DAGBLAD W&QB SCHIEDAM EN
Die goede Sint.
46ste Jaargang.
Zaterdag 8 December 1923.
No. 13815
Bureau KOEMARKT 4 Telefoon Intercommunaal 85. Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden 2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
AdvertentiSn 15 regels f 1.75 elke regel daarboven 3B cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 cl. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
DU nummer bestaat uit twee bladen
TWEEDE BLAD
Binnenland.
De Novemberdagen 1918.
Te Parijs is onder het opschrift „L'évolution
sociale aux Pays-Bas" (19141922) een bro
chure verschenen van de hand van Dh. G. H.
Bousquet, doctor en droit.
Dh. Bousquet heeft in groote trekken de ge
beurtenissen geschetst, die tusschen 1914 en '22
als sociale verschijnselen in Europa moeten
worden gekenmerkt. In het kort heeft hij ge
tracht uiteen te zetten, door welke economische,
staatkundige en sociale indrukken de evolutie
zich in Nederland heeft voltrokken.
De „Nieuwe Crt." ontleent er een en ander
aan.
Men leest zijn werk als een boeiend verhaal.
De schrijver heeft onze politieke geschiedenis,
heeft onze dagbladpers goed gevolgd. Zoo
vinden we juist weergegeven de snelle reactie, die
met de katholieke partij aan het hoofd, zich in de
bekende Novemberdagen had aanééngesloten
tegenover de dreigende houding van Dh. Troel
stra en zijn partij. Ziehier wat Dh. Bousquet
schrijft
„Maar Troelstra had niet het gehoopte succes.
De atmosfeer van de Kamer (in de zitting van 12
November 1918, waarin Troelstra zijn daverende
rede hield, Red. „N. Crt.") is niet die van een
meeting. Men luisterde naar hem bijna zonder in
de rede te vallen. De minister van Oorlog, Ruys
de Beerenbrouck, president van den minister
raad, waren onbewogen op hun plaats gebleven
Geen enkel ontslag werd hem (Troelstra, Red.)
aangeboden en hij moest zich tevreden stellen
met de toejuichingen der socialisten, die aanwe
zig waren.-
Wat was er gebeurd Dit, dat de reactie zich
reeds vormde en dat de katholieke partij met
opmerkelijke energie daarvan de leiding had
genomen. Zij had den ernst van het gevaar duide
lijk ingezien en begreep dat het socialisme de
menigte aantrok, vooral dank zij de hervormin
gen, die het kon beloven. Zich rechtstreeks tegen
den stroom verzetten zou een nutteloos onder
nemen geweest zijn, doch men kon het kanali-
seeren, tusschen dijken bedwingen misschien.
Zij, de katholieke partij, herinnerde zich toen ter
juister tijd, dat zij een der overwinnaars bijhet
Algemeen Kiesrecht was geweest. Was zij niet in
het bijzonder aangewezen om, zij óók, de prole
tariërs te vertegenwoordigen en om, nóg met
meer recht dan de protestanten of de liberalen,
zich te verzetten tegen de plannen der Sociaal-
Democratie
In den loop van den llen hadden daarom de
partijhoofden een program van hervorming en
een plan van verdediging opgemaakt. Een oogen-
blik, het is waar, stelde men zich de vraag of, in
een gegeven geval, men niet zou moeten doen als
het katholieke centrum in Duitschland1), doch
men besloot met overtuiging met alle kracht het
huis van Oranje te steunen.
Den volgenden morgen, d.w.z. eenige uren
vóór de rede van Troelstra, hadden de partij
gedelegeerden een onderhoud met hun collega
Aalberse, waar ze hun program voorlegden2). De
minister van Arbeid verklaarde in naam van het
kabinet het te aanvaarden van nu al aan was
men verzekerd van den steun der katholieke
arbeiders.
