DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
DITJES EN DATJES.
46ste Jaargang.
Zaterdag 1 December 1923.
No. 13809
Bureau KOEMARKT 4 Telefoon Intercommunaal 85. Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden 2.per week 15 cent, franco per
post f 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
AdvertentiBn i 15 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
en een Geïllustreerd Zondagsblad.
TWEEDE BLAD
Protest an tsch e waard eerio g
voor de B. K. Kerk.
Ofschoon wij onlangs een paar staaltjes gaven
van het vooroordeel en de haat, welke er veelal
in protestantsche kringen heerscht jegens de
R. K. Kerk, willen wij toch eerlijk zijn en be
kennen, dat er gelukkig nog mannen zijn, die het
goede in de katholieke Kerk weten te waardee-
ren. Zulks is heel natuurlijk, want wij zijn over
tuigd, dat een objectieve beschouwing en be
studeering eerbied en ontzag af moet dwingen
voor de aloude Moederkerk.
Anti-papisten en op sensatie-speculeerenden
mogen ook al keer op keer ons ergeren door hun
bot en hatelijk gedoe, zoo nu en dan komt er
toch een Protestant van hooger statuur zijn
meening over de Katholieke Kerk openlijk en
zonder voorbehoud zeggen.
Een dier mannen is de Groninger theologie-
hoogleeraar Prof. dr. J. Lindeboom, wiens studie
vak juist de geschiedenis van het Christendom
en deszelfs herstellingen is.
Welnu, deze Protestantsche hoogleeraar heeft
nog pas in den godsdienstigen cursus, die hij te
Kampen over „Het protestantisme en de R. K.
Kerk" geeft, volgens het verslag der liberale
„Prov. Ov. en Zwolsche Cour." gezegd
„dat het R. Katholicisme als factor van be-
teekenis in het godsdienstig, maatschappelijk en
politieke leven aller belangstelling overwaard
was. En hij wees er hierbij op, dat nog geen halve-
eeuw geleden dit zeker niet met zooveel over
tuiging gezegd en nog minder met instemming
aangehoord zou zijn. In die tijden van het libera
lisme werd hooghartig neergezien op de leer van
duisternis en bekrompenheid, welke haar tijd
gehad had, doch daarin heeft men zich vergist en
uit de tabellen der jongste volkstelling valt te
leeren, dat tegenover teruggang der Ned. Her
vormde Kerk het R. Katholicisme gestadig
voortgaat zich binnen onze grenzen te ontwikke
len.
En niet alleen in omvang maar ook in be--
teekenis en in macht valt deze vooruitgang waar
te nemen, waarbij spreker kan wijzen op de
plaats, welke de katholieke voormannen in
nemen op politiek terrein (de voorzitters van
Eerste en Tweede Kamer, de voorzitter van den
ministerraad), hun aandeel in de sociale actie,
waarbij een eeresaluut toekomt aan den toe
wijdenden arbeid en aan de kerkelijke zorg van
zeer vele R. K. geestelijken, hun rusteloos wer
ken op onderwijsgebied, waarbij met plechtig
klokgebeier pas de opening der eerste universi
teit is ingeluid, de naarstige kloosterbouw ook
ten noorden van den Moerdijk, en zooveel meer
ten bewijze, dat Rome groeit. En desondanks
bestaat in Protestantsche kringen een schrome
lijk te kort aan kennis van wat betreft de grond
beginselen der Roomsche Kerk en haar histori
sche ontwikkeling, een kennis, welke toch wen-
schelijk en noodig is, omdat degene, die wéét,
dubbel sterk staat en beveiligt is voor misver
stand en dwaling.
Al te vaak toch komt het voor, dat de attractie
welke ongetwijfeld van het katholicisme uitgaat,
onredelijk wordt verheerlijkt, terwijl anderzijds
leugenpraat en verdachtmaking zonder blikken
of blozen gecolporteerd en aanvaard worden.
Jan Pieterse is zooals de meeste flinke jongens
dol op voetballen, en indien hij niet genoodzaakt
was om een lorgnet te dragen, had geen ding
ter wereld hem belet om in de orde der moderne
,,trappistcn"te treden nu bepaalt hij zich slechts
tot toeschouwer.
