Doet Uw Schoenen Goed
hoewel president Coolidge Lon allen tijde en
open oor heefL voor Voorstellen tot v .nleiv be
perking van het gebruik eau duikboot,', n. de
politiek en de regeling dienaangaande, als neer
gelegd ter conferentie van Washington onver
anderd blijft.
B I £1 n 3! £t
De Kabinetscrisis.
Gistermiddag heft het bestuur van de Roomsch
Katholieke Kamerfractie, onder leiding van dr.
Nolens, vergaderd in het gebouw van de Tweede
Kamer.
35867
18317
17550 1
per school
150
139
164
183
Sprekende cijfers uit het onderwijsverslagt
Het zoo juist vanwege de Regeering in druk
verschenen Onderwijsverslag 1922/1923, tweede
deel, omvattende het lager Onderwijs, geeft aan
leiding tot de volgende opmerking van de zijde
van het R.K. Bureau voor Opv. en Onderw.
Gewoon, uitgebreid en meer
uitgebreid lager onderwijs,
scholen leerlingen leerkrachten
(incl. vacatures)
Totaal 7038 1.062.620
Openbaar 3835 534.863
Bijzonder 3203 527.757
Het gemidddd aantal leerlingen
was dus
voor alle scholen te zamen
voor de openbare scholen
voor de bijzondere scholen
voorde R.K. scholen (Jaarb. v.h. R.K.
R.K. Centraal Bureau 1923)
De openbare scholen waren dus gemiddeld
veel kleiner dan de bijzonderen, speciaal de
Katholieke scholen. Toch doet men het nog steeds
voorkomen, alsof het bijzonder onderwijs het
monopolie bezit der „kleine schooltjes".
In de vroegere RegeeringsVerslagen (laatstelijk
1919/1920) kwam een staat voor \an scholen met
minder dan 41 leerlingen. Daaruit bleek, dat
er 393 kleine scho'en waren, waarvan er 313 be
hoorden tot het openbaar onderwijs en s'echts
15 tot het katho'iek bijzonder onderwijs.
Waarom worden deze gegevens thans nieL
meer in de regeeringsvèrslagen gepubliceerd
Het gemiddelde aantal leerlingen per leerkracht
was
voor alle scholen te zamen
voor do openbare scholen
Voor de bijzondere scholen
Groei van het lager onderwij s
Totaal in 1922 563 scholen en 23865 leerlin-
wensch zijn aanneming voor
vergemakkelijken.
beide landen te
De Rijksmiddelen.*? T
De Rijksmiddelen iiebben in October ;>70,87ö
meer opgebracht dan een jaar geleden. Voor de
eerste tien maanden bedroeg"|het voordeelige
verschil 17,213,144, erwijl er tegenover 10/12
der raming een vooruitgang valt te boeken van
ruim 33 millioen.
29.6
29 2
30
o n d
gen meer.
Openbaar onderwijs 274 scholen meer, doch
13283 leerlingen minder.
Bijzonder onderwijs289 scholen en 38048
leerlingen meer.
Uit bovenstaande gegevens blijkt, dat op 31
December 1922 het openbaar onderwijs nog
7106 leerlingen moer telde, dan hot bijzonder.
Thans (in 1925) telt het.bijzonder onderwijs ze
ker 40.000 leerlingen meer dan het openbaar
onderwijs.
Bovendien werden, niettegen
staande het aantal leerlingen
bij het openbaar onderw ij s in
19 22 met ruim 14000 afnam, in
hetzelfde jaar nog 274 openbare
scholen opgericht.
Schoolbevolking naar sexe:
Totaal Jongens Meisjes
Totaal «.„1.062.620 548.063 514.557
Openbaar 534.853 295.710 239.153
Bijzonder 527.757 252.363 275.404
Er gingen dus in totaal 33.506 jongens meer
dan meisjes op school. Naar verhouding hadden
dus op de bijzondere scholen ongeveer 16000
jongens meer dan meisjes moeten zijn. Inwerke
lijkheid waren er 23051 jongens minder dan meis
jes op de bijzondere scho'en. Deze wanverhou
ding is thans (1925) niet zoo groot meer, maar is
nog geenszins gehee' opgeheven. Nog a'tijd zijn
duizenden jongens, die voor bijzonder onderwijs
in aanmerking komen, daarvan verstoken.
