DAGBLAD WOOD SCHIEDAM EN
DITJES EN PATJES.
47ste Jaargang.
Zaterdag 17 Mei 1924.
Ka. 13949
BureauKOEMA RjK T 4. Telefoon Intercommunaal 85. Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden 2.70, per week 20 cent, franco per
post 3.per kwartaal. Afzonderlijke nummers 4 cent. Zaterdagavondnummer
met Officieel Kerkbericht 10 ets.
Advertentiën: 1—5 regels f 1.75, elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Gratis-Ongevallenverzekering f 500 bij levenslange geheele invaliditeitf 200 bij verlies van een hand, voet of oog f 200 bij doodf 100 bij verlies van een
duim; f 60 bij verlies van een wijsvinger; f 15 bij verlies van eiken anderen vinger. De vei^zjkenngjwordt gewajn^aoigcU^jMiejiolLAjg^^
Dit nummer bestaat uit twee bladen
TWEEDE BLAD.
Binnenland.
Vrijheidsbond en Atheisme.
In de beginselverklaring van den Vrijheids
bond is er ook een ethische paragraaf, luidend
als volgt „Waarborging tegen iedere aan
randing van de volledige geestelijke en gods
dienstige vrijheid. Erkenning van de waarde
van 't geestelijk en van het godsdienstig leven
voor maatschappij en staat."
Tegen de opneming van dit laatste punt is
door waschechte liberalen heftig geprotesteerd.
Het liberale beginsel stelt voorop, dat de Rede
is ,,de" kerhbron van de waarheid. Het liberalis
me strijdt voor de heerschappij van het natio
nalisme in de staatkunde. Erkenning van de
waarde van den godsdienst voor den Staat is
derhalve in strijd met het liberaal beginsel.
De wach-echte liberalen hebben zich noodeloos
ongerust gemaakt. Het tweede deel van de
ethische paragraaf op het program van denVrij-
heisbond is alleen een tactische politieke zet.
In wezen is en blijft de practische politiek van
dien bond rationalistisch, a-religieus, oud-libe
raal.
Het Tweede Kamerlid Mr. Boon was er dan
ook, naar de „N. R. Ct." met voldoening op
merkt, „als de kippen bij" om aan de Tweede
Kamer verlof te vragen voor het houden van een'
interpellatie, te richten tot den Minister van
Justitie over het niet-verleenen van de konink
lijke goedkeuring op de statuten van „De Dage
raad."
Vermoedelijk krijgen we dus dezer dagen in de
Tweede Kamer een rede van den partijsecretaris
van den Vrijheidsbond, waarin mr. Boon „de
waarde van het atheisme voor maatschappij en
staat" zal trachten aan te toonen.
Het klopt wel niet geheel met het algemeen
program van den Vrijheidsbond maar dit schijnt
in dezen tijd van parlementaire verwording niet
zoo erg te zijn. Althans niet in de oogen van de
Vrijheidsbondsche voorstanders der volk°souver-
reiniteit.
Gemengde Staatkunde.
Het weekblad „Opbouwende Staatkunde"-,
dat in de plaats trad van „Katholieke Staat
kunde", is alweer onder een nieuwe redactie
gekomen, bestaande uit de hecren Hub. Cuypers
Jr., mr. Jos. Gilissen, J. J. M. Haslinghuis
A. Maas Geesteranus en jhr. mr. Twiss Quarles
van Ufford. De laatste twee niet-katholieke
heeren zijn resp. voorzitter en secretaris van het
genootschap „Opbouwende Staatkunde" ge
worden. Dh. Hub. Cuypers Jr., die secretaris
is der redactie, maakte tot nu toe de „Tijd
gelukkig met ingezonden stukken, meest over
Frankrijk, waarmee hij erg dweept.
In het jongste nummer van het orgaan neemt
de weleerw. heer Wouter Lutkie, tot voor eenige
weken voorzitter van de organisatie, afscheid
ten einde zijn bemoeiingen met het genootschap
algeheel te staken. Omtrent het motief voor dit
heengaan deelt de oud-voorzitter het volgende
mede
„Zij die mij hun vertrouwen gegeven hadden
en mij nu op deze wijze uit hun middenzien
verdwijnen, hebben recht te weten waarom ik
mij onttrek aan onzen gezamenlijken arbeid.