Denk echter niet, dat hij zich tevreden stelt,
met tusschen Jan Publiek de lijdzame rol van
kijker te spelen neen Jan Pieterse leeft met
de verrichtingen zijner vrienden in 't veld geheel
en al mee, en zoo natuurgetrouw, dat de men-
schen die gedurende den wedstrijd naast hem
staan zelfs als ze hun oogen sluiten, het verloop
van de match kunnen opmaken, uit de kopstoo-
ten, vUiststompen en hoekschoppen, die hun
door Jan worden toegediend in dezelfde volg
orde, als ze op de groene zoden worden rondge
deeld.
Jan heeft zijn hart gezet op één club, maar
die blijft hij dan ook terzijde als een schaduw.
lederen Zondagmiddag zie je Jan met een
ernstig masker voorbij stappen verzonken in
diepe gedachten en berekeningen over scherpe
schoten, solo-rennen, wenteltrappen, verrukke
lijke doorbraken, ingemaakte tegenstanders enz.
Speelt de club ergens als gast, dan kun je
er vast op aan, dat hij j'e 's morgens passeert
°p weg naar 't station, met 't zelfde peinzende
gezicht en bovendien met een acte-tasch waarin
een koude lunch en een kilo kauwgom naast
elkander rusten.
Hoewel Jan niet behoort tot de maniakken,
die van Zondag tot Woensdag zwammen over
den verleden wedstrijd en van Woensdag tot
- Het is de plicht tegenover den wassenden
stroom een hechten dam te plaatsen en dezen te
vormen niet door het Protestantisme, maar door
het vrijzinnig Protestantisme. Voor 't overige
wenscht prof. Lindeboom de verklaring af te
leggen, dat zijn bedoeling niet is aanvallend te
werk te gaan daarvoor heeft hij te veel eerbied,
in zeker opzicht zelfs sympathie voor het R.
Katholicisme en voor den zedelijken ernst van
^vele zijner geestelijken."
Dit is mannelijke taal. Deze hoogleeraar acht
het niet in strijd met zijn goed-protestant-zijn
„eerbied en zelfs sympathie voor 't. R. Katho
licisme en voor den zedelijken ernst van vele
zijner geestelijken te hebben."
Met zoo'n man in 't krijt te treden is een ge
not het is een nog te zeldzaam feit van Pro
testantsche onpartijdigheid, dan dat wij er niet
dankbaar van zouden gewagen. Prof. Lindeboom
tracht behalve een goed Protestant ook een goed
Christen te zijn.
Binnenland.
Trotsky-von Kahr-Troelstra.
In de (soc.-dem.) „Voorwaarts) lezen wij het
volgende
„Wat in Nederland de dagbladen „Het
Volk" en „Voorwaarts" voor ons soc.-demo-
craten zijn, dat is in Duitschland onS partij-
orgaan de „Vorwarts".
Deze „Vorwarts" is thans verboden in Sovjet-
Rusland, in het bezette Rijngebied, en in Beieren.
Naar aanleiding daarvan schrijft ons Duitsche
partijblad
„In den strijd tegen ons blad gaan de com
munist Trotsky, de Fransche generaal De-
goutte en de Beiersche fascist Von Kahr hand
in hand."
Ziehier ook een „Eenheidsfront" 1
We bieden ook dit feit eens ter overwe
ging aan, aan allen die die Eenheidsfront-
zwendel der Sovjet-heeren soms voor ernstig
dreigen op te nemen.
Ook in de „Tribune" is meer dan eens openlijk
aangekondigd, dat een der eerste dingen die de
heeren van de firma David en Co. doen zouden,
dat zou zijn Terstond het verschijnen verbieden
van „Het Volk" en andere soc.-dem. bladen.
O zeker, wie zou niet voor een „eenheid"
aller arbeiders zijn tegen het kapitalisme
Maar onze sympaLhie daarvoor laten we niet
exploiteeren door den zwendel, die er mee ge
dreven wordt door de Sovjet-heeren."
Het is kranig gezegd. Maar de socialistische
pers heeft op dat stuk aan de communisten niets
te verwijten. Immers ook zij wil voor politieke
tegenstanders de censuur ingesteld zien. „Het
Volk" eischte nog onlangs, dat. de corresponden
tie van Kroonprins en Keizer zou worden ge-
cencureerd.
