DAGBLAD WOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
47ste Jaargang.
Vrijdag 7 November 1924.
No. 14093
Bureau: KOEMARKT 4. Telefoon Intercommunaal 85 Postbus: 39.
Abonnementen per 3 maanden 2.70, per week 20 cent, franco per
post f 3.per kwartaal. Afzonderlijke nummers 4 cent. Zaterdagavondnummer
met Officieel Kerkbericht 10 ets.
Advertentiën: 15 regels 1.75elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal "berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Gratis-Ongevallenverzekering f 500 bij levenslange geheele invaliditeitf 200 bij verlies van een hand, voet ol oog f 200 bij dood f 200 bij verlies van een
duim; f (50 bij verlies van een wijsvinger; f 15 bij verlies van eiken anderen vinger. De verzekering wordt gewaarborgd door deN.Holl.AIgem. Verz.bank Schiedam
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
EERSTE BLAD.
Staten Genera»!.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Donderdag, 6 November.
Bij de voortzetting van de behandeling van de
interpellatie-Gerhard over de ambtenaars
salarissen en het georganiseerd overleg repliceert
de heer Gerhard (S. D.). Interpellant stelt
een motie voor, de noodzakelijkheid uitsprekende,
dat de aangekondigde maatregelen inzake de
salarisregeling worden teruggekomen dat aan
de ongehuwde ambtenaren niet meer kortingen
mogen worden opgelegd dan aan de gehuwden
en de inwerkingtreding van het bezoldigings
besluit zal worden opgeschort.
De heer B r a a t (Platei), zegt, dat de verla
ging van de ambtenaarssalarissen zeer noodza
kelijk is. De classificatie dient te worden opge
heven, daar de sLad de beste krachten tot zich
treht zelfs na het jongste bezoldigingsbesluit
zijn de salarissen nog exorbitant hoog. De ver
laging gaat spr. in de verste verte nog niet
ver genoeg.
De heer Bongaerts (R. K.) erkent dat
wij in financieele moeilijkheden verkeeren en
dat.dit gevaar met zich brengt. Kapitaalsvor
ming wordt moeilijk gemaakt de regeering
moet deze vorming bevorderen en met alle
kracht inflatie tegengaan. Inkrimping van het
budget en sluitend maken van de begrooting
is een dringende eisch. Bezuinigingen staan
daarbij voorop en de Regeering werkte in die
richting en aangezien de salarislast een belang
rijk deel der uitgaven bedraagt, is het te begrij
pen, dat de Regeering ook daarop wil bezuinigen.
De salarislast bij de spoorwegen was in
1913 37 millioen en is in den loop der jaren
gestegen tot, 137 millioen en bedraagt thans
lie1/., millioen. Het is te begrijpen dat daarop
bezuinigd moet worden.
Vervolgens geeft spr. eenige index-cijfers
die aanwijzen dat deze zijn gedaald in den
loop van 1924. Tegen bet eind van het jaar
stijgen ze altijd weer iets. Een vergelijking
tusschen December 1921 en 1924 wijst aan dat
de daling grooter is dan 18?/2 pCt., het per
centage der kortingen op de salarissen.
Spr. vergelijkt loonen van rijkswerklieden met
die van particuliere bedrijven. Metaalarbeiders
kunnen worden gelijkgesteld met groep IV der
vaklieden. De arbeiders dezer groep verdienen
28.80 tot 33.60, metaalbewerkers een loon
van 28.50, sigarenmakers 2324, textielar
beiders 2324.
De heer Snoeck Henkemans (C. H.)
acht de salariskwestie een staatsbelang en uit
dat oogpunt beziet hij deze kwestie. Door den
nood der tijdeft moest de regeering tot s5alarisr
verlaging overgaan.
Van hen, die na 1 October 1924 in het huwe
lijk treden, wenscht hij alsnog een tegemoet
komende houding.Voor het platteland vraagt hij
nog eens een speciaal onderzoek.
Georganiseerd overleg beteekent niet mee-
regeeren maar is ook niets meer dan een advies.
Het heeft ten doel door bespreking tot een
resultaat te komen. Hij hoopt dat de regeering
die het hoogst staat, alles in het werk zal stellen
om een goed overleg te krijgen.