Zij mogen in mijn heengaan geen vlucht zien.
Zij mogen dit niet interpreteeren als een vrij
willig mij onttrekken aan de verdere verant
woordelijkheid. En ook niet hieruit afleiden
eene verloochening mijnerzijds van vroegere
daden of bedoelingen in dit werk, dat ik goed
geacht heb en nog goed acht. Ik mag niet dulden,
dat zij zouden kunnen denken aan een gewijzigde
opvatting als oorzaak of mede-oorzaak van mijn
heengaan.
Er is een besef van verantwoordelijkheid
tegenover aanhangers en medewerkers, dat
verbiedt o.c. met stille trom te vertrekken en
daardoor hen in het onzekere te laten omtrent
de reden van mijn heengaan of zelfs blootgesteld
aan de waandenkbeelden die hen daaromtrent
van elders konden worden gesuggereerd.
Mijn heengaan geschiedt op bevel en enkel
om dit bevel.
Over den oorsprong, den inhoud en de strek
king van dat bevel heb ik verder niet te oordee-
len, maar, wijl het uitgevaardigd werd door den
rechtmatig over mij geslelden Gezagdrager,
heb ik het te gehoorzamen.
Gemengd Nieuws.
De hebzuchtige dokter. De eerste
Kamer van de rechtbank te Rotterdam heeft een
interessant vonnis gewezen.
De feiten zijn deze Een stadgenoot-patiënt-
wa6 voor een operatie in het ziekenhuis alhier
opgenomen. Hij was een man zonder vermogen
en had een inkomen van 3000 's jaars. Zijnvader
was er echter op gesteld, dat hij als een eerste-
klasse patiënt zou worden verpleegd en be
taalde voor hem de verpleegkosten. De behan
delende chirurg rekende nu „naar redelijkheid
en gebruik" (gelijk gij stelde) een honorarium
van 550.35 „voor het operatief verwijderen
uit het lichaam van gedaagde van een sterk
vergroeiden appendix, (blinde darm), alsmede in
het verleenen van de voor de nabehandeling
van deze operatie gevorderde diensten." De
patiënt vond deze vordering buitensporig, mede
in verband met zijn financieele omstandigheden,
en bood aan een bedrag van 250 te betalen. Het
geen werd geweigerd.
De eischende geneesheer verklaarde voor
de rechtbank, dat hij het honorarium had
gegrond (behalve voor wat de narcose betreft)
op het feit, dat de patiënt Werd verpleegd in he
eerste klasse, een wijze van berekening die, vol
gens hem, zoowel redelijk als gebruikelijk vas
Met de financieele omstandigheden van den
patiënt had hij niet te maken.
Op een met veel bombarie aangekondigde ver
gadering, uitgeschreven door de S.D.A.P., heeft
de vorige Week hier gesproken, een zekerere v.d.
Sluis, over het conflict in de textiel-industrie.
De man werd higeleid met de ronkende speech
van -een ietwat onevenwichtig heethoofdige, die
er o.m. op Wees, dat de strijd in Twente de volle
aandacht en belangstelling had van allen.
De vele leege stoelen in de zaal spraken even
wel een andere taal, zoodat het geenszins te
verwonderen was, dat de heer v.d. Sluis niet in
geestdrift geraakte, en een nogal matte rede hield.
Dit was blijkbaar niet naar den zin van den
rooclen wethouder, die dan ook van zijn slot
woordje een scheldpartij in 't martktschreeuwers-
genre maakte, tegen de katholieke en christelijke
organisaties. Men begrijpt dat deze organisaties,
in tegenstelling met die van de ridderlijke S.D.A.
P., lafaards, huichelaars en sluipmoordenaars
waren.
Enfin 1 U ziet dat de man zijn toespraak naar
het oude recept bereid had oorspronkelijkheid
is ook te lastig
Boos behoeven we evenwel op dezen magis
traatspersoon niet te worden ieder vogeltje
is geen hoogvlieger en zingt nu eenmaal zooals
het gebekt is bovendien deert de wijze waarop
hier te werk werd gegaan, den aanvaller meer
dan de aangevallenen.