In den strijd vor de censuur gaan de commu
nist Trotsky, de Fransche generaal Degoutte,
de Beiersche fascist Von Kahr en. .de Neder-
landsche sociaal-democraat Troelstra hand in
hand.
Socialisme - en de communisten zijn con
sequente socialisten duldt geen vrijheid.
Bij het raam van Toorop.
een reproductie van het veelbesproken
werk van den katholieken kunstenaar schrijft
Plasschaert in de „Gr. A'dammer"
„Twee namen, d'een van^eenjschilder, d'ander
Zondag over den toekomenden, moet hij na
tuurlijk wel eens aanmerkingen slikken.
Spotters willen we eens beweren, dat Jan al
leen naar het veld trekt om zich de weelde fte
verschaffen dat een twintigtal stevige jongens,
zich voor hem, den kijker, gedurende een paar
uren het vuur uit de sloffen loopen zonder om
loon te vragen anderen meenen dat zijn goede
hart hem van nature partij doet trekken voor
,vèr-schoppelingen".
Dat is echter leugen hij is heerschzuchlig
nog sentimenteel alleen zijn kennis van de
voetbalsport heeft hem tot een geestdriftig
voorvechter gemaakt.
Eén ding vind ik echter niet mooi van Jan en
dat is de manier waarop hij een nederlaag be
kend maakt.
Dan is 't altijd tegenpartij heeft ruw gespeeld;
scheidsrechter was partijdig, kortom, 't is dan
valseh gegaan.
Spreek Jan dan niet tegen, want in zoo'n stem
ming zou de vreedzame jongen in staat zijn om
je te verscheuren.
En zoo zijn er meer. De sport wordt door velen
niet meer om de sport beoefend, maar de hoog
moed gaat een woordje meespreken men wil
•winnen en wee wanneer dat niet gebeurt.
Heft ambt van scheidsrechter wordt langzamer
hand levensgevaarlijk: vervangt een cursus in
de doodsverachting, en de wakkere jongens die
toevallig niet in de stad huns inwonings den
wedstrijd winnen, loopen veel kans hun gezonde
armen en beenen te moeten inwisselen voor
kunstledematen.
't Zou onrechtvaardig zijn om alleen de sport
lui die kleingeestigheid te verwijten want bij de
schoone kunsten is 't, niet veel beter.
van een dominus, die volgens Toorop de auctor
intellectualis, wij zouden hier zeggen de achter-
baksche aanstoker js, moeten genoemd worden.
Het is de naam van den schilder Nauta, die tegen
een grooten confrater een armzalige daad vol
voerde, en het is dominus Gravemeyer, die, naar
blijkt, in een verkeerd begrip een ondienst be
wees niet alleen aan de kunst, aan onzen natio-
nalcn rijkdom dus, maar die tevens d'eigen zaak
schaadde (juiste straf voor zóó minderwaardig-
pogen en zóó armzalig doen), daar hij den onwil
opwekte van zeer velen, die wat hij -bereikte,
tegen eigen hoogheid als misdaan gevoelden
die, misschien, waar hij het Katholicisme wou
benadeelen, het Protestantisme afbreuk deed. Er
zijn van die namen, die als tempelschenners een
treurige eeuwigheid verwerven Nauta en
Gravemeyer zijn nieuwe leden van dit sinister
gezelschap."
Het oordeel is ingebrand, de heeren kunnen
gaan 1
Gemengd Nieuws.
Solidariteit. Omdat hij zijn belasting
niet had betaald, zouden bij A„ te Nijswiller de
meubels worden verkocht. Daar niemand een
bod deed, moesten de ambtenaren onverrichter-
zake vertrekken.
Een hartelooze gouvernante.
Naar uit Marseille wordt gemeld, wordt aan
Henriette Versteynen, een Hollandsche gouver
nante, in dienst van de familie Rempelberg al
daar en hoogst ernstig feit ten laste gelegd.
Terwijl de familie voor particuliere aangelegen
heden in België vertoefde, had zij de zorg voor
drie kinderen resp. drie jaar, twee jaar en
zeven maanden oud. Het jongste kind nu is door
haar zorgeloosheid van jonger en koude omgeko
men.
