DAGBLAD VOO#? SCHIEDAM
47ste Jaargang.
Zaterdag 24 Mei 1924.
No. 13955
Bureau: KOEMARKT 4. Tcleloon Intercommunaal 85 Postbus: 39. 1#^ A d v e r t e n t i n 1—5 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
Abonnementen per 3 maanden 2.70, per week 20 cent, franco per plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 7o ct. per regel,
post 3.per kwartaal. Afzonderlijke nummers 4 cent. Zaterdagavondnummer Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
met Officieel Kerkbericht 10 ets. toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Gratis-Ongevallenverzekering f 500 bij levenslange geheele invaliditeitf 200 bij verlies van een hand, voet of oog f 200 bij dood f 200 bij verlies van een
duim^MïOb^veriieï^'ai^ei^fjjsvingerjJMlSJi^j^er^
Dit nummer bestaat uit twee bladen
TWEEDE BLAD.
Binnenland.
Het einde der Belgische Rijnbezetting
Onder het opschrift Hoe de haven van Ant
werpen wordt tegengewerkt door de bezettende
overheden," schreef ,,De Standaard" vanBrussel:
„Wij hebben herhaaldelijk aangetoond, hoe
de bezetting van de Roer voor de haven van
Antwerpen nadeelige gevolgen met zich heeft
gebracht. Maar niet alleen de Roerbezetting
ook deze van het Rijnland berokkent aan onze
haven groote schade door de eigenaardige maat
regelen, welke door de Fransche legerautoriteiten
werden genomen."
Hoe onze Rotterdams he haven door die
bezettingsmaatregelen geleden heeft en lijdt,
is van algemeene bekendheid.
Daarom is het van belang wat nu het week
blad „Vlaanderen" aan de „Stand." antwoordt
„Laat ons, te dien aanzien, niet vergeten,
dat het tijdstip nadert waarop volgens
het Tractaat van Versailles, de „Belgische zöne"
aan den Rijn moet worden,ontruimd.
Het is te verwachten, dat een afgevaardigde
van het Vlaamsche Front weldra aan den Mi
nister van Buitenlandsche Zaken de vraag zal
stellen of de Noordelijke Rijnzóne door het
Belgisch leger op den door het Tractaat van
Versailles bepaalden datum zal worden ver
laten.
Wij weten wel dat de h. Poincaré ook al voor
dezen tekst van het Tractaat eep 'bizondere
interpretatie klaar heeft. Maar juist daarom
zou het geraden zijn een vraag aan den Belgischen
minister van buitenlandsche zaken te stellen
en tevens naar de Belgische interpretatie te
vragen, opdat de wereld zoo spoedig mogelijk
zou weten op welken datum de Belgische mili
taristische onderneming aan den Rijn zal op
houden. Welke ook de uitleg is, de datum
nadert. Want het is haast vijf jaar geleden, dat
het Tractaat van Versailles werd onderteekend.
De „Standaard" schrijft dat niet alleen de
Roerbezetting, maar ook de Rijnbezetting na-
deelig is voor de haven van Antwerpen.Reden
te meer om zoo spoedig mogelijk dc Franschen
alleen aan den Rijn te laten. Ongelukkig mag
op de „volksvertegenwoordigers" van de „Vlaam
sche groep" niet gerekend worden, om de buiten
landsche politiek door daden op nieuwe banen
te voeren."
De joden en de middeleeuwen.
Naar aanleiding van een artikel in het Jood-
sche weekblad „De Vrijdagavond" schreven wij
in ons blad onder het hoofd „Missie onder de
Joden", betreffende enkele onvriendelijke woor
den aan Christelijk adres gericht. „Zouden de
moderne Joden na ernstige studie niet weten,
hoe vaak de Pausen van Rome voor hen in de
bres gesprongen zijn, en hoe Rome in de Middel
eeuwen was „het paradijs der Joden" Zou
er. niet reden zijn tot veel dank aan de zoo
vaak gesmade Kerk
In het bovengenoemd Joodsch tijdschrift van
16 Mei schrijft thans de Groningsche rabbijn dr.
I. Mendels (bl. 122)
Laten wij heel in stilte erkennen, dat
de man (die de middeleeuwen verdedigt) wel
een beetje gelijk heeft. Zeker, onze voorouders
hadden, vooral in de tweede helft der duizend
jarige periode exGUsez du peu die wij mid
deleeuwen noemen heel Wat te verduren, maar
later b.v. in de 17 e eeuw, tijdens en na den
30-jarigen oorlog kregen ze het veel erger. En
onze tijd heeft wel allerminst het recht met air
vanzelfverheffing minachtend neer te zien op die
„duistere" middeleeuwen, waarin men ten
Verkeerde reclame.