Toch zal het geen kwaad kunnen wanneer
We aangaande het Twentsche conflict eenige
mededeelingen doen, die uit helderder bronnen
dan „Volk" en „Voorwaarts" geput zijn (Om de
dikwijls zacht gezegd, zonderlinge houding van
genoemde bladen begrijpelijk, te maken, zij hier
bekend gemaakt, dat dc hoofdredactie's, door de
partij jaarlijks benoemd worden, en de massa dus
het intellect een solied slavenj uk opgelegd heeft)
Het conflict in Twente was een loonconflict.
zoo werd het althans opgevat door de katholieke
en christelijke organisaties „St Lambertus" en
Dit wat de feiten betreft. Uit het vonnis
halen we het volgende
„Overwegende, dat in Nederland de heel
meesters bij de prijsbepaling rekening plegen
te houden met de financieele draagkracht van
dengeen aan wien de rekening wordt gepresen
teerd
dat voor de beoordeeling van de draagkracht
het inkomen van een patiënt veel meer betee-
kenis heeft dan de klasse van verpleging in het
ziekenhuis
dat de rechtbank uit eigen wetenschap bekend
is met de bezoldiging, welke door heelmeesters
van uitstekende reputatie hier te lande en in
het bijzonder te Rotterdam, in de laatste jaren
in rekening is gebracht voor buikoperaties, ver
richt aan patiënten van aanmerkelijk grooter
financieele draagkracht dan gedaagde
dat de rechtbank, in verband met die prij
zen, van oordeel is, dat eischer dezen gedaagde
in rekening had mogen brengen op zijn hoogst
250.—
Veroordeelt gedaagde tegen kwijting aan
eischer te betalen twee honderd vijftig gulden
f 250— met de rente van dit bedrag te bereke
nen van den dag der dagvaarding tot dien der
voldoening ad 5 pCt. per jaar.
Ontzegt aan eischer het meergevorderde.
Veroordeelt eischer in de kosten van het ge
ding, tot op deze uitspraak aan de zijde van
gedaagde begroot op f 154.10 (Eenhonderd vier
en vijftig gulden en tien cent,)"
Voor den eischenden geneesheer is het ma-
terieele resultaat dus nu, dat hij geen 550.35
krijgt, maar slechts 250, verminderd met
154.10, dus nog geen 100ongerekend de
nota van zijn advocaat 1
kan wil hebben.
Wie het onderst uit de
De beroepen in de Fransche
Kamer. Naar de Fransche bladen uitrekenen,
bevat de nieuwe Kamer 143 advocaten, 53
landbouwers, 46 industrieelen, 44 grondbezit
ters, 38 publicisten, 33 kooplieden, 33 hoogleera
ren, 31 artsen, 30 arbeiders, 28 bedienden, 19
ambtenaren, 13 ingenieurs, 11 officieren en 4
geestelijken.
Schandalige houding. Men schrijft
onder bovenstaand opschrift aan de (Brusselsche)
Standaard
Op het tijdstip, dat de gulden fr. 10.50 tot fr
11 waard was, kwamen er, zooals men weet, on
telbare Hollanders naar België, om in ons land
„zaakjes" te doen, Nu, dat had voor ons, Bel
gen, zijn voor en zijn tegen. Zoo bijvoorbeeld, de
aankoop van meubels, tapijten, enz. de kostba
re meubels worden in België vervaardigd en ver
schaffen aan vele handen loonende bezigheid
terwijl ze voor de fabrikant een zoet winstje over
laten. De tapijten worden óf in België gefabri
ceerd, óf door Belgische firma's uit het Oosten
„Unitas" waarom zij een tijdlang de illusie heb
ben gehad, met de roode groepen der S.D.A.P.
en syndicalisten, vruchtbaar samen te werken.
Die illusie is echter spoedig vervlogen, zoo
als blijken mag uit hetgeen de voorz. van „Sint
Lambertus" laatst schreef: „Wie ook nog maar
een geringe hoop had op een eerlijke en loyale
samenwerking met de zoogenaamd moderne
vakbeweging, zal door datgene wat zich thans
in Twente afspeelt, wel voorgoed van dien waan
genezen zijn"'
Dit alles is niet te verwonderen, want on
der invloed van „den dollen voorzitter" van
het N.V.V., den „avonturier" Stenhuis, is de
strijd tegen de „textiel-baronnen" voor het
grootste deel een kamp geworden tegen de Ka
tholieke- en christelijke bonden.
De versplintering van deze organisaties is Het
parool geworden van hem en zijn helpers, die
hun tenten in het centrum der beweging hebben
opgeslagen, om de operaties te leiden.