Ziehier nu de eischen
lo. een wet, regelende het collectief arbeids
contract
2o. wetten, verschillende verzekeringen rege
lende
3o. vorming van een syndicaal orgaan, dat
publiekrechtelijke bevoegdheid heeft
4o. de acht-urige arbeidsdag (met vermin-
December is een van de gezelligste, prettig
ste maanden, niet om haar kilheid en natte en
droge kou, maar om haar heerlijke St. Nicolaas-
en Kerstmisweken, die een ieder de overtuiging
dieper bij brengen, dat de mensch behalve in
allerlei beslommeringen ook weer eens moet
leven in meer rust-verwekkende, meer idieele
sferen, welke ingewortelde populaire feesten als
Sint Nicolaas en Kerstmis hem in zoo rijke mate
kunnen geven.
De Sint Nico laas-drukte is dan weer voorbij,
zeker tot aller spijt, al 'duren dan de aangename
gevolgen er van, nog langeren of korteren tijd
door 't ligt er maar aan, of de cadeautjes in
krozen of meer hechtcren vorm, of ook al in
klinkende specie ons zijn aangeboden, van welk
laatste soort vooral de middenstand heeft weten
l'e profiteeren.
Ja, Sinterklaas is goed voor iedereen, op. zoo
Verschillende wijzen. Men perst den besten, ouden
bisschop hier ook toe. Hoe zou de h.cilige man er
aan kunnen weerstaan, nu hij zoo algemeen en
hoog wordt geacht? Hij kan 't al lang alleen niet
H^eer af, en stuurt daarom maar alle kanten
Zlin „gepatenteerde" plaatsvervangers met een
derden arbeidstijd voor bijzonder vermoeiende
werkzaamheden)
5o. de Engelsche werkweek
6o. verbod van gesalarieerden arbeid voor de
getrouwde vrouw
7o. een wet op de huisnijverheid
8o. een verbod van arbeid tot het 14e levens
jaar
9o. wet op de rechten, voortkomende uit het
beroep
lOo. bestrijding der tuberculose
llo. oprichting vansanatoria
12o. maatregelen ter bestrijding van de wo-
mngcrisis, in het bijzonder met het oog op de
talrijke gezinnen
13o. erkenning van de ambtenaarsbonden en
verbetering van de ambtenaarssalarissen.
Dank zij deze handige manoeuvre, kon de
Regeering rekenen op een stevige hulp en den
staat van zaken met meer vertrouwen bezien."
De schrijver voegt hier de volgende noot
aan toe
„Deze laatste inlichting, die, meen ik, nog
nergens vermeld werd, heb ik van den heer J.
Serrarens."
2) De protestantsche werklieden-organisaties
hadden doen weten, dat zij het oogenblik nog
niet gekomen achtten, hoewel zijdit spreekt, de
Regeering steunden.
Ziedaar de paar bladzijden van dr. Bousquet's
geschrift, zooals de „N, Crt." ze vertaalt. Ze
hebben haar belang nog niet verloren.
De crisis.
Het „Centrum" wijst op een punt, dat
langzamerhand duidelijk is geworden
„Wanneer het tot een langdurige breuk
in de coaliLie zou komen, dan dragen de ka
tholieke Kamerleden, noch gezamenlijk, noch
ook een groep daarvan, eenige schuld.
Dan moet de fout worden gezocht bij hen,
die een misverstand tot een misdaad stem
pelden en door hun stugge houding verhinder
den, dat er dadelijk wat heel goed moge
lijk ware geweest, een uitweg werd gevonden.
Het mag wel eens openlijk worden gezegd,
dat zeker de katholieken in ons land veel
aan de coalitie te danken hebben, doch de
beide andere partijen, welke daarvan deel
uitmaken, nog veel meer. Zonder den steun
der groote katholieke partij en Kamerfractie
zou het aan de anti-revolutionairen nooit
mogelijk zijn geweest, tot macht en aanzien
te komen, terwijl de christelijk-liistorischen
dan vermoedelijk voor een goed deel aan
sluiting zouden hebben gezocht bij oud-libe
ralen en conservatieven en daarin waren ver
loop en.
Juist om in de toekomst weer als mannen
en bondgenooten samen te kunnen gaan, is
het noodig, dat men wederzijds het belang
van zulk een compagnonschap goed inziet,
Niemand kan de katholieken hoewel ver
reweg de sterkste groep der drie, verwijten
dat ze ooit naar een hegemonie hebben gestreefd
doch elke gedachte om dat te doen moet ook
den anti-revolutionairen verre blijven, willen
zij de breuke niet onherstelbaar maken.