minste eerlijk voor zijn antipathie en zijn haat
uitkwam waarin men zich niet achter quasi-
wetenschappelijke betoogen in hinderlaag leg
de, maar er in 't rond op los sloeg waarin
men geen rekening hield met den rechter der
Joden, omdat men die rechters noch monde
ling, noch schriftelijk erkend had.
Zeker er waren destijds lieden genoeg, be
ter gezegd te veel, die voor hun privé op jo
denjacht gingen aan Amaleks heeft het nooit
ontbroken maar de algemeen ongunstige
toestand der Joden hing toen ten nauwste saam
met, als ik 't zoo noemen mag, hun eigenaardig
staatsrechtelijke positie. En die leeren wij het
best kennen uit de litteratuur dier dagen.
Wij danken dr. Mendels voor zijn eerlijke
woorden een vergelijking van middeleeu wsche
met nieuwere litteratuur vreezen wij niet. De
Kerk heeft haar kinderen anders geleerd dan
Luther in de 16e, en Voltaire in de 18e en Bol
land in de 20e eeuw.
(„Tijd.")
van
Socialistische opvoeding.
„Het Huisgezin" ontleent aan een artikel
Otto Felix Kant in de „Socialistische
Erziehung" een staaltje van Socialistische Op
voeding.
Hij laat een opvoeder met kinderen van 11
tot 14 jaar het onderwerp behandelen Wat
willen de sociaal-democraten
De kinderen, zegt hij, interesseeren zich zeer
levendig voor deze vraag, en men verbaast zich
over de juiste gedachten, die de kinderen, daar
over hebben.
Van juiste gedachten gesproken, wat zegt
men van het volgende gesprek tusschen opvoe
der en kinderen
Opvoeder Gaat het den arbeiders slecht?
Kinderen Ja.
O. Hoe dan
K. Weinig loon. Werkloosheid.
O. Waarom ontvangt de arbeider weinig
loon
K. Omdat de baas (fabrikant de rijken)
hem niet meer betaalt.
O. Waarom betalen die dan niet meer
K. Omdat zij zelve veel verdienen willen.
O. Hoe kunnen dan toch de fabrikanten
iets verdienen werken zij dan
K. Neen.
O. Nu, menigeen leidt het bedrijf en werkt
er ook wel in mee. Dan zijn er ook zeer velen,
die werken weinig of niets. Waarom verdienen
zij dan toch
K. Omdat zij de heeren zijn, omdat hun
de fabriek behoort.
Wij breken bier het gesprek af.
Uit het vervolg blijkt, dat de kinderen van
oordeel zijn, dat de fabriek van den fabrikant
moet worden afgenomen en aan de arbeiders
gegeven, die dan „zooveel zouden voortbrengen
als alle menschen noodig hadden, niet meer en
niet minder."
Deze manipulatie met de fabrieken, verklaart
de opvoeder, heet socialiseeren, en de menschen,
die dit doel nastreven, noemt men socialisten,
Hiermee is de les uit.
Nu zouden wij, niet aan katholieken, maar
aan nuchtere sociaal-democraten als Schaper
of Gerhard willen vragen wat zij Van dezen
poespas denken.
Hoe ze een dergelijke ,,les" vinden, en of ze
niet ergerlijk van oppervlakkigheid is.
Ons dunkt zoo, dat een man als de heer Scha
per van zulke „socialistische" opvoeding niets
moet hebben.
Als wij zóó een katholieke opvoeding gaven,
zouden we ons hebben te schamen.
Taalzuivering.
