DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN*
n% i4.m
*8Hl* Jaargsng»
Zaterdag 5 September 1825.
Bnreau KOEMARKT i Telefoon Intercommunaal 88. Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden ƒ2.70, per week 20 cent, franco per
post 3.— per kwartaal. Afzonderlijke nummers 4 cent. Zaterdagavondnummer
met Officieel Kerkbeiicht 10 ets.
AdvertentiSni 1—5 regel* f 1.75, eik» regel daarboven 36 nt, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mtdedeelingcn 75 c par regel,
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Gratis-Ongevallenverzekering f 500 bij levenslange geheele invaliditeitf 209 blpveriies van een hand, voet of oog 1 200 bq doodI 100 bij verlies van een
duim; 160 bij verlies van een wijsvinger: f15 bij verlies van eiken anderen vinger. P» rimer werdf nr»w«9Thor,-?d dnn» N W^R Ai<**m
Dit nummer bestaat uit twee bladen
TWEEDE BLAD.
EEN JUBILEERENDE
MISSIE-CONGREGATIE.
(Gezelschop van 't Goddelijk Woord
Steil Uden).
liet is wel algemeen bekend, welk treurige
gevolgen de blinde rassenhaat onder en na den
oorlog, ook aan de katholieke Missiën heeft
gebracht. De eongretatie van Steil overwe
gend Duitsch als zij was heeft er niet 't minst
onder geleden. Al aanstonds na 't uitbreken van
den oorlog dreigden er gevaren voor de missie
van logo (Westkust van Afrika), Nieuw Guinea,
Kiao Lsjou (China) en van Japan. De drie eerste
gebieden waren Duitsche koloniën, en laatst
genoemd land verklaarde aan Duitsehland spoe
dig den oorlog. In Togo was men over de stich
tingsmoeilijkheden heen in 1-914 telde 't reeds
23000 katholieken, in 't zelfde jaar werd 't door
den II. Stoel tot apostolisch vicatiaat verheven
en mgr. Wolf, de eerste vicaris, werd den 28sten
Juni te Steil bisschop gewijd. Door 't uitbreken
van den oorlog, een maand later, werd 't hem
onmogelijk naar zijn missie te vertrekken. Nooit
heeft hij ze meer mogen zien. Enkele weken na
't begin van den oorlog reeds werd Togo door de
geallieerden bezet. Wel konden de missionarissen
door blijven werken, zij 't dan met eenige beper
kingen doch zij waren geheel van steun uit
't moederland verstoken zoowel wat voedings
middelen betrof als 't bijkomen van nieuw missie-
personeel. Na 3 jaar wachten tusschen hoop en
vrees, kwam in den herfst 1917 de zwaarste
slagtusschen October en midden Januari
werden alle paters, broeders en zusters als krijgs
gevangenen naar Engeland gevoerd. Alle pogin
gen om hiin later den terugkeer mogelijk te
maken, zijn zonder gevolg gebleven,. Thans wer
ken er de priesters van de Afrikaansche missiën
van Lyon (Keer-Kadier). Kort na hun intrede
kon de eerste inlander priester worden gewijd
nog een late vrucht van den arbeid der paters
van Steil. Een andere missie die voor de congre
gatie voorgoed verloren ging, was Mozambique.
Door de verregaande beperkingen den missio
narissen reeds vóór den oorlog door de Portu-
geesche regeering- opgelegd, waren de vooruit
zichten in dat gebied niet bijzonder gunstig en
daarom weid 't verlies van die missie minde, ge
voeld. Doch 't lot der missionarissen was nog
treuriger dan in Togo. Onmiddellijk nadat
Portugal aan Duitsehland den oorlog had ver
klaard, werden de paters in een kamp, rondom
met prikkeldraad afgesloten, geintemcerd en
hard behandeld.. Na 'n jaar werden zij naar Por
tugal gevoerd, waar de behandeling beter was.
Eerst na vier jaren op 't laatst van 1919
kregen dc missionarissen hun vrijheid. Een ramp
voor de missies van Steil was 't verdrag van
Versailles. Bijna nergens ter wereld waren de
Duitsche missionarissen veilig. De superior-
generaal Blum verzocht de bisschoppen van
Nederland de tusschenkomst van Kardinaal van
Rossum in te roepen om 't verdrijven der missio
narissen uit hunne gebieden te Voorkomen. Op
'tinitiatief van mgr. van de Wetering protesteer
den hier de priester-missiebond eli al dé voornaam
ste katholieke organisaties tegen deze schand
daad. Tegelijk had generaal Blum een telegram
gezonden aan kardinaal Gibbons in Baltimore
„Onze 545 priesters, broeders en zusters en Vele
andere Duitsche missionarissen staan op 't punt
te worden uitgewezen. Verzoek om dringende
voorspraak bij president Wilson in Parijs."