Voor den rechter van instructie verklaarde
zij, nieuws noch geld van de familie Rempel
berg ontvangen te hebben, zoodat ze dus elders
naar bronnen van inkomsten moest uitzien. Op
den dag dat de kleine gestorven was, had zij
tegen 11 uur 'smorgens de villa van haar mees
teres verlaten, waar zij de kinderen insloot. Om
streeks 10 uur 's avonds was zij teruggekeerd,
en had toen de baby dood in haar bedje gevonden.
Zij was naar een dokter geijld, maar deze had
natuurlijk niets meer kunnen uitrichten.
Uit het onderzoek is gebleken, dat Herriette
Versteynen in twee maanden van de familie
Rempelberg 7000 francs had ontvangen, waar
mee zij .goede sier heeft gemaakt.
Lafhartige bomaanslag. Te Cor
pus Ghristi in Texas is dezer dagen een bomaan
slag gepleegd, die aan gruwelijkheid en raad
selachtigheid alle tot nu toe bekende bomaansla
gen overtrof.
Dezer dagen werd ten huize van den han
delaar J. A. Barnes een pakje bezorgd waarop
stond „JPrivé" terwijl als inhoud was aan
gegeven „tijdschriften."
Het twaalfjarig zoontje vroeg zijn moeder
verlof om het pakket te openen, docb deze
weigerde dit. Tegen lunchtijd kwam de heer
Barnes naar huis. Hij nam het pakje mede
naar een aangrenzend vertrek, ten einde het
daar te openen. Zijn zoontje volgde hem nieuws-
gierg, om te zien wat er in zat.
Nauwelijks had de niets kwaads vermoeden-
Voordat bij de fanfare-wedstrijden het afdee-
lingsstelsel was ingevoerd en sommige korpsen
zonder prijs naar huis moesten, had men daar
dezelfde toestanden.
Nauwelijks liet de jury haar uitspraak hooren
of de harmonie werd verstoord door de ontstemde
verliezers, 't Regende verwijten, scheldwoorden
of bedreigingen, en na eenige oogenblikken moes
ten de jury-leden om 't veege lijf te redden, door
nooddeuren rennen, langs brandlandrlers klaute
ren, over een of andere schutting krabbelen en
de hulp der veldwachters inroepen.
Ondertusschen rolden de leden van „Nut en
Genoegen" en die van „Muziek en Vriendschap"
haarpluktóend over elkaar terwijl „Door een
dracht sterk" en „Oefening kweekt kracht" de
waarheid hunner spreuken trachtten te bewijzen
door elkaar met de instrumenten te lijf te gaan
gezwegen dan nog van de leelijke taal die de
„Lofstem" en de „Feestklank" ten beste gaven.
En hoe 't op zangconcoursen spoken kan, we
ten de ingewijden wel.
Sport zoowel als zang en muziek hebben een
prijzenswaardig doel, kunnen ongetwijfeld nuttig
werken, maar het wedstrijdenstelsel doet veel
van het goede verloren gaan, vooral ook omdat
wij koppige Hollanders, waar dan ook, niet tegen
ons verlies kunnen.
Neen, wij kunnen niet tegen ons verlies
Ook op politiek gebied niet 'L Is weer gebleken
bij deze kabinetscrisis. Inplaats van na de
Vlootwetworsteling elkaar weer de hand te rei
ken en al overleggend toenadering te zoeken,
blijven enkele politici ter rechterzijde, welke,
in die befaamde zaak het onderspit dolven, hard
nekkig wrokken en mokken met het eenig gevolg
de vader het deksel van het kistje opgelicht
of een hevige knal werd gehoord en het lijk
van Barns werd eenige meters ver wegge
slingerd. Het zoontje werd tegen den muur
geworpen met het noodlottige gevolg, dat zijn
nek gebroken werd.
Bovendien werd hij ernstig verminkt door
neerstortende planken uit muur en zolder. Het
kind stierf kort daarop tijdens het transport
naar het ziekenhuis.
Toen de onthutste moeder naar binnen snel
de vond zij het lijk van haar man voor haar
voeten en haar bewusteloos zwaar gewond kind
op eenigen afstand liggen.