De commissaris der Koningin in Gelderland
heeft een omzendbrief aan de gemeentebesturen
gezonden in dat gewest, waarin hij zegt
Het heeft mijn aandacht getrokken, dat in de
ambtelijke stukken, die Ged. Staten en mij den
laatsten tijd van den kant der gemeentebesturen
bereiken, het gebruik van vreemde woorden, in
het bijzonder van germanismen sterk toeneemt
uitdrubkingen als „met terugzicht op", „vee
bestand", „daarstelling", „toeslag", „nieuwbouw
„bemerken" e.d. tref ik herhaaldelijk in brieven
aan, terwijl voor deze ingrippen toch over zuivere
Nederlandsche woorden en uitdrukkingen kan
worden beschikt.
Aangezien het schrijven van zuiver Nederlands
in de eerste plaats van de organen der overheid
mag worden geëischt, zou ik het op prijs stellen,
indien uwerzijds het gebruik van vreemde woor
den in ambtelijke stukken zooveel mogelijk werd
vermeden.
In verband hiermede vestig ik uwe aandacht
op de lijsten van Nederlandsche woorden en
uitdrukkingen ter vervanging van vreemde ter
men en germanismen, voorgesteld en aanbevolen
door het Algemeen Nederl. Verbond.
Gemengd Nieuws.
De koningin en de ex-keizer.
Als een sprekend staaltje van de manier,
waarop sommige Amerikaansche bladen uit
Europa worden voorgelicht, vertalen wij onder
staand schoons, dat door den Haagschen cor
respondent van de „Chicago Tribune" aan zijn
blad gezonden is.
Als titel voet het. bericht „De ex-keizer
bezoekt de orchideeën-tuinen."
„Ex-keizer Wilhelm heeft gister een langen
auto-tocht gemaakt om de beroemde orchideeën-
tuinen van Nederland te bezoeken. Een klein
escorte van Nederlandsche gendarmen vergezelde
hem.
„Dit uitstapje had eigenlijk de volgende
week zullen plaats hebben, maar de orchideeën
zijn deze week uitgekomen en bovendien had
koningin Wilhelmina aan de plaatselijke autori
teiten doen weten, dat zij de volgende week naar
de bloemen zou komen kijken. Teneinde een ont
moeting tusschen koningin en ex-keizer te voor
komen, hebben de autoriteiten aan dezen laatste
gevraagd zijn uitstapje te maken deze week, want
een ontmoeting tusschen koningin en ex-keizer
zou verkeerd uitgelegd kunnen worden door de
anti-Duitsche Nederlanders, die heel graag hun
gast van Doorn weer kwijt zouden wezen."
Wat zoo'n onschuldig bezoek aan de bloeien
de Beu we, voegt het „Hbld." eraan toe, toch
nog een hooge politiek kan verbergen 1
We leven tegenwoordig in een tijd, waarin
de kunst der reclame bacchanalia viert en de
geheele wereld, gelijkvloersch en in de lucht,
met telkens steeds grooter stroomen van attrac
tie-producten in zoo velerlei vormen overstelpt.
Wandelt men overdag in de rumoerige straten,
dan ziet men, dat op vernuftige, verlokkende
wijze alles in 't werk is gesteld, om ondanks 't
afleidende, gevaarlijke rumoer van auto's, mo
toren, trammen en wagens, toch de aandacht te
doen trekken op een artikel of een vermaakge-
legenheid, waarmee men z'n dagelijksch brood
en nog wat wil verdienen en begeeft men zich
's avonds buitenshuis dan flikkert en flonkert
u 't grillige, kleurrijke reclame-licht voor de
oogen, dat ge er bijna blind van wordt. Dag en
nacht wordt er zoo met onvermoeiden ijver,
maar ook met succes geploeterd, om zich den
„struggle for life" te vergemakkelijken. Zonder
reclame, zonder steeds pakkender, treffender
reclame, komt de zakenman er vandaag nu een
maal niet meer en wat kan men dan beter en
verstandiger doen, dan op de meest origineele,
zinrijkste wijze die reclame aan te vatten en
niet meer los te laten.