Vooral door tusschenkomst van kard. Gibbons
liep 't niet zoo erg als men eerst gevreesd had. In
China werden er slechts 13 missionarissen uit
gewezen en ook dezen mochten den jaar later
terugkeeren. Ook op de Philippijnen duurde de
F redesbeiveging.
Dezer dagen lazen we 'l volgende simpele be
richt in dc bladen, over een congres, dat wel
licht dagen in alle geheimzinnigheid heeft ge
duurd
„Het Internationale Vrijmetselaarscongres,
dat te Bazel plaats vindt en waaraan 300 vrijmet
selaars uit Duitsehland, Frankrijk, Spanje, Ne
derland, Oostenrijk, Cechoslovakije en Luxem
burg deelnemen, heeft de volgende motie aan
genomen
Het zevende Internationale Vrijmetselaars-
congres acht het als hoogste taak van dc vrij
metselarij voor het herstel van den vrede in
Europa, noodzakelijk het doel weer op te ne
men, dat het Internationale Vrijmetselaars-
congres te Brussel met algemeene stemmen de
voornaamste taak van de wercldvrijmetselarij
heeft genoemd, n.l. de verzoening tusschen
Duitsehland en Frankrijk."
Wie ook maar eenigszins weet, wat de zoo
vredesgezind lijkende vrijmetselarij vóór den
001 mg tegen den vrede heeft uitgericht, ja
ze fs de grootste schuld aan den oorlog op haar
geweten heeft, zal, hoe simpel en onschuldig bo-
verbanning slechts kort. Japan liet de paters
ongemoeid verder werken, evenals Brazilië. In
Nieuw-Guinea was 't feit, dat de missie door
groote werkplaatsen en plantages veel voor de
beschaving gedaan had en nog deed, de reden
dat de regeering van Australië de missionarissen
er lieteerst tot 1922, daarna werd de termijn
verlengd tot 1§28 en onlangs is toegestaan, dat.
ze voorgoed mogen blijven. Wel mogen nog geen
nieuwe Duitsche missionarissen erheen en daarom
moesten de laatste jaren Ilollandsche paters
en broeders uit Uden de opengevallen plaatsen
aanvullen. Behalve de bekende pater Wortel
uit Laren de pastoor van Ali" kreeg deze
missie de laatste drie jaren niet minder dan acht
Nederl. missionarissen, mgr. F. Wolf (van Togo)
werd tot eersten Apost. vicaris benoemd. Hoe
wel 't volk er nog op 'n zeer lagen trap van be
schaving staat, zijn er toch reeds 10.000 katho
lieken. Alles samengenomen, gingen dus twee
missies door den oorlog voor de congregatie
verloren Togo en Mozambique, terwijl 't in de
andere bleef bij een tijdelijke belemmering van
haar arbeid door enkele nadeelige bepalingen.
Krachtige opbloei na den oon-
1 o Nauwelijks was in de Centrale rijken 't
economische leven eenigszins hersteld, of men
begon te denken aan 't oprichten van nieuwe
huizen. Behalve, verschillende nieuwe stichtingen
in Duitsehland en Oostenrijk, is de Congregatie
ook begonnen met missiehuizen voor de lagere
studies in Polen, Hongarije en Tsjecho-Slovakije,
Op sommige plaatsen staat 't begin van een
missiehuis ongeveer gelijk met 't begin van de
missie-actie zelf,
in alle huizen voor de lagere studies tezamen
(Holland en Amerika meegerekend) had de
congregatie einde 1924: 2023 studenten. In de
iioogère studies bevonden zich 511 fraters-theo-
mganten. Over eenige jaren hoopt 't gezelschap
van Steil te kunnen rekenen op 'n honderdtal
priesters per jaar.
