vaderland wonen, maar met woord en daad in
deze dagen bewezen, met ons mee te leven. Ook
de gasten vertegenwoordigende onze geest
en stamverwanten in den vreemde heet ik van
harte welkom.
Te zamen hebben wij rijke stof tot roemen in
Gods trouw die menigvuldig verhoord heeft de
bede door den stervenden Vader des Vaderlands
gestameld. God heeft zich over het volk van Ne
derland Ontfermd niet alleen in hét verleden
doch ook in den tijd die ons allen nog zoo verseh
in het. geheugen ligt. Verleden en heden reiken
elkander de hand. Ons volk heeft in de geschie
denis eene roeping vervuld. Onze worsteling
tegen vreemd geweld, de heiligste rechten en
vrijheden'die wij daardoor mochten verwerven,
waarvan allen binnen onze grenzen de zegenin
gen ondervonden, de groote mannen waarop ons
volk schier op elk gebied mag bogen en die ons
land tot wereldvermaardheid brachten, dit alles
heeft ons in staat gesteld die roeping te vervul
len, ja nog meer, ook andere volken hebben daar
van den zegen ondervonden. Ook thans en voor
de toekomst is er eene taak voor ons weggelegd,
zoowel bmnen eigen gebied als m het groote
gezin der volkeren. Mochten wij allen, ziende op
den Vader des Vaderlands en willende ons zelf
zijn en blijven, onverpoosd voortbouwen op de
grondslagen door hem gelegd en puttende uit
de schatten, ons door een groot voorgeslacht
nagelaten, vooraangaan op den weg van bescha
ving en vernieuwende kracht en met de hulp van
God het woord in toepassing brengen
„Wees een zegen."
De organisatie van de hooyei-e standen.
Ten einde aan de plannen van het Episcopaat
uitvoering te geven, hebben de bisschoppen in
ieder diocees een bekend katholiek uitgenoodigd
om de oprichting van een Diocesane Vereeniging
van Hoogere Standen voor te bereiden cn zoo
spoedig mogelijk tot stand te brengen.
Mooie gift.
Door den Iloogecrw. Pater Generaal der
Karthuizers te Chartreuse de la Valsainte zijn
aan de R.K. Universiteit te Nijmegen ten
behoeve der bibliotheek geschonken een 50 tal
diverse werken in folio van een aanzienlijke
waarde.
Het jubileum van de Koningin.
Het regeeringsjubileum van de Koningin der
Nederland zal in het Rijnland Zondag door een
groote plechtigheid te Keulen feestelijk herdacht
worden, 's Ochtends heeft in d'e Caeciliakerk een
plechtige Godsdienstoefening plaats, 's Middags
zal een optocht van afvaardigingen van alle Ka
tholieke Nederlandsche vereenigingen uit Wesl-
Duitschland met hun vaandels rondtrekken, waar
aan ook leden van de Nederlandsche Tweede
Kamer zullen deelnemen. Daarna wordt er feest
gehouden in de groote zaal van de Buerger Ge-
scllschaft.
Tot de feestcommissie, waarvan Minister
Ruys de Beerenbrouck beschermheer is, belmo
ren o.a. baron van ITövell tot Westerflier, de
commissaris der Koningin in Limburg, Mgr. Prin
sen, voorzitter van het centrale St. Jozefscomité
en de heer Habet.s, de burgemeester van Kerk-
rade, eere-voorzitter van de Confederatie.
De nooduitkeering.
Naar de Tel. verneemt zal de beslissing der
regcering in zake het intrekken der nooduit
keering aan de gemeenten dezer dagen ter sprake
komen in een vergadering van de Vereeniging
van Nederlandsche Gemeenten.
Deze vereeniging, welke bijna alle gemeenten
omvat en welke de belangen van de gemeenten
behartigt, zal dan, naar verwacht Wordt, stappen
doen bij de regeering, om in deze aangelegen
heid tot een voor de gemeenten bevredigende
oplossing te komen.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
R.K. Leeszaal en bibliotheek.
Het Bestuur der R.K. Leeszaal en Bibliotheek
alhier, verspreidde dc volgende circulaire
Katholieke sladgenooten
Eindelijk zijn we dan in het bezit van onze
eigen bibiotheek, of althans van het gebouw,
waar ze zal Worden ondergebracht. Veel is
reeds gegeven door enkelen, veel reeds gedaan
door anderen, zooals te zijner Lijd zal blijken.
Van alle kanten zijn ons zoowel wetenschap
pelijke- als waardevolle literaire werken toege
zegd of toegezonden.
Toch hebben We nog pas de eerste helft van
den weg afgelegd, die lot ons doel voert, daar
oprichtings- en installatiekostcn zoo enor
me sommen vorderen. Immers kasten moe
ten worden aangeschaft, voor vloerbedekking,
gordijnen, licht verwarming cn ameublement
moet Worden gezorgd. Er moet een bibliotheca
resse Worden benoemd cn een concier-gebinder
aangesteld, om nu niet te spreken van de
eerste aanschaffing boeken Is de bibliotheek
echter eenmaal op gang, dan maken we zonder
moeite onze begrooting sluitend.
Intusschen zoo ver zijn We nog niet en er
is veel geld noodig en er zal hard gewerkt
dienen te worden om op 1 October te kunnen
openen. Het zullen echter geen vergeefsche
kosten, het zal geen vergeefsch werk zijn wij
zullen een inrichting tot onze beschikking
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