Sc h o o 1bevolking naar
leerjaren:
Totaal le t/m 6e leerjaar 7e t/m 1 lc leerjaar.
Totaal 1.062.620 977.628 83.992
Openbaar 534.863 490.318 44.545
Bijzonder 527.757 487.310 40.447
Van de leerlingen der openbare scholen zaten
er dus 9 in het 7e of een hooger leerjaar, van
de bijzondere scholen ruim 8%.
Kosten van het onderwijs.
De zuivere kosten van het Rijk en de gemeente
te zamen, bedroegen volgens het verslag over
1922 160.630.976.211/i. Of dit juist is, valt niet
na te gaan. Wel wekt het verwondering, dat b.v.
onder de inkomsten in het geheel geen gegevens
voorkomen omtrent de schoolgelden der bijzon
dere scholen. Ook is het onverklaarbaar, dat «le
„waarborgsom" (art. 79) inkomsten"*gerekend
wordt. Deze waarborgsommen moeten immers
na afloop der termijnen worden terugbetaald.
Bedoelde post is groot ƒ2.475.659.58
De laster op den precks oei.
Gisteravond vergaderde te 's-Gravenhage, in
het gebouw der Chr. Jongemannenvereeniging
de Hervormd (Geref.) Staatspartij. Als spreker
trad op de „heer" G. Nieuwenhuysen, met het
onderwerp „De gelukkige afschaffing van
het Gezantschap bij den Paus."
De vergadering werd geopend met he^zingen
van het gezang „Nooit kan 't geloof te veel
verwachten enz.", waarna de „heer" Nieu
wenhuysen psalm 50 voorlas en voorging in
„gebed" en daarna er op los lasterde.
Den elfden November zoo ving spr. aan
is het ongedachte geschied. Onze groote
God is een God van verrassingen.
Zonder dat menschelijke berekeningen er
iets toe hebben bijgedragen heeft God inge
grepen ook in de politiek van Nederland.
Mgr. Nolens heeft zich, evenals Mr. Troel
stra, vergist. Maar dat is Gods werk.
De Gezant van den Paus zal nu weggejaagd
worden en daarmee is de smaad, die jarenlang
op ons Protestantsche vaderland heeft gerust,
uitgewischt.
Al is er een kabinetscrisis ontstaan, toch
is het een dag van blijde boodschap. God be
dient zich niet meer van Christelijke over
heidspersonen, maar van socialisten, commu
nisten enz. om zijn raad te doen zegevieren.
Spr. zette vervolgens uiteen hoe de val van
de coalitie het gevolg was van het feit, dat
de Gezant bij den Paus vertrekken moet.
Men heeft gezegd, van christelijk-historische
zijde, dat wij een geestelijken band met Rome
gemeen hebben. Maar spr. eischt van de Chris-
telijk-Historische Unie, al brengt hij haar een
saluut, dat zij den moed heeft gehad tegen het
Gezantschap te stemmen, dat zij deze woorden
herroept
Colijn heeft nog onlangs gezegd dat wij met
Rome diepere grondbeginselen gemeen hebben.
Maar als dat waar is, zou Gods woord liegen
Grootere leugen is er nog nooit uitgedacht. Wie
in coalitie met Rome wenscht te leven miskent
onze vaderlandsche historie.
3669 11
1.
Zien wij niet in deze dagen de schimmen van
Schaepman, Kuyper en Lohman God heeft
hun levenswerk in een dag vernietigd.
Spr. betreurt het dat de Anti-Revolutio
nairen van het- ware Protestantsche beginsel
afgeweken zijn en den Paus in Nederland op
den been helpen.
