WEEK-REVUE.
BMBBLMB VOOR SCHIEDAM BN OMSTREKENh
DITJES EN DATJEST
49ste Jaargang.
Zaterdag 17 Juli 1926
No. 14608
Bar eau s KOEMA B?K T 4. Te Ie'oor Inteveomiminaal 68085 Posiltus s 39.
Aboooeiiieii tea per 3 maanden f '2.70, per week 20 cent, franco per
post f'ó.per kwartaal. Afzonderlijke nammera 4 cent." Zaterdagavond nummer
met Officieel Kerkbeiicht 10 ets.
Advsrtentiën; 16 regel* 1.7Ö. »Us® regal durboteo 86 tit, 3 e»*>
plaatsen wordt 2 maal berekend, ingezonden mededeelingen o per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteersn. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Gratis-Ouyevplletaverzekering f 500 bij levenslange geheeie invaliditeitf 200 bij verlies van een band, voet of oog f 200 bij dood f 108 bij verlies van eeo
duim; f 60 bij verlies van een wijsvinger; f i 5 bij verlies van eiken anderen vingeg. De verzekering wordt gewaarborgd doeN H n\>.A leem, Verg banb ScSntdin»
TWEEDE BLAD.
B i n n e n 1 a n d.
Den 30en van deze maand zullen in ons land
verkiezingen voor de Eerste Kamer plaats heb
ben, maar de gemoederen van het kiezersvolk
zullen er weinig, door beroerd worden. We her
inneren er n.l. aan, dat de Eerste Kamer op in
directe wijze gekozen wordt. Bij algemeene ver
kiezingen immers worden de Provinciale Staten
gekozen(laatstlijk in 1923 en de eerstvolgende
maal in 1927) en 't zijn de leden der Provinciale
Staten, die, volgens een stelsel van Evenredige
Vertegenwoordiging, de afgevaardigden naar de
Eerste Kamer kiezen. Leden van de Eerste Ka
mer worden benoemd voor zes jaar, met dien
verstande, dat om de drie jaar de helft aftreedt.
De helft, die nu aan-de beurt, van aftreding is en
dus opnieuw moet worden geformeerd, is geko
zen door twee provincie-groepen, n.l. de provin
cie Zuid-Holland, die een „groep" op zichzelve
vormt en een tweede groep, samengesteld uit de
provincies Gelderland, Overijsel, Groningen en
Drenthe. De verkiezingen gelden dus alléén de
genoemde provincies over drie jaar zijn de an
dere provincies aan de beurt en hebben de eer-
ste-bedoelde groepen weer rust. Vermoedelijk
zullen de 25 aftredende leden weer herkozen
worden, voor zoover zij zich zelve niet hebben
ben teruggetrokken, zooals op het oogenblik he
kend is van den heerWitterd van Hoogland (R.K)
Deze herkiezing staat daarom wel vast, omdat de
Provinciale Staten nog dezelfde samenstelling
hebben als 3 jaar geleden, toen de Eerste Kamer
leden voor het eerst- volgens de hier beschrevep
methode, gevolg van de Grondswetwijziging
gekozen werden. In 1927 worden de Staten weel-
vernieuwd. Maar al zouden ze ook radicaal „om"
gaan, dan zal dat voor de helft der Eerste Kamer
die nu aan de beurt van aftreding is, geen ge
volg lfehben. Immers, de nu te kiezen Kamerle
der. krijgen voor zes jaar zitting en zitten nóg,
als de in 1927 te kiezen Staten-leden (voor vier
jaar) weer „afzwaaien", dat is een der geheim
zinnige gevolgen van het Evenredig Kiesstelsel.
De K.L.M. heeft weer een paar slachtoffers
geëischt, behalve een jong en bekwaam vliege
nier ook een hekend Nederlandsch koopman,
den heer W. Hepner, die reeds vele vliegreizen
gedaan hadt, als een der pioniers van de Ned.
Luchtvaart gold en de drijvende kracht was van
het Comité dat den vliegtocht Nederland-Indië
organiseerde. Met hem tragische bijzonderheid
kwam ook het bekende Nederland-Indië vlieg
tuig aan haar einde. De K.L.M. heeft nu al
vliegtuig-,vliegeniers-en passagiersgraven in de
zee, in Frankrijk en in België. Deze bravour-on-
derneming verzwelgde reeds meerdere millioe-
nen .staatsgeld en heeft, voor de komende jaren
weer 4 millioen subsidie aangevraagd. En waar
voor om met elk verkeersvliegtuig per dag
gemiddeld twee passagiers te vervoeren en
een leger van 200 beambten te betalen. Wordt
er nog niet eens een stokje voor dat roekelooze
spel gestoken Voor de expedities en onderzoe
kingen moge het vliegwezen verdedigd kunnen
worden, liet mag als een noodzakelijk kwaad
worden beschouwd in een eventueelen oorlog,
als verkeersintituut is het vooralsnog ongeschikt
omdat het gevaren-risico nog veel te groot is.
