Het geheimzinnige raadsel
FEUILLETON.
46ste Jaargang.
Woensdag 3 October 1923.
No. 13759
Bureau KOEMARKT 4 Telefoon Intercommunaal 85. Postbus
Abonnementen per 3 maanden £2,per week 15 cent, franco
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
AdvertentiSn i 1—5 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
-%* lieg eeringsjub ileum en
S. D. A. P.
„Het Vaderland" bevatte laatst een interes
sant artikel over bovenstaand onderwerp. Het
loont de moeite, daaruit een fragment aan te
halen.
Om kort te gaan, schrijft het blad, de houding
van de S.D.A.P. verschilde niet qiialitatief, maar
enkel quanlitatief van die van de Communisten
tegenover het Kroon jubileum. „Het Volk" kan
-r- wij wenschen ieder recht te doen nog altijd
met de eer gaan strijken, dat het iets minder goor
was dan „De Spelbreker", wiens soort humor
het best door onze lezers zal begrepen Worden, als
wij hun mededeelen, dat onze Premier daarin
versierd Wordt met den naam van Jonkheer Bee-
renpantalon.
Men heeft ons dezer dagen zoo dikwijls ge
vraagd, hoe het komt, dat de S. D. A. P. die
toch mannen eek als Wibaut, Vliegen, Albarda,
Schaper, Van den Tempel, Gerhard, om deze
slechts te noemen, dat klein en misselijk gedoe
met hare verantwoordelijkheid wil dekken en
ons antwoord daarop is altijd geweestZij zou
liever niet willen, maar zij kan niet anders.
Een sterke partij heeft dat alles niet noodig het
is slechts, eenc van de vele bewijzen van hare
zwakheid die haar dwingt ook in dezen de slecht
ste instincten van eenvolk in het gevlei te komen;
de mensehelijke natuur is helaas zóó dat maar
si te velen mpt groofe vreugde lezen, hoe dat
gene, wat boven hen staat door het slijk wordt
gesleurd. „Es liebt der Mensch das Strahlende
zu schwarzen und das Erhabne in den Staub
zu ziehn*."
Al dat gemier tegen Oranjefeesten, al dat ge
zwets over die voorstanders van het constitu
tioneel Koningschap onder liet Huis van Oranje
die zich steeds volgieten met Oranjebitter, moet
dienen om de droeve waarheid te verbergen,
dat de S.D.A.P., een principieele actie voor de
i'epublie-k niet aandurft.
Een actie, waartoe natuurlijk ieder in Neder
land, dank zij de doorwerking van onze liberale
instelling, het volste recht heeft. Zoodra de
S.D.A.P., die de republiek zegt te willen, daar
voor ernstige actie zou beginnen, zou zij haren
achterban, die veel grooter is dan het leger zelf,
maar daarachter loopt om redenen die met liet
socialistisch ideaal niets te maken hebben, ver
liezen. En daarom onthoudt zij zich van zulke
actie, aan den anderen, kant de schotschrijverij
druk beoefenende, ook al, opdat „De Tribune"
van den heer Wijnkoop „Het Volk" daarin niet
de loef zal afsteken.
V £en kostelijk, staaltje van
Bureaucratie.
In de „Rotterdammei" kwam een kostelijk
staaltje van bureaucratie voor. Aan de Zeevaart
school te Willemsoord was het gewoonte jaar
lijks aan den besten leerling een gouden horloge
Van rijkswege te schenken. Het zonderling geval
deed zich voor, dat elk jaar bet gouden horloge
iets dikker-werd.
Het bereikte zoodanigen omvang, dat ton
slotte do autoriteiten te Willemsoord van den
goudsmid het vertwijfelend bericht kregen, dat
het nu onmogelijk dikker kon.
Die dikte was niet begeerd en men pijnigde zich
met de vraag, waaruit die abnormale afmetingen
Waren te verklaren. Ten slotte vond men de
oplossing.
Jaren geleden had de verificateur van „'s
rijks zeeinstrumenten, de heer Kaiser, de op
merking gemaakt, „dat voor zulke gelegenheid
de kast wel iets zwaarder kon."