De heer Ketelaar (V. D.) constateert dat
geen enkel vakblad de houding der regeering
heeft verdedigd of vergoelijkt.
De heer Schouten (A. R.) is van oordeel,
dat alle fracties der Kamer behalve de commu
nistische, moeten erkennen, dat de salaris
positie der ambtenaren aangetast moet worden
als daad van regeeringsbeleid. Onjuist is het,
dat de salarissen de sluitpost, zijn. Dat kan
met zoo'n groot bedrag nimmer het geval zijn.
De salarissen bedragen meer dan de helft van
de begrooting en als men daaraan niet mag
raken dan is het onmogelijk om de begrooting
te sluiten.
Het overleg heeft niet het verloop gehad dat
spï. wenscht. Is in Amsterdam het overleg ge
slaagd En daar kon men geen aanmerking
maken op de organisatie van het overleg. Het
resultaat was bedroevend. In Den Haag is ook
geen resultaat bereikt. Spr. komt er dus tegen
op dat men de Regeering zoo hard valt dat er
geen resultaat is verkregen. Scheiding tusschen
gehuwden en ongehuwden acht hij alleszins
toelaatbaar, maar zij die alsnog huwen moeten
met gehuwden van thans gelijkgesteld worden.
De vergadering wordt verdaagd tot heden
één uur.
B 1 a n e d. 1 a s d.
De vliegtocht NederlandIndie.
Uit Aleppo werd gisteren gemeld
Van der Hoop en zijn reisgenooten zijn gister
ochtend uit Angora vertrokken en in den na
middag te Aleppo aangekomen na een vlucht
van zes uur en 3 minuten over een afstand van
750 K.M. Ondanks de moeilijkheden van de
geaccidenteerde streek van Taurus is het een
prachtige vlucht geweest. Vanochtend zijn zij
in de richting Bagdad vertrokken van het
militaire vliegterrein, waar hun gastvrijheid
was verleend.
De heer Van der Hoop heeft uit Bagdad aan
het Haagsche Aneta kantoor d.d. gisteren ge
seind
Na een voorspoedige reis van Aleppo is de
II N A C C te Bagdad aangekomen. T oestel,
motor en wij drieën verkeeren in dep besten
toestand. Ilot weer was gedurende de reis
prachtig. De daling geschiedde vlot en het vlieg
veld hier is uitstekend. De ontvangst van de
Royal Air Force was allerhartelijkst. Vrijdag
vertrekken we naar Basra.
Eerste Kamer.
Het centraal stembureau heeft .gister tot
lid van de Eerste Kamer benoemd verklaard
den heer F. L. Ossendorp, te Amsterdam, ter
voorziening in de vacature, ontstaan door het
bedanken van den heer H. van Kol.
Het consulaat-generaal der
Vereenigde Staten.
Naar men verneemt, zal het consulaat-gene
raal der Vereenigde Staten van Amerika van
Rotterdam naar Amsterdam worden verplaatst.
De Amerikaansche consul-generaal te Hongkong,
de heer W. H. Gale, is als zoodanig benoemd
te Amsterdam, terwijl te Rotterdam voortaan
slechts een consul gevestigd zal zijn, als hoedanig
dezer dagen is opgetreden de heer E. Adow
de reden hiervan is onbekend.
De actie van St. Michael.
In „Ons Noorden" zet de Zeereerw. heer \V.
F. A. Overmeer, secretaris der R. K. Centrale
Kiesvereeniging in Friesland nader zijn reeds
bekende standpunt uiteen ten opzichte van
den Bond St. Michael
„Zelfs indien alle stellingen van dien Bond
aanneembaar zijn, blijft de oprichting van dien
Bond, volgens ons, een absoluut onorganisato
rische daad, waarbij de leiding aan het wettig
gezag wordt ontnomen èn een daad van roe-*
keloosheid en erger, wijl men niet enkel de
eenheid van de partij in de waagschaal stelt,
maar zeker tot vernietiging dier eenheid komt.
Verder hebben wij geen bezwaar tegen het
eigenlijk bestudeeren Van allerlei vraagstukken
integendeel. Wij hebben zelfs geen bezwaar
tegen studieclubs. Mits
lo. deze studieclubs ook werkelijke studie
clubs blijven, en zich onthouden van alle ver
dere politieke actie, wijl dit toekomt aan de
kiesvereeniging.
