DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN
47ste Jaargang.
Zaterdag 12 Juli 1924.
No. 13995
Bureau: KOEMARKT 4. Telefoon Intercommunaal 85 Postbus: 39.
Abonnementen per 3 maanden 2.70, per week 20 cent, franco per
post 3.— per kwartaal. Afzonderlijke nummers 4 cent. Zaterdagavondnummer
met Officieel Kerkbericht 10 ets.
Advertentiën: 15 regels 1.75elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Gratis-Ongevallenverzekering f 500 bi] levenslange geheele invaliditeitf 200 bij verlies van een hand, voet of oog f 200 bij dood f 200 bij verlies van een
duim; f 60 bij verlies van een wijsvinger; f 15 lij verlies van eiken anderen vinger. De verzekering wordt gewaarborgd door deHoll.Algem.Verz.bankteSchiedam
Dit nummer bestaat uit twee bladen
TWEEDE BLAD.
Binnenland.
Dc Vlootwet-leugen.
Dezer dagen hebben wij, schrijft ,,de Tijd
er op gewezen, |hoe de „Voorwaarts" opnieuw
met de „vergissing", de „schrijffout" van den
Haagschen Bestuurdersbond, nu in ieder geval
een grove leugen voor den dag kwam. Minister
Colijn heeft door de radio gezegd, dat men een
jaar lang noodig zou hebben om per minuut 10
briefjes van 25 meer te tellen ten einde het
tekort van een jaar (1925) op onze Staatsbegroo-
ting te dekken. De „Voorwaarts" nu voegde
er bij
„Accoord Maar hij (de Minister) vergat er
bij te vertellen, dat men dus een jaar of 3,
zegge drie, noodig zou hebben gehad om zijn
Vlootwet uit te tellen."
Men begrijpt de suggestie op de drie hon
derd millioen werd nog eens gezinspeeld dit
gebeurde in verband met het door Minister-
Colijn genoemde tekort van één jaaren
de lezers van de „Voorwaarts" waarvan er velen,
het weze met alle respect gezegd, wel niet slim
mer zijn dan de leiders van den Haagschen Be
stuurdersbond, zouden daaruit de conclusie
kunnen trekken, dat het jaarlijksch tekort
alleen daarover toch ging het door aanneming
van de Vlootwet met 300 millioen zou zijn toe
genomen.
Zóó deed de grove misleiding, de leugen
.haar werk.
En tot erkenning van de waarheid kan de
„Voorwaarts" zich blijkbaar nog niet opwerken.
In plaats van loyaal de „vergissing" te erken
nen, tracht het blad er zich uit te draaien met de
bewering, de leugen van „300 millioen per jaar
niet woordelijk te hebben neergeschreven. Maar
terwijl zij de kern van de leugen, de legende van
de 300 millioen voor de Vlootwet tracht te
handhaven, gaat de „Voorwaarts'-redacteur
te keer als een duivel in een wijwatervat, omdat
wij het zijn, die de tong van den leugenaar heb
ben beetgepakt.
Misleidend te werk gaan en als de leugens
zijn gesignaleerd -de volle waarheid aan de
lezers onthouden, om de leugentjes een schijn
van waarheid te geven, ziedaar de politieke mo
raal van de „Voorwaarts."
Het donkere Zuiden.
In een opstel over het oude stadje Sluis en
over Zeeuwsch-Vlaanderen, schrijft Mr. Greta
van Rijn in het Haagsche liberale dagblad „Het
Vaderland" vol waardeering over het Zuiden
o.m. het volgende:
„We kunnen zonder overdrijving zeggen,
dat heel de groote beschaving van Nederland
aan de Zuidelijke ziel is te danken.
Onze letterkunde heeft tot oorsprong Jacob
van Maerlant, hij woonde te Damme. Het epos
Reinaert de Vos speelt in dezen punt van Vlaan
deren.
Onze schilderkunst hebben we met België
gemeen, de Van Eijcken zijn de eerste olieverf
schilders. Vóór hen hebben de gebroeders du
Limburg aan getijdeboeken gewerkt, zij kwamen
uit Zuid-Limburg.
Hugo van der Goes kan men zoowel Neder
lander als Vlaming noemen.
Onze bouwkunst, de schat van het Stadhuis
van Middelburg en Veere is zuiver laat-Vlaam-
sche Gothiek.