Deze week verongelukte ook nog een Fransoh
Professor kletst.
De nieuwe tijd beeldenstorm! in de oude tra
dities.
De jeugdige overmoed slaat vaak te fel en
zonder onderscheid, gaat te veel uit van de ver
keerde stelling, dat al wat oud is, uit den aard
der zaak, ook minderwaardig wordtmaar wat
ieder deugd kan doen, is het feit, dat het jonge
geslacht, voor het overgroote deel, zoo grondig
met die nare Hollandsche deftigheid afrekent.
We bedoelen hier niet de deftigheid van het
fiere karakter en de bescheiden voornaamheid,
welke eigenschappen gelukkig niet het monopolie
zijn van een bepaalde kaste, maar die ziellooze
deftigheid, die haar vooze hoedanigheid moet
beschermen met staketsels van leege vormpjes,
gemaakte maniertjes, verwaanden trots en dom
uien blufU weet wel van die deftigheid, welke
zich den titel „kale" en de toevoeging „kouwe
drukte" verwierf en zich bi j zonder onderscheid
de, door daghitjes naar de winkeliers uit te zen
den oin ons boter, hoog opgespit, want me
vrouw moet visite krijgen."
H Ja, de nieuwe tijd heeft, in dat opzicht, goed
werk gedaan, 'n Dokter kan zich nu met een
„slappen" hoed vertoonen zonder den roep van
onbekwaamheid te verkrijgen en een eerzaam
burger, die zich niet meer persen laat in een ge
kleed pak met stijven boord en manchetten, ver
liest zijn goeden naam daar niet meer door.
Zells in den conservatieven kring der profes
soren heeft de moderne geest onttakelend huis
gehouden. De hoöge-hoeden-compagnie slinkt
jaar op jaar de spreekwoordelijke verstrooid
heid moet wegens het gevaarlijke snelverkeer
hij den dag afgeleerd worden het inzicht, dat
liet leven vaak leerzamer ;s dan een stoffige foli
ant, wint veld; en dank zij dit alles, spreken de
meesten van die hooggeleerden niet langer in
idiote boekentaal en beginnen meer en meer
op normale menschen te gelijken. Tot ergernis
van de ouwe lichting werd er onlangs 'n prof
met n doodgewoon sporthemdje gesignaleerd
en n ander had laatst de vermetelheid, om rond
uit te bekennen, dat hij dol veel van detective
romans hield.
verkeersvliegtuig, waarbij i.wee menschen ver
brandden, terwijl bij Brussel nog een doodelijk
ongeval met een legervliegtuig plaats had. De
K.L.M. moge er al op wijzen, dat nog slechts 3
ongevallen met doodelijken afloop te betreuren
vielen, daar staat tegenover, dat zij in de jaren
van haar bestaan te samen nog niet zooveel per
sonen vervoerde als in één uur van den dag door
de Nederlandsche Spoorwegen. En we zijn er ge
lukkig heel ver van af,dat er elk uur van den dag
drie doodelijke ongevallen op de Nederlandsche
Spoorwegen zouden plaats hebben.
Een ander tragisch ongeval, dat opzien haar
de, was het verdrinken van twee A.J.Cers in de
zee bij Kijkduin. De zee vraagt méér offers, maar
'dit geval trok aandacht, o.a. door het tragische
optreden van een jeugdigen kennis van het meis
je, dat het eerst door den verraderlijken stroom
werd meegesleurd.
Deze jongen, 'n zenuwlijder die niet kon zwem
men en toch in zee sprong, heeft tenslotte het
groote offer moeten brengen, vruchteloos.
Jeugdorganisatie is erg populair tegenwoor
dig, in alle standen en onder alle richtingen.
Maar deze les van Kijkduin moge een waar
schuwing zijn, dat de vrijheid, die aan de jonge
lieden gelaten wordt, geen bandeloosheid mag
worden en dat er steeds leiding moet wezen van
ouderen met meer ervaring en grooter voorzich
tigheid niet om de jongelui te beschoolmees-
teren, maar om ze te behoeden voor gevaren,
die de jeugd in dartelen overmoed en nuchteren
onervarenheid niet ziet of niet telt.