Dr. Kuyper heeft in de „Standaard" van
19 Nov. 1877 geschreven, dat wie met Rome
samengaat landsverraad pleegt.
Dit schreef hij echter vóór hij het monster
verbond sloot.
Spr. roept uitWe wil'en niets met Rome
gemeen hebben. We willen niet van over de
bergen geregeerd worden maar van boven de
bergen." (daverend applaus).
Men heeft gezegd, dat Rome een diplomatiek
centrum is. Dat kan wel waar zijn maar dan
moet men toch van een „Roomsch" diplomatiek
centrum spreken. En daar willen de Protestan
ten niets mee te maken hebben. Ook niet met
de vredespogingen van een paus die eiken Witten
Donderdag op zijn stoel klautert en alle ketters
vervloekt.
Vervolgens werd gezongen het Lutherlied
„Een vaste burg is onze God."
Daarna ging de heer Nieuwenhuysen voort
Thans voelen de Roomschen zich gekrenkt,
maar in 1915 werd een kaakslag aan Protes-
tantsch Nederland toegebracht.
Maar nu is het gedaan met onze afvaardi
ging bij het nietige menschenkind te Rome,
dat zich zooveel aanmatigt. Dezer dagen heeft
Nfederland den eersten stap teruggezet op den
weg des Woords.
De gezant is nu weg, maar we zijn er nog niet
Mag in Nederland, een protestantsch Neder
land, de valsche sluwe Jesuieten-orde geduld
worden Spr. roept uit„Weg er mee
Ook de processies beneden den Moerdijk, die
vervloekte afgoderij, moeten verdwijnen
Wij vragen Grondwetsherziening in Neder
landsehen zin. Het Woord van God moet weer
heerschappij krijgen, ook in het staatkundige
leven.
Fijne heeren die anti-papisten
tfïï (rKwesSejjgfe Meaws,
I)e kabel gebroken.
De kabel die het vorig jaar gelegd is tusschen
Engeland en Nederland is gebroken op een af
stand van tien mijl van Aldeburgh. Een kabel
schip is op.weg om den kabel le herstellen.
Het verdrag met Belgie.
Bij de bespreking van de buitenlandsche
zaken in de Belgische Kamer zeide minister
van dor Velde hedenmiddag omtrent het Neder-
landseh-Belgisch verdrag hel volgende
De regeering zal weldra liet ontwerp van hel
Nederlandsch-Belgisch verdrag neerleggen, dat
in den laatsten Lijd aanleiding heelt gegeven lot
gedachtenwisselingen tusschen Den Haag en
Brussel, welke niet tot doel hebben er den tekst
van te wijzigen, maar het op zekere puntenna-
der toe te lichten met den gcmeensehappelijken
Ecu 60-jarig jubileum.
Zaterdag 21 November a.s. is het groot feest
in het klooster van de zusters Dominicanessen
aan de Tuinlaan.
Voor eenige maanden hebben wij reeds be
richt dat op dien datum het St. Jozefsgesticht
60 jaren bestaat. Dit is een diamanten jubileum,
dat gezien de enorme diensten die dc eerw. zus
ters aan onze stadgenooten bewezen hebben niet
ongemerkt voorbij mag gaan en dan ook niet
voorbij zal gaan.
Morgen hopen wij in een apart artikel op dit
feest terug te komen, voor vandaag kunnen wij
reeds melden, dat Zaterdagmorgen half acht
het feest begonnen wordt met een plechige
gezongen H. Mis in de kloosterkapel, 's Middags
is van 1-2 uur gelegenheid het jubileerende con
vent te complimcnleeren, terwijl 's avonds ten
5 uur nog een plechtig Lof gehouden wórdt.
Voorstel van B. en W. om toe te treden
als aangeslotene Lot de Stichting „Centraal
Archief en Inlicht ngenbureau inzake Maas-
schappelijk Hylpbetoon in Nederland" gevestigd
te Amsterdam en ter bestrijding der kosten van
aansluiting een crediet van 25.beschikbaar
te stellen.