Met name de oplossing der crisis, waarbij
ten slotte niet anders zou gebeurd zijn, dan
dat Ruys door Golijn werd vervangen, om het
heel zacht te zeggen, lijkt ons daarom voor ons
katholieken, yolstrekt onaanneembaar."
Het is misschien goed, dit tijdig te zeggen,
opdat niet straks 't gestrande schip nog zwaarder
schade ga lijden.
Gemengd Nieuws.
Een onvoltallige raad. Wijl de
C.-.H. raadsleden zich bij de wethouderskeuze
verbonden in plaats van met de R.K. met een
langen sleep van zwarte pieten als glimmend
gevolg. Alleen reeds hier voor Schiedam hadden
al die pseudo-bisschoppen met knechtentros een
extra trein noodig, om veilig en waardig onze
stad te bereiken en toen die Spanjaardcn-Neger-
combinatie weer vertrok moesten ze op gelijke
waardige wijze uitgeleide gedaan worden.
't Moge nu al waar zijn dat men ,,'t echter"
zou vinden, wanneer de Sint zelf en dan in tra-
ditioneelen vorm als daken-berijder kwam, toch
stemt het tot vreugde, te zien, dat ook thans nog
na zooveel eeuwen een oorspronkelijk Middel-
eeuwsch katholiek gebruik, dat misschien alleen
als waarheidskern bevat dat de H. Bisschop Nico
laas een groot kindervriend was en eens een
drietal kinderen \vonderdadig van den dood
redde, in zoo hooge eere en achting wordt ge
houden. Vooral in ons land is die schoone ge
woonte blijven bloeien en neemt de laatste jaren
zeker nog in kracht toe. We willen toegeven,
flat deze gewoonte in vele gevallen ontaard is
en in het dwangbuis van slaafsche etiquette is
gestoken, maar toch in verreweg de meeste ge
vallen liggen nog aan die gewoonte edele motie
ven ten grondslag liefde en vriendschap. Met
reine bedoelingen, voortgenomen uit teere, toch
sterke verhoudingen, verrassen de ouders hun
nog argeloos geloovende kinderen op dien lang-
wild-Kath. lid, hebben alle R.K. raadsleden
van Willeskop, alsmede hun opvolgers bedankt.
Wijl alleen de G.H.-,lijst nog een naam bevatte
is deze benoemd verklaard, zoodat de raad in
deze zittingsperiode zal bestaan uit 4 C.H. leden
en één R.K. wild-lid, in het geheel slechts 5 le
den. De bevolking is voor 2/3 Katholiek.
Geen valse he pater. Dezer dagen
gaven wij een bericht over een „valsche pater",
die te Someren geld inzamelde voor hypotheek op
een boerderij van een klooster te Vaals en voor
missen.
Thans kan echter worden medegedeeld, dat de
„valsche pater" heelemaal geen valsche pater
is. Het is de weleerw. pater Werners uit het
klooster der Benedictijnen, die in opdracht van
zijnen Overste optreedt.
De „valschheid" van dezen pater was aan
de bevolking door verschillende oorzaken ge
suggereerd.
Reeds was de marechaussee allerwegen gewaar
schuwd om den „valsche pater" op te sporen,
totdat gebleken is, dat hier moet gesproken wor
den van volks-fantasie
Kachel ontploft. Ten huize van de
weduwe H„ aan de Prins Hendrikkade, te Rot
terdam, heeft gisteravond een kachelontploffing
plaats gehad, die gelukkig zonder ernstige ge
volgen is gebleven. Terwijl niemand in de kamer
was, hoorden de bewoners plotseling een bevigen
knal. Toen men ging kijken, zag men, dat de
kachel ontploft was, waardoor de ruiten waren
vernield. Het plafond was beschadigd en ook
overigens was er in de kamer schade aange
richt. De oorzaak is onbekend
Door het krachtig optreden van mej. H. en
andere bewoners kon brand worden voor
komen.