De omstandigheden waren gunstig, want
omdat de confessioneele arbeiders, de geveinsd
heid van de vriendschappelijk aangeboden sa
menwerking niet vermoedden, was het gemakke
lijk voor de drijvers hen allen te bereiken.
Stenhuis zou echter Stenhuis niet wezen,wan
neer hij een fijne tactiek lang kon volgen.
't Zaaien van tweedracht in 't geniep werd
aldra vervangen door een rechtstreeksche op
hitsing van de confessioneelen tegen hun be
sturen en vereenigingen. Op een meeting in
Enschede praatte hij eindelijk zijn mond voorbij
en schreeuwde, dat „De Eendracht", de roode
bond, van 6000 op 12.000 leden moest komen.
Het spel werd door hemzelf aldus verraden 1
De roode leiders begrepen natuurlijk heel goed,
dat die aanwinst van 6000 leden niet geheel
bij de christelijke bonden te vinden was, en richt
ten daarom hun blikken ook naar de vele onge
organiseerden; om die te vangen was slechts
één middel de uitsluiting moest in een staking
veranderenwant zoodra dit het geval was,
werden de uitkeeringen vanwege het Burgerlijk
aangevoerd, en doorgaans met aanzienlijke winst
verkocht.
Helaas de „zaak" heeft, zooals men pleegt te
zeggen, nog een haakje.
Naar 't schijnt, heeft de daling van den gulden
vele Hollanders den lust benomen om in België
te koopen envooral ook om in België te
betalen. Wij vernemen, dat Belgische en vooral
Brusselsche firma's, die, toen de frank zoo ont
zettend laag stond, vaste bestellingen, op zekere
bepaalde termijnen te leveren, van Hollanders
kregen, haar zendingen eenvoudig zien weigeren,
als ze in Holland aankomen. De reden daarvan
moet hierin worden gezocht, dat, teroorzake van
de daling van den gulden, de meubels op 't
oogenblik van de levering veel duurder blijken
te zijn, dan men op het tijdstip van de bestelling
had voorzien. Dus geen of weinig profijt
meer, en laten nu de Belgische fabrikanten maar
zien, dat ze van den rommel afkomen
Zulke dingen gaan te ver. Waar blijft hier het
meest elementaire gevoel van handelseerlijk
heid
Een typisch staaltje Een Joodsch meubel
fabrikant, schitterend gevestigd op een van onze
groote boulevards, verkocht, zoowat twee en een
halve maand geleden, aan een Hollandsehe juf
frouw, die op trouwen stond, voor ongeveer
18,000 frank meubelen, die alle speciaal, volgens
teekening, moesten worden gemaakt, en op 1
Mei j.l. geleverd. Instede van, gelijk alle degelijke
firma's het onder zulke omstandigheden doen,
een flinke „garantie", in billijke verhouding tot
het bedrag van de bestelling te eischen, stelde
hij zich tevreden met een voorschot van
1000 frank nog geen honderd gulden Toen
hij nu op het bepaalde tijdstip de meubels
een wagon vol naar Holland had gezonden,
creeg hij ze netjes terug, met de laopnisohe be
merking „Geweigerd door geadresseerde." Ver
beeld u, wat'n gezicht de gefopte verkooper op
zette De Hollandsehe juffrouw, die niet aan
overgevoeligheid van geweten schijnt te labo-
reeren, laat liever heur onbeduidend voorschotje
in den steek, dan 'n hoop guldens boven haar
oospronkelijk bestek te betalen.
En, nog eens, dergelijke gevallen moeten in
den laatsten tijd herhaaldelijk zijn voorgekomen.
De beetgepakte fabrikanten zitten met de handen
in 't haar, want de geweigerde, „speciale" artike
len zijn meestendeels niet voor verkoop in Belgic
geschikt. Den oneerlijken klant in Holland een
proces aandoen Wat al moeilijkheden, wat
'n kosten, wat een „slameur" Doch, naar we
vernemen, zou een consortium onder dc bena
deelde personen worden gevormd om deze zaak
bij het Nederlandsche gerecht aanhangig
maken.
te
Armbestuur aan de ongeorganiseerden stopge
zet, en kwamen deze voor de keus werken of
hongerlijden. Dan kon de S.D.A.P. voor den dag
komen met een vrijwillige uitkeering en zouden
velen door zulke „onbaatzuchtigheid" getrof
fen, in de fuik loopen.