2. Voorstel van B. en W. tot wijziging der
gemeente-begrooting, dienst 1925,
Model C. 100.—.
Deze wijziging houdt verband met den aan
koop van leermiddelen in de Natuurlijke Historie
en Natuurkunde aan het Gymnasium.
3. Voorstel van B. en W^ tot onderhandsche
aanbesteding van de levering van de bewegings
machines ten behoeve van de nieuwe Koemarkt-
brug.
4. Voorstel van B. en W. om den huurprijs
van de woning aan de Lange Nieuwstraat 65,
bewoond door Mevr. de Wed. G. Boomv. d.
Most, in verband met de voorgenomen uit
breiding van het Algemeen Handels-Entrepot,
te verminderen met 60.— per jaar, waar tegen
over een recht Van uitweg van de huurster komt
te vervallen.
5. Voorstel van B. en W. om hun college te
machtigen tot ingebruikgeving aan de Schie-
darmche IJsvereeniging tot exploitatie van een
ijsbaan, van het terrein, gelegen tusschen den
spoorweg naar Vlaardingen en de laan naar
Spieringhoek en zulks tegen denzelfden prijs en
onder dezelfde voorwaarden als haar het terrein
sinds 1918 werd afgestaan.
6. Voorstel van B. en W. om hun college te
machtigen tot onderhandsche verhuring op door
hen te stellen voorwaarden
le. aan A. Iloogenboezem of anderen van
een perceel weiland aan de Damlaan, groot
4.15.70 H.A., tegen een huurprijs van 1300 per
jaar en voor den tijd van 5 jaren.
2e. aan W. Dijkshoorn of anderen van de
bouwmanswoning en 7.32.09 H.A. weiland in
Spieringhoek tegen den prijs van 2200.en
zulks voor den tijd van 1 jaar ingaande resp. 1
Mei en 1 Jenuari 1925..
7o. Voorstel van Burgemeester en Wethou
ders om hun College te machtigen tot onder
handsche verhuring op door hen te stellen voor
waarden
1. een perceel tuingrond in den Nieuwland-
schen polder groot 1.53 H.A. aan A. Eijgenraam
of anderen voor 307.per jaar
2. idem, 1 H.A., aan J. C. v. d. Klink of ande
ren voor 200.per jaar
3. idem, 0.73.85 H.A. aan J. Van Eijk of an
deren voor 147.30 per jaar
4. idem, 0.30 H.A., aan W. Blok of anderen
voor ƒ60.per jaar;.
5. idem, 0.80.43 H.A. aan J. B. Radstake
Wzn. of anderen voor 160.86 per jaar en
6. een perceel tuingrond m het Volkspark
(perceel 36) aan J. Mol of anderen voor 75.21
per jaar
7. idem aan het St. Jacobs-Gasthuis of ande
ren voor 35.30 per jaar
8. een perceel tuingrond aan de Oosterstraat
aan M. J. Voogd of anderen voor 16.— per jaar
9. idem aan de Willem de Zwijgerlaan en be
grensd door de Stadhouderslaan en de bebou
wing langs de Charlotte de Bourbonstraat aan
G. van Noordennen of anderen voor 135.per
jaar.
10. idem tusschen de Stadhouderslaan en de
Charlo te de Bourbonstraat perceel 19) achter
het Gemeente-Ziekenhuis aan D. G. Verpoorte
of anderen voor 200.— per jaar en
11. idem langs de Burgemeester Knappert-
laan en de Dr. Noletstraat (perceel 19) aan G.
Sitton of anderen voor 50.per jaar
8. Voorstel van B. en W. om hun College
te machtigen tot onderhandsche verhuring op
door hen te stellen voorwaarden aan J. v. d.
Tempel q.q. of anderen van een perceel grond
aan de Aleidastraat hoek West-Franke-
landschestraat ter grootte van 250 M2 tot
het daarop plaatsen van een houten hulpkerk,
zulks tegen den prijs van 0.75 per M2. per jaar
en voor den tijd van 5 jaren.