Schrijver dezer regelen is een groot sportsman,
z:j het als zoodanig minder bekend. Om ontzag
te Wekken voor zijn sportieve prestaties, deelt
hij mee, dat hij geen fiets bezit, geen motor, geen
auto en zelfs geen vliegmachine. Al deze ver
voermiddelen wedijveren met elkaar in „modern-
comfort' men neemt plaats, drukt ergens op
een knop en men géit. Van niets heeft men last;
door een geperfectioneerd stelsel van veeren en
ballonbanden bemerkt men absoluut geen on-
effenheuen kippen, honden en menschen wor
den overreden zonder dat men een schokje voelt
of een kreet hoort. Zulk comfort schakelt elke
gedachte aan „sport" uit. Neen, wij bezigen het
eenige vervoermiddel, dat tact, overleg, om
zichtigheid en vlugheid vereischt we loopen
Tientalen malen per dag zigzag-gen we met
levensgevaar tnsschen tram en autobus, sla
gersjongen, Ford en sleeperswagen door; nu
eens in-houdende, dan weer als een pijl voort-
schietende „nemen we een hoek of straatover
gang en dat alles zonder dat we tegen de gevol
gen van „dood „bij ongeluk" of levenslange
invaliditeit" verzekerd zijn. Dat is sport
Met zulke sportieve gevoelens interesseert
men zich natuurlijk ook sterk voor de Olympi
sche Spelen in 1928 te Amsterdam te houden.
loen de tweede Kamer 'n onnoozel millioentje
voor dat iestijn weigerde, hebben we braaf mee
gesmaald op de Nederlandsche kruidenierspo
litiek en helpen opwekken om uit vrijwillige
bijdragen een paar millioen bij elkaar helpen te
trommelen. Ze kwamen makkelijk bijeen na
tuurlijk, want t zou storm loopen, in één woord
reusachtig worden De milioen.en zijn ze in
Amsterdam intusschen aan het vertimmeren
voor een nieuw stadion de kunstmatig gewekte
opwinding is geweken, er is Olympische stilte
alomme en nu Nu komt uit Praag, waar de
Olympische wijzen gezeteld hebben, het bericht
Groen van Prinsterer, die 't wel wist, zei van
zijn anti-rev. partij in onze afzondering ligt onze
kracht en het korps professoren, kon hem die
spreuk welgevoegelijk nazeggen.
Zoolang s lands wijzen zich zorgvuldig van het
voIk verwijderd hielden, was het gemaklijk voor
hen de aureool der geleerdheid ongeschonden te
houden, doch nu de nieuwe tijd hen de gemeen
schap inbracht, moeten ze de waarheid onder
vinden van het Oud-Hollandsche spreekwoord
Wie aan den weg timmert heeft veel bekijks.
Nu de heeren niet langer alleen de studenten
met hun orakels gelukkig maken nu zij lezingen
geven en artikelen schrijven voor dagbladen, nu
krijgen ook de buitenstaanders te zien, wat de
profs werkelijk in hun marsjes hebben en
dat we vooral niet op een massa-bezoek moeten
rekenen. Zou de kruidenierspolitiek misschien
nog niet zoo onverstandig geweest zijn
We vreezen voor onze knaak, die in het garan
tiefonds steekt
Buitenland.
In Frankrijk heeft het kabinet Briand-Cail-
laux een motie van vertrouwen gekregen, 't zij
met een kleine meerderheid. En Cailleax is da
delijk in Engeland een overeenkomst over de
afbetaling der oorlogsschuld gaan afsluiten.
Want, zoo is zijn redeneering, we moeten eerst
het buitenlandsch vertrouwen in ons credieL
herstellen om nieuwe credieten te kunnen
krijgen.
't Is dus met behulp van bnitenlandsche cre
dieten, datGailleaux den franc herstellen,althans
stabiiiseeren wil. Daartegenover is er een sterke
binnenlandsche strooming, die het betalen dei-
schulden aan het buitenland uitgesteld wil zien,
tot de toestand wat verbeterd is en en den franc
stabiiiseeren wil, niet met nieuwe credieten uit
het buitenland, maar door een krachtsinspan
ning van het Fransche volk zelve, eene kapitaals
heffing e.d. Degenen, die dat laatste denkbeeld
propageeren, zijn zij, die weinig of niets hebben
en zij, die de hulp in het buitenland willen zoeken
zijn de menschen, diezelve de hand op den bui
del honden. Het eeuwige conflict van belangen.
Een spoedige regeeringscrisis achten we niet
ondenkbaar.