Onze zeehelden zijn op de Trompen na, alle
maal Zeeuwen. De Ruyter, Evertsen, Bankert,
Piet Hein, hoewel geografisch uit Holland af
komstig is het type van een Zierikzeeër.
Kortom, van Bezuiden den Moerdijk is de
bloei van Nederland gekomen nu wil Nederland
maar al te gaarne voor dat Zuiden de schouders
ophalen „het donkere Zuiden", een hatelijkheid,
even ondankbaar als onwaar."
En in het zelfde artikel zegt de schrijfster,
die toch van onverdacht liberale huize is, verder
,,Er is een wisselwerking van beschaving
Noord-Zuid. Uit het Zuiden is de werkelijke
cultuur gekomen, nu is het Belgisch Vlaanderen
en ook Zeeland, Brabant en Limburg wier weg
naar het Noorden ligt.
In België wordt Vlaanderen verdrukt, maar
in Nederland wordt het Zuiden niet eens ver
drukt, het wordt soms vergeten, en ik weet niet
wat meer grieft."
Deze uitlatingen in het liberale „Vaderland"
kunnen te pas komen.
De Kapitaalvlueht naar het buitenland.
Onder diegenen, die Nederland verlieten om
zich in het buitenland te gaan vestigen, waren
er ook die in gebreke bleven vóór hun vertrek
de door hen verschuldigde belastingen aan te
zuiveren en die te dier zake eveneens in gebreke
bleven om aan hunne verplichtingen te voldoen
nadat zij reeds buitenslands woonachtig waren
geworden.
Naar het „Gentrum" verneemt, zijn hiertegen
door de Regeering maatregelen genomen. Blijven
dezulken in gebreke te voldoen aan de door de
belastingadministratie tot hen gerichte aan
maningen, dan zal worden overwogen de hun
verstrekte paspoorten in te trekken, waardoor
hun het verblijf in het buitenland wellicht on
mogelijk zal blijken en waardoor de belasting
administratie bij terugkeer in Nederland in
de gelegenheid zal komen hen tot nakoming
hunner verplichtingen te dwingen.
Varia
Jeanne d'Arc,
Voor romans, zoowel als drama s zullen er
weinig dankbaarder hystorische onderwerpen
worden gevonden, als de geschiedenis van de
zoo hoog begenadigde Fransche Maagd, de H.
Jeanne d'Arc, wier leven, strijd en marteldood
een ieder onzer lezers wel bekend zal zijn.
Reeds langen tijd zalig verklaard, werd zij
twee jaar geleden waardig bevonden in de on
telbare rijen der Heiligen te worden opgenomen,
welk heugelijk gebeuren de geheele Katholieke
wereld, maar vooral 't door haar bevrijde Frank
rijk met enthousiasten jubel en blijdschap heeft
gevierd. Dagen lang Was Jeanne d Arc s vader
land in grootsche feesten dankbaar en verheugd,
omdat 't de Kerk had behaagd Orleans' koene,
reine Maagd met den Heiligen-aureool te ver
rijken, waardoor zij een nog waardiger voorbeeld
van moed en Godsvertrouwen werd, dan zij
reeds zoovele eeuwen voor haar landgenooten en
de geheele kerk is geweest.
't Is daarom zoo begrijpelijk, dat dichters en
schrijvers zoovele zangen en bladzijden hebben
geschreven, om Jeanne d'Arc 's roemrijke daden,
door den dood op den brandstapel bekroond, in
passende woorden te verheerlijkenen 't is
eveneens begrijpelijk, maar daarom nog niet
afkeurenswaardig, dat haar persoon in den loop
der tijden met vele vrome legenden werd om
weven. De groote waarheid echter, dat zij van
God de opdracht kreeg Frankrijk van het En-
Het rapport der S taats commissie.
Het „Centrum" schrijft
„Eenige leden der meerderheid, die het voor
stellen van een subsidie-regeling voor de toe
komst voorbarig achtte, spraken het onom
wonden uit, dat zij voor zulk een steun aan het
bijzonder universitair onderwijs niet gelijke
moreele gronden aanwezig kunnen achten, als,
ook volgens hunne meening, gelden voor het
lager en middelbaar onderwijs.
Terecht kwam men hiertegen van de zijde
der minderheid op.
Terecht herinnerde men aan de opdracht,
welke de commissie te vervullen kreeg, en welke
nu op een voornaam punt onafgedaan bleef.