9. Voorstel van B. en W. tot onderhandschen
verkoop van drie- en vierjarig wilgenhakhout in
het Nieuwe Volkspark, Oude Volkspark en
Sterrebosch, t.w. perceel 1 aan G. van Noor
dennen alh'er voor 705.en de perceelen 2 en
3 aan P. van Wijngaarden te Rotterdam voor
resp. 175.en 147.
10. Voorstel van B. en W. tot vaststelling
van een Verordening, bepalende het aan onder
wijzend personeel bij het Openbaar Lager Onder
wijs wegens huwelijk of ouderd»m te verleenen
ontslag.
Artikel 1, Met. inachtneming van het
bepaalde bij art. 38, 4e Lid der Lager Onderwijs
wet 1920, wordt, aan onderwijzeressen in vasten
dienst bij het Openbaar Lager Onderwijs der
Gemeente Schiedam, die vóór het bereiken van
den vijf en veertigjarigen leeftijd in het huwelijk
treden, ontslag Verleend.
Artike' 2. Onder ge'ijk voorbehoud a's
in den aanhef van het vorig artike' genoemd,
wordt aan onderwijzers en onderwijzeressen in
vasten dienst bij het Openbaar Lager Onderwijs
der Gemeente Schiedam, die hun vijf en zestigste
levensjaar hebben bereikt, ontsiag Verleend.
Artikel 3. Een ontslag op grond van het
vorig artikel kan telkens voor ten hoogste een
jaar krachtens besluit van den Gemeenteraad,
op voordracht van Burgemeester en Wethouders,
worden opgeschorst, mils betrokkene het Ver
zoek daartoe uiterlijk 2 volle maanden voor zijn/
haar verjaardag indient. Die opschorting kan
zich echter nooit uitstrekken tot een hoogeren
ouderdom dan 75 jaar.
Artikel 4. Deze Verordening treedt in
werking op den dag harer vaststelling.
Gemeenteraad,
De agenda voor de Raadszitting van a.s.
Vrijdag bevat
Ontslag aan onderwijzend personeel wegens
huwelijk of ouderdom.
B. en W. stellen den Raad voor tot vaststelling
van onder-taande ont,worpverordening te be
sluiten
De Raad der gemeente Schiedam
Gezien het voorstel van B. en W.
Gelet op d? Wet van 28 Mei 1925 (Staatsblad
no. 207) tot wijziging van de Lager Onderwijs,
wet 1920 besluitVast te stellen de navolgende
Verordening, bepalende het aan onderwijzend
personeel bij het Openbaar Lager Onderwijs
wegens huwelijk of ouderdom te verleenen ont
slag.
„De Terugkomst."
Met dit blijspel, of beter gezegd, deze klucht,
van J. Bijdekerke, trad gisteravond de R. K
Schiedamsche Tooneelcub voor een goedgevul
de Volksbondzaal op.
't Stuk was geen geval, niet eens 'n niemen
dalletje 't bestond uit klinkklare ongerijmd
heid. 't Bruiste en siste als cider, maar toen
't schuim was neergeslagen, bleek 't overschot
poovertjes te zijn.
Aan de handelende personen ontbrak de ori
ginaliteit 't leek een samenraapsel van geijkte
typen, in een onwerkelijk lui-lekker-land.
Een zoon, die voor vier jaren met een kwaden
kop naar Amerika was vertrokken, komt plotse
ling terug, maar houdt verborgen, dat hij, be
halve in een Gceaanstoomer, ook in 't huwelijks
bootje gestapt is Mama en 'n suikertante willen
hem daarna aan een oude-jonge-dame koppelen,
wat een heele serie vergissingen geelt. Ziedaar de
geheel intrigue En toch heelT de Looneelclub
met dezen draak een buitengewoon succes gehad,
wat goeddeels toegeschreven kan worden aan de
grappige, geestige dia.ogen maar vuo.al aan de
wijze waarop de medewei kenden z.ch van hun
ahes behalve gemakkelijke taak gekwetenUebnen.