2o. hun reglement worde goedgekeurd door
het wettig gezag, en de club blijve onder de
leiding van dit gezag
3o. men er geen landelijken Bond van make
wijl juist, door die landelijke organiseering als
vanzelf een nieuwe politieke partij ontstaat.
Men noemde de tactiek van den Dein. Bond
zich te organiseeren als een vereeniging van
studieclubs enkel onder de leden der Katho
lieke Staatspartij een handige advocatenstreek.
Zelfs wil ik voorloopig de goede trouw der
heeren aannemen. Maar dit wil ik wel zeggen,
dat uit deze handige advocatenstreek uit
het feit dat ze reglementair enkel leden der
R. K. Staatspartij als leden wil volgt, dat
ze optreedt op het terrein onzer partij, en dus
te erkennen heeft het daar heerschend wettig
gezag."
Prof. A. Steger schrijft in „De Maasbode
onder meer het volgende
Wanneer wij nu de vraag Is de Bond in
den Bond toelaatbaar willen beantwoorden,
dan moet noodzakelijk daaraan voorafgaan de
behandeling van de andere Gaat het bij den
Democratisehen Bond „St. Michael" om er-
schil van inzicht omtrent de/ wijze, waarop in
bepaalde omstandigheden van tijd en conjunc
tuur het algemeen belang in het staatsbeleid
tot zijn recht moet komen, zonder dat dit nood
zakelijk leidt tot overwegende stands- en be
langenvertegenwoordiging
Is het antwoord op dit vraag „ja", dan kan
men nog geen sympathie gevoelen voor „St.
Michaël", maar diens doen en streven ontoe
laatbaar achten in de R. K. Staatspartij kan
men o.i. dan niet. Is het antwoord op die vraag
„neen", dan kan men nog wel sympathie ge
voelen voor „St. Michaël", maar diens doen en
streven is o.i. dan in de R. K. Staatspartij on
toelaatbaar.
Waartoe men komen kan.
In de dezer dagen gehouden gemeenteraads
vergadering te Utrecht is de, behandeling van de
begrooting voortgezet.
De heer Setteur („r.k." volkspartij) zeide, dat
hij in godsdienstig-principieele beslissingen zijn
stem zal uitbrengen met rechts in economische
aangelegenheden met links, (lees rood) zonder de
beginselen der sociaal-democraten te onder
schrijven. 't Is fraai
Ons laag tarief.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken voor
Rijnland te Leiden heeft aan den ministerraad
verzocht, ten volle de omstandigheid, dat in
Nederland in vergelijking met andere landen
steeds uiterst lage invoerrechten geheven worden,
te gebruiken, door te bevorderen, dat le. voor
stellen gedaan worden om tot een maximum-
en minimumtarief te geraken, en 2o. dat in den
tijd, die noodzakelijk moet verlöopen, alvorens
deze voorstellen hun beslag gekregen hebben,
slechts handelsverdragen van korten termijn
afgesloten worden.
Dc neg Rotterdam - den Haag.
De minister van waterstaat heeft op een brief
van B. en W. van Overschie betreffende de ver-
keersbelemmering door de ophaalbrug over de
Zwet geantwoord, dat hij geen termen aanwezig
acht om de vernieuwing van de nevenvermelde
brug te bevorderen. Naar zijn oordeel zouden
echter de bezwaren, die op tijdstippen van zeer
druk verkeer worden ondervonden tengevolge
van de geringe breedte van de brug kunnen
worden ondervangen door een goede verkeers
regeling ter plaatse, waartoe het college van
B. en W. zich met het gemeentebestuur van Delft
zou kunnen verslaan.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Geineentehegrooliiig 1925.
De gemeentebegrooting dienst 1925 is door
B. en W. in druk bij den Raad ingezonden.
Deze sluit in ontvangsten en uitgaven voor den
gewonen dienst met een bedrag van 4423301.07
en voor den kapitaaldienst in ontvangsten
8101563,81 2 en in uitgaven 6101570,61.
De inkomstenbelasting wordt geraamd op
1.000.000 en onvoorzien op 43919.38.
In liet begeleidend schrijven zeggen B. en W.
Ten einde Uwen Raad in staat te stellen tot
een nadere vergelijking met de begrootiiig voor
1924, voegen wij ook dit jaar weder een staat
van de voornaamste verschillen hierbij.