Films over Arbeidsvraagstuk
ken. Het Internationaal Arbeidsbureau heeft in
den loop der laatste maanden uit wetenschap
pelijke kringen en van beroepsorganisaties een
steeds toenemend aantal verzoeken om inlich
tingen ontvangen betreffende cinematografi
sche opnamen, betrekking hebbend op arbeids
vraagstukken. Om deze aanvragen te kunnen
beantwoorden heeft de hygiënische industrieele
dienst sedert eenigen tijd de samenstelling van
een film-catalogus der hand genomen.
Van verschillende zijden is opgemerkt, dat
de publicatie van dezen catalogus van zeer
groot belang zou zijn voor allen, die zich in de
onderscheidene landen bezig houden met sociale
kwesties, hygiënische propaganda en de onge
vallenverzekering, arbeidersontwikkeling en het
vraagstuk van den vrijen tijd der arbeiders.
Hoewel de films in kwestie niet in het bijzonder
betrekking hebben op de industrieele hygiene
doch op alle arbeidsproblemen, is het Bureau
toch van meening, dat zij speciaal de lezers van
„de litteratuur van de industrieele hygiëne"
zal interesseeren het is daarom voornemens,
in aansluiting op deze publicatie in de toekomst
een lijst van de filmopnamen te publiceeren.
Alleen die films worden genoemd welke zich
door belangrijkheid en nieuwheid in hun soort
onderscheiden. De indeeling werd dusdanig
geregeld, dat de eerste afdeeling de levensvoor
waarden van de arbeiders in het algemeen be
handelt, n.l. de Sociale diensten de bedrijfsonge
vallen, de arbeiderswoningen, de hygiëne, de
sociale ziekten, de ondersteunig van vrouwen en
kinderen, het onderwijs, het ziekenhuiswezen etc.
De drie andere afdeelingen houden zich bezig
met bijzondere vraagstukken, die zich voordoen
bij verschillende takken van het landbouwbedrij 1'
alsmede van industrie en handel. Een bijzondere
afdeeling is gewijd aan de emigratie en een andere
aan schoolfilms.
verwachten St. Nicolaas-morgen met overdadig
gevulde klompen, waaruit het peen- of stroo-
offertje der kleinen dan is verdwenen in de maag
van St Nicolaas' prachtigen schimmelook uit
zuiveren drang naar bevredigen en verblijden
bieden vader en moeder en de grootere broers
en zusters op den heerlijken St. Nicolaas-avond,
wanneer de kleineren reeds droomen van den
komenden, verrassing-vollen morgen, zich weder
zijds geschenken aan en eveneens gaat het niet
anders onder verloofden en bij zoovele andere
vriendschaps- en familie-betrekkingen meer.
't St. Nicolaasfeest versterkt de liefde- en
vriendschapsbanden en herstelt ze zelfs dik
wijls.
Doch niet alleen idieel, maar ook materieel
voordeel brengen deze feestdagen en dat vooral
aan den verkoopenden middenstand, welke dat
profijt verkrijgt, omdat hij ook hier weer den
onmisbaren schakel blijkt tusschen de vele deelen
der maatschappij. De middenstanders hadden
dezen steun in dezen tijd van harde zorgen ook
noodig, wat St. Nicolaas wel wist, kennend den
bitteren nood, welke zoovele'van hen in stille
armoede zonder overheidssteun moeten verduren;
hij had gehoord van de failliet-rage, die vooral
in middenstandskringen, thans zoo wild en wreed
voortkankert en wilde hen daarom een riem
Ongewone verjongens historie.
Te Versailles is Donderdag een eigenaardig
verjongings-geval aan het licht gekomen, dat
niets uitstaande heeft met het werk van dr.
Woronof en de klieren zijner behaarde lieve
lingen.
Het is een verjongens-gebeurtenis met een
staartje, en de „Daily Telegraph" doet er het
relaas van.
