DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
48ste Jaargang.
Vrijdag 20 Februari 1925.
No. 14180
Bureau KOEMARKT 4. Telefoon Intercommunaal 85 Postbus 39. Advertentiën: 15 regels f 1.75 elke regel daarbovsn 35 cent, 3 maa'
Abonnementen per 3 maanden 2.70, per week 20 cent, franco per plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel,
post 3.per kwartaal. Afzonderlijke nummers 4 cent. Zaterdagavondnummer Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
met Officieel Kerkbericht 10 ets. ==^È|gjg||g|ijgJL toegezonden. Incassokosten worden be ekend.
Gratis-Ongevallenverzekering f 500 bij levenslange geheele invaliditeitf 200
duim; f 60 bij verlies van een wijsvinger; f 15 bij verlies van eiken anderen vinger
bij verlies van een hand, voet of oog f 200 bij dood f 200 bij verlies van een
De verzekering wordt gewaarborgd door deN.Holl.Algem.Verz.bank Schiedam
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
TWEEDE BLAD.
Buttenlandseh Nieuws.
ONTWAPENING.
Gister verluidde in goed ingelichte kringen
te Londen, dat Chamberlain in opdracht van
het EngeIscheN kabinet aan den gezant Kellogg,
bij diens vertrek naar Amerika een nota heeft
meegegeven, waarin het standpunt der Britsche
regeering ten aanzien van het protocol van
Genève en van de veiligheidskwestie uiteen gezet
wordt.
In deze nota zou de Britsche regeering ver
klaren, dat zij rliet voornemens is, een tweede
ontwapeningsconferentie bijeen te roepen, maar
dat zij het ten zeerste zou toejuichen indien
de Amerikaansche regeering een dergelijken
stap zou doen, aanknoopendé aan de resultaten
van de conferentie van Washington. De Britsche
regeering is bereid zich daar bij aan te sluiten.
Tot dusves is nog geen formeel voorstel van
Coolidge ontvangen voor de ontwapeningscon#
ferentie, doch elk Amerikaansch voorstel zal
in gunstige overweging worden genomen.
In antwoord op een vraag van Kenworthy
betreffende het houden van een ontwapenings
conferentie in Juni, verklaarde Chamberlain
in het Lagerhuis, dat de afgevaardigde zonder
twijfel de conferentie bedoelde, die op grond
van art. 17 van het protocol van Gerieve hijeen
zal worden geroepen.
Dit artikel maakt de bijeenkomst van een
ontwapeningsconferentie afhankelijk van de
voorwaarde, dat het protocol voor den lsten
Mei van dit jaar door de meerderheid van de
permanente leden van den Volkenbondsraad
geratificeerd moet zijn. Indien deze ratificatie
op genoemden datum niet heeft plaats gehad,
blijft het den Volkenbondsraad voorbehouden,
hetzij de uitnoodiging op grond van art. 17
van het protocol in te trekken, hetzij een latei-
tijdstip voor de conferentie te bepalen.
Of het mogelijk zal zijn^bovenomschreven
voorwaarde voor den lsten Mei te vervullen,
kon Chamberlain niet zeggen, maar hij wilde
daaraan toevoegen dat alle termijnen, die voor
de behandeling van het protocol oorspronkelijk
waren bepaald, te Rome met drie maanden zijn
verlengd, zoodat de eerste termijn 1 Maart a.s.
zal afloopen.
Daaraan kan worden toegevoegd, dat zooals
reeds gemeld, de Britsche regeering in Maart,
wanneer de Bondsraad te Londen bijeenkomt,
zeer waarschijnlijk de definitieve antwoorden
van de Dominions in zake de door haar voor
gestelde amendemenEëh op het protocol nog
niet za-1 hebben ontvangen, in welk geval'Cham
berlain den Bondsraad opnieuw uitstel zal moe
ten vragen.
PRUISEN.
Verschillende moties van vertrouwen en van
wantrouwen zijn gister in den Pruisischen Land
dag ingediend. De moties van wantrouwen zijn
niet tegen het kabinet-Marx maar tegen enkele
ministers gericht. Zoo willen de afgevaardigden
van de oeconomische partij b.v. niets weten van
Severing, van Ifirtsiefer en van dC Steiger, den
nieuwen minister van landbouw, die uit Han
nover komt en daarom in een slecht blaadje
staat bij de Wellen in de oeconomische partij.