Terecht ook deed zij den wensch van billijk
heid hooren, er daarbij op wijzende, dat thans
ongeveer 40 pCt. der bevolking ten volle het
zijne moet bijdragen voor de drie Rijksuniversi
teiten, terwijl dit deel des volks tevens in de
kosten eener bijzondere Universiteit heeft te
voorzien.
Het is niet logisch en het is niet redelijk."
Gemengd Nieuws.
De schatkamers onder het Kre-
1 i n. Het sprookjesachtige gerucht, dat in Mos-
kou onder de al-oude Tsarenstad, het Kremlin,
een labyrinth van gangen, kamers en nissen
zou zijn ontdekt, heeft de pers der geheele
wereld in rep en roer gebracht. Het belang
rijkste is echter, dat in dit onderaardsche
gewelf een onmetelijke schat verborgen moet
zijn.
Aangezien catacomben, onderaardsche gan
gen, schatkamers onder de aarde en vooral
eeuwenoude begraven schatten de mensche-
lijke fantasie steeds prikkelen, is het mis
schien niet misplaatst eenige nadere bijzon
derheden te vermelden, omtrent de „Moskou
sche schatten. h
Sceptici hebben aanstonds beweerd, dat
deze geruchten slechts een „Mache" z.ijn, in
verband met de Engelsck-Russische bespre
kingen over eén leCning. Best mogelijk Maar
het feit valt niet te ontkennen, dat zich inder
daad onder het Kremlin onderaardsche gangen
en schuilplaatsen bevinden en dat daarin zeker
belangrijke schatten-verzamelingen aanwezig
zijn.
In de eerste plaats moet worden vastgesteld,
dat men reeds eeuwenlang kennis draagt van
deze onderaardsche bouwwerken. Reeds pre
cies 200 jaar geleden, in 1724, heeft niemand
meer of minder dan Peter de Groote een onder
zoek daarnaar laten instellen, toen, in zijn
zwaren strijd met Karei XII, zijn staatsfondsen
begonnen uitgeput te geraken en hij na den slag
bij Woltawa naar de middelen zocht om den
oorlog voort te zetten. Hij schijnt daarbij een
deel succes te hebben gehad en inderdaad
een stukje van den schat te hebben gevonden.
Maar dit historische feit bewijst niet alléén,
het bestaan van het mythologische labyrinth.
De op werkelijke feiten berustende ontdek
kingen reiken tot de jongste tijden. Zoo stuitte
men in 1860 onder het paleis van de Synodale
vergadering in het Kremlin te Moskou op onder
aardsche nissen en in 1896 op een onderaardsche
gang en in 1912 eveneens op een soortgelijk
ondergrondsch bouwwerk. Er bestaan dus tast
bare bewijzen voor het bestaan van een tweede
Kremlin onder het bovengrondsche.
De veel belangrijker en juist onder de hui
dige omstandigheden zoo gewichtige vraag
blijft dus open, of deze onderaardsche gewel
ven ook inderdaad schatten bevatten. -En het
zal wel niet zijn na te vorschen of zij nóg schat
ten bevatten in noemenswaardige hoeveelheid.
Doch dat zij „waarden" zooals men dit heden
ten dage noemt, bevat hebben, welke ver boven
onze beguppen van rijksdom uitgaan, hoewel
wij den laatsten tijd gewend zijn aan het werken
met „biljoenen en triljoenen" staat wel vast.
Daartoe behoeft men slechts te denken aan
de geschiedenis van het ontstaan dezer gan
gen en schatkamers.
De rijkdom van het oude Moskou was ge
weldig groot. Van Engelsche reizigers weten
wij reeds mt de 16de eeuw ongeveer het volgende:
Aan het hof van den Tsaar, Iwan de Verschrik
kelijke, bestond al het vaatwerk, borden,
schalen, kruiken, bekers enz. uit puur goud en
veel daarvan was bovendien nog inet kostbare
steenen rijkelijk bezet. Vele malen werden 500
buitenlanders en 200 Russen aan de tafei van
den Tsaar genood en allen gebruikte** deze
gouden voorwerpen, terwijl nog een groote
menigte daarvan overal was opgestapeld.
Al mag hierbij ook overdrijving in het spel
zijn geweest, toch bewijzen deze verhalen,
gelsche juk te verlossen en haar Koning Karei
in Reims als rechtmatig souverein te doen zal
ven, welke opdracht zij moedig heeft volbracht
en zelf met den dood heeft gekocht, blijft voorop
onaantastbaar vast staande legenden zijn
als een stralenkrans, welke haar persoon en
leven nóg schooner en liefelijker maakt, haar
verheft tot een populaire heilige, als weinig
andere.