Hoe een Portugees nog een greintje ontzag
kan hebben voor wat in dat land „regeering" heet
is ons onbegrijpelijk. De eene operette-revolutie
volgt er op de andere het eenige waardeerbare
van die Portugeesche revoluties is, dat ze ge
woonlijk onbloedig zijn. Op 28 Mei kwam gene
raal Gomez door een leger-revolulie aan het be
wind, hij stuurde alles naar huis en zetelde zich
als dictator. Maar nu is een andere generaal Car-
mora, hem komen vertellen, dat hij het bewind
overnam. Plet volk schijnt alles goed te vinden.
De afgezette dictator werd op een oorlogsschip
gezet en zou naar de Azoren worden gebracht.
Zelfs op het schip bleek een revolutie-onder
neming mogelijk. De generaal stak een gloeien
de redevoering ai' en de bemanning was zoo onder
den indruk, dat ze den gevangene terugbracht
en en te Oporto aan land zette, waar vier leger-
devisies zich achter hem schaarden om tegen de
revolutie-regeering op te rukken. Helaas melden
de laatste berichten, dat van die landing in Opor
to niets waar is en de generaal „rustig" zijn reis
naar de Azoren vervolgt. Jammer! door deze
coupure is het „stuk" lang zoo aardig niet meer.
In Amerika (ver. Staten) vernietigde een blik
semstraal het grootste marine-arsenaal van dat
land, een schade vanlOO millioen dollars veroor
zakende. 't Is jammer dat er zooveel menschen
bij omgekomen zijn, anders zon men wenschen,
dat er méér bliksemstralen „te juister tijd en te
juister plaatse" mochten neerkomen. In de eerste
helft van den jare 1914 hadden zulke stralen in
Europa nuttig werk kunnen verrichten.
BRUSSELSCHE KRONIEK.
De sportfurie. FI et verdwijnen
van den Mar ais-schouwburg. De
duurte. Een opschuddingwek-
kende verkl-aring. -I ncidenten
te Ieperen.
Brussel, 15 Juli '26.
Nu de Belgische politiek in staking is, om het
om de waarheid te zeggen het valt vaak niet
mee. Maar al te dikwijls blijkt, dat aan de heeren
zelfstandig oordeel en onpartijdigedoorvorsching
vreemd is dat ze de kost herkauwen, die 3 eeu
wen geleden hun voorgangers vermaalden ja
verscheidene malen moet men constateeren, dat
profje niet doceert, doch heel gewoon
kletst.
„De Telegraaf" heeft in de afgeloopen weken
verscheidene vooraanstaande figuren uit anders
denkende kringen hun oordeel over het echt-
scheidingsvraagstuk in haar kolommen laten
neerpennen. De rneesten van die lichten hebben
uit woordenboeken de geleerdste termen opge-
vischt, ze hebben hun philosofische kennis
bijeengeschraapt en uitgestald, diepzinnige ver-
toogen opgesteld en met veel gezwam in de ruim
te tenslotte getracht kool en geit te sparen. Echt
scheiding is wel verkeerd, daar waren de geleer
den het over eens, maar de gelegenheid er toe
moest toch open blijven je leunt nooit weten,
niet waar
Prof. Grocnewegen uit Groningen heeft in deze
serie van geschiedkundig oogpunt uit de zaak
bekeken.
De hoogste academie-ster uit het hoogste
Noorden zou den volke eens kond doen wot of
historie was.
Prof begon met eeu foutief jaartal over liet
concilie van Trente, noemde daarna de onont
bindbaarheid van het huwelijk, zooals de Kerk
leert, zedelijk slecht en eindigde met de ont-
zoo uit te drukken en er geen belangrijke poli
tieke vraagstukken meer aan de orde komen, die
de hier zoo licht geraakte politieke passies op
jagen, is de openbare aandacht afgeleid naar
dingen, welke in normale dagen, niet. dezelfde
beteekenis zouden hebben. De politieke partijen
immers vermijden alle scherpe betoogingen en
bijeenkomsten, om de heilige eendracht, waarop
de huidige regeering is gebouwd met het oog op
de redding van den franc, niet in gevaar te bren
gen door onbesuisde stemmingen en besluiten.