De volkschen zijn Weer eens om iedenen van
tactischen aard met een motie van vertrouwen
voor Marx voor den dag gekomen. Een paar
Duitsch-nationalen hebben deze motie mede ge-
teekend, daar zij anders bij gebrek aan voldoen
den steun niet in behandeling zou zijn genomen.
De Duitsch-nationalen en de Duitsche volks
partij hebben moties van wantrouwen ingediend
tegen alle ministers met uitzondering van minis
ter-president Marx zelf. Zooals men ziet, zal de
eindstemming tamelijk ingewikkeld zijn. Ver
rassingen zijn daarbij natuurlijk niet uitgesloten.
het duitsch-roemeensciie
GESCHIL.
Gisteravond heeft te Boekarest een minister
raad plaats gevonden, waarin dedoor de re
geering tegen Duitschland te nemen maatregelen
zijn besproken. Besloten werd, dezer dagen de
volgende maatregelen te treffen
lo. Inbeslagneming van Duitsche voor-oor-
logsche bezittingen.
2o. Onmiddellijke invoering van de 26 %-hef-
fing op den Duitschen invoer.
3o. Onmiddellijke invoering van maximum
tarieven, die driemaal zoo hoog zijn als de be
staande, voor alle uit Duitschland ingevoerde
goederen.
4o. Liquidatie van Duitsche eigendommen,
na den oorlog verworven.
Naar vernomen wordt, zal Duitschland, zich
in verbinding stellen met de Commissie van
Herstel en haar de Roemeensche eischen voor
leggen, die het in strijd acht met het Dawes-plan.
FRANKRIJK.
De Fransche Kamer heeft gister de debatten
over de begrooting voortgezet.
Minister Clémentel verklaarde, dat het duide
lijk is, dat de eenige basis voor het herstel der
financiën een buitenlandsche leening is. Hierover
zijn reeds voorloopige besprekingen gehouden en,
naar Clémentel mededeelde, is hem de officieuze
toezegging gedaan, dat, zoodra de begrooting
is goedgekeurd, een lee-ning van 100 millioen
dollars in Amerika kan worden geplaatst.
Hij voegde hieraan toe, dat het in zijn be
doeling ligt, niet alleen ambtenaren, maar ook
vertegenwoordigers van den handel, de indus
try, de arbe'ders u:t te nood'gen, mede te
werken bij het beheer vanhet amorDsat'efonds.
In d;t fonds zal 20 der Dawes-annu;te;ten
worden gestort.
OOSTENRIJK.
De conferentie te Weenen van de regeèringen
der Oostenrijksche landen, welke overeenkom
stig den wensch van den Volkenbondsraad een
vereenvoudiging in de landen-administratie tot
stand moest brengen, is mislukt.
Doordat geen overeenstemming kon worden
bereikt, moesten de leden der conferentie on
verrichter zake huiswaarts keeren, totdat het'
den Bondskanselier Ramek gelukt zal zijn een
regeling te treffen.
Zooals men weet moest-Seipel indertijd af
treden, omdat hij geen regeling met de lands-
regeeringen tot stand kon brengen.
AMERIKA.
Coolidge heeft, aangekondigd dat de Ameri
kaansche verdediging ter zee de volgende maat
regelen eischt
lo. moderniseering der oude slagschepen zon
der geschut-elevatie
2o. voltooiing en aanvulling van de sterkte
aan vliegtuig-moederschepen en vliegtuigen
3o. bouw van twee kruisers van elk tien
duizend ton.
In weerwil van de ingevoerde bezuinigingen
schat men de suppletoire vlootbegrooting dit
jaar op 30 millioen dollar.
PORTUGAL.
De Nationaiisaticpartij heeft bij wijze van
protest en bloc de zittingszaal van het parle
ment verlaten en zal aan geen enkelen parle
mentairen arbeid deelnemen.
HET GRIEKSCH-TURKSCHE GESCHIL.
Hóewei Griekenland aan een vredelievende
oplossing van het geschil met, Turkije, in zake de
uitwijzing van den Patriarch de voorkeur geeft
en geen van beide landen daarvan een casus
belli wenscht te maken, bestaat te Athene toch
eenige ongerustheid over het verloop der kwestie.