Bijna vier jaar lang kreeg de burgerlijke
stand te Garches, vlak bij Versailles, drie of
viermaal per jaar aanvraag van een café-
chantant-zangeres om een kopie van haar ge
boortebewijs. Bij ieder verzoek sloot ze het
bewijs in, dat haar door denzelfden burger
lijken stand vier jaar tevoren was verstrekt,
zoodat de ambtenaar, met overschrijving be
last, niets anders had te doen dat dit oude"
stuk op een officieel formuliertje over te pen
nen. Maar langzamerhand kreeg de burge
meester van Garches toch argwaan, en toen
ging hij 't geboorteregister over 1897 eens na,
het jaar dat op de bewijzen voorkwam. Hij
kwam tot de ontdekking, dat de lieftallige
„jonge" kunstenares in dat boek niet tevinden
was. En evenmin in de registers van 1896, 1895
en 1894. Daarover was hij zoo nijdig, dat hij
tegen de juffrouw een klacht wegens valsch
heid in geschrifte indiende. Het politieonder
zoek bracht toen een heel eenvoudige verkla
ring van het geval. Het bleek dat, toen het ge
boortebewijs vier jaar geleden werd uitgeschre
ven, de klerk zich vergiste en 1897 in plaats
van 1887 als geboortejaar invulde. De juffrouw
had dit natuurlijk maar al te prettig gevonden
die tienjarige verjonging was „een stuk van haar
broodje en zorgde er nu in het vervolg voor,
het foutieve document als origineel te laten ge
bruiken voor verdere afschriften.
Maar de burgemeester was een „gentleman".
Hij kon zich levendig voorstellen, wat het hart
van een meisje beroert, dat opeens kans ziet
nóg tien jaar jonger te zijn dan ze al is en
trok de klacht in. Goedvinden echter dat de
dame in kwestie maar 26 jaar blééf. neen,
dat kon hij niet, zoodat thans voor het oog van
de geheele wereld het schepje van tien er weer
op ging.
De F ranse he oorlogshondc n.Na
de menschen is thans in Frankrijk de beurt aan
de gesneuvelde honden, om hun oorlogsmonu
ment te krijgen. In Frankrijk werden vóór en
tijdens den oorlog niet minder dan 3000 honden
voor den militairen dienst afgericht.
Reeds in 1912 inspecteerde Millerand toen
minister van Oorlog het asyl der legerhon-
den. In 1913 en 1914 namen deze honden zelfs
deel aan de parade op den nationalen feest
dag (14 Juli).
Verscheidene dezer voervoetige poilu's bewe
zen in den oorlog uitstekende diensten, waar
van evenals bij de menschen nauwkeurige aan-
teekeningen werd gehouden.
Er zijn roerende verhalen over de trouw en
de slimheid dezer leger honden in omloop. Zoo
bijv. van Dick, die zijn „Collier d'FIonneur"
stellig verdiend heeft. Dank zij zijn waarschu
wing, dat de vijand een aanval deed op een
boerderij te Touvent, nabij Lassigny, kon met
succes een tegenaanval worden ondernomen.
Carpate won zijn „eerehalsband" door zijn
toewijding bij het opzoeken van gewonden bij
het offensief aan de Somme. Flet aantal door
Carpate geredden is nauwelijks te schatten.
Filose redde meer dan 100 soldaten. Prince
trok het eerst Omiecourt binnen aan het hoofd
van een opmarcheerende colonne.
onder het hart steken, wat moed inblazen, om
toch de toekomst niet al te donker in te zien.
Ook bij de vele werkloozen kan de Sint niet
zonder troosten voorbij zijn gegaan, met de
s ellige belofte 't volgende jaar weer eens beter
voor den dag te komen. Deze keer beloofde hij
hun tevens voor den winter weer 'n goedkoopere
verwarming, waarvoor hij 't gemeentebestuur
wel gunstig zou inspireeren.
't Gemeentebestuur zelf liet hij eveneens niet
met leege handen staan, maar gaf het vijftal
ieder een extra-zak vertrouwen en doorzicht,
onr niet zoo gauw, al is de nood dan ook hoog
gestegen, het hoofd te laten hangen en met de
volle talenten 't regiem in handen te blijven
houden.
Alleen onzen kabinetsformateur, Jhr. Mi'.
Beelacrts-van Blokland, schijnt de goede man te
hebben vergeten en hem met zijn netelige situa
tie zonder hulp te hebben laten staan.
De laatste dagen is die situatie nog neteliger
geworden en heeft de Jonkheer zich machteloos
teruggetrokkenmisschien, dat nu in deze
kwestie de „Weihnachtsmann" wel een oplossing
brengt.
't Was tenminste te hopen.
J.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