De politieke troepen hebben al vrijaf gekre
gen en zoo is het dezer dagen kunnen gebeuren,
dat Brussel weer eens de reputatie heeft beves
tigd gezien, den zenuwknoop te zijn van het
land, namelijk naar aanleiding van, de onthulling
van een gedenkplaat voor de gesneuvelde voet
ballers. Dat is inderdaad een aanleiding geweest
voor ruim 20.000 personen om naar Brussel af
te zakken. De plechtigheid van deze onthulling is
gegroeid tot een geweldig-grootsche sportbe-
tooging,die voor den buitenstaander een treffend
bewijs is hoe fel in België de sport wordt beoefend,
niet zooals Engelsclien en Nederlanders dit doen
maar met een passie, die geen beperking kent,
met al de nadeelige overdrijving ervan.
De oppervlakkigheid van het Belgische pu
bliek, dat in velerlei opzicht, zoo wat liet solide
betreft, van, liet Nederlandsche verschilt, wint
veld en hoe treurig zulks is blijkt ook nog uit het
feit, dat een Franschtalige schouwburg van
Brussel, die wel, naast de Monnaie, als de beste
mocht doorgaan van de stad, zijn deuren heeft
moeten sluiten. Waar liet dozijn andere schouw
burgen, uit zakelijke drijfveren, vooral amuse-
mentsstukken spelen, waarin het naakte en
perverse een niet onbelangrijke rol vervullen,
de gtfede uitzonderingen niet te na gesproken
en die zich vooral onderscheiden door hun er
barmelijke geesteloosheid en waarin het publiek
behagen schept, om het piquante, om de gelegen
heid tot toilet-uitstalling daar gaf de Marais,
sedert zijn bestaan, een repertorium, dat met
het speelprogramma van den Vieux Colombier
te Parijs mag worden vergeleken en waardoor liet
belangstellend gedeelte van het Brusselsch pu
bliek kennis maken kan met alles, wat in de
wereld aan voornaam tooneel werd geschreven.
De oppervlakkige geestestoestand van het ge
wone Brnsselsche publiek is echter geen steun
voor een dergelijke, nochtans goed geleide,
onderneming en zoo komt het, dat in een stad
van honderdduizenden inwoners, waar aristo
cratie is en de z.g. élite van het land woont, het
volk door zijn afzijdigheid het bewijs levert, dat
het stelsel van cnltureele vermuilezeling, te
Brussel toegepast ten kostevan hetNederlandsch,
van de Nederlandsche beschaving, ook tegen de
Fransche cultuur uitvalt. De misdaad, die hier
dagelijks wordt bedreven op den geest van hon
derden Vlaamsche kinderen wreekt zich op deze
manier. Niet alleen het Vlaamsche volk,maar heel
de menschhiAd wordt er door geschaad.
Het verdwijnen van den Marain-schouwburg
brengt er ons toe, terloops te wijzen op de eco
nomische moeilijkheden, die nog steeds in stij
gende lijn gaan, in verband met de inzinking van
den franc. De duurte stijgt voortdurende en het
zou werkelijk een onbegonnen taak zijn, daarvan
een juist denkbeeld trachten te geven. Er gaat
geen dag voorbij of iets, dat een onmisbare
levensbehoefte is, verhoogt in prijs.
De bevolking vraagt zich af, waar dit zal
ophovden en de paniekstemming houdt aan.
De nieuwe regeering heeft dit nog niet kunnen
hulling, dat de Kerk zelf, in strijd met haar dog
ma gehandeld heeft, door het eerste huwelijk van
Napoleon te ontbinden.
Let welDeze laatste onzin, dit belachelijke
bakerpraatje, wordt opgediseht door een intel
lectueel, die jonge studenten, o8k katholieken,
moet opleiden tot den een of anderen graad.
Wanneer deze man, in een krant, welke onder
ieders oog komt, zulks durft te beweren, wat zal
hij dan wel niet oreeren in den engen kring van
zijn door ontzag bevangen gehoor.
We willen den kletsenden professor niet van
opzettelijke geschiedvervalsching verdenken.
Neen, deze prof weet werkelijk niet, dat de
Kerk geen huwelijk ontbinden kan hij weet
niet, dat. de Kerk Napoleons huwelijk nooit ont
bonden heefthij weet niets van de dertien kar
dinalen, die weigerden bij het tweede huwelijk
van Bonaparte aanwezig te zijn Hij heeft nooit
gehoord hoe Pius VII door den geweldenaar
gevangen werd gezet te Savona, omdat deze
Heilige Vader, Napoleons gegoochel met. huwe
lijksbeloften niet wilde goedkeuren t is pro
fessor ook onbekend, hoe de aartsbisschop van
Weenen door vervalschte stukken bedrogen is
en daarom kletste de hooggeleerde heer Groene-
wegen.
Schooljongens zonden zeggen Haal je co eg<.
geld terug.
MAASL.
f
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