Het plannetje werd in dien geest uitgewerkt.
Nadat Stenhuis eerst een verzoeningsgezinde
sfeer had geschapen door te verklaren, dat hij
wilde onderhandelen werd opeens van koers ver
anderd, en toen de rijksbemiddelaar met een
aannemelijk voorstel kwam, wat door de christe
lijke organisaties en de fabrikanten werd aan
vaard wezen zij het zonder meer af.
De toeleg was gelukt de ongeorganiseerden
konden met geld bewerkt worden en den chris-
telijken mocht men nu alles verwijten wat lee-
lijk was het scheldwoorden-arsenaal, de be
proefde propagandavoorraadschuur, werd leeg
gehaald en terwijl er dapper gesmaald wordt op
de „lafaards" verzuimen zij, de gelegenheid niet
om den heldhaftigen durf van de S.D.A.P. uit te
bazuinen. Aan die heldhaftigheid is evenwel een
eigenaardigen geur, want let wel, de staking is
slechts afgekondigd in Enschede, Goor en Neede,
waar de rooden de meerderheid hebben en de
meeste ongeorganiseerden zijn in Oldenzaal,
Hengelo, Haaksbergen, Boekelo, Winterswijk en
Borne, waar de christelijke en katholieke bonden
sterker zijn wordt door iedereen weer gewerkt.
Dezelfde soort lieden dus,die in laatstgenoemde
plaatsen als lammeren de niet-stakers volgen en
aan den arbeid tijgen, staan hen in Enschede,
Goor en Neede met stokken en steenen naar hef
leven. Wie of er daarom den naam van lafaards
het meest verdienen, is dunkt me niet moeilijk
uit te maken.
Zwarter dan het vergrijp van die opgehit-
sten, zijn de daden van de roode demagogen, ie
niet schromen voor 't partijbelang het arbeic ei s
belang op te offeren en om hun ledenhonger
te bevredigen, hun leden aan den hongei pi ij.
geven.
'De stakkers zullen nog heel wat moeten lijden,
daar de behaalde winst, inplaats van 6000 le
den nog maar 1100 bedraagt.
•I r
Wanneer de roode fractie in onzen gemeente
raad kans krijgt om voor de tribune te werken,
laat zij die gelegenheid nooit voorbijgaan. Sma
ken verschillen, dus daarover is twisten hopeloos;
we kunnen het hoogstens als minderwaardig
aanduiden of als oppositie-tactiek beschouwen.
Indien ze zich beperken tot uitstapjes in de
binne'nlandsche staatkunde, kunnen ze soms al
vermakelijke dwaaltochten doen, maar als ze
zich wagen op de glibberige onbekende wegen
van de buitenlandsche, dan raken ze zoo den
koers kwijt, dat je 't waarlijk met die reclame-
ploeteraars te doen krijgt.
In de laatste vergadering van den raad heelt
een van dat gezelschap in snorkende taal en
advertentie-stijl de regeertalenten van de b.D.
A P aangeprezen als zonder weerga, onovertrel-
baar en beslist het beste wat er in dien prijs te
krijgen is.
Zie naar Engeland en Denemarken nep de
man in geestvervoering, wij knappen overal den
faillieten boedel op, wij zijn de staats- en stads
reinigers bij uitnemendheid.
In zijn onnoozelheid, koos de econoom van den
kouden grond al heel zonderlinge voorbeelden,
want noch in Engelandnoch in Denemarken was
er een failliete boedel op te knappen toen de
S D.A.P. deel aan de regeering nam. t Is grappig!
En in landen waar dit wel het geval was, zoo
als in Rusland en Duitschland, daar zit men
nog in 't moeras, zoodat dc stuurmanskunst der
roode menners ook op dit gebied niet ten voor
beeld gesteld hoeft worden voor wie de geschie
denis van Emmen, Zaandam en Wormerveer
kennen is dit trouwens geen nieuwtje.
Ik geloof, dat men in Amerika opgeschroefde
i bedriegelijke reclame van 'f soort als boven ge
schetst, humbug noemt.
't Is niet vleiend voor den menschelijken geest,
dat er altijd nog slachtoffers van vallen.
Maaslandus.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