Niet alleen heeft Jeanne d'Arc steeds de
liefde en waardeering der Katholieken genoten,
maar ook andersdenkende dichters en schrij
vers hebben er lust voor gevoeld, haar levens
loop in proza of poëzie uit te beelden.
't Stemt echter treurig, dat men van die zijde,
dat leven zoo dikwijls onwaar en verwrongen
heeft voorgesteld en nog houdt men hiermee niet
op.De groote Duitsche dichter Schiller o.m. geeft
in zijn drama „Die Jungfrau von Orleans" een
absoluut verkeerde, ontoelaatbare voorstelling
van Jeanne d'Arc's werken en streven, door haar
tijdens den strijd noodlottig te laten verlieven op
een vijandelijk, Engelsch officier-, wat toch
tegen alle werkelijke waarheid indruischt. Ove
rigens toont Schiller den grootsten eerbied voor
zijn hoofdpersoon en steekt hierdoor nog aller
gunstigst af bij den beruchten Franschen schrij
ver Anatole France, die in een zijner werken
Jeanne d'Arc tot een „mascotte", een werktuig
m handen der priesters zonder „eenige werkelij
ke militaire of politieke gaven" tracht te ver
lagen. Hier treedt allerduidelijkst France's on
geloof en anti-papisme aan het licht. En thans
gaat in Londen een nieuw Jeanne d'Arc-drama,
dat Iwan een zéér rijk vorst is geweest. Be
denkt men nu, dat ook reeds ten tijde van Iwan
de Verschrikkelijke de Russische kerken en
kathedralen onmetelijke hoeveelheden goud
en edelsteenen bezaten, dat de deuren, wel
ke toegang gaven tot het Allerheiligste uit
zuiver goud bestonden en de vele heiligen
beelden met de schitterendste edelgesteenten
getooid waren, en als men dan nog bedenkt,
dat de Wreede-Verschrikkelijke niet alleen
zeer wantrouwend, maar ook zéér hebzuchtig
was, dan komt men ongetwijfeld tot de con
clusie Iwan zou deze kerkschatten noo:t on
aangetast hebben gelaten, als hijzelf n et rijk
gezegend was met schatten en edelsteenen.
FFnderpalen kende hij ;mmers n;etDat be
wijst wel de wijze waarop hij gewoonlijk zijn
rijkdom vergrootte.
Is het dan verwonderlijk dat deze Tsaar
zijn schatten veilig trachtte te bewaren En
evenals alle volkeren der oudheid, heeft ook
hij de veiligste schuilplaats gezocht en gevonden,
in den schoot van moeder Aarde. En hetzelfde
deden ook de met aardsche schatten gezegende
onderdanen van den Verschrikkelijken Iwan,
ten einde zich tegen de „vaderlijke" bezoeken
van hun vorst te beschermen. Deze bezoeken
waren namelijk niets anders, dan rooftochten,
waarop Iwan zich alle schatten van zijn onder
danen toeëigende, welke hem begeerenswaard
voorkwamen. Daaruit is het ook te verklaren,
dat thans, 350 jaar later, de bodem van Moskou
nog steeds een geheim verbergt en dat de kost
bare bibliotheek van Iwan den Verschrikkelijke
ook nog steeds onder dezen bodem rust.
Bovendien beschikt men ook over eenige
historische data over den bouw van de onder
aardsche gangen, alsmede eenige namen dei-
architecten, die daaraan gewerkt hebben. Een
hunner was een Italiaan, Fioravente die tot
1486 in het Kremlin werkzaam was.
Op grond van al deze historische gegevens
mag men aannemen, dat inderdaad het onder
aardsche Kremlin bestaat in den omvang zooals
die beschreven wordt, en dat zich daarin nog
steeds belangrijke schatten bevinden.
getiteld „Saint Joan", van den anarchistischen,
socialistischen Ierschen tooneelschrijver Bernard
Shaw. Deze behandelt hierin zijn hoofdpersoon
ook zeer sympathiek en men voelt, zoo lazen we
in een recensie, dat Shaw Jeanne d'Arc alle
liefde en waardeering toedraagt, maar
ziet men dan naar de voorstelling en ontwikke
ling in zijn werk, dan blijft van de katholieke
sententie in deze hystorische kwestie niet
veel over.