Voor de zakenwereld is dus de reclame-cam
pagne alleszins te billijken, maar te laken valt 't,
dat die reclame-zucht zich ook reeds zoo ver
heeft baan gebroken in 't politieke leven, waar
men aljmeer en meer zich beijvert en uitslooft,z.g.
voor de publieke tribune, voor de gunst des
volks, dat gewend aan reclame-suggestie in 't
materieele, zich ook gemakkelijk laat verschalken
op meer geestelijk, politiek en zooveel ander
gebied. Vanuit meetings, vergaderingen en par
lement is deze zucht naar politiek succes ook
reeds naar de gemeenteraden overgeslagen
ongelukkigerwijze is onze Schiedamsche raad
daar een sprekend voorbeeld van. In vroegere
jaren werd er in onzen raad, zonder veel omhaal
van woorden zakelijk gewerkt en wist men van
door tasten en opschieten thans wordt er ook nog
gewerkt, zeker 't zou ook te gek worden als
dat niet gebeurde maar er wordt meer ge
kletst en iedere kwestie tracht men uit slecht-be-
grepen groepsbelangen, dus ook tegen 't algemeen
belang in, zoover uit te pluizen, tot 't publiek
en de pluizers zelf er beduzeld van worden en
de kluts erover kwijt raken. Zoo maakt men de
menschen rijp voor 't grijpen naar allerlei illusies,
Ga w a n d e 1 e n. In 't verloren hoeksken
van Het Laatste Nieuws schrijft Nele Klauwaer-
dinne
Ik weet een genoegen dat onvermengd is.
Komt ge uit den schouwburg: een of twee slech
te spelers hebben uw avond bedorven.
Heeft de bioscoop u opgesloten gehouden in
zijn nacht, uw lichaam teekent verzet aan tegen
de onverkwikkelijke lucht.
Zijt ge weer thuis uit een dancing of een ban
ket - ei, wat een onbehaaglijk gevoel wegens den
verloren tijd.
Van een autorit keert ge terug, uit mekaar ge
schud, bestoven gelijk een mijnwerkster en met
pijnlijke oogen.
Gawandel en.
Stap voor stap treedt ge binnen in de eeuwen
oude, lentejongé natuur, die geboren wordt bij
elke schrede die ge doet. Een voor een ziet ge
de boomen voor u komen staan en de bosjes
bloemen gij kint ze telkens weer zien in hun
volmaaktheid, vorm en kleur en geur er van
opnemen in u, steeds dezelfde, maar altoos weer
anders, verrukkelijk, gelijk de verliefde steeds
weer dezelfde woorden van liefde in zich op
neemt en ze steeds weer anders voelt.
Ga wandelen.
Dan maakt gij deel uit van de wereld der plan
ten, der vogels, der goudtorren,der atalanta's en
der pinksterbloemen. Gij beweegt u met hetzelf
de rythme in hun rijk. Gij verstoort niets, want
gij zijt een brok natuur een bewuste brok daar
enboven.
Als ge met auto of fiets door de velden raast
dan scheurt ge u los van de natuur, dan breekt
ge de harmonie
Ga wandelen.
Ontdek den witten weg, waar ge alleen zijt,
maar niet eenzaam Ontdek de fluweelen, boo
menmassa, waarvan de zachtheid u goed maakt.
Ontdekt de hoogte, waar gijzelf een toppunt
wordt, alles beheerscht en een hoekje van de
eeuwigheid ziet opengaan.
Ga wandelen.
Als ge thuiskomt zijt ge beter, rijker, blijder
en hebt ge een herinnering die niet vergaat, en
misschien een blauw bloempje, dat ergens argloos
geplukt en dat ge bewaart in het boek, dat ge
leest als ge niet kunt gaan wandelen.
Overreden. Toen Woensdag de 18-jarige
T. v. B., uit Woudenberg, met een rijwiel langs
de spoorbaan reed ten einde een familielid te
bezoeken is hij door een goederentrein gegrepen
Het hoofd werd hem van den romp geschei
den.
De „doodelijke straa 1". Gister is in
hét Lagerhuis een vraag gesteld, betreffende de
uitvinding van den Britschen geleerde, Grindell
Matthews, bekend als de „doodelijke straal".
Den onderstaatssecretaris voor Luchtvaart
werd de vraag gesteld, of het hem bekend is,
dat een Fransch syndicaat gevormd is ter ver
krijging van het patent hiervan en of hij be
reid is stappen te doen, om zekerheid te verkrij
gen betreffende de waarde van het patent voor
de nationale verdediging in de lucht en ten einde
te voorkomen, dat dit patent in buitenlandsche
handen overgaat.