Naar buiten toonde de S.V.D. haar „herwin
nende levenskracht" door 't overnemen van
nieuwe Missievelden. Achtereenvolgens werden
door Rome aan haar zorgen toevertrouwd een
arbeidsgebied op de Phihppijnen (Lipa) 't on
metelijke Ih en Zuid-Oost Honan: samen groe
ier en volkrijker dan de verloren missiegebieden
m Afnka. Ook de uitgewezen paters, die niet
konden terugkeeren trokken met jeugdig enthou
siasme naar andere missielanden daarbij met
terugschrikkend voor de moeilijkheid van 't
aanleeren van een nieuwe taal en 't wennen aan
nieuwe zeden en gebruiken. En toch waren onder
hen verscheidene mannen op vergevorderden
leeftijd en wier gezondheid na jaren missiewerk
en oorlogsleed, reeds merkelijk geschokt was.
Een groot deel der Togo-missionarissen is thans
op Flores-Timor werkzaam, doch over dit mis
sieland een volgende keer.
In 't geheel werken thans op de verschillende
arbeidsvelden buiten Europa 4 bisschoppen, 470
priesters, 266 broeders en 790 missiezusters van
Steil-Uden. 't Totaal zielen dat in die landen aan
de missionarissen van 't Goddelijk Woord is
toevertrouwd, beloopt veertig millioen. Na den
oorlog werden (tot 1925) van uit 't moederhuis
weer 195 paters, 88 broeders en 260 zusters naar
de missies uitgezonden. 'L Volledig getal der
missionarissen die in deze 50 jarig reeds naar d<
overzeesche landen zijn vertrokken, bedraagt
(de overledenen meegerekend) niet minder dan
1746.
F. C.
Gemengd Nieuws,
Het sterfbed van keizer Napo
leon. Een interessant, debat tusschen oud
heidkundigen in Frankrijk ontspint zich naar
venstaande motie er oppervlakkig beschouwd
ook uitziet, de eigenlijke bedoeling ervan als
duivelsch verderfelijk verwerpen. Hoe kan men
immers van een instituut dat in 't geheim niets
dan helle-broedsel voortbrengt en niet eens in
't publiek voor den dag durft te treden, heilzaam
werk voor den waren vrede,"die alleen in Christus
te vinden is, verwachten
't Is hier weer eens dc vos, die de passie preekt.
Een geheel andere, ons sympathieke vredes
beweging is uitgegaan van een conferentie te
Oxford, waar katholieken van veler nationaliteit
hijeen zijn geweest om een sterke internationale
katholieke vereeniging te stichten ter herstel
van „Christus' vrede in Christus' Rijk"
In de slotvergadering werd met algemeene
stemmen besloten om in alle landen door be
middeling van nationale organisaties instituten
op te richten, ten doel hebbende internationale
vraagstukken van een katholiek standpunt tc
belichten, om zoodoende tot een krachtiger ka
tholieke internationale te komen.
Vijf-en-twintig landen (bedoeld wordt natio
naliteiten) zullen, blijkens de officiëalc opgaven,
zich hij de nieuwe organisatie aansluiten, nl.
r mij "«a j v uwwu 1 iui ei
aanleiding van een publieken verkoop op 21
Augustus te Deauville, waar men een bed van
Napoleon te koop aanbood, dat het sterfbed
van den keizer zou zijn.
De catalogus, waarin het bed vermeld staat,
zegt, dat het afkomstig is van de familie van
Montholon, dat het werd Vermaakt aan gene
raal graaf De Montholon en dat Napoleon op
(it bed den nacht heeft doorgebracht van zijn
Komst op St. Helena af tot aan zijn dood. Het is
een bed van koper, voorzien van een koperen
kroon en een vergulden houten arend. De cata
logus zegt verder, dat er onweerlegbare bewij
zen zijn, documenten, die aan den kooper zullen
worden ter hand gesteld, dat het historische
.luk inderdaad het bed is, waarin Napoleon den
laatsten adem heeft uitgeblazen. Het is ingezet
voor 100.000 francs, doch het heeft nog geen
kooper gevonden.
Men zou de vraag kunnen stellen, en dit
schijnt inderdaad reeds gedaan te zijn, of de
Fransche staal zich niet voor dit historische
stuk interesseert en er over denkt het aan te
koopen, ten einde het een eervolle plaats in
een nationaal museum te geven.
De conservator van het museum van Mal-
maison, die in dit opzicht competent geacht
wordt, zeide, nog wat sceptisch tegenover het
Êtuk tc staan, zoolang hij niet uitvoeriger in-
p, licht was. „Een complex van feiten, tradi
ties en documenten schijnt" zoo ging hij voort,
„echter aan te toonen, dat het doodsbed van
Napoleon zich m de familie van Murat be
vindt. Het werd vermaakt door dc moeder'van
den keizer aan koningin Caroline, en heeft de
familie Murat nooit verlaten."