Het saik werd gedragen, door den heer W.
Rademaker, die als Jan Verdonk, de zenuw-
knobbelige, lichtontplofbare driftkop, magmliek
spel gaf. Hoe fijn had hij 't karakter begrepen
van dezen korzeligen heethoo l'digen, doch 'tin
diepst van zijn wezen doodgoeden kerei. Hoe
kostelijk waren zijn woedewoorden-uitbarstingen
zijn verlegenheidskuchjes en zijn nerveuze
gebaren.
Lucie, zijn kribbige vrouw, die op naaikrans-
jes was afgericht in het speldeprikken en steekjes
toedienen onder thee, koffie- en chocoladewater,
vond een goede vertolkster in mej. M. Blaisse.
v Oom Piet, de verstokte vrijgezel en lichaams
bewegingmaniak, die er zijn vreugd in had om
beurtelings als vredestichter en ruziestoker in het
gezin van zijn schoonzuster op te treden, leidde
een natuulijk leven in plankenland, door de
onverbeterlijke creatie, die de heer Jan Zoet
mulder van deze rol gaf.
Amaiia, zijn zure zus, werd voorgesteld door
mej. T. Evers, die, liaar jeugd in aanmerking
genomen, deze roddelspreekmachine voortreffe
lijk weergaf.
De heer H. Nolet vergastte ons als Georges, de
teruggekeerde verloren zoon, op een natuurlijk
vlot spel, evenals Elza, mej. M. v. d. Eelaart.
Mej. M. Nolet had, een kolfje naar haar hand
en een rolletje naar haar aard als Hilda, de rob-
bedoesachtige spring-in-'t-veld ze dartelde over
't tooneel als een kalfje in de wei, deed lief en
schalksch en flapte er uit, wat haar in den mond
kwam.
Mej. A. Beukers, die juffrouw Eulalie, de
oude fleemige jongedame, moest uitbeelden,
had den toon en de manoeuvres van een zoetelijk
sentimenteele goed te pakken, maar ze was veel
te jong voor deze rol en de grimeur had deze
„fout" niet voldoende verholpen. Resten nog,
Marie, het kittige daghitje, en de Joris-achtige
huisknecht, die zich ook behoorlijk er doorheen
sloegen.
Na ieder bedrijf was 't publiek terecht gul
met applaus en moest er meer dan eens „gehaald'
worden.
Gelijk bekend, waren de baten van deze uit
voering bestemd voor de R. K. Leeszaal en het
was kap. Paulussen, die voor de pauze daarom de
tooneelclub hartelijk namens deze instelling
bedankte en verdere meewerking vriendelijk
verzochtwant de Leeszaal heeft veel particu
liere hulp noodig, daar zij slechts 1750 subsidie
van de gemeente ontvangt, terwijl de gemeente
lijke leeszaal dit jaar 17000 toebedacht ^is.
De eerw. spr. maakte tevens van de gelegen
heid gebruik, ook de aanwezige katholieken
op te wekken, om hun steun te geven aan een
steeds hoogere opvoering van het peil der R. K.
Leeszaal, en als een van de middelen daartoe,
beval hij aan het afstaan van oud papier, dat
opgehaald wordt en dan verkocht ten bate der
genoemde instelling.
De heer Rademaker dankte daarop voor den
toegezwaaiden lof, beloofde het beste voor de
toekomst en dankte tenslotte den heer Smeets
voor het belangloos afstaan van de benoodigde
requisieten voor hét tooneeldecor.
^Om nog eens op de uitvoering terug te komen 1
De R.K. Schiedamsche Tooneelclub heeft door
deze opvoering bewezen, dat zij er mag zijn en
wij hopen haar vlug weer te zien.
Dc 81/ï Pet. pensioenkorting.
De algemeene commissie voor georganiseerd
overleg en de commissie voor georganiseerd
ïi+t VA