De reden daarvan is de beweging van de
Turksche troepen en verplaatsing van oorlogs
materiaal, die sedert de verbanning van den
patriarch toenam. Tot dusver levert een en
ander nog geen gevaar voor Griekenland op,
doch het zou kunnen leiden tot tegenmaatre
gelen van Griekse lm zijde.
Het. Permanente Hof van Internationale
Justitie zal Zaterdag 21 Februari a.s., des voor
middags 11.30 een openbare zitting gehouden ter
voorlezing van zijn advies in de zaak betreffende
de Gricksche en Turksche bevolkingsuitwisseling.
BELGIE.
Na stormachtige debatten werd de door de
regeering voorgestelde tekst van In t. ontwerp
betreffende onderwijzerssalarissen, waaromtrent
Theunis de vertrouwenskwestie had gesteld,
door de Kamer aangenomen.
ALLERLEI.
Uit Berlijn Een telegram uit Weenen aan de
„Deutsche Allgemeine Zeitung" meldt, dat
de Albaneesche minister-president, Achmed Zo-
goo, aan Joegoslavië het gebied van St. Naoem
zou hebben afgestaan. Dit gebied was door de
grenscommissie van den Volkenbond aan Al
banië toegewezen en behoorde dus niet meer tot
de streken waaromtrent meeningsverschillen
bestonden over de vraag, aan welk land zij
toebehooren.
In het betreffende gebied bevinden zich eenige
petroleumbronnen.
Uit Parijs De Nationale Katholieke Fede
ratie heeft gisteren haar eerste alge meene ver
gadering gehouden, waarbij gedelegeerden van
85 diocesaan-groepen tegenwoordig waren. De
vergadering werd geleid door generaal de Gastel-
nau en besloot een condoleantie-telegram te
zenden aan de familie van de slachtoffers van
Marseille en een adres aan den Paus.
De Castelnau heeft vervolgens een rede ge
houden.
Uit Berlijn De bond van mijneigenaars
en de mijnwerkersbonden hebben bij de onder
handelingen, die tegenwoordig op het rijksminis
terie van Arbeid plaats vinden, verklaard, dat
zij hun afwijzende houding ten opzichte van
de arbitrale uitspraak moeten handhaven. Het
ministerie van Arbeid zal dezer dagen een be
slissing nemen.
Uit Wellington Na Australië wordt thans
Nieuw Zeeland met een havenstaking bedreigd.
De havenarbeiders nemen geen genoegen met de
uitspraak van het scheidsgerecht betreffende
hun looneischen.
Het Joodsche Telegraaf Agentschap meldt
uit Kairo, dat Abd el Krim door invloedrijke
Egyptische mohammedanen op het mohammc-
daansche congres als Kalief zal worden candidaat
gesteld.
Binnenland.
De candidaatstelling in de S.D.A.P.
Op het jongste partijcongres kwam een af
gevaardigde met de klacht, dat de afdeelingtn
en de leden bij de candidaatstelling van de
Tweede Kamer, in de S. D. A. P. zoo weinig
medezeggenschap hebben. De voorloopige lijst
wordt door den Partijraad samengesteld. In dien
Raad zitten een groot aantal belanghebbenden.
En nu-mogen de leden in de afdeelingen over fbe
voorloopige lijst wel stemmen, maar een ieder
weet, dat het advies van den Partijraad van zoo
veel invloed is, dat eenige verandering in dc
volgorde der candidat.cn of het naar voren bren
gen van andere candidaten practised vrijwel
is uitgesloten. De afgevaardigde achtte dien
gang van zaken alles behalve democratisch.
De candidaatstelling moest z. i. van onder op
gebeuren. En de belanghebbenden zelf de
Kamerleden moeten hierbij niet het hoogste
woord spreken.
Wij waren eenigszins benieuwd, schrijft „de
Tijd", wat de congresvoorzitter, die het beleid
van het partijbestuur moest verdedigen, op deze
gegronde critiek zou antwoorden. De heer
Vliegen gaat voor 'n klein gerucht niet, op den
loop Hij kent zijn Pappenheimers en hij weet,
dat zij zich gemakkelijk in den hoek laten druk
ken.
Het antwoord van den heer Vliegen was dan
ook heel erg vrijmoedig ,,Hct is niet waar,
dat de candidaatstelling op mei-democratische
wijze is geregeld. Ik daag een ieder uit, een beter,
democratischer stolsel aan de hand te doen. We
zullen een fijne medalje voor hem laten maken."
