Het geheimzinnige raadsel
DAGBLAD VOOS* SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
FEUILLETON.
46ste Jaargang.
Maandag 15 October 1923.
No. 13769.
Bureau i KOEMARKT 4. Telefoon Intercommunaal 65. Postbus39.
Abonnementen per 3 maanden f2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Advertentiëni 15 regels 1.75 5 elke rsgel dearbovsm 35 coat, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden m#d*riaelingsn 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven werden ep aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Buitenlandseh Nieuws.
UIT DEN DU1TSCHEN RIJKSDAG.
Bij de eindstemming over de machtigingswet
in den Rijksdag werden Zaterdag uitgebracht
347 stemmen. Daarvan waren 316 stemmen vóór
de wet, 21 tegen, terwijl 7 onthoudingen werden
geteld.
Door het in werking treden van de machti
gingswet, wordt de regeering gemachtigd tot het
nemen van alle maatregelen, op financieel, eco
nomisch en sociaal gebied, zonder dat zij daarbij
rekening behoeft te houden met cïe bepalingen
der grondwet in zake de algemeene burgerlijke
vrijheden.
Een uitzondering is, zooals bekend, gemaakt
voor den arbeidstijd, welke door den Rijksdag
nog afzonderlijk zal worden geregeld.
Men verwacht nu van de regeering tal van
maatregelen tot bestrijding van rienfinancieelen
en economischen nood, waarvan de druk op de
bevolking de grenzen van het dragelijke reeds
lang heeft overschreden. Dc eerste taak van de
regeering zal zijn de prijsopdrijving den kop in te
drukken. Reeds gisteren is in den ministerraad
de prijszetting ter sprake gekomen en Wel door
een overeenkomst met de organisaties der pro
ducenten. Wat de regeering te dezer zake zal
doen, heeft, zij nog niet medegedeeld. Dit zal
echter spoedig blijken. Maandag a.s. zal de mi
nisterraad opnieuw bijeenkomen om een defi
nitief besluit te nemen over dé nieuwe geld
soort. Daar het den meesten leden van de regee
ring noodzakelijk voorkomt een tegemoetkomen
de houding aan te nemen ten opzichte van de
eischen der landbouwers, die weigeren betalingen
in papiergeld aan te nemen, is het plan-Helffe-
rich tot invoering van het beginsel van betalin
gen op basis van de graanprijzen weder op den
voorgrond getreden. Dit plan wordt vooral door
den minister van Financiën,dr. Luther, gesteund.
Naar echter verluidt, zijn in het bijzonder de
sociaal-democratische ministers van meening,
dat de invoering van een dergelijken waarde
meter slechts tijdelijk en dan voor zeer korten
termijn behoort tegeschiedén en dan ten spoedig
ste naar het instellen van een Werkelijke goud-
waarde moet worden gestreefd.
Binnenland.
IN HET BEZETTE GEBIED.
De 'Duitsche rijksminister van Verkeer heeft
aan het in het bezette gebied aanwezige perso
neel van de lijnen, die thans niet onder Duitsch
heiteer staan, een oproep gericht om zich op 17
dezer ter hervatting van het werk bij de regie
aan te melden en den gevorderden diensteed af
te leggen, nu de leider der regie openlijk heeft
Verklaard, dat de.eed door het Duitsche spoor
wegpersoneel af te leggen slechts betrekking
heeft op dienstaangelegenheden,
IIET HERSTEL.
De regeeringen van Frankrijk, Engeland en
Italië hebben het voorstel dei Belgische regee
ring aanvaard om de technische bestudeering
van liet probleem der schadevergoedingen voor
te leggen aan de Commissie van Herstel, wejke
diensvolgens dien arbeid ter hand zal nemen.
DE GBOOTE RAAD DER FASCISTEN.
De Zaterdag gehouden zitting van den Groo
ten Raad der fascistische partij heeft Mussolini's
standpunt doen zegevieren. O.a. besloot dc ver
gadering, dat het executieve comité zal worden
Vervangen door een directoiie, samengesteld uit
9 leden onder wie de secretaris-generaal der
fascistische paitij.
R. K. Universiteit.
Het programma voor de opening van de R. K.
Universiteit te Nijmegen op 17 dezer luidt als
volgt.
Om half elf Pontificale Hoogmis in de Pt.
Ignatiuskerk, op te dragen door mgr. H. van de
Wetering, aartsbisschop van Utrecht, voorzitter
der St. Radboudstichting. De aartsbisschop zal
daarbij worden geassisteerd door vijf kanunniken
één uit ieder der vijf bisdommen. De Wisselende
gezangen zullen worden uitgevoerd door de
Schola Cantörum van de theologanten van het
seminarie Haaren. De andere gezangen door het
kathedrale koor van Utrecht, onder leiding van
J. Winnubst, dat de Mis Van Diepenbrock ten
gehoore zal brengen.
De kerk zal a.s. Woensdag uitsluitend toe
gankelijk zijn op vertoon van kaarten, die hel
bestuur der St. Radboudstichting zal verstrek
ken aan genoodigden en introducé's. Uitnoocli-
gingen zijn o.a. Verzonden aan kardinaal W. van
Rossum, protector der R. K. Universiteitden
internuntius en de in Nederland vertoevende
bisschoppen de katholieke ministers en den
minister van onderwijs, kunsten en wetenschap
pen aan de commissie van toezicht op de bij
zondere universiteiten afgevaardigden der an
dere Nederlandsche universiteiten en hooge-
scholen, enz. Voorts zijn eenige plaatsen ge
reserveerd voor de katholieke studenten van
andere universiteiten en hoogcschoh n cn voor
afgevaardigden van Nijmeegsche katholieke
organisaties.
Om half drie zal in de Concertzaal van De
Vereeniging dc openingsplechtigheid plaats heb
ben. Bij het binnenkomen van de autoriteiten
zal worden uitgevoerd een instrumentale com
positie van ingr. J. van Schaik.
De rcctor-magnificus, prof. dr. Jos. Schrijnen,
zal een rede uitspreken over: Eigen Cultuur,
Waarin hij een kort overzicht zal geven van de
voorgeschiedenis der universiteit en haar goed
recht in het licht wil stellen.
De voorzitter der St. Radboudstichting, de
aartsbisschop, zal daarna het plechtig openings
woord spreken. Nadat nog het woord zal zijn
verleend aan enkele genoodigden, zal de plech
tigheid Worden besloten met de uitvoering van
het Veni Creator.
Na de openingsplechtigheid zullen de rector en
de senaat in het universiteitsgebouw gelegen
heid geven tot gelukwenschen.
79
Hij zat als jongen reeds achter de boeken vei-
s<jhanst en was toen al een professor in den dop.
Hij was als student al vreeselijk knap dus, maar
Pract'schen z'n of een gezonden vroolijken kijk
°P het leven, neen d'e moest men n'et bij hem
zoeken. Men heeft meer van d;e boekengeleer
den, d;c hun wijshekl irt de boeken halen, maar
^°°r w:e het leven zelf absoluut geen leerschool
s- Maar bijzonder pracrische menschen zijn
dut. n;ct. En erg bestand tegen de gevaren en
cderwaardgheden zijn ze ook niet. Dat heeft
°zef Evan ook bewezen. Hij haalde hier den
"ktorsgraad en studeerde daarna aan buiten-
®nd,sche universiteiten, Nu, wat het studceren
Hreft en de resultaten, daar kon zijn vader
JÜeer dan tevreden over zijn. Maar te Ber-
j waar hij zich vooral op de chemie toe-,
J'Sde, kwam Jozef Evan 'n kenn's met studenten
le zeer revolut-onnaire ideeën koesterden. Ge
('H, dat er veel Russische intellectueel en, die
Het het Czarenbewind niet vinden konden,
Weken en aan Duitsche of andere buitenland-
'e universiteiten studeerden. Dat waren
1 "lelijke, maar m ook vrouwelijke studenten
Ned. R. K. Volksbond.
Zaterdagmiddag werd in het gebouw Sobriëtas
eene gewestelijke vergadering van de afdeelingen
Delft, Dordrecht, Feijenoord, Maassluis, Oud-
Beijerland, Overschie, Rotterdam, Schiedam en
Vlaardingen van den Ned. R. K. Volksbond
gehouden.
Aanwezig waren de besturen van zoo goed als
alle afdeelingen.
Om het sterk teruggeloop en ledental der R. K.
Vakorganisatie weer omhoog te brengen, Werd
met klem aangedrongen op de oprichting van de
Propagandaclubs „Gredo-Pugno". Gesproken
werd over een samensmelting van het instituut
der vertrouwensmannen met de propaganda
clubs.
Betoogd werd de wenschelijkheid van één,
groot volksdagblad voor de geheel© Roomsehc
Nederlandsche arbeidsbewegingVan bestuurs
zijde wcrcl medegedeeld, dat men vernomen had
dat reeds de „Vakbeweging" in de Volkskrant
zal overgaan.
Aangedrongen werd op de geregelde controle
van de afdeelings-penningmeesters.
Voor aansluiting bij de Centrale Volksbank
werd gepleit.
Teneinde de afdeelingen weer op geestelijk
ceil te brengen, werd'mc-t klem aangedrongen op
pa tie voor liet retraitewerk.
Teneinde in grooten getale aan het volgend
jaar te houden Internal ionaal Eucharistisch
Congres te kunnen deelnemen, Werd aangedron
gen op dc vorming van speciale kassen.
Voor de uitzending van kinderen naar R K.
Vacantie-kolohies werd aanbevolen afdeelingen,
dit bcoogend, op te richten of met andere ver
eeniging en in contact te treden.
Goede resultaten werden uit verschillende
afdeelingen gerapporteerd omtrent liet vijf-
deelig werkprogram in de besturen.
Ter sprake kwam hierbij de viering van Ka
tholieke feestdagen. Dit punt gaf aanleiding tot
een breecle discussie. Besloten werd de overge
bleven feestdagen zoo goed mogelijk te vieren.
In bespreking kwam vervolgens een punt,
ingediend door dc afdeeling Feijenoord Geeste
lijke hulp in geval van ongevallen op fabrieken
enz
Algemeen was men overtuigd, van dc wensche
lijkheid ingevoerd te krijgen de verplichting
voor werkgevers om naast medische ook geest e
lijke hulp te doen verleenen aan hun arbeiders
bij ernstige ongevallen, doch over de wijze, waar
op dit geschieden moest, wist men nog geen de-
finil ievc voorstellen te doen.
Spoorwegen.
Van of heden zullen de treinen op de Neder-
.ndsche Spoorwegen worden verwarmd.
Dc Algcm.
De a. s. rijwielbelasting.
Nederl. Bond van Handels- cn
Kantoorbedienden heeft in een adres aan den
minister van financiën verzocht, de rijwielbelas
ting niet in te voeren, althans niet vooi hen, die
een fiols noodig hebben voor de uitoefeningvan
hun beroep.
De wcrkloózenzorg voor 1924.
Het Nederlandseh Verbond van Vakvcreeni-
gingen heeft in een adres aan de regeering wen-
schen kenbaar gemaakt nopens de wcrkloozen-
zorg voor lret jaar 1924.
Intern. Tentoonstelling op Gasgebied.
Zaterdag werd in het groote gebouw vah de
R.A.I. aan het einde van de Ferd. Bolstraat te
Amsterdam op eenigszins feestelijke wijze cte
„Internationale Tentoonstelling op Gasgebied'
geopend. Deze tentoonstelling is ingericht naar
aanleiding van het gouden feest van de Vereeni
ging van Gasfabrikanten in Nederland- en omdat
de gemeentegasfabrieken 25 jaar bestaan. Tevens
bedoelt deze tentoonstelling er ook een te zijn
voor de reclame van het gas. Er is, naar men
meent, nog een groote toekomst voor het gas.
en wat hun theorieën betreft zijn de laatste
meer revolutionnair, meer clol-doordrijvend nog
dan de eerst en. Onder hen waren er, die Werkelijk
zich over de regeering van Vadertje-Czaar met
reden te beklagen hadden, van wie het, om het
leed, dat zij of hurt familie ondervonden, be
grijpelijk moet lieeten, dat zij het Russische
bewind haatten.
Jozef Evan schijnt nogal in hun smaak ge
vallen te zijn. Omdat er onder hen waren, die
ook zeer veel belang stelden in het vak, waarin
hij uitmuntte, zochten zij hem. Hun anarchist i
sche theorieen begonnen hem ook te bekoren,
hij bestudeerde de werken van nihilistische en
anarchistische schrijvers en werd als het ware
met hun ideeën doordrenkt.
Ik wist reeds, dat hij anarchist is, merkte
Werner op.
Goed, maar ge moet ook weten, hoe hij het
geworden is. Indien hij eerder al wat meer
belangstelling voor de maatschappelijke vraag
stukken had gehad, indien hij wat in de volle
werkelijkheid had rondgekeken zou Jozef Evan
niet zoo spoedig het slachtoffer van die holle
theorieën gewórden zijn ,maar hij werd het.
En daar kwam ook vrouwelijke invloed bijOnder
degenen, die hij had leeren kennen had eene
vooral indruk op hem gemaakt, het was Fédora
Janowski, een vrouwelijke studente van buiten
gewone schoonheid cn schitterende geestesgaven
Zij was een zeer interessant meisje, ook om haar
Tegen de salarisverlaging.
Door de B. K. Centrale van Burgerlijk Over
heidspersoneel, aangevuld met den Ned. R. K.
Bond van Spoor- en Tramwegpersoneel St.
Rapha.31 en den 'Ned. R. K. Politiebond „St.
Michael" werdén gister te Utrecht een viertal
vergaderingen gehouden, bedoeld als actie Legen
dc verslechteringen. De groote zaal van Tivob
was geheel gevuld.
Dc heer Guit zeide in zijn openingswoord dat
hij hoopte dat de regeering met de uitspraak
dezer vergaderingen rekening zal houden. Spre
ker wees er op dat deze vergaderingen tounen
dat dc R. K. Centrale wel wat beteekent.
De vergadering nam tenslotte met algemeene
stemmen een motie aan, waarin geprotesteerd
wordt tegen de opheffing van art. 46.
„De vergadering spreekt haar afkeuring er
over uit, dat deels geen voldoende overlég is
gepleegd met de centrale commissie voor Over
leg in Ambtenaarszaken, anderdeels aan de ad
viezen dier commissie geen voldoende aandacht
wordt geschonken, terwijl toch cïe regeering-,
Wanneer zij geheel of ten deele ontslagen zou
willen worden van eenmaal gegeven belofte, zij
dit alleen zou kunnen doen in overleg met de
ambt enaren-organisat ies.
Ten slol l e wordt in de motie aan de regeering
de ernstige raad gegeven dit overleg alsnog te
openen op den incest uit$ebreiden voet en in
afwachting van het resultaat gec-ntrlci salaris
verlaging, in welke vorm ook, in te voeren.
Faillissementen.
Volgens mededeeling van hel Handelsinfor
matiebureau van Van der Graaf on Co.'s Bureaux
voor den Handel zijn over d.o-afgelooprn week,
eindigende 12 Oct. in Nederland uitgesproken 72
faillissementen tegen 66 faillissement cn in de
zelfde week van het vórige jaar.
Van 1 Januari tot en met 12 Oct 1923 3210
faillissementen tegenover 2406 "over hetzelfde
tijdperk van het vorige jaar.
Eerste oefeningen.
Binnen enkele dagen zal in de legerorders
worden bekend gemaakt, dot
a. de dienstplichtigen van de tweede ploeg in
fanterie, wielrijders en genie (pioniers), die in het
tijdvak van 15 November a.s. de eerste oefe
ning aanvangen, die oefening zonder onder
breking zullen volbrengen
b. de dienstplichtigen, die dit jaar hij de in
fanterie, wielrijders en genie in opleiding zijn
genomen tot onderofficier, de eerste oefening
naar verkiezing zonder onderbreking of in twee
niet aansluitende tijdvakken zullen Volbrengen.
Ontslag op groote schaal bij de
arbeidsinspectie.
Om bezuinigingsredenen zullen tegen 1 Janu
ari 40 ambtenaren bij de Arbeidsinspect ie wor
den ontslagen, en op wachtgeld gesteld. Het lol
treft ongeveer 15 van de administratieve en
ongeveer 25 van de eontroleercndc én technische
ambtenaren.
Met name zullen in het ontslag ook deelen een
drietal adjuncL-inspecLrices van den Arbeid, die
speciaal tot taak hadden te zorgen voor de door
voering van den wettelijken. arbeidstijd voor-
vrouwen en meisjes.
heeft
Kamerlid-student.
De heer J. Duys, lid der Tweede Kamer^
Vrijdag het Verlichte staatsexamen Lot toelating
aan de Universiteit (ail. 137 li.O.-Wel) met gun
stig gevolg aflrgd.
De heer Duys is voornemens te doctoreeren in
de rechten.
geschiedenis. Haar vader was Wegens samenzwe
ring tegen den staat tot dwangarbeid in de Si
berische mijnen verofirdoebj, zijn goederen waren
geconfisceerd. Verdriet .en ellende, hadden haar
moeder, aie zij zeer liefhad, ten grave gesleept.
Dit alles had haar een hartstochtelijken haat
tegen de bestaande orde doen opvatten, zij was
een overtuigd nihilist c en had zich bij de geheim
zinnige organisatie aangesloten, die alle middelen
goed acht om de maatschappij omver te werpen.
Al spoedig oefende zij grooten invloed op
Jozef Evan, zoozeer dat, toen zij Berlijn moest
verlaten,omdat de Duitsche veiligheidsdienst
haar het verblijf in Duitschland ontzegde, op
aandringen van de Russische geheime politie,
dat toen J ozef Evan ook daar weg ging.Do schoo-
ne juffrouw Janowski ging naar Zwitserland, waai
de Russische politieke uitgewekenen in grooten
getale hun toevlucht zochten. Jozef Evan volgde
ïiaar. Dat bracht hem in botsing met zijn vader,
die het niet billijken kon,*dat zijn zoon Berlijn
verliet, wa'nt hij was daar, door zijn voor,spraak,
assistent, gewerden bij een wereldberoemd pro
fessor, en als hij een paar jaaronder dezen bleef
werken, was vooi hem een hoogleeraorszeiel
een vanzelfsprekend iets. Maar Jozef Evan stoor
de zich aan de wcnsclien een de wenken van
zijn vader niet e.n verliet toch Berlijn.
In Zwitserland raakte hij al meer verward in
de strikken der rcvolutionnairen, werd cr lid
Van hun geheim verbond en verkocht zich als
Gebedsactie en de arbeidersbeweging.
Op initiatief van den Nederlandschc-n R. K.
Vrouwenbond zal van 24 October tot 1 Novem
ber een novene gehouden worden om van God
den Wercld-vrede af té sine eken
Ec-n gelukkig initiatief voor een verheven doel.
Wat kan men, Werktns en zWoegens moe van
de schijnbaar mislukte pogingen, welke zijn
gedaan om tot een werkelijltrn vrede te bomen,
beter doen dan te gaan tot Htm tot Wit-n zich
zoo hoopvol wenden zij, die belast en beladen
zijn
De Katholieke Arbeidersbeweging, wier leden
materieel zoo uitermate getroffen Worden dooi
de onmin der staten, acht zich geroepen haar
het ware aan lien met lijf en ziel.
Hebt u dat alles in de paar dagen, dat u zich
met deze zaak bezighoudt, ontdektvroegWerner
verwonderd.
De detective glimlachte.
Neen, antwoordde lrij, die wetenschap is
het resultaat van maandenlangen moeilijken
speurdersarbeid. Ik heb in andere zaken met
deze revolutionnairen te doen gehad en ben zoo
met heel veel Van deze dftigen op de hoogte ge
komen. Daarom ook stelde ik in den moord van
professor Evan groot belang, daar ik wel ver
moedde, dat de revolutionnairen in deze zaak
een rol zouden spelen. En natuurlijk doen zij
dat ook, al heb ik in de paar dagen van mijn
onderzoek de overtuiging opgedaan, dal zij niet
voor dezen moord verantwoordelijk gesteld
kunnen worden.
Maar wie dan. De bankier van Gielen
De detective hief waarschuwend de hand op.
Wij mannen van het vak, zeide hij, trekken niet
zoo spoedig onze conclusies, want wij hebben
geleerd, dat men zoo heel gemakkelijk tot over
ijlde besluiten komt. Maar laai ik u verder
vertellen, ik zal kort zijn. Jozef Evan is met de
schoonc Russin getrouwd.
Een huwelijk uit liefde, dus.
Dc detective haalde even zijn schouders cip.
Ik twijfel er aan, zei hij.
Hpe Maar uit hetgeen gij verteld hebt, moet
men dat toch wel opmaken. (Wordt vervolgd)
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