Bij het opmaken der begrooting is zooveel
mogelijk naar zuinigheid gestreefd.
echter is na de scherpe bezuinigingen reeds in
1924 aangebracht, geen verdere besparing kun
nen verkregen worden.
Wij willen hier laten volgen een opgaaf van
eenige uitgaven,, die niet onbelangrijk hooger
zijn dan in 1924.
Nadeel:
U 17. Onderhoud raadhuis 5000.
U 60 en 497. Rente tijdelijke leeningen 25.500
U 172. Onderhoudskosten havendienst 37.750.
U 208, 215, 238, 250, 284. Onderhoud, verlich
ting, verwarming, schoonhouden scholen L. O.
openbare en bijzondere 16.925.
U 310. Bewaarschoolonderwijs 3.875.
U 388 O 119. Krankzinnigen 3.200.
O 124 IJ 399. Uitkeeringen aan uitgetrokkenen.
(Het vorig jaar was de raming te laag, daar een
Rijkssubsidie werd uitgetrokken van 90 dat
niet werd verkregen) 10.000.
O/U 153/487. Burgerlijk Armbestuur 39.000.
Voordeel:
U 319. Schoolvoeding en kleeding ƒ5000.
O 125 U 400 Werkverschaffing 12.500.
Daartegenover waren slechts weinige uitga
ven belangrijk lager.
Wij kunnen noemen
U 99. Kosten openbare verlichting (mindere
vergoeding aan de Technische bedrijven als ge
volg van een gewijzigde regeling). 14.000.
O/U 152/480. Minder verlies van het Ziekenhuis
ƒ5.100.—.
Verschillende inkomsten ondergingen een aan
zienlijke verbetering. Wij noemen als de belang
rijkste
O 33. U 114. In te voeren keuringsgelden van
vleeseh na aftrek van de meer te maken kosten
voor dien dienst ƒ11.600.
O 79, 92 en 97. Schoolgelden L.O. 14.500.—.
O 132. Opcenten Grondb^jastiug 4.000.
O 57. Belasting gebouwde eigendommen
2.800.—.
O 134. Belasting Personeele belasting 17.000.-
O/U 143/423. Grondbedrijf ƒ55.000.
O/U 144/429 Gasfabriek (de uitkeering der
buitengewone reserves in 1924 als buitengewone
maatregel tot het sluitend maken van de begroo
ting buiten rekening gelaten) ƒ21.000.
O/IJ 145/436. Waterleiding 24.000—
Daartegenover waren weder belangrijke in
komsten lager
O 1 en 2. Batig slot ƒ151.152.
O 61 en 62. Haven-, brug- en sluisgelden
3.000—,
O 135 en 136. Dividend- en tantiemebelasting
24.000—,
O/U 146/442. Electriciteitsbedrijf (zonder de
in 1924 uitgekeerde reserves) ƒ21.700.
De buitengewone dekkingsmiddelen hebben
wij in de bovengegeven overzichten buiten aan
merking gelaten.
Ten vorigeu jare waren dit
Buitengewone reserves Gasfabriek 110.000.
Fonds voor bijzondere doeleinden - 90.000.
Rente winst gronden waterleiding - 34.000.
234.000.—
Op eenige belangrijke posten moeten wij nog de
bijzondere aandacht vestigen.
Git het ^verzicht bleek reeds, dat onder de
meerdere inkomsten voorkwam een belangrijk
meerdere winst van het Grondbedrijf.
Thans werd n.l. onder de uit te kceren rente
van de winstreserve opgenomen dc helft van de
rente van de winst gemaakt op degrondenover
gegaan aan de Gemeente Rotterdam. De andere
helft werd gebracht op een reserve, waarvan wij
reeds meermalen de noodzakelijkheid aan toon
den.
Wij hebben thans in deze zaak den middenweg
bewandeld door de helft van de rente uit te
koeren en de helft te reserveeren.
Voorts is in de rente van tijdelijke geldleenin-
gen begrepen een bedrag van 4500.voor het
maken van de nieuwe Koemarktbrug, hetgeen
met het oog op de eischen van het verkeer niet
langer meer kan worden uitgesteld en waar
mede wij het volgende jaar zouden willen zien
begonnen. Wij rekenen, dat in het jaar dan een
bedrag van 250.000.zal aanbesteed worden
dat echter eerst successievelijk zal behoeven te
worden opgenomen, zoodat met een bedrag
van 4500.— aan rente kan worden volstaan.