Terloops deelde de oolijke voorzitter zoo
langs zijn neus weg mede, dat de Partijraad
59 leden telt, onder wie slechts 31 Kamerleden
(11 van de Eerste en 20 van de Tweede). En de
heer Vliegen acht dit volkomen in orde
Misschien mogen wij ter adstructie van den
vriendelijken congres-voorzitter even mede-
deelen, dat in de R. K. Staatspartij de Kamer
leden absoluut geen 'invloed kunnen uitoefenen
op de candidaatstelling. De voorbereiding ge
schiedt bij ons door een adviseerend college, dat
ook ongeveer 60 leden telt en waarin, behalve
de voorzitter, geen enkel Kamerlid zitting heeft.
Wanneer een lid van het adviseerend college
ernstig in aanmerking komt voor het Kamer
lidmaatschap, moet hij, nog vóór het politiek
advies wordt uitgebracht, voor het lidmaatschap
van het, college bedanken. Zoodat de belangheb
benden niet den minsten invloed op de candi
daatstelling kunnen uitoefenen.
liet is ons niet om de beloofde medalje te
doen, maar als de heer Vliegen werkelijk naar
een beter „democratischer" stelsel zoekt, dan
kan hij dit tegen betaling van een dubbeltje
bij den secretaris der R. K. Staatspartij (mr.
F. Teulings te Den Bosch) zich, aanschaffen.
Een beter stelsel is er dus. Het is alleen maai
de vraag, ol' de S.D.A.P.-sche Kamerleden in
den partijraad, die elkaar op hun zetels vast
schroeven, het democratische stelsel der R. K.
Staatspartij zullen durven overnemen.
Gemengd Nieuws.
Ongelukken. Het 2-jarg zoontje van
den' heer V. te Voorburg ;s Maandagmorgen,
tijdens een korte afwez'ghe'd van zijn moeder,
m een tobbe met heet waschwater gevallen en
g'ster aan de gevolgen daarvan overleden.
De 78-jar'ge weduwe C. A. V„ d;e eerg;s-
teravond bij het ongeval met de motorbrandspuit
op den hoek We:marstraatKonmgm Emma-
kade ;n Den Haag ernst'ge kwetsuren kreeg, 'S
van morgen in het ziekenhuis overleden.
De „doofstomme". De ongelukkige
53-jarige zamelde geld in de Parkbuurt, te Am
sterdam in. Hij kreeg nogal wat, want men had
medelijden met den man, die verteldeNeen,
hij vertelde, niets, hij toonde een brief, waarin
hij had geschreven doofstom te zijn. De po i u
was zoo wreed aan 's mans inzamelpar ij ten
einde te maken en het bleek haar, dat uj ei ege
kon praten en hooren als hem i a zoo e pas
kwam.
Een potentaatje. In het „Wkbl. van
het Recht" vinden we het volgende ingezonden
stuk van mr. J. A. van der Lee te R'dam
Donderdag 5 Fcbr. anno 1925 roept in de
gemeente A mei de de dokter, een zeer achtens
waardig man, mijn hulp in, omdat hij door den
gemeenteveldwachter met arrestatie wordt be
dreigd, indien hij zich niet onmiddellijk naar'de
woning van den burgemeester dier gemeente
begeeft, ten einde aldaar door burgemeester
en wethouders te worden vërhoord.
Ik ga met den dokter naar diens woning en
inderdaad, vijf minuten later vervoegt de veld
wachter zich daar met de mededeeling, dat de
dokter onmiddellijk bij den burgemeester ont
boden wordt; bij weigering heeft hij last den
dokter „mede te nemen." Op mijn vraag: wat
ei- aan de hand is en welken rechtsgrond dit
bevel heeft, antwoordt de veldwachter dat de
burgemeester van meening is dat de dokter
hem 'tegenwerkt en dat hij zijn bevoegdheid
ontleent aan des burgemeesters bevel. Nadruk
kelijk wordt geconstateerd dat mijn cliënt
weigert vrij willig mede te gaan en dit gedwongen
en slechts in gezelschap van mij doet
In de woning van den burgemeester gekomen,
worden wij door don veldwachter aangediend.