Jeanne's geloof meent Shaw, berust, bewust
of onbewust, veel meer in haar zelf dan in eenige
uiterlijke macht en haar triomphen zijn te dan
ken aan geen ander wonder dan dat van haar
eigen verwonderlijk scherp inzicht.Hij beschouwt
de bovennatuurlijke stemmen en visioenen, die
Jeanne d'Arc leidden, niet als bedrog of halluci
natie, maar als een zeer natuurlijk gevolg van
een sterk „visualiseerende" verbeelding, die
het krachtige werken van haar eigen geest den
vorm gaf van wezenlijke geluiden en gezichten.
Hij ziet in haar verder een voorloopster van het
Protestantisme, die n.b. de Kerk zelf op den
brandstapel zou hebben gebracht. (Dus de
kerk zou zelf martelaars maken). En zoo philö-
sopheert deze vrijdenker op zijn manier voort,
en phantaseert in zijn wild, woest, verward
brein een Jeanne d'Arc-geschiedenis terecht,
zooals 'hij die zelf gaarne zou wenschen.
Men ziet 't dus bij de andersdenkenden geldt
hier volop 'L zooveel hoofden, zooveel zinnen.
Maar 't zijn alle verwarde hoofden, verwarde
zinnen.
Concurrenten. In de „Grossier" biedt
M. K. de volgende raadgevingen aan zijn mede
winkeliers aan
Maakt u niet bezorgd om uw concurrenten.
Het is beter dat zij zich bekommeren om u.
Gelooft nimmer het verhaaltje van den man,
die verkoopen kan tegen de helft van uw prijzen
en die tweemaal zooveel Tzaken doet als u. Het
is niet waar en u behoeft er dus geen rekening
mee te houden. En zou het toevallig wel waar
zijn, dan kunt u binnenkort het faillissement
van den man verwachten en zullen zijn afnemers
zich wellicht tot u wenden.
Gebruikt uw geestkracht voor het opbouwen
van uw eigen zaak.
Scheldt nooit op uw concurrent. Indien het
kwaad, dat u van hem zoudt kunnen zeggen,
waar is, kunt u er zeker van zijn, dat zijn af
nemers dit vroeg of laat zullen ontdekken. In
dien u er geen bewijzen voor hebt, zal het ver
tellen u meer schade doen dan hem.
|j Indien uwJ concurrent iets uit uw voorraad
noodig heeft, verkoop het hem dan. Hoe knap
u ook in zaken, die in uw vak voorkomen, zijn
mag, kunt u toch niet alle zaken voor u alleen
houden.
Indien u winkelier bent, besteedt dan niet te
Fascisme en socialisme.
De grappenmaker der S.D.A.P., de ons allen
bekende heer Duys, lid der Tweede Kamer en
oud-wethouder van Zaandam, heeft dezer dagen
in den Haag een rede gehouden over een ern
stig onderwerp „De moord op Mateotti en het
Fascisme". Hij is leelijk aan 't uitpakken ge
weest over Mussolini's geesteskind, dat hij
qualificeerde als een uiting van machteloosheid,
een laatstestuiptrekking van het kapitalisme,
en stelde maar goedsmoeds de geheele Fas
cistenpartij verantwoordelijk voor den moord
op Mascotti, welke door enkele heethoofden
werd bedreven. Dat was natuurlijk den Neder-
landschen Fascisten, volgelingen van Dr. Ver-
viers, van wie er ook eenige in de zaal waren,
wat al te bar en ze schreeuwden en protesteer
den er dapper op los. Duys, ook niet van gister,
tenminste in de faculteit „schelden kwam er
weer vinnig tegen op en „troostte om een der
heeren, den actualist-fascist Schilthuijzcn met
de „vriendelijke" woorden „Wij zijn fatsoen
lijker dan jij, anders kwam je hier niet levend
vandaan." Maar 't had toch weinig gescheeld,
of Duys' partij-genooten hadden zijn woorden
beschaamd gemaakt, want tenslotte kreeg
Schilthuijzen 't zóó benauwd, dat hij op 't too-
neel in de armen van Duys bescherming moest
zoeken. Depolitie heeft gelukkig ,,'t zaakje"
nog tot een goed einde weten te brengen.
Er zal overigens wel stichting van deze ver
gadering zijn uitgegaan. Om van te schreien en te
beven
J.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