Wordt vervolgd).
Lezing Mr. Dr. Spaander.
De vergadering, uitgeschreven door de Afd.
Schiedam der Rijksleerarenvereeniging ter Voor
lichting in de kwestievan'tgewijzigdleerplander
H.B.S., en gehouden gisteravond in 't gebouw
„Kunstmin", werd door een vrij talrijk publiek
bijgewoond, w.o. we o.in. opmerkten burge
meester Gijsen en den wethouder van Onderwijs,
enkele raadsleden, leden der commissie van
toezicht op het M.Ö., verder den inspecteur van
het L.O., den rector van het Gymnasium, den
oud-Schiedammer, den heer Bitter en verschil
lende notabelen onzer stad.
De voorzitter der Scliied. afd. van Leeraren
Ir. Vollemens, opende om half acht met een
hartelijk woord van welkom aan allen, in 't
bijzonder aan de autoriteiten en den spreker Mr.
Dr. Spaander, uit Amsterdam, de bijeenkomst en
wees er voorts op, dat Schiedam met betrekking
tot haar H.B.S. weldra voor een belangrijke
beslissing zal komen te staan, of n.l. ook hier
een litterair-oeconomische afdeeling zal worden
opgericht. Over de richting in die nieuwe afdee
ling te volgen, is men 't thans echter nog lang
niet eens vooral drie stroomingen breken zich
baan eenige willen een handelsschool, andere
een cursus, waarhij vooral 'b litteraire op den
Voorgrond treedt en weer andere geven aan 't
oeeonoinische de voorkeur. De leeraren hebben
nu ingezien, dat voorlichting in dezen dus wel
noodzakelijk was en noodigden daarom hiertoe
uit Mr. Dr. Spaander, directeur van eenA'damsch
onderwijsinrichting met gewijzigd leerplan, dien
zij bijzonder voor deze voorlichtingstaak ge
schikt achtten.
Hierop gaf spr, 't woord aan Dr. Spaander,
die in vlotten, duidclijken trant zijn lezing hield.
Spr. begon met er op te wijzen, dat er heel
wat verwarde begrippen heerschen over de
nieuwe richting, die men op de H.B.S. wil
brengen en bij zal daarom met 't resultaat van
zijti rede tevreden zijn, wanneer bij crinee
den toehoorders in dezen warboel eenig licht
heeft kunnen brengen. Wat. wij kunnen geven
op de H.B.S., gaat spr. voort, is niet een gespeci
ficeerde opleiding voor een bepaald beroep, doch
alleen een algemeene ontwikkeling, min of meer
gericht naar een algemeene later in te nemen
leidende positie, 't Streven naar een litterair-
oeconomische richting, ontstaan uit reactie
tegen de physisch-mathernatischë, is reeds jaren
gaande en uitte zich twee jaar geleden in een ly
ceum-ontwerp, dat echter strandde. Toch werd
de strijd voortgezet en thans zijn reeds ver
schillende handelsscholen omgezet in litterair-
oeconomische instituten. Verder wil men nu
nog de H.B.S. gedeeltelijk van leerplan wijzigen,
dat ook litterair-oeeonomisch moet worden en
wier eindexamen dan tevens 't jus promovendi
inhoudt, d.i. 't recht om bij slagen daarin, zonder
verder examen en na alleen eerst nog wat de
oude talen bestudeerd te hebben, op de univer
siteit in letteren en rechten te kunnen studeeren.
En spr. meende dat 't bij de herziening der M.O.
wet, wat binnenkort zal gebeuren, wel zoover
zal komen. Ook voor dc z.g. handelsscholen wil
men het jus promovendi, maar daarvan is nog
geen sprake.
Na deze inleiding las spr. 't program voor van
zijn school (vroeger handelsschool, thans II.B.S.'
met gewijzigd leerplan), waarmee hij wilde
bewijzen, dat op die inlichting, al is ze oecopp-
misch-litterair georiënteerd, toch voldoende tijd
en zorg aan litteratuur en talen wordt besteed.
De eerste drie jaren verschillen zelfs maar weinig
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT