Het geheimzinnige raadsel
DE PHOENIX"
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM ER OMSTREKEN.
Verven en Stoomen.
FEUILLETON.
46ste Jaargang,
Vrijdag 19 October 1923.
No, 13773.
Buitenlandsch Nieuws,
Staten-Generaal.
Binnenland.
Telef.
15.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
Bureau s KOEMARKT 4. Telefoon Intercommunaal 80. Postbus39.
Abonnementen per 3 maanden 2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
li,—- i'ina.iwii ui
Advertentiëni 16 regel» f 1.75 elke ragsl daarboven 35 cent, 3 /naai
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden medadeslingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk advertseren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
DE HERSTELKWESTIE.
In een mededeeling van het Fransche minis
terie van Buitenlandsche Zaken wordt gezegd,
dal de officieuze Duitsche nota, betreffende het
onderhoud tusschen Poincaré en den Duifschen
zaakgelastigde te Parijs, onjuist en tendenzieus
is. Verder wordt er in de mededeeling op gewezen,
dat Poincaré vaststelde, dat de opheffing van het
lijdelijk verzet nog niet volkomen Was op het
oogenblik dat het onderhoud plaats vond. Tevens
legde Poincaré er den nadruk op, dat de Weige
ring van de Duitsche regeering tot betaling van
de leveringen in natura een ontoelaatbare anti
cipatie is op de beslissingen van de Commissie
van Herstel. Hij voegde hieraan toe, dat Duitsch-
land eerst de leveringen in natura en de betaling
er van moest hervatten en den normalen toe
stand van voor 11 Januari moest herstellen, en
dat het daarna zijn voorstellen aan de Commissie
van Herstel kan voorleggen.
In Duitschland is men niet zeer optimistisch.
Het Duitsche rijkskabinet zal zich weldra
bezig houden met alle vraagstukken, die tusschen
den Fransehen minister-president en den Duit-
schen zaakgelastigde te Parijs besproken zijn,
zoowel als met het Fransche antwoord op de
Duitsche voorstellen. Het standpunt van de
rijksregeering zal, naar reeds verzekerd Werd,
niet afwijken van het standpunt, dat in de in
structie aan den Duifschen zaakgelastigde te
Parijs is ontwikkeld.
IN HET BEZETTE GEBIED.
De hervatting van den arbeid in het bezette
gebied heeft een normaal verloop.
Woensdag kwamen vele aanvragen van poor-
Wegpersoneel Lot hervatting van den arbeid
binnen. De voormalige Duitsche stationschef te
Dusseldorp en zijn beide onderchefs verklaarden
zich bereid om met de agenten der regie samen
te werken.
I)i het. district Essen hebben zich 10.000 spoor
wegarbeiders aangemeld om weer aan het werk
te gaan, te Mainz eveneens 10.000, te Trier 15,000
en te Duren -1500
Daar de directie der Duitsche spoorwegen
heeft doen weten, dat zij hare goedkeuring niet
kan hechten aan de voorwaarden door de
Franscli-Belgisehe regie gesteld voor de her
vatting van de spoorwegverbindingen tusschen
de bezette gebieden en onbezet Duitschland,
welke goedkeuring volgens haar uitsluitend door
de Duitsche regeering kan worden verleend, zal
de regie zich tot nader order bepalen tot de ge
leidelijke hervatting van den volledigen dienst
op de lijnen van de bezette gebieden, mot uit
sluiting van iedere hervatting van de spoorweg
verbindingen op dc lijnen van de directie der
Duitsche spoorwegen.
DUITSCHLAND.
Do commissie van deskundigen uit dc partijen
die Lof dc groote coalitie behooren, lieeft gister
haar besprekingen betreffende de wet op den
arbeidstijd beëindigd. Volgens de bereikte over
eenstemming zal men den aclilurendag in den
mijnbouw in beginsel handhaven, alsmede in dc
voor de gezondheid schadelijke bedrijven, terwijl
in de overige bedrijven een verlenging van den
arbeidstijd tot 9 of 10 uur zal worden toegestaan.
Dc commissie komt Dinsdag a.s. nogmaaals
bijeen, ton einde kennis te nemen, van de redactie
van het ontwerp, zoodat vóór de plenaire zit
ting de weg gebaand zal zijn.