Met die oplossing werd aan het departement
rekening gehouden. In liet model van den be
stelbrief stond „dat voor zulk een gelegenheid
de kast wel iets zwaarder kon." Elk.jaar Werd
dat letterlijk overgenomentotdat het niet
dikker kon Hoe langer hoe gekker duurt altijd
oog iets langer dan hoe langer hoe dikker.
W.
Buitenlandsch Nieuws.
MINISTERCRISIS IN DUITSCHLAND.
De toestand in het Duitsche Rijk wordt er de
laatste dagen .niet beter op. Gister is weer een
eriliek stadium ingetreden met een crisis in het
rijksministerie, welke tot nu toe nog niet is op
gelost. De Duitsche Volkspartij wilde Duitsch-
natiomlè ministers in het ministerie brengen en
desnoods de sociaal-democraten er uitwippen.
Deze laatsten wilden hier echter niet van wetfen
en evenmin de Centrumpartij en de democraten.
De poging van de door dr. Scholz geleide Duit
sche Volkspartij was hiermede dus mislukt en
dientengevolge namen de tot de Duitsche Volks
partij behoorende ministers béhalve rijks
kanselier Stresemann hun ontslag, zóodal de
minister van Economische Zaken, von Raumer,
en de minister voor de Voedselvoorziening,
Luther, zijn afgélreden.
De rijkskanselier heeft zich daarop naar rijks
president Eberl begeven om verslag van den
toestand uit te brengen. In den Rijksdag deelde
de president mede, dat de zitting niet doorging.
IN HET BEZETTE GERIEI).
De Gentrumafgevaarriigden uit het bezette
gebied zullen heden een vergadering houden,
Waarin beraadslaagd zal worden over de vraag,
hoe het in het bezette gebied moet gaan, wanneer
de regeering in,.de komende dagen ten gevolge
van een crisis niet meer bij machte zal zijn
de leiding-,in handen te houden.
In Gentrumkringen is men voornemens in
dit geval een commissie te vormen, die te sa
men met afgevaardigden van de andere partijen
zich in verbinding zal stellen niet de bezet!ings-
autoriteiteh, zulks in verband met de hervatting
van den arbeid.
DE ONLUSTEN TE DUSSELIIORP.
Betreffende de muiterijkwestie in de Deren-
dorf-gevangenis wordt nader gemeld, dat in
het geheel 70 gevangenen zijn uilgebroken. Naar
verluidt, kwam het voor hun ontvluchting tot
een strijd, waarbij verscheidene bewakers en
gevangenen werden gewondDaar de gevangenen
allen de gevangeniskleeding dioegen, kon een
deel hunner Weer onmiddellijk door de blauwe
politie worden aangehouden.
Bij de botsingen welke Zondag te Dusseldorp
plaats hadden, zijn 17 Duitschers gedood, nl.
12 burgers, 3 schupo's en 2 beambten der „blau
we politie". Het aantal gewonden, dat thans in
ziekenhuizen is opgenomen, bedraagt 91, ter
wijl 310 Duitschers naar huis konden gaan, na
dat zij in de ambulance waren verbonden. Twee
Franschen werden licht gewond.
71
Frits Werner voelde een wilde woede in zich
opkomen.
O man, siste liij, ik zou je kunnen dooden.
Ons gesprek is nog niet uit. Ik wil niet, versta je,
ik wil niet, dat jij in je zelfzuchtige plannen Alice
betrekt. Zij houdt niet van je zoon en hij bemint
''aar niet. Jij dwingt beiden om samen te huwen.
Hat moogt ge niet, dal is een huwelijk, dat.
Men laat een huwelijk niet beoordeelen door
e°n teleurgestelden en afgewezen minnaar, viel
Van Gielen hem in de rede.
Hie slag was raak. Frits sidderde, maar nu
trad Alice naar voren.
Neen, mijnheer van Gielen, zeide zij, Frits is
Seen teleurgestelde minnaar, zooals u dat noemt,
"ij heeft mij lief en ik durf gerust te verklaren,
bat cle ligfde wederkeerig is.
Nu raakte de bankier een oogenblik zijn ze
erheid kwijt.