De onderstaatssecretaris, Leach, antwoord
de, dat het ministerie van Luchtvaart zich in
verbinding heeft gesteld met Matthews, doch
dat het voor het oogenblik niet raadzaam is,
een volledige verklaring hierover af te leggen.
welke in de smakelijkste reclamevormen worden
uitgekraamd. Bedroevend is 't, hoeveel er dik
wijls bij 't simpelste voorstel wordt bijgesleept,
enkel en alleen, om z'n zucht naar praten voor
,,'t schellinkje" te verzadigen, terwijl een meer
ingewikkeld voorstel, dat blijkbaar den meesten
leden te hoog gaat, er bijna zonder slag of stoot
wordt doorgehaald.
't Kan o.i. dan ook niet ontkend worden, dat
een der diepere oorzaken, waarom men zoo aan
kleinigheden blijft hangen, hierin is te zoeken,
dat zoovele huidige raadsleden niet anders ver
dienen, dan betiteld te worden met den rang van
een middelmatig politiek, oeconomisch en sociaal
dilettant, die zijn betrekkelijke onkunde tracht
te vei-bergen onder 't mom van veelpraterij,
waarvan de zakelijke inhoud bijna tot nihil is
te redueeeren. Beter is voor dergelijken de naam
praatvaders, dan vroede vaderen. Men zou kun
nen tegenwerpen, dat Schiedam speciaal de
stad van het spraakwater is, maar een excuus
dunkt ons dit toch niet,want als men ergens nuch
ter moet zijn, dan is 't toch zeker in de raadszaal.
Thee of koffie houdt men er in den regel ook
maar verstandig buiten, 't zou anders ook een
echt gezellige „Kaffee-klatsch" daar kunnen
worden en van eindigen was dan misschien hee-
De Russische sovjet-pers. Wie
leest er kranten in raden-Rusland In hoe
verre zijn de Sovjets-autoriteiten gevorderd
met de uitvoering van haar program in zake
volksontwikkeling door middel van boeken en
dagbladen Welke is in 't algemeen de positie
der Sovjet-pers wat aantal organen cn lezerstal
betreft.
Een antwoord op deze vragen, die niet van
interesse ontblo.ot zijn, was tot dusver moeilijk
te geven, daar evenals zoovele dingen in Rus
land ook deze kwestfe moeilijk te benaderen
was, vanwege het geheimzinnige waas, dat
alles omgaf.
Ter gelegenheid van de jongste 1 Mei-feesten
is echter de Moskousche „Izwestija" met een
nummer uitgekomen, dat speciaal aan de
Sovjet-pers gewijs was. Onder het opschrift
„Leve de Sovjet-pers, de spreektrompet van de
revolutie wordt een overzicht gegeven van
het aantal bolsjewistische bladen en hun respec
tieve oplaag.
Aan dit exposé, dat een antwoord op de
bovengestelde vragen mogelijk maakt, ontlee-
nen wij dan het volgende, waarbij wij vooral
de statistieken zullen laten spreken.
lemaai geen sprake meer. Gelukkig telt de raad
ook nog vele geschikte, zelfs zeer geschikte leden,
die niet meer zeggen, dan hun in dit of datjuist-
bepaald opziohL noodzakelijk voorkomt en vrij
zijn van den drift naar publiek succes. Watmoeten
deze zich dikwijls zitten te ergeren over dat tijd-
roovend, niets-nuttend gepraat hunner geachte
collega's, die zoo onhoffelijk zijn te vergeten,
dat, al hebben ze zelf den tijd, anderen dat nog
niet hebben, die door 't onnoodig rekken der
raadszitting misschien heel wat moeten verzui
men, wat schade ten gevolge kan hebben.
De praat-maniakken zouden 't zoo erg kunnen
maken, dat de meer bezadigden er den brui van
gaven en 't gemeente-bestuur aan de bhjvenden
overlieten, 't Is echter niet te hopen, dat 't nog
eens zoover komt, want dan was 't vonnis van
onze goede gemeente Sschiedain geteekend en
zou zelfs Rotterdam er hartelijk voor bedanken,
den faillieten boedel weer in 't reine te brengen.
't Eenigste probate middel, om de op-publieke-
guast-tukke-praatvaders in toom te houden,
dunkt ons een meer dan strenge leiding, we e
onverbiddelijk is in haar zware taak en dit blijft.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
J