Een gelukkige omstandigheid was nog dat
de beide dochtertjes juist naar school waren.
Desgevraagd verklaarde de zwaar getroffen
vrouw, dat haar man geen vijanden had en
zij kan geen enkele reden aangeven voor dezen
lafhartigen aanslag.
Het politie-öiiderzoek wees uit, dat de bom
uit San Antonio afgezonden was en dat hij
ten huize van de familie Barnes werd afge
leverd door een veertienjarigen loopjongen Juan
Morales. De jongen verklaarde verder 25 dollar
cents te hebben gekregen van een persoon,
die hem huurde en dat deze er uit zag als e'en
lange magere en eenigszins kreupele man.
Alle nasporingen van de politie zijn tot nu
toe vruchteloos gebleven.
Wat zij er in Frankrijk van we
ten. Wij wezen onlangs op het komische be
richt van een Parijsch blad, dat Mgr. Nolens tot
Kabinetsformateur promoveerde.
Thans is er weer zoo'n blad uit deze wereld
wijze hoofdstad, die bij gelegenheid van prof.
Salverda de Grave's promotie tot dr. honoris
causa des Sorbonne het volgende idiote be
richt geeft
„Tenslotte zette de heer Brunot, deken der
letterkundige faculteit, de verdiensten uiteen
van de heeren J. J. Salvorda, de Grave en Ma-
rice Wilmotte, groote Belgen, die groote vrien
den van Frankrijk en roemruchtige universi
teitsprofessoren zijn."
„Salvorda en de Grave" verdienstelijke Bel
gen
Men zegt, dat 't zoo'n geluk voor Holland is,
dat een man als prof. Salverda de Grave ons
de Fransche richting laat kennen. Misschien,
dat er in omgekeerde richting ook wel wat te
doen was
Een monarchistisch complot
in R u s 1 a n d. Te Kiev, aldus V.D., is een
contra-revolutionaire organisatie ontdekt, welke
geleid werd door zekeren Tschaikowsky Karta-
chev. De leden van deze gevreesde organisatie
verklaren, dat hunne werkzaamheden bestonden
in het verrichten van militair spionnagewerk, in
het bijzonder in Polen, tegen liooge belooningen.
Bij het onderzoek werd een geheel dossier ge
vonden, betreffende de werkzaamheden van het
hoofdcentrum te Parijs en zijn medewerking bij
verschillende monarchistische machinaties. De
leden van het genootschap hebben thans hun
vertrouwen verloren in een mogelijke anti-
Sovjet-beweging en leggen een volledige bekente
nis ai.
dat een met eindelooze moeiten verkregen
en met veel gejuich begroette rechtsche meer
derheid de regeeringstaak uit haar handen geeft,
tot groot vermaak der linksche tegenstanders
in de minderheid, en totaal in strijd met de leu
zen .waarmee het volksvertrouwen werd ver
zocht en verworven. Men mag dit ontkennen of
er omheen draaien de waarheid blijft, dat het
verschil tusschen de rechtsche partijen niet van
dien aard is, dat het een prijsgeven der eenheid
rechtvaardigt.
Het booze hoofd, en niets anders dan dat, speelt
de heeren parten.
Ondanks die voorbeelden geloof ik toch niet,
dat nu wij hier in Schiedam, tegen aller ver
wachting de vele moeilijkheden die de stichting
van een leeszaal voorafgingen overwonnen
hebben, de lichtelijk verraste politieke tegenstan
ders en andersdenkenden, uit de in't voorgaande
gehekelde wangunst, het verzoek om gemeente
subsidie zullen weigeren.
Achter het beroep op den stand van de fi
nanciën kan men zich moeilijk verschuilen,
waar aan de zusterinstelling duizenden worden
gegeven en erkennen zal men toch ook wel de
onbillijkheid, dat een derde van de bevolking
geduldig voor 'n zaak betaalt waar ze niets aan
heeft en dan bovendien nog haar eigen instelling
geheel zelf bekostigen moet.
Vooral zal dit onrecht gevoeld worden door
hen, die met ons den schoolstrijd hebben moe
ten uitvechten, waar eenzelfde geval, zij 't dan
ook in veel grootere afmetingen, aanleiding toe
heeft gegeven.
Maaslandus,
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
-