„Ik héb het testament in handen gehad, ik
ken het meubel en zijn historie en heb geen
reden aan de authenticiteit te twijfelen. Ik ben
echter ook niet onfeilbaar", ging de conservator
voort, „en als men mij de documenten, waar-
Van dc catalogus van Deauville gewaagt, toont,
zal ik die onbevooroordeeld bestudeeren. Maar
tot zoolang moet ik blijven twijfelen, te meer
omdat er Voorzoover ik weet, nog minstens
twee andere bedden bestaan, waarvan de eige
naars eik voor zich beweren, dat het het sterfbed
van Napoleon is."
Het hoogste gebouw ter wereld.
Oscar Konkle, de president van een exploitatie-
maatschappij in onroerend goed te New York,
heeft liet plan opgevat in die stad het hoogste
gebouw ter wereld op tc richten. Het zal 65 ver
diepingen tellen en 800 voet hoog zijn, of nog 8
voet hooger dan het Woolworthgebouw.
De a.s. nieuwe stichting van Konkle wordt
een hotel met 4500 kamers bovendien komen
er een kerk in en een hospitaal, terwijl twaalf
daktuinen op het gebouw zullen worden aange
bracht. Dan zal men er in aantreffen een bank
instelling van zendelingen en een eetzaal voor
3000 gasten. Van de winst zal 10 pet. worden
afgezonderd om de zending te steunen.
Het bouwterrein is al gevonden in een blok
tusschen de 122ste en 123ste straat. De bouw
kosten (die van het terrein niet inbegrepen)
zullen 15.000.000 bedragen. Een van de voor
waarden waaronder het nieuwe hotel zal worden
geëxploiteerd, is dat. de gasten aandeelhouders
moeten zijn, dat er geen sterkedrank mag worden
gedronken en dat er in het hotel niet mag worden
gerookt. Ook zullen er geen Zondags-uitgaVen
van de couranten worden geduld. Bij gebrek aan
plaatsruimte zullen zendelingen steeds den voor
rang hebben. De maximumprijzen voor een ka
mer met badkamer, twee maaltijden daags, radio
dienst, ziekenverpleging, (indien -noodig) enz.
zullen 20 per week bedragen, hetgeen voor
New York verbluffend weinig is.
Groot-Brittannië, Vereenigde Staten, Frankrijk,
Duitsehland, Italië, Australië, Oostenrijk, Bel-
gjë, Canada, Chili, China, Tsjecho-Slowakië,
Egypte, Nederland, Hongarije, Indië, Ierland,
Japan, Joego-Slavië, Litauen, Luxemburg, Me
xico, Roemenië en Zitserland.Vertegenwoordigers
van Brazilië, Polen, Spanje en Portugal hadden
kennisgeving gezonden, volgens welke zij om
verschillende redenen de conferentie nietkonden
bijwonen; zij hebben dus het ontwerp niet kun
nen oaderteekenen, doch men meent op hun
b'jval te kunnen rekenen.
De Oxfordsche Conferentie, welke tol dit
resultaat leidde, was bijeengeroepen door de
Internationale Katholieke Liga (Zug), den Ka
tholieken Bond voor Internationale Studiën
(Freiburg, Zw) en het Internationaal Bureau
van Katholieke Oraganisatic (de eenige, of
schoon onvolledige, centrale Katholieke or
ganisatie, welke tot nu toe bestond.)
Voorgesteld wordt, lezen wij in de „Msh.", dat
het Internationaal Bureau tc Rome waarmede
het Secretariaat van de Internationale Katho
lieke Liga vereenigd zal zijn, het hoofdkwartier
zal worden van de nieuwe Cont' deratie, welke
officieel den naam van „Confederatie Catholica
Maar. het gebouw bestaat voorloopig enkel
nog maar op papier.
Aanleiding tot dit plan was een ziekte en daarop
gevolgd herstel van Konkle's zoon, die thans her
steld is en zich aan missiewerk in Gentraal-Afrika
gaat wijden.
BRUSSELSCHE KRONIEK.
(Nadruk verboden).
(Van onzen correspondent).
Een staartje van de Brabangonne
en vlagoncidonten.
Brussel, 3Sept. '25.