Na eenige oogenblikken komt de burgemeester
de trap afstormen, rent naar de voordeur, rukt
deze open en beveelt den veldwachter mij de
deur uit te zetten. Ik tracht iets in het midden
te brengen, doch de deur valt reeds achter mij
in het siot en mijn cliënt en ik zijn gescheiden.
Van half negen tot kwart voor elf is mijn
cliënt door het college van B. en W. verhodrd,
waarbij naar mijn cliënt mededeelt de
veldwachter als secretaris fungeerde. Na afloop
van dit verhoor moest cliënt den burgemeester
zijn eerewoord geven dien nacht zijn woning
niet te verlaten, daar hij anders in het cachot
zou worden gestopt.
Bedenk ik dat de eenige dokter in dit afge
legen dorp de meest, onmisbare mensch is en
dat deze burgemeester nog maar enkeleweken
zijn ambt bekleedt, zoo moet. mij de vraag van
de lippen of in de gemeente Ameide het gezag
is gelegd in handen van een burgemeester, aan
wicn onder meer art. 157 en 158 van de Grond
wet onbekend zijn, óf hoe op andere wijze deze
handelwijze kan worden verklaard.
K n o e i e r ij e n. De marechaussee te Ter-
neuzen heeft een onderzoek ingesteld naar be
weerde knoeierijen gedurende de bietencampagne
van het afgeloopen jaar bij de leveranties van
bieten aan de Paulina en Koninginnehaven te
Biervliet. Gebleken is dat verscheidene voeren
bieten op de weegbriefjes als geleverd zijn ge
noteerd, waarvan de le-ering niet geschied is,
en dat een en ander mogelijk ij geweest ten ge
volge van een onderlinge afspraak tusschcn den
„voerenweger" en den „tegenweger", in welk
complot ook de chefweger was betrokken. Op
deze wijze kon een groot bedrag ten nadeele van
de Verschillende suikerfabrieken worden ver
duisterd. De marechaussee heeft acht verdach
ten aangehouden en aan de justitie te Middel
burg voorgeleid, van wie drie zijn aangehouden
en overgebracht naar het Huis van Bewaring.
Italië'? verliezen in den oor-
1 o g. Het blad „U Mondo" publiceert nieuwe
cijfers omtrent de verliezen door Italië in den
groot,en oorlog geleden, blijkbaar ter overweging
van credietverstrekkende landen. Volgens deze
gegevens bedroeg het aantal Italianen, in den
oorlog gedood 1.000.000, gewond werden 800.000
waarvan 500.000 invalide bleven. Bij het sluiten
van den wapenstilstand werden de verliezen van
Italië slechts op 450.000 man gesteld. De oor
logskosten worden thans berekend op 31.000.000
lire.
Een droeve statistic k.^De mijn
ramp van de schacht „Minister Stein bij Dort
mund, die 135 menschenlevens heeft gekost, is
nog bij lange na niet de ergste, waarvan de an
nalen van den mijnbouw der laatste halveeeuw
gewagen.
Werpt men een blik op de ongelukkenlijst
van den ondergrondschen arbeid, dan zien we,
dat verre weg de vreeselijkste ramp, ooit in eep
mijn voorgekomen, die is geweest welke in
Noord-Frankrijk, in de mijnen van Courriéres,
plaats vond (10 Maart 1906), Daarbij verloren
1099 menschen het leven.
In de tweede plaats komt de catastrofe op
de Rabbod-mijn bij Hamm in Westfalen (12 No
vember 1908) welke 348 dooden eischte. Bij
de ramp in de mijn Camphausen (Saargebied)
op 1718 Maart 1855, lieten 180 mijnwerkers
het leven, en bij de mijngasontploffing op 28
Januari 190,7, in de schacht Reden, eveneens
in het Saargebied, kwamen 150 arbeiders om.
Dan komen achtereenvolgens de ongelukken
in de mijn Carolinenglück (17 Febr. 1898) met
116, Lotharingen 1—11 (8 Augustus 1922) met
114, Mont-Cenis (20 Juni 1921) met 85, Westfalia
(19 Aug. 1893) met 62, Hibernia (23 Jan. 1891)
met 57, Consolidation (24 Sept. 1886) met 56 en
Hibernia (8 Juni 1887) met 52 slachtoffers.
De ramp van de minister Stein" neemt in de
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