I5EIEBEN EN SAKSEN.
Do Beicrsche regeering heeft na het aftreden
,van den Saksischen gezant in Bei-eren, aan de
Saksische regeering medegedeeld, dal zij, zoo
lang er nog communisten in de Saksische re
geering vertegenwoordigd zijn, geen nieuwen
gezant kan ontvangen. Tegelijkertijd is de Beicr
sche gezant uit Saksen teruggeroepen.
IERLAND.
Merkwaardige tooneelen speelden zich gister
nacht te Dublin af, in verband met de honger
staking van 440 rebellen, die in de Mountjoy-
gevangenis zijn opgesloten.
Tegen het middernachtelijk uur begaf zich een
talrijke schare, waaronder vele vrouwen, naar de
Arbor Hill, waar De Valera opgesloten zit en bad
gedurende den geheelen tocht den rozenkrans,
afgewisseld door het zingen van kerkelijke ge
zangen. Bij de Collins-kazerne werden de be-
Loogers door soldaten tegengehouden, die de
menigte uiteendreven, terwijl tevens getracht
werd te beletten, dat zij zich wederom zouden
vereenigen. Niettegenstaande dat, trokken de
befoogers weer in gesloten gelederen terug naar
dc.Mouufjoy-gevangenis en zongen daar den
geheelen nacht in dc open lucht voortdurend
kerkgezangen.
SPAANSCH-MAROKKO.
De Mooren vingen gister aan, het eiland Allni-
cemas met goedgerichte kanonschoten te bora-
bardeeren. Twee Spaansche artilleristen werden
gedood en de batterijstellingen min of meer
ernstig beschadigd. Het Spaansche vesfinggc-
schut beantwoordde het vuur zeer krachtig,
Spaansche vliegers wierpen herhaaldelijk bom
men op dc huizen van Abdocl Klim.
TURKIJE EN DE NEUTRALEN.
De Turksche delegatie, die tot laak heeft
onderhandelingen te voeren in zake de hervat
ting der diplomatieke betrekkingen.met Oosten
rijk, hoeft opdracht gekregen, onderhandelingen
aan te knoopen met (le diplomatieke vertegen
woordigers der z.g. neutrale staten t er bespre king-
van de aanpassing der bestaande conventies aan
den huidigen toestand, geschapen door dc af
schaffing der capitulaties.
ALLERLEI.
Uit Washington William Allen verklaarde na
een conferentie met -president Coolidge, dat de
regeering bot drankverbod niet krachtig kan
t oepassen ten gevolge van het systeem, hetwelk
den Amerikaanschen senatoren veroorlooft op
de benoeming van federale draukwelainblena-
ren in hun staten invloed uit tc oefenen.
-Uit Manilla Dc wetgevende vergadering
der Philippijnen hoeft na een zeer stormachtige
zitting een resolutie aangenomen waarin dc actie,
der onafhankelijkheidscommissie, die in Juli jl.
het aftreden van den gouverneur-generaal Wood
verlangde, wordt goedgekeurd.
Uit Chicago Lloyd George heeft gister
avond, blijkbaar hersteld van dc vermoeienissen
en een lichten koortsaanval, een geestdriftige
vergadering van tienduizend menschen toege
sproken over het onderwerp "c'e positie van
Europa."
Hij verdedigde Hughes' voorstel tof instel
ling een ér commissie in zake bepaling van
Duifschland's bdalingsvermogen en noemde
dit denkbeeld een vrucht van gezond verstand.
Uit BrusselDe „Monileur Beige" bevat
een besluit tot uitvoering van den achtuurswerk
dag in hotels, restaurants en draukgelcgenhcden.
Voor de eerste kcllncrs enz. worden eenige uit
zonderingen toegelaten.
83
Juist. Ook uw zuster Alice wil met iemand
trouwen om andere beweegredenen dan uit lief
de, zij wil ook liet offer brengen. Maar dat
huwelijk zou haar eveneens ongelukkig maken,
al is liet niet de Wraak die haar drijft. Dat hu
welijk zal en moet echter belet worden. Dat wilt
gij en dat willen wij ook en daarom al zijn wij
bondgenooten.
Hier zweeg Bunning als wilde hij Evan gele
genheid geven na te denken over hetgeen hij had
Vernomen.
Hoe wilt gij het beletten, vroeg Jozef Evan
na eenige oogenblikken.
Daarover spreken wij straks. Ik hoop, dat
ik u overtuigd heb, dat ik niet als vijand hier
heen gekomen ben. Trouwens dan zou ik mijn-
lieer Werner niet' meegebracht hebben, dien
gij immers niet als een vijand beschouwt.
Neen, waarachtig Evan, zei Werner, die tot
dan toe gezwegen had, ik kom niet als tegenstan
der en ik sta borg voor mijnheer Bunning, dat
hij ook een vriend is.
Ik wil dit gel0oven, antwoordde Evan, maar
uw bezoek zal mij niettemin in groote moeilijk
heden kunnen brengen.
Uit New-York Naar de New-York
Tribune" meldt, zal senator Root den Ameri
kaanschen gezant te Londen, Harvey, opvolgen
indien ldj in dat ambt ten minste de benoeming
aanneemt.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Donderdag, 18 Ocioher.
Voortgegaan wordt met de behandeling van
het wetsontwerp tot vaststelling van de sterkte
en samenstelling der weermacht en aanleg
van steunpunten en versterkingen in Ned.-Indië.
De heer V a 11 R a v e s t e ij n (C. Fr.)
zegt dat tusschen de indiening dezer vloot
wet en de behandeling daarvan de verkie
zingen 1922 liggen. Echter is bij de verkie
zingen over de vlootwet geen woord gerept.
Sedert die wet weer op bet tapijt is gebracht,
legt de pers der rechterzijde een cynisme aan
den dag. Men stak den spot met de tegen
standers en met het petitionnement tegen deze
wet. Eindelijk heeft gisteren een frisc.h woord
geklonken uit den mond van den beer Romans.
Alleen ontbrak daaraan de stem van het gevoel.
Misschien zal een nog meer gezaghebbend katho
liek dat geluid laten hooien.
De ideologie der calvinistische partijen is
nu eenmaal oorlogszuchtig, omdat zij den
menscli waardeloos achtten en den oorlog den
waren aard van den menscli vinden.
Zonder referendum is het onmogelijk te
vernemen welk deel van de kiezers vóór of
tegen deze wet is. Spr. verwijt de sociaal-demo
craten dat zij het referendum om bals hebben
gebracht. Het verzet tegep de vlootwet komt
nu vooïi uit ecu soort instinct.
De heer Van Scha ik (R. K.) zegt zich
los tc gevoelen van alle stemming, die tegen dit
ontwerp is gemaakt. Ilij ziet niet in dat men
gezag wil verleenen aan liet petitionnement er
is te veel gespeculeerd op dc anli-militaristische
neigingen van het volk. De domme voorstelling
van het wegsmijten van geld voor de vloot en
daarnaast het. bezuinigen op ambtenaren salaris
sen, is z.i. niet goed tc keuren. Spr. heeft deze
demonstratie niet kunnen waarde eren.
Spr. ga-t niet in een beoordeeling van het
vlootplan treden. In dit opzicht wacht liij het
oordeel der regeering over de vele kritiek af.
Gaarne vernam bij waarom de plannen van den
beer Bomans niet aannemelijk zijn voor de Re-
geering.
Spr. is niet geheel gerust dat dc uitvoering
van het vlootplan met al zijn consequenties
'igl binnen dc finaneieele capaciteit van Neder
land cn Indië. Dc mededeelingen der regeering
zijn z.i. nog niet voldoende, vooral niet wat be
treft de toekomst Met liet slagwoord wat moet
dat kan, mag men er zich niet van af maken.
Voor een lang aantal jaren zullen wij aan
hooge marine-uitgaven zijn gebonden. Dooi
de wet zal het marinebeleid voor vele jaren
bevroren zijn cn de Kamer neemt feitelijk
voor zes jaar dc Marinebegrooting aan .its'
zij deze Vlootwet aanvaardt. Spr. aanvaardt
niet den uitweg dat de Kamer dc begroótings-
postcn altijd kan verwerpen. Als dat geschiedde
dan heeft liet. opzetten van een vast plan geen
nut. Alleen wijziging van de Vlootwet kan con
stitutioneel de oplossing geven.
De heer O 11 d (V. D.) betoogt dat de voor
standers allen in de gedachte leven dat na
zes jaar de tweede helft van de vloot gebouwd
In moeilijkheden, dat begrijp ik niet. Het
gelaat van den detective verried, dat hem dc
woorden van Jozef Evan niet zoo onbegrijpelijk
voorkwamen, maar bij zeide niets.
In groote moeilijkheden, herhaalde Jozef
Evan. Ik zal u dit duidelijk maken. Mijn
revolufionnairc vrienden vertrouwen mij niet
zoo volkomen meer. Het heeft hun argwaan
opgewekt, dat het geheim van de uitvinding van
mijn vader door mij niet is ontdekt geworden.
Zij vreezen verraad van mijn kant, als is dat
zeer ten onrechte. En als zij nu weten, dat ik
hier overleg pleeg met u beiden, dan zal ik hen
niet overtuigen kunnen, dat dit overleg slechts
betrekking heeft op de redding van mijn zuster.
Ik ben overtuigd, dat zij zullen weten, dat gij
hier geweest zijt. Zij zullen meenen, dat ik hen
verraad.
Kom, mijnheer Evan, zei de detective, ge
hebt niet met kinderen te doen. Ik ben niet
hierheen gekomen zonder maatregelen genomen
tc hebben. Toen wij ons hierheen, begaven, wer
den wij achtervolgd, maar de man, die onze gan
gen moest nagaan, is op liet oogenblik een leege
taxi na, omdat hij meent, dat wij daarin ziften.
Gij wilt zeggen dat ik dus gerust met 11 kan
samenzweren, sprak Evan met eenige bitter
heid in zijn stem, maar ik zeg u, dat gij u ver
gist indien gij meent, dat ik dit zou willen. Al
wantrouwt men mij, ik ben niet, en wil niet
zijn een verrader.
De detective ging op deze woorden niet recht-
zal worden. Trouwens dat blijkt uit de Memorie
van Antwoord ook duidelijk. Spr. critiscerf liet
z.g. fonds dat geen fonds is. Dc onkosten van
dat, z.g. fonds zijn dc anmriteiten die wij jaarlijks
weer uitgeven. In bet fonds zit dus nooit geld.
Die fondspolitick is schijn 0111 dc lasten tc ver
doelen.
Dc invloed op do Nederlandsche financiën
wordt veel te klein geschat. Spr. becijfert,,
dat liet eerste jaar niet een winst van 83 mille
geeft, maar wel een nadeel van ruim één millioen.
Hef overbrengen van dc pensioenen houdt voorts
geen verband met do Vlootwet en het is slechts
een verschuiving, dat de Regeering dezen post
naar Indië overbrengt.
De lieer D r c s s e 1 h u y s (V. B.) wenscht
slechts een kort woord te spreken, in de eerste
plaats tot den heer v.d. Voort van Zijp, die een
gelegenheidsrede hield. Wel stelde bij eenige
vragen tot, de Regeering, doch bij stemt onder
alle orr standigheden vóór de wet. De bestrijding
die deze afgevaardigde van liet program van
den Vrijheidsbond gaf, aclit spr. zeer onjuist.
De Regeering stolt, voor den vlootbouw uit Le
breiden, maar zij houdt geen rekening met ex
ploitatie-moeilijkheden. Er moet harmonie zijn
in het beleid en dat is het wat de Vrijheidsbond
wenscht in het militaire beleid. Als deze onza
lige wet wordt aangenomen, zal er geen personeel
zijn en daarop heeft de Regeering weer niet ge
rekend.
De oorlog heeft geleerd, dat, duikbooten
tegen transportvloten niet veel uitrichten. Toch
zullen onze duikbooten juist tegen deze schepen
worden aangewend.
Dc vloot,plannen van de Regeering zijn heel
goed, als wij hebben een netten vijand, die zich
behoorlijk gedraagt. (Gelach). Als die vijand
anders handelt dan wij hadden gehoopt, dan
werpt hij al onze plannen in de war.
Met den heer van Scliaik is spr. het eens, dat
wij ons moeten binden. Deze wet is of een
dwaasheid of ze bindt tot niets of zij is een po
ging om Marine af te nemen van de controle der
Staten-Generaal. Tegen alle drie verzet spr. zich.
De beer v. d. Bilt (R. K.) is zeer voor ont
wapening, maar belaas zijn wij nog niet zoo ver.
Met ons leger cn onze vloot willen wij alleen
schending van on'zc neutraliteit tegengaan. Spr.
geeft eenige citaten, die bewijzen dat men in
Indië een vloot wenscht. Spr. beeft vertrotwen
in liet plan en hij meent dat het geeft wa uwe
noodig hebben. De vergadering wordt verdaagd
tot heden één uur.
Uit dc textielnijverheid.
Gisteravond heeft een druk bezóchte leden
vergadering van dc afdeeling Enschede van den
Nederl. R. K. Textielarbeidershond St. Lani-
bertus plaats gehad, ter bespreking van den
jongsten brief van de Twentsche Werkgevers-
vereeniging. Na een breedvoerige discussie werd
met op ééhna algemeene stemmen besloten, het
advies van het hoofdbestuur te aanvaarden. Dit
advies houdt in, dat wanneer de loonsverlaging
niet wordt teruggenomen, men niet zonder meer
daarin zal berusten. Ook de wijze, waarop liet
verzet tegen de loonsverlaging zal gevoerd wor
den, kon nagenoeg algemeene instemming weg
dragen.
V
streeks in.
En toch, zcide bij, verdenkt, men u niet geheel
zonder reden, want Janowski begrijpt, dat. gij
niet zoo geheel alles voor de zaak der Russische
revolutionnairen over hebt als hij zelf.
Dat zégt gij.
Dat is ook zoo, het kan niet. anders zijn. Gij
denkt bijvoorbeeld nog aan uw zU3tei, gij zoudt
haar niet, willen opofferen.
Alsof het, in hef belang onzer zaak zou zijn,
indien van Gielen zijn zin doordrijven zou cn
haar dwingen met zijn zoon te trouwen
Neen, doch al ware dat Wel zoo, dan nog zoudt
gij het niet willen.
Jozef Evan trommelde ongeduldig met de
vingers op tafel.
Waartoe al deze bespiegelingen, riep hij
eenigszins ruw, gij gaat niet recht op uw doel
af. Zeg dan wat ge wilt.
Dat zal ik u zeggen, mijnheer Evan. Wij willen
uw zuster redden, wij willen den moordenaar
van uw vader ontdekken en meer nog,wij willen
u onttrekken aan den fafalen invloed, die Ja
nowski op u uitoefent.
Dat kunt ge niet, en daarmee erkent ge, dat
ge mij toch tot verrader maken wilt.
Neen, zei de detective forsch, maar ik weet,
dat gij u met de methoden van Janowski en
de zijnen niet vcrcenigen kunt, dat gij heel
gaarne, niet meer medeplichtig zoudt willen
zijn aan hun misdaden, dat gij in uw hart daar
van grooten afkeer koestert. En daar dit zoo is,
zeg ik u <lan ook, maak daar een einde aan.
Zeker door hen in uw handen te leveren cn
zoo mij zelf straffeloosheid te Verzekeren Maar
dit zal ik nooifr neen nooit doen.
De detective schudde het hoofd.
Dat is mijn bedoeling niet. Alleen zeg iku dit
breek meL lien, doe het openlijk zonder verraad
van uw zijde. Een man als gij behoort niet bij
die lieden.
Te laat, ik kan niet terug.
DaL kunt. ge Wel.
E11 ik wil niet terug. Gij denki niet aan mijn
vrouw.
Zeker, ik denk ook aan baar. Maar gij toont
geen ware liefde voor haar, indien gij u daardoor
in misdaden laat mèesleepcn, die gij in uw hart
afkeurt. Janowski wantrouwt 11 toch, welnu,
zeg hem openlijk, dat gij niet zijn bondgenoot
meer zijn kunt. En dan moogt ge hem meteen
waarschuwen, dat de politie hem op dc hielen
zit en dat niets voor hem noodzakelijker is dan
dat hij spoedig zich in veiligheid stel'... Hij en
de zijnen loopen gevaar, grooter gevaar clan
hij ,Wel vermoeden kan.
Hij zal niet gaan voor zich het, geheim der
uitvinding Verzekerd te hebben, van die Ver
vloekte uitvinding, die mijn vader lief leven
kostte, riep Jozef Evan.
(Wordt vervolgd)