..Hoe, riep hij, gij durft dit hier te zeggen,
&ii
Ik durf dit te zeggen, want ik wil niet dat gij
'Jjijnheer Werner vernederen en beleedigen zoudt.
Hii weet, dat ik hem niet kan toebehooren en
DE BRITSCHE RIJKSCONFERENTIE
.,J EN HET HERSTEL.
^l ii Londen verluidtDe Rijksconferentie zal
heden Worden voorlgezet onder leiding van den
hertog van Devonshire, den Brilschen minister
van Koloniën. Vrijdag a.s. zal de conferentie
aanvangen met bespreking van de buitenland-
sche politiek, onder voorzitterschap van den
Brilschen minister van Buitenlandsche Zaken,
lord Gurzon.
Men verwacht, dat de minister van Buiten
landsche Zaken alsdan een uitvoeriger uiteen
zetting zal geven van liet standpunt der Brit-
sche regeering in zake de schadeloosstelling dan
men tot dusver van den premier; Baldwin, heeft
gehoord. -
Gister vond de eerste zitting plaats van de
economische conferentie, die tegelijk mét de
Rijksconferentie wordt gehouden. Voorzitter
is Lloyd Greame, president van den Board of
Tradë.
IERLAND.
De „Chicago Tribune" verneemt uit Dublin:
Het blijkt dat Edmonde Valera nog steeds is
geinterneerd in de barakken te Arbour Hill. H.ct
slaat vast, dat hij voor het gerecht zal komen,
maar waar en wanneer is onbekend. Het gelieele
probleem der politieke gevangenen houdt trou
wens de autoriteiten bezig wekelijks worden er
vijfhonderd uit dc voorlooplge hechtenis ont
slagen. Thans zijn er nog ongeveer tienduizend
geinterneerdcn. Vermoedelijk zal de politiek der
regeeririg er toe leiden.dat ook de gekozen repu-
blikeinsche afge.vaardigdcn voor de „dail" zullen
Worden vrijgelaten.
Officieel wordt bekend gemaakt, dat de for-
meele opening van beide huizen van de „dail'
zal worden voorafgegaan door speciale, plechtige
diensten in de Protestanlsche en Katholieke
kerken senatoren en afgevaardigden waren
üitgerioodJgd, déze godsdienstoefeningen bij te
wonen.
BULGARIJE.
De gevluchte hoofdleiders der Bulgaarsche
communisten, Kolarof en Dimitrof, zijn te Bel
grado aangekomen.
ALLERLEI.
Uit Stockholm wordt bericht, dat de voor
zitter der Russische commissie voor de vast
stelling der Kerelische grens, Lawona, is ver
moord, juist toen hij Finland wilde Verlaten.
Twee andere leden der Russische commissie
werden zwaar gewond.
Van Russische zijde wordt beweerd, dat de
moordenaars Finsclre nationalisten zijn.
Uit Berlijn Volgens een door de „Stampa"
ontvangen telegram uit Raecionigi is een ver
betering ingetreden in den toestand van prinses
•Giovanna, als gevolg waarvan men de operatie
nog heeft uitgesteld.
Binnenland.
bij zal moeten leeren daarin te berusten Maar
hem heb ik lief en niet UW zoon. En hij mag
dit weten.
Het meisje zeide «lit kalm, toen eensklaps als
schaamde zij zich over haar bekentenis, verliet
zij de kamer.
Een oogenblik wilde Werner haar tegen-
bonden, doch hij deed het niet. Hij zag haar
dankbaar na en toen zich weer tot van Güelen
wendend, sprak hij
Ik ben niet een teleurgestelde minnaar in
dien zin als gij dat zoudL wenschen, mijnheer
van Gielen. Maar begrijpt ge nu man, dat ge in
mij een tegenstander hebt van uw plannen
en dat ik niet zal rusten voor die verhinderd
zijn.
De bankier haalde de schouders op.
Wel, zeide hij, indien ge u belachelijk wilt
maken, dan ga uw gang. Alleen als ge veej drukte
maakt, bestaat het gevaar, dat ge het offer, dat
Alice Evan meent te brengen, misschien ten
slotte toch nutteloos maakt. Enfin, dat is voor
uw verantwoording. Luister eens, ik zal je in een
naar Woorden zeggen, hoe de zaak, ontda-an van
alle groote woorden, is. Tusschon Alice's vader
en mij bestonden eenige overeenkomsten, waai-
onder van financieel en aard, betreffende zijn
uitvinding enz, dat weet. ge. Ook was het onze
hartewensch, dat Alice en Antoon met elkaar
in het huwelijk zouden treden. Dat huwelijk
leek ons te kunnen en te zullen worden een zeer
De Giro-verwarring.
Een redacteur van „De (Kath.) Maandag
morgen" had een onderhoud mét minister Van
Swaay over den chaos bij den Girodienst. En
daarin lezen We, dat de minister een omstandig
heid van beteekenis achtte het feit, dat op bet
tijdstip van invoering'der centralisatie door tal
van postkantoren foutief ingevulde saldi-lijsten
zijn ingezonden, zoodat de basis, waai op dc ge
centraliseerde dienst bad te Werken, al iieel
spöedig onbetrouwbaar bleek te zijn.
De interviewer verklaarde, dat de publieke
opinie prijs zou stellen op verwijdering der voor
dezen chaos (met haai voor handel en industrie
zoo ernstige gevolgen) verantwoordelijke pei-
sonen, waarop de minister antwoordde:
Hel is verre van onwaarschijnlijk, dat d$ zal
gebeuren. Als straks de volledige rapporten der
Nederlandsche Bankvertegenwoordigers m mijn
bezit zijn, die mij de overtuiging schenken, dat
de thans verantwoordelijke functionarissen met,
of onvoldoende voor hun taak berekend zijn, zal
ik geen oogenblik aarzelen, wijziging te brengen
in de' leiding van dezen dienst. Een dergelijk
gelukkige verbintenis. Om verschillende redenen
is dat huwelijk thans meer dan ooit wénschelijk
cn ik heb de innige overtuiging, dat Antoon en
Alice beiden later mij dankbaar zullen zijn, al
Worden mijne bemoeiingen in deze thans niet
gewaardeerd. Nu keurt gij af, dat ik zoogenaamd
dwang oefen, ik kan me dat begrijpen, maai
die dwang komt nu eenmaal voort uit de omstan
digheden" en is niet zoo geheel en al mijn Werk,
•als gij wel meent. Als Alice met Antoon in het
huwelijk treedt, is dat het beste wat gebeuren
kan. En zij doet het mede om haar broer te
redden. Nu zeg ik nog eens, dat ik mij volkomen
begrijpen kan, dat gij dit huwelijk verfoeit, maar
het doel, dat Alice er mee heeft, den naam Evan
te redden, moet gij toch respecteeren. En nu
herhaal ik, als gij veel drukte tegen dat huwelijk
maakt, zul gij het niet beletten, maar ge zult
wel kunnen veroorzaken, dat ten slotte toch
Jozef Evan niet gered wordt.
Och wat, riep Werner, gij kunt mooi spreken
en de zaken op uw wijze voorstellen, maar dat
juist haat ik in u, dat gij een huichelaar zijl.
Ge behoeft echter niet te trachten mij Wijs te
maken, dat d'e naam Van Evan of van wien ook,
u eenig belang inboezemt. Gij dient slechts uw
eigen belang en offert daaraan alles op.Ge liebt,
God Weet met welke valsche middelen, Alice
overtuigd, dat zij uw zin moet doen. Maar be
proef niet mij terug te houden van wat ik doen
zal, door me bang te maken, dat de gevol-
plichtsverzuim- - zeide de minister woordelijk
zal ik niet zonder meer laten passeeren."
„Indien wij u goed begrijpen," zoo vervolgde
de redacteur „wordt er slechts gewacht op de
bevinding van mr. Delprat en zijn staf."
„Inderdaad," zeide de minister, „zóó is het.
Maar intusschen confereer ik schier dagelijks met
den heer Delprat en worden maatregelen ge
troffen om dezen ongewenschten toestand zoo
gauw mogelijk te beëindigen."