De verlofdagen hebben hier zoo weinig op
geleverd aan interessante dingen die de aandachf
van het publiek zouden kunnen in beslag nemen,
dat de Brusselsche pers als aast op alles wat maar
van aard kan zijn om wat leven in de brouwerij
te brengen, hoe dan ook. Wij hebben dit gezien
bij de beruchte incidenten te Nieuwpoort en te
Aalst, waar de Belgische vlag en de Brabangonne
werden uitgefloten. Nog steeds zijn de bladen
er niet over uitgepraat. Eiken dag slaan er
eenige nieuwe bijzonderheden in over deze af
keurenswaardige daad, om toch maar goed de
verantwoordelijkheid er voor te bepalen. Er
wordt schandaal geroepen in alle tonen. Alle
franskiljons roepen „vendetta" en eischen maat
regelen van „La BeJgique une et indivisible"
tegen de gevaarlijke plannen van „aktivistcn"
(met dit anachronisme bestempelen zij alle
Vlamingen die eenigszins voor hun nationale
rechten opkomen) te beschermen. Natuurlijk
wordt door dit gehuil van de Vlaamsche vijan
dige persorganen het kwaad dat zij willen ver-
Docden, alleen verergerd. Hun protest, dat zij
laten gepaard gaan met allerlei verdachte liefe
lijkheden meer aan het adres van de Vlamingen,
de goeie wel te verstaan, de „flamands de cour,
francais d'expression", is alleen koren op den
molen van de bewuste Vlamingen. Een klein
incident wordt, door het gebrek aan kopy en de
behoefte om toch iets venijnig tegen de Vlamin
gen uit te kramen, zoo opgeblazen, dat allo
afdeclingen van het administratieve raderwerk
in beweging worden gebracht. Het staat dan ook
vast dat de incidenten een staartje zullen hebben
tot in het parlement, dat over eenige weken
opnieuw zal vergaderen.
In het ministerie van binnenlandsche zaken,
aan het hoofd waarvan de heer Rolin-Jaeque-
myns staat, van huis uit liberaal, maar in het
kabinet kleurloos, is namelijk een ontwerp
voorbereid, op initiatief natuurlijk van den
minister, om alle oneerbiedige behandeling van
de Belgische vlag en de Brabangonne van rechts
wege te straffen. Welke de bepalingen zijn van
dit ontwerp is, nu we dit schrijven nog niet
bekend geworden. Het zou interessant wezen
deze tc kennen. Dat er veel bezwaren worden
tegen aangevoerd, door hen zelfs die van liefde
Voor de Vlamingen moeilijk kunnen worden
verdacht, is een feit. Het is inderdaad ter be
spreking gekomen in een vergadering van de
ministers. Een goedkeuring van de bepalingen
van het ontwerp is niet gevolgd, alleen de be
vestiging, in beginsel, dat er iets moet gedaan
worden in den zin van het voorstel. Intussclien
werd het verdaagd tot wanneer de lieer Tschoffen
een Luiksche Waal, die wel eenigszins onbevoor
oordeeld staat tegenover de Vlamingen, het
als minister van Justitie zal hebben onderzocht
in zijn practische gevolgen. Men ziet dus wel
degelijk in, dat de wettelijke bescherming
van de Belgische vlag en de Brabangonne
niet zonder moeilijkheden zal gebeuren.
Internationa lis zal dragen. Dit belangrijke
voorstel is, evenals trouwens het geheele ont
werp, afkomstig van de Engelsche gedelegeerden
en had, zoo wij wèl zijn ingelicht, reeds Hij voor
baat de goedkeuring van den H. Stoel, die, zon
der eenige pressie op de beraadslagingen te
willen uitoefenen, er toch nimmer een geheim
van heeft gemaakt, dat hij het bestaande Interna
tionaal Bureau te Rome, bij voorkeur als cen
trum eener wijdverspreide Katholieke actie er
kend zag."
Laat ons hopen, dat dit succesvolle, goede be
gin als blijvende vrucht moge dragen een ka
tholieke, d.i. algemeene en internationale actie
in woord en daad, welke het aanschijn der aarde
in Christus' geest en naar Christus' hart moge
hervormen.
Dat te Oxford, zegt de „Tel." vertegenwoordi
gers van zoovele landen bijeen waren, die nog
maar kort geleden als vijanden tegenover elkaar
stonden en dat deze vertegenwoordigers eensge
zind, ondanks de vanzelfsprekende moeilijkheden
die op den weg naar eensgezindheid lagen, tot
een eenstemmig accooi'd over de vredcsactic ge
raakten, is het beste bewijs van de belangrijke
resultaten, die tc Oxford bereikt, zijn.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