Mr. G. H. M. Delprat heeft Maandagmiddag
aan den Minister van Waterstaat mondeling zijn
advies over den Postchéque- en Girodienst uit
gebracht.
De Minister van Waterstaat heeft zich giste
renmiddag persoonlijk, daarbij vergezeld door
mr. Delprat, op de hoogte gesteld van den stand
van zaken bij den Postchéque- en Girodienst in
het gebouw aan het Spaarhcplein in den Flaag.
Na beraadslaging met den directeur van dien
Dienst zal de Minister zijn beslissing nemen.
Hel nieuwe Wetboek van Strafvordering.
Ingediend is een Wetsontwerp betreffende de
invoering van het nieuwe Wetboek van Straf
vordering.
In de slotbepaling van de wet van 15 Januari
1921 houdende vaststelling van een Wetboek
van Strafvordering is de regeling van het in Wer
king treden van dit Wetboek aan een nadejre
wet voorbehouden. Het thaüs ingediende wets
ontwerp heeft de strekking om die wettelijke
regeling tot stand te brengen.
I)e Int. Rijnvaartcommissie.
Wegens den Loestand in Duitschland is de
vergadering van de Internationale Rijnvaart
commissie, welke gisteren te Parijs gehouden zou
worden, volgens het „Hbkl." uitgesteld.
Samenwerking spoorwegen en posterijen.
Op vragen van den lieer Van Braambeek be
treffende samenwerking tusschen de Nederland
sche spoorwegen en het Staatsbedrijf van de
posterijen, de telegrafie cn telefonie heeft de
heer van Swaay, minister van Waterstaat, ge
antwoord, dat de vertegenwoordigers van de
Nederlandsche spoorwegen en van het Staats
bedrijf van dé posterijen, de telegrafie en tele
fonie, die opdracht hadden, na te gaan, welke
maatregelen in onderling overleg zouden kun
nen worden ontworpen, om de exploitatiekosten
van beide bedrijven of althans van één van beide
teverminderen, hun advies uitgebracht hebben.
Omtrent de mogelijkheid van toepassing van
de verschillende punten van het advies is thans
het oordeel gevraagd van de directie van de
Nederlandsche spoorwegen.
Zoodia nopens een en ander een beslissing is
genomen, zullen nadere mededeelingen aan de
Kamer worden, gedaan.
Geldzendingen naar Duitschland.
De Directeur-Generaal der Posterijen en Tele
grafie maakt bekend, dat het maximum bedrag
voor postwissels, voor met verrekening belaste
aangeteekende stukken en brieven en doosjes
.met aangegeven waarde, zoomede voor quitan-
liën, naar Duitschland, is verhoogd tot
1.000.090.000 mark.
Pakketten uit Duitschland kunnen met een
verrekenbedrag van ten hoogste 1.000.000.000
mark zijn belast.
Loonsverlaging spoorwegpersoneel.
Het hoofdbestuur van de Nederlandsche N er-
eeniging van spoor- en tramwegpersoneel heelt,
voorbereidende maatregelen genomen om ge-
ïïen voor Alice of haar broer verkeerd zouden
zijn.
Ge zult niéts hereiken.
We zullen zien, riep Werner
Alice trouwt mei mijn zoon, ondanks uw
afgunst. Uw hoop op een'rijke echtgenoote.
Deze insinuatie deed bij Werner de gal oVer-
loopen.
Man, zeide hij, ik zóu je kunnen vermoorden.
Je meent dat anderen schurken zijn, zooals
•i1"
Toen Verliet bij de kamer.
Den volgenden morgen werd de zaak Evan
en alles wat daarmee samenhing drukker be
sproken dan ooit.
De couranten brachten opzienbarend nieuws.
Er was een nieuwen aanslag gepleegd op ban
kier van Gielen.
Maar dit was het niet wat de meeste ver
wondering wekte.
Dc journalist Frits Werner was gearresteerd,
als verdacht dien aanslag le hebben gepleegd.
Zijn arrestatie was het, die het grootste op
zien baarde.
(Wordt vervolgd)
BSSE5